Alþýðublaðið - 06.02.1939, Qupperneq 2
MÁNUDÁG 6. FEBR. 1939
Skipulag
jafnréiti
vinna
AlÞýðaflokksmeirihluti i Danmðrku 1939.
1 l——--------------4-----
Effir forseta S.U.J. i Danmörku, Poul Hansen.
ALÞÝÐUÆSKAN mun
framvegis birta yfir-
litsgreinar um æskulýðs-
hreyfingu jafnaðarmanna í
nágrannaríkjunum og grein-
ar eftir forystumenn þeirra,
svo sem ástæður og tækifæri
leyfa.
í dag birtist grein um við-
horf ungra jafnaðarmanna í
Danmörku og verkefni Al-
þýðuflokksins þar á þessu
ári- Greinin er þýdd úr blaði
norska sambandsins og er
rituð fyrir það af forseta S.
U. J. í Danmörku.
Eins og lesendum blaðsins er
kunnugt hélt danski Alþýðu-
flokkurinn þing sitt dagana 10.
—13. janúar. Var það glæsileg
byrjun á starii flokksins þetta
ár, sem mun marka varanleg
spor í sögu þjóðarinnar.
Starfsskrá flokksins var
samþykt nær einróma við
mikla hrifningu og með á-
kveðnum starfsvilja. (Aðeins 2
fulltrúar greiddu atkvæði gegn
starfsskránni.)
Hin víðtæka starfsskrá mark-
ar pólitíska stefnu næstu ára á
skýran og skynsamlegan hátt.
Hún er ekki byltingarsinnuð í
gömlum skilningi. En þegar
framkvæmd hennar er lokið,
höfum við stigið stórt spor í
áttina að lokatakmarkinu.
Félagslegt réttlæti og lýð-
ræði er styrkt og fest í þjóð-
lífinu.
Sameiginleg hrifning og sig-
urvilji fulltrúanna einkendi
flokksþingið og gaf störfum
þess glæsilegri blæ en áður hef-
ir þekst, og er þá mikið sagt.
Þingið og störf þess báru því
glögt vitni, að Alþýðuflokkur-
inn er æskunnar flokkur, í
starfsskránni er lögð sterk á-
herzla á þau verkefni. sem æsk-
an óskar eftir að verði leyst,
atvinnumálin, almenn og fagleg
mentun æskunnar, betri hag-
nýting tómstundanna. Á þing-
inu voru margir ungir fulltrú-
ar. Nýr formaður var kosinn í
stað Staunings, sem baðst und-
an endurkosningu eftir 40 ára
starf í þjónustu flokksins. Lét
hann af þessu trúnaðarstarfi til
þess að helga krafta sína for-
sætisráðherraembættinu. Þing-
heimur hylti hann hjartanlega í
viðurkenningar- og þakklætis-
skyni fyrir unnið starf, og nýi
formaðurinn, Hans Hedtoft-
Hansen, mætti; svipaðri hyll-
ingu þegar hann var kjörinn,
en hann var forseti S.U.J. 1928
—29, og hafði nú gegnt ritara-
störfum í flokknum undanfarið.
Ritari var kosinn H. C. Hansen,
sem nú er forseti Alþjóðasam-
bands ungra jafnaðarmanna, en
var forseti S.U.J.
í miðstjórn voru kosnir
margir ungir menn úr æsku-
lýðshreyfingunni.
Þessi grein átti að vera um
æskuna og kosningarnar 1939,
en vegna þess að þetta ár gerir
miklar kröfur til flokksins, er
nauðsynlegt að glöggva sig á
styrk hans. Flokksþingið sýndi
að kraftur er nægur og ekki
skortir fylgi æskunnar, að ó-
gleymdum einbeittum vilja til
að styrkja kröfurnar.
Við eigum að fá nýja stjórn-
arskrá í Danmörku. Efri deild-
in — svokallað Landsþing — á
að hverfa úr sögunni, en kosn-
ingarréttur til þess er bundinn
við 35 ára aldur. í þess stað
verður hér eftir raunverulega
ein þingdeild. Kosningarréttur-
inn verður hér eftir bundinn
við 23 ára aldur, eða tveimur
árum lægri en nú er. Við hefð-
um helzt kosið aldurstakmark-
ið 21 ár, og það er okkar krafa,
en við urðum að láta okkur
nægja 23 ára takmarkið til þess
að tryggja okkur fylgi íhalds-
ins, svo að trygt yrði nægilegt
fylgi við þjóðaratkvæði um
stjórnarskrána.
Þegar þingið hefir samþykt
stjórnarskrárfrumvarpið á að
rjúfa þing og efna til nýrra
kosninga til beggja deilda, sem
fram fara samkv. eldri lögum.
Er búist við að þessar kosning-
ar fari fram um 20. apríl þ. á.
Það þing, sem þá verður kosið,
á síðan að leggja samþykki sitt
á stjórnarskrána, en að því
búnu fer fram þjóðaratkvæði,
ög þurfa 45% allra kjósenda að
segja já til þess að hún teljist
samþykt-
Ætlunin er að þessar kosn-
ingar og atkvæðagreiðsla verði
afstaðnar svo snemma, að kon-
ungur geti staðfest stjórnar-
skrána 5. júlí, sem er okkar
þjóðhátíðardagur síðan 1849,
að konungur gaf þjóðinni nýja
stjórnarskrá og endir var bund-
inn á einveldið.
Síðari hluta sumars verður
loks kallað til kosninga í
fjórða sinn. Þá skal kjósa til
þirigsins sajmkvæmt nýju
stjórriarskránni.
Þið munuð því skilja að þetta
ár er næsta þýðingarmikið fyr-
ir danska Alþýðuflokkinn og
dönsku þjóðina. Og það ekki
einvörðungu vegna hinna mik-
ilvægu breytinga á stjórnar-
skránni. Tíu ára ríkisstjórn Al-
þýðuflokksins í landinu verður
lögð undir dóm þjóðarinnar, og
þessi 10 ár eru erfiðustu og óró-
legustu tímar meðal Evrópu-
þjóðanna síðan heimsstyrjöld-
inni lauk.
Við trúum því að dómurinn
verði okkur í vil og skapi að-
stöðu til áframhaldandi marg-
háttaðra umbóta.
Fjöldi námsflokka er að
verki um land alt, sem fást við
að kynna sér 10 ára starf
stjórnarinnar. Hefir Fræðslu-
samband alþýðu safnað saman
þeim fróðleik, sem nauðsynleg-
ur er til slíks náms-
Æskulýðsfélögin setja metn-
að sinn og starfsþrótt í að efla
starfsemi sína og undirbúa
kosningabaráttu flokksins eftir
því sem bezt má verða. Allar
sambandsdeildir eru hvattar til
þess að halda fundi um kosn-
ingamálin. Sérstakur bækling-
ur er sendur út um stjórnar-
skrármálið og ég hygg að fleiri
verði sendir út síðar um önnur
stórmál. Okkar fólk skal kynna
sér og tileinka sér starfsskrána
út í yztu æsar.
Vopnin eru smíðuð. Þau eru
þegar til. Frá deginum í dag og
næstu mánuði verður hver dag-
ur notaður. Hörðust vörður bar-
Hans Hedtoft Hansen.
áttan í aprílmánuði, sem hefst
með sambandsstjórnarfundi S.
U. J. 2. þess mánaðar. Vegna
áður gefins loforðs væntum við
þess að útvarpað verði frá sam-
sæti því, er til verður stofnað í
sambandi við fundmn.
Síðan verður óslitin barátta,
kjósendafundir, samtöl við
fólkið, dreifing flugblaða o. fl.
o. fl. störf, þar sem ekki mun
vanta kraft æskunnar. Nú þeg-
ar er mörgum æskumönnum
stilt upp til þingkjörs.
Alþýðusamtökin halda 1.
maí hátíðlegan með fylgi meiri
hluta dönsku þjóðarinnar bak
við sig.
(Lausl. þýtt.)
Frá félögunnm.
Frá félögaMfum.
F. U. J. í Rieykjiatvík hélt fram-
hiaildsriðialfuníd sijnja í s.. 1. imiálnluði.
Var þar skipuð ritnjefnd fyrir fé-
iagsbiaðið „Árroða", saimþykt ný
lög fyrir félagið, kosinn fræðisliu-
stjóri o. fl.
Anman þeslsa máinaðiaf hélt fé
liagið skiemtifund. Var þar glieð-
skiapur og fjör, svo siem vera
ber mieðai æskunnar. Sigurður
Einiarslson dósent fliutti afburiðia-
snjialt erindi, siem vakti ieiinróima
hrifningu fundarimaíninia, Driaip
hann þar á hugsunarhlá'tt fóilkis'ins
og póli'tiskar tilfinningar eiras oig
þær virðlas't vera n.ú á dögum, og
gerði sín'ar athiuga'siemdir þiar um.
Þyrftu fleiri aið hlýða á þietta er-
indi Sigurðar, því þa;ð á sannair-
lega erindj til ailra frjálsilyiniditas
og IýðiræðiiSisihinaðra manmia. Er-
indið bar öil hi,n venjuliegu ein-
kenni fiytjandans, 6barpislkygni,
sálrænnair íhuguniar og þekfcmgar
driengskapar og barlmiemslku. En
það er éinimitt dnengskapur, vlð-
sýnii og kaiílimeniska, siem þarf
að einkeana ait stairf iýræðfe og
sóisiialiiisima.
Starfshópar félia^gslptts
'sitarfa af krafti — isalumiaflofck-
urinn hiefir tekið verkefnii í þágu
féliagsins, auk þess siem þáttták-
bnidur siauma fyriir sjállfa sig.
Næsitla æfing fræðs'luhópsinis, sem'
undanfarið hefir fiemgist við1 verk-
éfnið, islt'arf og stefna féiagsins,
er á miðivikud'agskvöld. Verður
■þ'á&'"'Tsíðía'Sti fundur uim þstta
viðfangsiefnd, en þá veiðlur tek-
in ákvöróun um næsta verkiefni.
Fóllagar gefið gaum að þessari
stiarfsiemi 'og ieflið fræðsl'Uis'tarf'*
íið jranan félagsins. Um l«ið vSnuið
fapwws*’". •■fflfoos
Friður
frelsi
framfarir
■ i'*
Notið heilsulind vetrarlns:
snjðinn, skfðinou sölskinið
\ DÁM var ekki lemgi í Paim>-
■T*- idíis, og ekki hielidur snjór-
iiinn i Bláfjödum .En ánægjuiiegar
vonu þær stundimar, sem við
nokkriiir F. U. J. félagar höfð-
um á iskíðuim! nú urn fyrri helgi.
Það mátti ekki sieinna vena að
við nœðuim i snjóinn áður en
hainn færi á ný, þvi að daginn
þainn og igíðian haSa verfð rign-
fagar,
Það má isegja að þáð haifi verið
fnekiar dapuriegur vetiur fyrir þá
siem iðkia sfeíðaíþróttfaa og hafa
tækifæri til þess að njóta þiesis-
arar hollu íþróttar, ■siyo áð miaiður
ekkl tali ten þá siem éf til vill
hefir dreymt um! að sligrla í Ivœnt-
anlieguim síkíðiakappmótum. Sainm-
arliega hefir hann vetarinin þnssi
orið'ið möigum slkiíðaáhugámiainu-
faum ,sár vonbrigði, þvi þieir diag-
anriir ,eru teljandi á fimgrum sér,
siem sinjór hér í nágriennliinlu hiefir
verið nægur til skiðaiðkattia. Það
yair éfahviemitiima í tíiezeimlbeir s.
I. siem ofuriiMið snjóaðí, og var.
ég þá svo bja'ntsýnn að ég
þramimaði einn niorgunin með
skí&in iá öxlfami niður á torg,
, þg fóir í iStræt'iisiVagnfaum inin áð
Eliliðiaáim. Þar spemti ég á mig
sfcfðfa og hugði til lainjgferða yf-
ir snævi þakta jörðina, lein eftir
ktukkusitaindajr þnæðimgar meö-
fram v-egarbrúnunum, þair s|em
einna heizt var snjór, snéri ég
heim á l|eið laftatr méð hálf eyði-
iögð skíðin pftir s,anld og smá-
steinai, sem voru rikuiega bil'ainid-
áðir snjóinium. En við skíðaunn-
ondur vlerðum að vona að ísr
lenzkt veðurfar taki ekki ppp á
því, að verða svo milt mn há-
vietaTinn að ekki festi snjó niema
á hæsiíiu fjöllum og jöklum.
Nú er það svo, áð þó nægur
snjór sé, þá vefður stærst'ur Wiulti
reykvísku æskunnár að isitja
heima og bræða héluna af giugg-
unum hefaia hjá sér til þess a'ð
getia iiorft á eftir syngjandi skjKia-
fóiikiniu aka eitthváð upp til fjálla.
Hvað pr þ,að, siem veldur því að
áilir, sem vilja, ekki getá farið
á siki&i? Penfaigaleysi, er isivarið,
hvem svo sem maður spyr, en
það er ekk:i uema í nnestá lagi
hálfur slajnjnieikur. Þegar mienn
sjegja ,að þieir geti ekM kiomið
lm|eð í skíðlaför, siem- þó aillis iékki
er nialuösynlieg, þfegar snjór er
iniægUr í bæjárialndfau, vfegnaþiess
alð þeir hafi ekki efni á því að
káupa sér nÁuðsynlegain skíða-
útihún|áð, þá er þetta lekki alls-
ko.star rétt.
Þeiir fynsita af nýja tímanum,
siem hyrj'uðu að iðka skíðáíþirótt'
irias, vom yfirieitt synir og dætur
efn'aðs fólks, sem niotuðu tæki-
færið siem skíðiaflerðfa, og þá sér-
þ:ið lað eigfa þrloska. Fólagatmii'
hlafa sýnt gó'ðain áhuga fyrir
siarfi féiagsinis unida'nfarið, þietta
verður áð háldaistt og bíer að
leggjia áherzlu á aukningu þfesls
og lalmiennari þátttö'ku.. Umnæst
siðusitu heigi fóru nokkrix F .U.
J. féiiagar í sMÖaferð, fóru þieir
mieð efaiu íþiróttafélagi bæjarins
er iskipiuðu hviert sæti í einiuim
bil. Mun verðia íhugað fmimviegis
að halda þesisu vakajndi, skíða-
ferðimiar iem hoiiar og þarfiar tíi
styrktar likamlegri hieilbrigði.
Munið
að serida alþýðuæskunní grjéiin-
ar lum ykkar íhuíjpumrBJnl.
stiaiklega hfefai,koiman, vteittu þeim
tiil þpss áð sýna hér á götum
Reykjavíkur síðusta vetrartízkíu
frá Alpafjöilunum eða slíkum
vetrairskemtistöðum'. Eftir þvi,
sem augu almiennfags opniuðlust
fyrir hiolfaisita skíðaiþrótt-
aminna'r, fjölgáði þieim sem þátt
óóiku í sMðiaiðkunum, ien til þpss
að yera okki síðri en „bnantryðj-
endumfa" fans't hinum nýjfa á-
hiugamönnum, að þeir yrðlu að
láta sauma sér sérstök sMöáföt
sinibfa leftir siðusta tízklui. Fyrx
íanst þieiim þeir ekki geta farið
á s'klði;. Þesisá jskíðiafátáslkoðiun"
áiLfit ég s'kiðiaiþróttinni skaðiega,
þvi að það eru alt of márgir
Unglinglar hér í hæ, siem sitja
heiimia efagöngu vegnia þess, að
þeir álíta sig ekki hafa föt s|em
hæfi til skíÖaiðkana. Þáð vita
vitanlega alliir að það er ekki á
nokkum hátt untífa fö íulnUm kiom-
ið hvernig til tekst á skiðunium,
sá i ffau fötuniuim getair ailVeg
eins dottið efas og sá siem hrun-
ar niður brekkuna í sfaum
,joviera]ls“. Þiess; vegna lungir æsku
mienin og konur látið pkki imynd-
aðán fátasloort heftia skiðaffierð
ykkár, hielidUr klæðist efahverj-
fum hlýjum' föttuim, siem þið eigið
og 'látið snjófan og sóiskfaið
veita ykkur ánægju og lífsþrótt,
engu siður ien hinum, sem í
mörgum tilfelium haifa stofaáð
til skulda, til þes's að geta ffieng-
ið sér sérstök sMÖaföt.
Hvað skíðin sjálf áhræriir, ,þá
er öðirU máli að gegna, því án
þeirra' kemst enginn maður langt
Er ilt til þeste að vita, a,ð ein-
stökum mönnum og fyrhtækjiuim
skuii háldást það uppi áð sielja
skíði við óhæfi'lega háu verði.
Skora ég fastliega á íþiróttlafélöig
þeslsia bæjar, að bindajst siaimtök-
um, umi siaimeiginileg skíðafan-
kiaup, sem þau syo selji við kosn-
áðarverði. Mynd'u þau m|eð því
gera sMðáíþTóttinini en,gu mfaina
gagn, ien rnieð byggiugu vfegiiegra
skíðiaskála.
R.
Fjórtám málvark
feftir norska mállarann Edvard
Mtunch, sfem tongi haffia verið
eign þýzkra listasaflnai, m. a.
safasfas í Dresíd|en, voriu nýliega
slend hjfeim til Nioriegs
og hoðíin þar til sölu. Stjórnir
Viðfcomandi lista'safaa réðiu þessu
tíiltæki. Málveriða/vprzliun í Oslo
kieyptli mynidiriniair fyrst í stað,
en siemnlilega vierðia þær fluttar í
þjóðlista'safnið. — Þýzk isöfn
lögðiu áðuir fyr málkið ká'pp á að
éiignast málveiik Miunchls, len nú
viilja þalu umfram ait iosna við
mynid'ir ihans, efas og hér hpfir
yerið sagt frá. — Edvard Munoh
■er mieikásfur nrúliiflalndi nioriskxa
iiiS'taimialninia. Hamin e,r fædíddur
áriið 1863. FO.
Iðal
steinsson.
Magnús Aðalsteinsson,
\ liatugardagfan vair Majgnús
AðlaisteinSson til moidar
borfan. Hann vair ffiæddux hér í
Reykjavfk 5. apríl 1918, og warö
því aðjefass rúmlega tvitugur iaið;
aldri.
Það kioim vinum hainis o,g æsfcu-
félögum á óvart, er hanin var
á Uniga aldri hrifintn úr hópi
þeárra itil þpss að hieyja fanga
og erfiða bará'ttu við hinn ægi-
lega vágest, hvi'ta dauðáam- 0,g
nú leru þalu átök til lykta leidd.
Bnn ein fónn, hiefix verið færð á
altari þessa grimmúðuga óviinar
æsku og gleði.
Við, sem að niofckriu fylgdust
■með þessári ójöfnu baráttu, viss-
um bvenniig líffisf jörið. laimaiðisit og
mótstaðan dvinaðii, við stöndum1
orðlaUs gagnvárt þeim mískUn-
áriausu öfltutm, siem hér vioru að
veriM- i
Hfa isitutta æfi Magnúsár hieit-
fas gefur ekki tilefali til stór-
hrotinnar umsagnar. Honum ent-
islt ekki aJdu'r til að láta þær
■vonfa og ispár rætast, ®em við
ha|nn vorii bunldnar . Hann náði
ekki þpim aiWri eða þroska, sern'
táil hpsis þárf, að látia leftir sig
llggja stórvirki á alþjóðar mæli-
kvalrða. Fyrir þvi getar fráffiail
hans ekki vafcið almpnínia' leffitir-
sjá. En þieim, siean þelkta hann
finst þ,ar vera stoarð fyrir sMldi.
GlaðOyndi hains og drangiieg
hngsun gerði bonium gott til vin,a»
Ef ég ætti að Jýsa honum eins
og mfa kyami af bomuim gáfu
tilefai tiil, þá myindi ég spgja:
Ha'im var góðiur drengux. Mér
ffa'St þ,au orð lýsa hioaruim bezt,
hæfa hezt hinini hisipursilíaustu og
einiægu framfcomu hans og þvi,
að hianin viidi Ölium það gott
gera: er hiaiiip mátti.
Nú pr stríði þfau iofcið, viimvr.
Þótt þú ffiengir pkki lengi að vtena
mleðiál ofcfcar, þá liffa minihfag
|þín í hluigum okkari. Hún |etr tmlfain-
fag |um góðan dréng, og verð-
mæí'i, sem hvorki möfar né ryö
fær giandað. Hafðlu þökk fyrir
sitnndfaniar sem þér anðinaðisit að
géra' okkur bjartarii með ná'vist
þfaínl. Fariðu í frilðii, vfaur.
HaraWur Björpssojii.
HippdrættisnBboðið
í Aipýðahðsiii
h*fir flutt afgreiðslu sína að v«stanv«rðu í
kúsið. ímu frá Mv«rlisg*Dii.