Alþýðublaðið - 11.02.1939, Blaðsíða 3

LAUGARDAG 11. FEBR. 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
VIKAN semlelð.
♦--------------------------♦
ALÞVÐUBLAÐIÐ
RITSTJÖRl!
F. R. YÁLDEMARSSON.
í fjarveru haiu;
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverflsgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttlr).
4902: Ritstjóri,
1196: Jónas Guðmunds. heima.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Í -----------------T-------♦
Endnrskoðan hegn-
ingarlaganna.
EGAR saimistarf Al]>ý&u-
floMksiniS og Framsákmar
hófst 1934 var þa’ð eitt af sam-
eiginliegiuim umbótamálum þeirna,
að endursko&a réttarfers- og
hegninga'rlöggjðfinia. Þesis var sist
vanþörf, því þeirri löggjöf hiafði
lítt verið sint lum imörg undan-
t'arin ár og fyrverandi stjórnir
vanrækt allmjög þaiu imál. Lög-
gjöf okkar á þesisiuim sviðuim sstóð
orðið tnjög aið baki löggjöf ná-
grannaþjóða vorra á Norðurlönd-
'iurn.
IFyrlr tvTelní áruim vom samþykt
á alþingi lög uan réttarfar S
einkamáliun í héraði, og fyrir
það þing, er nú hiefst nrestu daga,
er vitað að verða lögð fruimvörp
|um réttarfar i opinberum ipálum
og frumvarp til nýrm hegningair-
laga. En*n er blaðinu óknnmugt
ium þær breytiingartillögur, siem
frlumvörp þeasi bafa að geyma,
en rétt ier ;að benda á, að má ligg-
ur fyrir þingi Dama frumvarp
um allviðtækar bneytingair og
viðauka við hegnimgarlögin þar i
landi. Eru þau fmmvörp einklum
fram komin vegna þeirrn atburða,
er á sfðustu mániuðium bafa kom-
Sð Upp í Dammörku, s. s. víðtækr-
ar njósmarstarfsemi, skjalaþjófn-
aðar og starfsemi flokka og fé-
lagai, s®m algerlega verðla1 aið tielj-
ast óalandi og óferjandi i lýð-
ræðislandi.
Pá eru og skierpt verulega fleíst
ákvæði um meiðyrði og æru-
aneiðiingar, sjkierðmgu heimdlils-
friðar og árása á einkalif rnamna,
fen þær bardagaaðferðir viðhafa
komorúnistar og naziistar aðallega
i blöðtum ,sinun>. Sarna er um
árásir og aðdróttamir va!rðaln.di
opinbera starfsmenin og stofnanir.
Þar sem þetta eru fliesrt mý-
imæli, sem ienm em ekiki orðin
aði iögfum; I Dammörku, iem mumu
flesit viera löglieidd orðin i Noregi
og Svíþjóð, væri rétt og samm-
gjarnt, að þesislu yrðd einnig
gaumur gefinm hér jer him nýju
hiegmimgarlög koma fyrir þingið
nú.
*
Hér skál efeki frekar vilkið að
aðalatriðlunum i hinlui damsfea
frumvarpi, siem; dómismálaráð-
herrann þar leggur fyrir þingið,
en aðieiins á það bemt, að þettaj
sé brýn mauðsyn að athuga eimn-
ig hér. • í
Það er vitað, aið hér i 'lajnjdiWu
starfar flokfeur, sem hjeldur út
daghlðði og vifeublaði, sem eru
þanmig skriifuð vemjuliega, aið
meiðyrði, ærumpðimgar og sví-
virðingar um einstaka nafn-
greinda mienm og stofmani'r erlu
meira o g minma svo að kailla á
hverjum dálki þessara blaða-
Meiðyrðalöggjöf vor ©r svo
lltilfjörleg, að engiin leið er að
koma fram róttmætuimi sektum á
hiemdur þeim, siem' temja sér að
tala og sklrifa á þamm veg, að
eárumieiðamdi sé, og þó heimild
Isé tíl í lögum fyrir því áð daema
mjegí til fangelsisvistar fyrir æru-
VERTÍÐIN hefir, það sem af
er, verið mjög góð, þeg-
ar miðað er við afla undangeng-
inna ára. Þó er vertíð sums
staðar ekki meira en svo byrj-
uð. Um síðustu mánaðamót var
aflinn orðinn meiri en hann var
um mánaðamótin febrúar og
marz í fyrra. Á öllu landinu var
hann orðinn 1. þ. m. 3221 smá-
lestir, en á sama tíma í fyrra
aðeins 368 smálestir. í sumum
verstöðvum var ekki uggi kom-
inn á land í fyrra um mánaða-
mótin febrúar og janúar. Geta
menn gert sér í hugarlund
hvaða þýðingu þetta hefir fyrir
afkomuna við sjóinn, sérstak-
lega ef jafngott framhald verð-
ur.
Beituskortur.
Mikill skortur hefir verið á
beitusíld víða um land, og hafa
sjómenn komist í hreinustu
vandræði. Runólfur Stefánsson,
skipstjóri frá Holti, benti á það
hér í blaðinu að gefnu tilefni,
að sjálfsagt væri að hefja síld-
veiðar við Reykjanes, þar sem
alt bentí til að nóga síld væri
að fá. Höfðu komið þær fréttir
úr verstöðvunum, t. d. frá
Grindavík, að upp úr hverjum
fiski, sem veiddist, kæmu 1—2
síldar. Fiskimálanefnd brá
fljótt við og ákvað að styrkja
vélbát til tilraunaveiða, og mun
hann nú vera byrjaður veiðarn-
ar. Það er að minsta kosti ó-
þarfi fyrir okkur að flytja inn
misjafna beitusíld frá Noregi.
áður en rannsakaðir hafa verið
möguleikar á því að fá beitu-
síldina hér heima.
Sendiför til Spánar.
Einn af merkari viðburðum
vikunnar var sú ákvörðun rík-
isstjómarinnar að senda full-
trúa til Spánar í fisksöluerind-
um. Fara þeir þangað Helgi P.
Briem og Kristján Einarsson.
Þeir munu fara til Franco-
Spánar og leita samninga um
opnun saltfisksmarkaðar þar.
Eins og kunnugt er hefir styrj-
öldin á Spáni komið tilfinnan-
lega við okkur, þar sem við
seldum þangað fisk fyrir millj-
ónir króna áður en styrjöldin
brauzt út. Væri vel ef takast
mætti að opna þar aftur hina
lokuðu markaði- Út af þessu
hefir blað kommúnista rekið
upp mikinn skræk og jafnvel
talið að með þessu værj ísland
að gera bandalag við uppreisn-
armenn gegn lýðveldisstjórn-
inni. Auðvitað er það ekki ann-
að en heimska. Annars eru
kröfur kommúnista, hvað þetta
snertir, gagnvart sinni eigin
þjóð, nokkuð á annan veg en
framkoma Sovét-Rússlands
gagnvart fasistaríkjunum. Sov-
ét-Rússland verzlar við þau,
semur við þau, lætur þau jafn-
vel hafa olíu og aðrar nauð-
synjar á ófriðartímum. Við fs-
lendingar seljum þeim, sem
vilja kaupa afurðir okkar og
greiða bezt fyrir þær. Um inn-
anlandsmál vor viljum við vera
miéíðingar, ar lefefei fcuinmugt aö
þvf úkvæði laganna bafi nofekum
tima verið heitt, lieldur aðeins
stíctaráfcvæðlum, og þú æfinlega
sektimar ákvaðjniair mjög lágar.
Viði jætta hefiir svo bæzt þaið, að
stektiir fyrir méiðlyrði hafa bæði
seint og illa — og stumdum ajls
éfefei — verí'ð ininhéimtar.
Aflieiðing þiesisa slappa rétta-
fars hefir orðið sú, að íslienzk
bláðamienska er langt fyrir rnéð-
an það, aem gjerist rnieð ö&rum
menningarþjóðum.
Þieasu þarf alyeg að &núa við.
Sóktlr fyilr mieiðyrði og æriuimeið-
Itigar eiga að vem háar, og þær
á að innheiimta tafarliaust. Það
kentnir mönnum að &tilla orðum
isfinum í hóf, og fullfeomna mein-
jngu sfna má segja þó enginn sé
persónulega svivirtur ieða meidtí-
ur í orði.
Vonanldi verður þesisu atriði
fullur gaiumur gefinn nú vlð end-
ursfeoðun hegningaTlagarma.
sjálfráðir, og velvild okkar eða
andúð okkar í garð erlendra
stjómmálastefna er svo alt ann-
að mál. Annars tekur enginn
lengur mark á sorpblaðinu, sem
kommúnistar standa að.
Kosningar í Danmörku.
Eftir margra ára baráttu og
10 ára stjórnaraðstöðu í Dan-
mörku hefir danski Alþýðu-
flokkurinn unnið stærsta sigur-
inn í sögu sinni, að afmá Lands-
þingið, leifar yfirstéttar, og að-
alstímabilsins, sem skapaði
yfirstéttinni pólitísk sérrétt-
indi. Með breytingunum, sem
gerðar hafa verið á stjómar-
skráni, hefir þetta unnist, þó að
segja megi. að enn sé eftir að
fullkomna sigurinn við almenn-
ar kosningar. Samkvæmt
stjórnarskránni verður að rjúfa
þing nú eftir að þingið hefir
samþykt hinar nýju breytingar
og verður svo aftur kosið til
þess samkvæmt gömlu stjórn-
arskránni. Fara þær kosningar
fram 3. apríl. Næst fer fram
þjóðaratkvæðagreiðsla . um
breytingarnar og síðan verður
þing rofið að nýju og kosningar
látnar fara fram samkvæmt
hinni nýju stjómarskrá. Verða
því að minsta kosti þrennar
kosningar í Danmörku á þessu
ári.
Áðalbarátíumálið.
Afnám Landsþingsins hefir
á undanförttum árum verið eitt
aðalbaráttmnál Alþýðuflokks-
ins, og krafa hans, sem felst x
kjörorði flokksins við undan-
gengnar kosningar: „Danmark
for Folket“, hefir náð mikilli-
hylli- Nú, þegar þessi sigur er
fyrirsjáanlega að vinnast, hef-
ir flokkurinn breytt kjörorði
sínu í samræmi við það og er
nú: „Danmark for Folket —
Folket for Danmark." Þegar
landið og stjórn þess er unnið
fyrir þjóðina, getur þjóðin orð-
ið fyrir landið. Þegar alþýðan
finnur að landinu er stjómað
af fullkomnu stjórnarfarslegu
og fjárhagslegu lýðræði, þá
finnur hún fyrst að hún á það.
Talið er líklegt að Alþýðuflokk-
urinn fái hreinan meirihluta
þegar kosið verður samkvæmt
hinni nýju stjórnarskrá.
Tíminn þarf að gefa
skýringu.
En Tímanum hefir fundist að
hann þyrfti að gefa skýringu
á kjörorði Alþýðuflokksins
danska. Er skýringin þó út í
hött. Tíminn segir að Alþýðu-
flokkurinn hafi slept kjörorði
sínu „Danmark for Folket“, en
tekið í þess stað upp nýtt kjör-
orð: „Folket for Danmark”, og.
eigi við með því, að það sé ekki
hægt að gera kröfur til hins op-
inbera endalaust og fólkið eigi
að vera fyrir landið, en landið
ekki fyrir fólkið. Þetta er auð-
vitað rangt, eins og sýnt er hér
að framan, en mun vera gert til
þess að reyna að réttlæta þá af-
stöðu, sem Framsókn æði oft
hefir tekið gegn tillögum Al-
þýðuflokksins hér, svo sem til-
lögum hans um viðreisn sjávar-
útvegsins, sem flestir ættu nú
að vera farnir að sjá, að voru
alveg réttar- Verkalýðurinn við
sjóinn hefir ekki gert of háar
kröfur til hins opinbera, — til
landsins. Hann hefir hinsvegar
orðið að bera byrðar hinna
mörgu styrkja til sveitanna,
sem að vísu voru nauðsynlegir
og sjálfsagðir, og hafa átt einn
meginþáttinn í því, að rétta
við landbúnaðinn. — Sömu
kröfu gerði Alþýðuflokkurinn
hér 1937 og fyr vegna útvegs-
ins, og nú fyrst er Framsókn að
sjá, að sú krafa var réttmæt.
Kosningar í Noregi.
Enn er ekki afráðið hvort
kosningar fara frám á þessu ári
í Noregi. En talið er alveg víst,
að Alþýðuflokkurinn muni
taka meirihluta á þinginu við
næstu kosningar. Nýlega hefir
ríkisstjórnin lagt fram frum-
vörp sín um stórkostlegar verk-
legar framkvæmdir og lagt við,
ef þau yrðu ekki samþykt, að
hún myndi þá segja af sér.
Frændþjóðir okkar, sem okkur
eru skyldastar, kunna að meta
starf Alþýðuflokkanna, enda
er menning verkalýðsins hvergi
eins mikil og í þeim löndum,
þar sem Alþýðuflokkamir eru
öflugastir: í Danmörku, Noregi
og Svíþjóð.
Fall Barcelona.
Þegar þetta er ritað er enn
ekki vitað með vissu hvort fall
Barcelona fyrir hinum þýzka
og ítalska innrásarher verður
til þess að binda að fullu enda
á styrjöldina á Spáni, en margt
bendir þó til þess að svo muni
fara og að stjórnin semji frið
við Franco með stuðningi Eng-
lendinga og Frakka. Þó er ekki
hægt að ganga framhjá um-
mælum mikilla ráðamanna hjá
spanska lýðveldinu, sem full-
yrða að barist verði meðan
nokkur maður stendur uppi.
Palencia, heimsfræg spönsk
kona, sem er sendiherra Spán-
verja í Stokkhólmi, fékk skeyti
frá del Vayo daginn sem Barce-
lona féll, sem var á þá leið, að
barist mundi verða meðan
nokkur maður stæði uppi. Og
Palencia segir í viðtali við So-
cialdqmokraten í Stokkhóimi.
að enginn geti látið sér detta í
hug að lýðveldisstjórnin muni
gefast upp fyrir hinum erlendu
innrásarherjum, „ef karlmenn-
imir hætta að berjast, yfirgefa
konumar heimili sín og fara til
vígvallanna. Þegar Napoleon
réðist inn á Spán, áttum við
ekki eftir nema Cadiz og leikar
fóru þó svo, að við rákum hin-
ar erlendu hersveitir af hörid-
um okkar og unnum landið aft-
ur,“ segir hún.
Ægilegar frásagnir.
Frásagnir erlendra fréttarit-
ara af líðan flóttafólksins á
Spáni og falli Barcelona eru
ægilegar. Á hverjum morgni
liggja hundruð bama, kvenna
og gamalmenna dauð við
frönsku landamærin, htmgrið
sverfur að, kuldinn og klæð-
leysið þynnir raðirnar. I erlend-
um skeytum, sem hingað bár-
ust um fall Barcelona, var frá
því skýrt, að borgin hefði fallið
bardagalaust. en eftir frásögn-
um erlendra fréttaritara ýmsra
stórblaða er annað að sjá. í
sumum hverfum borgariimar
var barist um hvert hús, aðal-
lega til þess að tefja fyrir inn-
rásinni svo að hersveitir stjórn-
arinnar hefðu tækifæri til að
komast xxndan. Heil hersveit
lýðveldishersins komst ekki
undan og hörfaði niður í neð-
anjarðargöng borgarinnar- Önn
ur hersveit frá Franco var send
niður og þar var barist í myrkri
heilt kvöld. Enginn lýðveldis-
sinni kom aftur upp og aðeins
örfáir menn af hersveit Fran-
cos.
Sandnám bæjarins.
Það hefir vakið mikla athygli
á sleifarlagi því, sem ríkir á
öllum sviðum í stjórn bæjarins,
að nú skuli ekkert byggingar-
efni vera fáanlegt hjá bænum.
Það skapar auðvitað atvinnu-
leysi hjá iðnaðarmönnum og
verkamönnum, sem eru að
vinna að húsabyggingum. Það
má segja að öllu viturlegra
hefði verið að segja verka-
mönnunum, sem unnið hafa í
sandnámi bæjarins, ekki upp
vinnunni um nýjár, heldur láta
þá halda áfram að framleiða
þetta byggingarefni. En stjórn-
arvöldum bæjarins hefir þótt
hitt heppilegra og af því verða
menn nú að súpa seyðið. Það
er sama sinnuleysið og ráða-
leysið og í öðrum framkvæmd-
um bæjarins.
Tveir Hafnfirðingar.
í Hafnarfirði er yfirleitt
bráðduglegt, ráðdeildarsamt og
friðsamt fólk. Þar er lítið um
skríl. En Þjóðviljinn, blað kom-
múnista, hefir fært landsmönn-
um þær fréttir í þessari viku,
að slíkar mannkindur fijnnist
þó í Hafnarfirði. S.l. sunnudag
flutti þetta blað einhverja þá
verstu sorpgrein, sem nokkru
sinni hefir birzt í íslenzku
blaði, eftir Ólaf nokkurn Jóns-
son, og nokkru síðar flytur
sama blað .,viðtal“ við Helga
nokkurn Sigurðsson, sem ber
sama soramark. Til þess aðeins
að gefa mönnum smekk af
grein Ólafs Jónssonar skal hér
birt fyrirsögn hennar, sem náði
yfir fjóra dálka. Hún var svona
í allri sinni dýrð: „Hriflu-
Thoijsarai-Landsbanka-mönduIl-
inn veltur inn í Alþýðublaðið."
Fyrirsögnin er áreiðanlega
heimsmet í þvættingi og sjálf
greinin er eftir því. Menn, sem
þannig skrifa, eru sannarlega
vel færir til að vera foringjar
í kommúnistaflokki. Annars er
þetta sami sorinn og flest ann-
að, sem birtist í þessu blaði,
sem enginn tekur lengur neitt
mark á, því heimskan og ill-
girnin eru svo taumlaus, að
engu tali tekur.
Skákmnoið:
Egill Signrðsson og
finðmundur Jðnsson
hæstir í 1. flokki.
SKÁKÞINGI REYKJAVÍK-
UR er nú lokið. Hafa áð-
ur verið birt úrslit í meistara-
flokki. Hér koma úrslitin í 1.
og 2. flokki.
í 1. fliokk i:
Egill SLg’urðsíson ö1/^, GuðiniiUlni
Ur Jónsson 5V2, Gu'öimunduT S.
Guömundstson 4V2, Guiðjón Jóns-
sjon 4, ImginTund’ur Gtu'ðímiuntíisaon
Ö, Gu'ðtmuindluir Gu.ð:muindsison 2V2,
Arsæll Júlíussson 2, Jón Guð-
imunds’son 1.
I 2. fiokki A:
Stefán Thorarienl&ein 8V2, Krist-
ínius Amdal og Gestur PálssoiH
7V2, Þorsteiinin Þorlsteiinislsoin 7, Sif
Urður JóJiaimson 6V2, Marfs Guð-
múndsson 5^2, Gunnax Jóostson
5, Jóhanin J. 3, Loftur Eiinarsson
2V2, Svoiixn Loftsson 2, Otto Guð-
jónason 0.
í 2. flokfei B.
Karl Gísjatson 9, Halldór Berg-
manin 8, Aðaisteinín HalJdórssoH
7V2, Kai Rasmussen, Bolli TJror-
oddsen 5, rngólfur og Sigur&ur
Jóhannesson 4V2, Bjöm Þórarins-
4, Ragnar Bjamason 3, Frtanz
Jezonski 2V2, Haraldur 2.
Vierðlalunium frá mótinu ver'ö-
ur útbýtt á mánudagshvöld fel.
8 og veröur þá saimieigiinteg kaffi-
drykkja keppendamma.
Lelkfélag Reybjavikur
herir nú sýnt gamnainlieikinn .
„FléttuÖ reipi úr &amdí“ þris'var
sonmlumi við góða aðsókn og aér-
staklega góðar viðtökur. Næst
verður leikið á xnorgun og er ó-
hætt að ráðieggja fólki að faja
og sjá þennan gamanleik, ef
menn á anmiáð borð vilja fá sér
hressandi hlátur. — Hér að ofam
|er mynd af félaga Flavíus, s®nv
léikinm er af Val GísJasyni —
„Þymiirósa“‘ verður sýmd ki. 3V2
fyrir börn.
Farsóttatilfelli í desember
á öllu landinu voru 3247
talsins, þar af 1521 í Reykjavík,
Suðui-landi 834, Vesturlandí
104, Norðurlandi 671, Austur-
landi 117, Farsóttatilfellin voru
sem hér segir (tölur í svigum
frá Rvk. nema annars sé getið):
Kverkabólga 526 (301). Kvef-
sótt 2082 (1027). Gigtsótt 10
(1) . Iðrakvef 176 (84). Influ-
ensa 336 (Norðurlandi 320,
Austurlandi 16). Mislingar 1
(Suðurlandi). Kveflungnabólga
48 (15). Taksótt 22 (8). Rauðir
hundar 2 NL.). Skarlatssótt 9
(Rvk). Heimakoma 6 (0).-
Þrimlasótt 4 (0). Mænusótt 7
(4 NL. 3 SL.). Munnangur 7
(2) . Hlaupabóla 8 (4). Ristill 3
(0). Landlæknisskrifst. FB.

rO/
, 'Sj
co

SJéklæðagerð islands h.f,
Reykjavík.
FRAMLEIÐIRs
JUlan almennan olfufatnað fyrir félk til lands
og sjávar.
Vinnuvetlinga9 ýmsar tegundir.
Gámmifrakka fyrir kai'la, konur og hðrn.
Rykfrakka, ýmsar tegundir „Gaberdine“.
Varan er framleidd ár heztu Yáanlegum efuum
af fagfálki með margra ára reynslu að haki sér
Það bezta verður ætfð édýrast.
SJöklæðagerð íslands h.f.
Reykjavlk. Sfmar 4085-2088.