Alþýðublaðið - 21.02.1939, Blaðsíða 2

ÞBŒIJtlDAG 21. FEBK. 1939
ALÞYÐUBLADtÐ
Húsmái Góðtempl-'
arareglunnar.
----.---
Nýtízku steinhús með öllum þægindum
eða gamalt timburhús rándýrt í rekstri?
Mynd af fyrirhuguðu Góðtemplarahúsi í Reykjavík.
MYNDIN, sem hér birtist,
er vitanlega ekki af
neinni „höll“, en hún er af húsi,
sem fyrverandi hússtjórn og
ýmsir aðrir góðir templarar
vilja að reglan byggi á góðum
stað í bænum, helzt á þeirri
lóð, sem bærinn vildi góðfús-
lega gefa reglunni í þessu skyni.
Lóð, sem liggur nokkra metra
frá Lækjartorgi á einum af
beztu framtíðarstöðum bæjar-
ins. Uppdrátt af húsinu og á-
ætlanir því viðvíkjandi gerði
Eiríkur Einarsson húsameist-
ari og þeir félagar. Húsið er
miðað við allar þarfir og kröf-
ur reglunnar um langt árabil,
vandað og af nýjustu gerð að
öllu leyti, og byggingarkostnað-
urinn á því ekki hærri en svo,
að félagsskapnum er auðvelt og
áhættulaust að reka það á þess-
um stað, þegar þess er gætt, að
bærinn vill gefa lóðina. Þessa
er hér getið og myndin birt af
því að svo virðist sem nokkr-
um mnnum innan reglunnar
sé áhugamál að láta svo líta út,
að engir aðrir en þeir hafi hugs-
að um eða starfað að húsmál-
inu. En þessir menn. sem hér
um ræðir, eru að sögn 12 menn,
sem telja sig hafa keypt eign-
ina Fríkirkjuveg 11 hér í bæ,
og eru öðru hvoru að gefa í
skyn, að þau kaup séu gerð fyr-
ir eða vegna reglunnar. En að
svo sé ekki má bezt marka á
því, að reglan hefir lögformlega
felt að kaupa þá eign. Þegar
málum er svo komið, er nauð
synlegt fyrir að minsta kosti
alla templara, og raunar fyrir
alla góða menn, sem vilja að
reglan starfi sem mest og skilja
nauðsynina á störfum hennar,
að setja sig inn í hvað á milli
ber í húsmálinu, til þess að geta
myndað sér skoðun um það og
stutt þá lausn málsins, sem
heppilegust og öruggust reynist
fyrir framtíðarstarfsemi regl-
unnar. En tillögur þær, sem
fram hafa komið og enn eru á
dagskrá, eru þessar:
1. Að byggja nýtízku stein-
hús með öllum nútíma þægind-
um í líkingu við eða eftir þeim
uppdrætti, er myndin, sem hér
er sýnd, er af, og kostar rúml.
tvö hundruð þúsund krónur
fyrir utan lóð, sem bærinn gef-
ur. Húsið sé svo gert, að auð-
velt sé að reka það þannig, að
ekki þurfi að leita neinna þeirra
ráða til að standa straum af
rekstri þess í framtíðinni, sem
ekki sé fullkomlega í samræmi
við starf og virðingu reglunn-
ar. Að þetta mál megi leysa á
þennan hátt innan þess tíma,
er áætlað hefir verið, eru flestir
ef ekki allir eldri templarar,
þeir er bezt þekkja fjárhags-
möguleika reglunnar og gjald-
þol, sammála um, og álíta að
óvarlegt ef ekki óforsvaranlegt
sé að byggja öðruvísi eða með
því að hleypa reglunni í skuld-
ir.
Hin tillagan er að kaupa
dýra éign, 30 ára gamalt timb-
urhús, þ. e. Fríkirkjuveg 11,
sem kostar 1 því ástandi, sem
hún nú er, hátt upp í verð á
nýtízku steinhúsi, sem fullnæg-
ir kröfum og framtíð reglunnar.
Við þessa eign er þess að gæta,
að lóðin er stór, en mun ekki
verða leyfð bygging nema svo
sem á helming hennar, hún er
því dýr í rekstri, þar sem
greiða verður háan lóðarskatt
árlega. Hitt er þó verra, að til
hvers sem nota á þetta hús þarf
það mikilla endurbóta, og ekki
hægt að gera það að samkomu-
húsi fyrir regluna, hvað miklu,
sem til væri kostað. Til þess
yrði að byggja nýbyggingu á-
líka stóra og sem kostaði við-
líka mikið og hús það, er við
hinir viljum byggja á lóð þeirri,
er bærinn vill gefa.
Það hefir verið hugsjón og
draumur templara, að þegar
þeir yrðu að yfirgefa sitt gamla,
upphaflega heimili, þá flyttu
þeir í nýtt hús, sem fullnægði
kröfum nútímans, en ekki að
flytja úr gömlu húsi í gamalt
hús.
Þeir tólf menn, sem telja sig
hafa keypt Fríkirkjuveg 11 og
birtu mynd af því húsi nú fyrir
skömmu 1 flestum dagblöðum
bæjarins og nefndu „Bindindis
höll“ og þeir, sem fylgja þeim
að málum, telja að reglan verði
endilega að eignast þá eign.
Þær áætlanir, sem fyrir
liggja um tilkostnað á gamla
húsinu og nýbyggingu, velta á
upphæðum alt að hálfri millj-
ón. Myndi reglan geta lagt fram
rúmlega V af þeirri upphæð,
hitt yrði hún að skulda, og
ættu allir að geta séð hváð það
þýðir að binda henni slíkan
bagga, og því er heldur ekki að
leyna, að við, sem erum á móti
því erum það ekki sízt fyrir
það, að við álítum fyllstu líkur
fyrir því, að ef hægt væri að fá
samþykt fyrir að flækja henni
út í slík kaup, þá myndi hún
tapa á því aleigunni.
Það er þess vegna nauðsyn-
legt að reglan fái sjálf að taka
sínar lögformlegu ákvarðanir
um þetta mál sem önnur. í þá
rúmlega hálfu öld, sem hún
hefir starfað á landi hér, hefir
hún sjálf falið þeim, er hún
hefir óskað, öll umboðsstörf, og
það hafa engir félagar hennar
þurft að taka sig saman í smá-
hópa til þess að ráða eða fram-
kvæma fyrir hana eitt eða neitt,
fyr en löglegar samþyktir eða
umboð hafa verið fyrir hendi.
Þess vegna er það áreiðanlega
viðkunnanlegast og öllum bezt,
að þeir tólf menn, sem telja sig
hafa keypt Fríkirkjuveg 11,
haldi þeim eignakaupum utan
við regluna. Þeir um það, hvað
margar „hallir“ þeir kaupa eða
byggja fyrir sig. Það er Good-
templarareglunni óviðkomandi,
og hún ber enga ábyrgð á því.
Og það ættu allir temlparar að
vita, að það er óleyfilegt og
ekki samboðið félögum regl-
unnar, að nota hennar nafn eða
blanda því inn í sín einkamál.
Felix Guðmundsson.
0skudagsfagnaður
í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu miðvikudag 22. febrúar
kl. 9 síðdegis.
Leiksýning. Þáttur úr „Pilt og stúlku“.
Danz hefst kl. 10 V2. Gömlu og nýju danzarnir. Ágæt
hljómsveit.
Hvað skeður kl. 11,35?
Aðgöngumiðar verða seldir á morgun, miðvikudag, í Al-
þýðuhúsinu frá kl. 10 fyrir hádegi (inngangur frá Hverfis-
götu). Pantaðir aðgöngumiðar óskast sóttir fyrir kl. 7 ann-
að kvöldi, annars seldir öðrum. Sími 1944.
Þetta verður hezta og ódýrasta skemtun kvöldsins.
ölvuðum mönnum bannaður aðgangur.
UNDIRBÚNINGSNEFNDIN.
Bandalag islenzkra listamanna
heldur fund í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu — gengið inn
frá Ingólfsstræti — fimtudaginn 23. febrúar. Fundurinn
hefst kl. 21 stundvíslega. Skorað á alla félaga að mæta.
k STJÓRNIN.
örhiuigteika1, en Þorstieiinin hiefir lltt
hirt m afó au-ðiga sjálfan sig
með faen.'sl!u sinini og er peim, er
þietta ritar, buininugt um, aö
niörgum- fátækum nemendum sín-
um hiefir haun vieitt tilsögn end-
urgjalidsiaust. Hanin lærði fyrst
hinefaiieik 13 ára gamall og hefir
jafnan verið eiun af beztu miönn-
uim okkar í þiesisiari ípróttagrein.
1934 var haun í Kaupmairunahöfn
við nám hjá Emauuel Jaoobsen
(„Malte"), -sem er tvímælaiau'st
einin af frægustu hnefateikakieun-
ururn á Norðiurlöndum.
Hnefateikar eru mjög alhliða
og þroskau'di iþrótt og wel þess
verð, að ná hér meiri útbreið'Slu
en enn hefir orðið. D.
Þorsteins Gíslasonar
fer héðan fimtudaginn 23. þ.
m. til Bergen um Vest-
mannaeyjar og Thorshavn.
Flutningi veitt móttaka til
hádegis á fimtudag. Farseðl-
ar sækist fyrir sama tíma.
P. SMITH & CO.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
ÞORSTEINN GISLASON
ÞORSTEINN GÍSLASON,
hniefaleikabennári, hefir nú
EangiÖ ágætt húsinæði til æfinga
í hinum nýja íþróttaskóla Garð-
atis Gislasonar.
Þorsteinin hefir fcent hér hniefa-
leik isíðian 1935 og sýnt mikimin
dugnað við kemsiluna. Aðstaða
hains hiefir oft vierið erfið sakir
húsnæði'Svaindræða og fjárbags-
H, R. Haggard:
Kynjalandið.
138
fór hún ajð hljöða og sagði: — Fairðu burt með mig
héðan; ég get það ekki, Leooard! Mér ter það ailveg
ómögulegt.
— Jæjá, góða mín, svaraði hann; —■ þú ert nú búin
að þvi. Við erum ,komin yfir um. * j
— Ó! isagði hún. — Guði sé lof fyrir það. Bn hvar
er Sóa? Mér fanst ég hieyra baina fleygja :sér niður
fyrir aftan okkur.
— Hún er daiuð, svaraði hann. — Hún hrapaði niður
um sprunguna, og það iiá við að hún dræigi okfcur1
með sér. ’Ég ,skal siegja þér alt seinna; þú ert ekki fær
um að heyra þáð inú. Komdu, góða mín! Við skulluim'
komiast iburt af þessum bölvaða stað.
Hún istaiU'laðlst á fætur.
• — Ég er S'VO stirð og sár, aið ég get naumast staðið.
En hvað gangur áð þér, Leonard ? Þú ert löðrandi í
blóði.
— Ég skail segja þér þ;að seinna, sagði hianin aft'ur.
Svo tok Otur upp fairanguir sfnin, sem var lítið
annað en >ólím og spjótiið, og þau síauluðust áfram
upp snióbrekkunai.
Eitthvað 10—15 faðma fyrir ofan þau lágu, swo að
segjai hvier við hliiðina á öðnum, steinarnir, .sem' höfðu
fliuít þaiu yfir brúna, og nálægt þeim hinir tveir
stieinarnir, sem Otur hafði morguminn áður sent á
undan itiil þess að kanna lieiðina.
Þaiu horfðu á þá mieð undrum. Hver mundi hafa
trúað því, að þesisir þiunglamalegu hliutir hefðu tæpri
bálffi s'tiund' áður þotið ofam eftir ísnum hraðara en
nokkur hraðtest hefir rtlkkum tíma farið, og þau
með þeim'?
Eitt var áneíðanlegt, það, að þó að þeir yrðu þarnia
éáorotnir í einiair tvær eða þorijár mLlljóntir ára — og
það er stutt lif fyfir steina — þá muntíu þieir aldrei’
fnamar fara jafn kynliega fierð.
Svo komust þau rnieð erfiðismitmpmi upp á brúnina
á snjóbnékfcunm, sem, hafði verið um 150 faðma frá
þeim, þegair þau lögðu af s'tað.
— Líttu á, Baas'! sagði Otur, sem hiafði snúið 'sér"
við til þess atð virða fyrir sér gilið í síðastai silnn. —
Þiajð er fóik þarna hinum miegin.
Hajnm hafði rétt að mæla. Framimi á gilbarmánum
voru menn, sern sýnidus-t vera að veifa haindleggju'n'uim
í loftinu og æpai. En vegna fjarlægðaTinnar gátu þaiui
ekki séð, hvort þetta væru prestamir, sem unniö hefðu
sigur á Olfam, og hef&U' elt þau til að dœpia þ,au, eða
hermenn konungsins, siem' hefðiu orlðið pnestuniuim yfir-
sterfcairi.
Afdrif Oifans og saga Þiókulýðsinis vax mú imnisiigluð
bók fyrir þeim, því að þau hafa efckert þaðiain frétt;
og ekki er hieldur líklegt, að þau fái þaðain fréttir
hér efíir.
Svo fóru þau að halda ofa.1 eftir hverri snijóbriekk-
unni eftir aðra, og nú var þialð að eims tinduriinin mik!i
fyrir ofain þau, S'em, heniti á að þiau væru úærri
Þokulaindiinu.
Einu sinni námu þa*u síaðar lí’tið eitt til þesis að fitai
af imat þieim', er þau höfðu með sér, og oft námu paiui
staðax til að hvilia sig, því að þróttur þieirna var lítill.
Sainnast að ,siegja varð L&on,a,rd þesis var, meðan þ,au
voru ajð dragast áfram þrieytutega og karimieffln.ii*niii
héldu sinin x hvora hönídina á Júönu, að hanin var far-
inn aið fufða sig á því, að þau skyldu hafa Jifáð a'f
þreytuna og hinar líkamlegu og andlegu ógnir, sem
þau höfðu sloppið úr.
En þarna voriu þau, og enn voru þau lifanidi, þó að
aumkunarlega væri ástatt fyrir þieiim; og fyrir kvöldið
vonu þaiu komin’ miður fyrir snjólínuna, og i hlýtt og
viðfeldið loftslag.
— Nú vefð -ég að nemr staðar, sagði Júana um
sólsetur; — Ég get ekki dregist áfram Ien;gur.
Leonard leit örvæntingaraugum á Otur.
— Það er stórt tré þama hinlum megin, Baas!
sagðii’ dvergurinin og reyntíi að vera glaðlegur, — og
vatn hjá þv,í. Þar er gott að setjast að, og hér ter;
loftið hlýtt; hér verður okkur ekkert kalt. Já við
erum sannarlega hieppin; hugsið þið um1, hviemíig sein-
asta nóttin var.
Þau komust að trénU, og Júana hneig niður við
bol þesis, og 'lá við að hún Hði í óimiegin. Liaoinard
átti örðugt með að fá hana tll að reuna niður ofuriitlu
af kjöti og sopa af bren!nivíni, en Jxað tókst samt,
pg svo toomsit húnr í ástand, sietm' inieira liktist öng-
viti en s’vefni, og varð það hugarléttir. fyrir Laonard.
XL. KAPÍTULI
Kveðja; Otuns.
Leonard var vánur að síegja, að nóttin, sem þar
'kom næs't á eftir, hiefði verið versta nóttin, sem' hann
hefði nokfcum tíma lifað. Þrátt fyrir það, hve dauð-
þrcyttur hann var, gat hann ekfci sofið, til þess vaa
tauga-óstyrkurinn of mlfcill. Hvenær Sem' hann lagði
aftur augun, sá hann sjálfan s.ig á höfði, hangandi
yfir gatlnu í fctefanum undir líkneskjunini, eða fljúg-
andi í Ioftinu yfir hræðiliegu spmngumni í ísbrúnnx,
eða í einhverjum öðrum s'tellingum', álífca voðiateigunr
og þeim, er hann hafði kynst svo vel nýlega.
Þiegar þessar sjónir h'urfu honurn extt augniablik
blik eða svo, tók ekki hetra við; þá hieyröi hann
Frainoiseo vera að kvéðja sig. Sóu orga hrapaintíi til
hieljar, e’ða Nam arga til þeirra sín siðustu stiorkunar-
yrðii. Hamn hafði líka miklar þrautir af mieiiðslunum,
sem voru víða á líka'mainum, og þó að loftslagið væri
miilt, varð honum' hrollkalt af golunni frá jö'kulhæið'un-
um, og þaía höfðu ekki einu sinni eldspýtu til að'
kveikja sér eld og fæla burt villidýrin, sem öskruðu
kringum þau.
Sjaidan hefir verið ömurlegar og óvænlegar ástett
Sigfús skrifar
Héðni.
¥ ÞJÓÐVILJANUM í fyrradag
ier svohljóðandi áminning til
Héðins frá S. A. S.:
„En það sem allt veltur á er,
að verkalýðssamtökin þekki sinn
vitjunartíma, að þau mæti hinni
viðurstyggilegu árás skoðana-
kúgaranna með samheldni, festu
og djörfung. Hver sá atvinnurek-
andi, sem verður sannur að því,
að leitast við að hafa áhrif á
skoðanir verkamanna með at-
vinnuloforðum, hótun um vinnu-
sviftingu eða öðrum þvílíkum
meðulum, á að mæta takmarka-
lausri fyrirlitningu hvers einasta
ærlegs verkamanns, og hver
verkamaður, sem fyrir slíkum á-
rásum verður, á heimtingu á
að verkalýðsfélag hans standi
sem einn maður að baki honum,
en gegn kúgurunum. Verkamenn
verða að vita, að það eru stéttar-
félög þeirra, sem geta skapað þeim
öryggi gegn ofsóknum, en ekki
undanlátssemi við ósvífna at-
vinnurekendur, sem heimta skoð-
anir í kaupbæti þegar þeim er selt
vinnuaflið.“
Allir vitia,' að Héðixiin hefir
fceypt la'tkvæðafylgi íhalldsinis í
Dag'sbrún, með því að leyfa því
að hafa sérstakt sitjórnimátei- og
verkia’ýð'sfélag innan Dagsibrúniax.
Er þiar undir hans handarjaðTi,
framxn hin argasta atvininlu- og
stjórnmálakúguin, sem þiékfcist á
liandinu. Þetta veit séra Sigfús.
Nú hiefir ban>n talað. Hvierju svar-
ar Héðinn?
F'iairsótlr og miajiriidiaijðl
í Reykjavík vik'una 29. jan. ti!
4. febrúar (í svigum tölur næstu
viku á unidan): Hálsbólga 73 (80).
Kvefsótt 196 (165). Gigtisótt 4
(1). Iðrakvef 48 (29). Kveflungna-
bólga 7 (4). Taksótt 6 (2). Munn-
angur 0 (1). Hlaupabóla 2 (00).
Mannislát 6 (6). — Laindlækinis-
sktífstiofain. F.B.