Alþýðublaðið - 25.02.1939, Blaðsíða 3

LAUGARDAG 25. FEBR. 1929
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
VIKAN
sem leið.
I ALÞYÐUBLAÐIB
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru harn:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: AfgreiÖsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
1196: Jónas GuÖmunds. heima.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
♦------------------------♦
í bekk með
konúHistum.
SANNSÖGLINNI og dreng-
skapnum hefir aldrei verið
fyrir að fara hjá dagblaðinu
Vísi. En svo ómenguð ósann-
indi hafa sjaldan sést 1 blaðinu,
sem þau, er það í gær ber á
borð fyrir lesendur sína.
Blaðið lýgur því hreinlega
upp, að „léynilegt Alþýðusam-
bandsþing hafi verið haldið hér
í bænum í síðustu viku“, og að
þar hafi orðið hinar mestu róst-
ur svo ,,að við slagsmálum lá“,
ségir blaðið.
Þessi blaðamenska Vísis get-
ur ekki skýrst á annan veg en
þann, að samneyti hans við
kommúnistana, sem hefir vérið
mjög náið síðustu vikurnar,
hafi blindað ritstjóra blaðsins
svo, að honum sé nákvæmlega
sama um hvort hann segir satt
eða ósatt. En sú hefir aðferð
kommúnistanna ávalt verið, að
nota lýgina og róginn sér til
framdráttar.
Það þarf varla að taka það
fram, að öll frásögn Vísis um
þetta er haugalygi og styðst
ekki við nokkurn skapaðan hlut.
En hún sýnir aðeins það inn-
ræti og þá sannleiksást, sem hjá
stjórnendum þessa blaðs býr.
Kommúnistarnir hafa haft
þau áhrif nú þegar á nokkurn
hluta íhaldsins, og í þeim hlut-
anum er sýnilega ritstjóri Vís-
is, að öll sómatilfinning virðist
vera gersamlega þurkuð út, og
hann er kominn í sama ósann-
indasvaðið og kommúnistarnir
sjálfir hafa alt af verið í.
Hverju halda menn nú að
slíkir menn sem ritstjóri Vísis
dirfist ekki að skrökva þegar
um meira er að ræða, þegar
eitthvað það liggur við, sem
máli skiftir, þegar svona er
gersamlega og tilefnislaust log-
ið í blaðinu upp atburðum, sem
aldrei hafa átt sér stað?
Það er langt fyrir neðan alt,
sem sæmilegt er fyrir aðra en
kommúnista, og hefir ritstjóri
Vísis valið sér með þessu sæti
á sama bekknum og þeir.
*
Af svipuðu tagi er einnig for-
ustugrein Vísis í gær. Er þar
ráðist á Félagsdóm og hann sví-
virtur á alla lund. Hver ein-
stakur dómari í dóminum er
tekinn og mældur og veginn og
þeir þrír, sem vitað er um, að
hafa aðrar skoðanir í stjórn-
málum en ritstjóri Vísis og
hans ógæfulið, eru svívirtir,
rægðir og ofsóttir af blaðinu.
Slíkt athæfi ætti að varða
þungri refsingu. Alveg á sama
hátt gæti Alþýðublaðið svívirt
og rægt t. d. Gunnlaug Briem,
sem talinn er vera Sjálfstæðis-
maður, og Hákon Guðmunds-
son dómsforseta, sem talinn er
v®r* * kommúnisti. En það hefir
aldreí veriö gert hér og verður
GÆFTIR hafa verið mjög
slæmar þessa viku, eða
fyrrihluta hennar. Hefir því
lítill afli komið á land. í Vest-
mannaeyjum hefir verið hin
mesta ördeyða það sem af er
vertíðinni. Á miðvikudag var
róið og gaf útkoman nokkra
von um bata. Þeir bátar, sem
höfðu nýja beitu fiskuðu vel en
hinir miklu lakar.
Alliance kaupir skip.
Ólafur Jónsson framkv.stjóri
Alliance og Guðmundur Mark-
ússon skipstjóri fóru utan á
fimtudagskvöld til kaupa á
nýjum togara, einum eða tveim-
ur, í stað hinna tveggja skipa,
Ólafs og Hannesar ráðherra,
sem félagið hefir nú misst með
svo skömmu millibili. Ekki er
þeim, sem þetta ritar, kunnugt
ulm, hvar skipið muni verða
keypt, eða hvort lögð verða drög
að alveg nýju skipi. Togararn-
ir tveir, sem félagið hefir misst
— voru vátryggðir fyrir um
33 þúsund sterlingspund, svo
að félagið ræður yfir allmiklu
fé í erlendum gjaldeyri, þó að
vátryggingarféð sé hinsvegar
ekki nema andvirði eins nýs
skips. Er þess að vænta, að fé-
lagið nái hagkvæmum kaupum
og að ný skip komi hið bráð-
asta í stað þeirra, sem horfið
hafa.
Nýr Landsbankastjóri.
Það virðist svó sem skipun
hins nýja bankastjórá víð Laiids
bankann, Vilhjálms Þór frá
Akureyri, mælist mjög vel fyr-
ir. Morgunblaðið rauk upp með
aldrei gert, hvernig, sem úr-
skurður dómsins verður,
Alþýðublaðið ætlar dómend-
unum ekki annað en að þeir
dæmi eftir lögunum og byggi
á þeim forsendum, sem fyrir
liggja, og það eitt er sæmilegt
að ætla þeim mönnum, sem
unnið hafa sinn drengskapareið
að því að gera það, sem rétt er,
bæði í þessum málum og öðr-
um.
Alþýðuflokksmenn hafa eng-
in lög brotið í þessari deilu, og
þeir ætla sér ekki að gera það,
en þeir munu verja hendur sín-
ar, ef á þá verður ráðist.
Slíkri árás á dómsvaldið í
landinu sem þeirri, er Vísir hef-
ir nú hafið, á ríkisvaldið tafar-
laust að svara með málshöfðun
á hendur blaðinu. Þessir dóm-
arar eiga rétt á því og kröfu til
þess, eins og aðrir dómendur
landsins, að fá að vinna verk
sitt í friði og án þess að á þá
sé sigað rógberum, sem ekki
hafa annað markmið en fyrir-
fram að reyna að veikja það
vald, — dómsvaldið — sem
friður og menning þessa þjóð-
félags byggist á að verulegu
leyti.
*
Það er öllum kunnugt, að
kommúnistarnir — hinn land-
lausi óaldarlýður — hafa aldrei
haft annað takmark en að
veikja svo dómsvald, löggjaf-
arvald og framkvæmdavald
þessa lands, að það yrði að gef-
ast upp fyrir moldvörpustarf-
semi þeirra annars vegar og of-
beldi þeirra hins vegar.
Nú hefir Vísir tekið í sama
strenginn og stimplað sig sem
samherja þeirra í því starfi.
Hann hefir ráðist persónulega á
dómendur meðan þeir vinna
sitt verk, tortrygt þá og rægt
og blaðið á tafarlaust að sæta
þeirri hegningu fyrir skrif sitt,
sem lög fyllst heimila.
garra og moldroki fyrsta morg-
uninn eftir skipunina, en það
var aðeins stundar kviða og
síðan hefir verið logn hjá því.
Enda er Vilhjálmur Þór viður-
kendur dugnaðar-, hagsýnis,-
og framkvæmdamaður, einhver
sá mesti, sem þjóðin á völ á.
Hann er aðeins 38 ára gamall.
1923, þá aðéins 22 ára að aldri,
tók hann við framkvæmda-
stjórastöðu við Kaupfélag Ey-
firðinga og hefir síðan gert það
að stórveldi. Hann byrjaði sem
sendisveinn hjá félaginu 12 ára
gamall. Nú er hann fram-
kvæmdastjóri íslandsdeildar
sýningarinnar 1 New York og
dvelur af því þar um þessar
mundir. Gert er ráð fyrir að
hann taki við starfi sínu 1. okt.
n. k. eða í síðasta lagi um
næstu áramót.
Hafnarfjarðardeilan.
Deilán í Hafnarfirði hefir
dregið að sér alla at-
hygli manna þessa viku.
Deilan er eins og kunnugt
er um það, hvort félagi kom-
múnista, sem íhaldsmenn eru
þó í meirihluta í, á að haldast
þai uppi að banna verkamönn-
um, sem hafa myndað annað fé-
lag, að vinna fyrir sér og sín-
um hjá atvihnurekendum, sem
það félag hefir samið við um
sízt lægra kaup eða verri kjör
en félag kommúnista hefir á-
kveðið. Hefir siðarnefnda fé-
lagið lagt bann við þessu og
það verið kært fyrir félags-
dómi, en dómur hans er nú
fallinn. Það kom fyrir í þessum
málarekstri, að vitni voru leidd,
sem vægast sagt hafa sízt orðið
til þess að bæta málstað and-
stæðinga Verkamannafélags
Hafnarfjarðar. Sór eitt vitnið
fyrir réttinum og hefir það atr-
iði nú verið gert að lögreglu-
máli. Má búast við nokkruni
tíðindum af því. í þessu Hafn-
arfjarðardeilumáli hefir Sjálf-
stæðisflokkurinn æst upp uppi-
vöðslulýð kommúnista og stýrt
atlögum hans og upphlaupum
að ýmsu leyti. Er þetta nýr
blettur á hinni blettóttu sögu
þessa flokks og hefir þessi
framkoma Sjálfstæðisflokksins,
eða nokkurs hluta hans, komið
mörgum kjósendum flokksins
víðsvegar um land algerlega á
óvart. Mun flokkurinn seint
vinna upp það tjón, sem hann
hefir beðið við þetta opinbera
bandalag sitt við ofbeldismenn-
ina.
„Þjóðstjóm.“
Það vakti nokkra athygli er
Jón Pálmason alþingismaður
lét svo mn mælt í ræðu sinni
við fyrstu umræðu fjárlaganna,
að athugandi væri að þeir
stjórnmálaflokkar, er nú eiga
menn á Alþingi og ábyrgir geta
talizt, tækju höndum saman til
þess að reyna að fá með sem
mestu samkomulagi leyst hin
miklu aðsteðjandi vandamál
þjóðarinnar og þá fyrst og
fremst sjávarútvegsins. Mun
Jón þar hafa átt við Alþýðu-
flokkinn, Framsókn og Sjálf-
stæðisflokkinn, því eins og
kunnugt er, er hinn svonefndi
Bændaflokkur aðeins einskon-
ar botnlangi íhaldsins, sem óð-
imi fer minnkandi og hverfur
að lokum að fullu, því hans er
ekki lengur nein þörf. En kom-
múnistar teljast nú ekki lengur
flokkur á Alþingi, enda hafa
þeir aldrei ábyrgir verið og
verða víst seint.
Mun ýmsum það nú ljóst
orðiö, að svo getur skipast hér
á landi sem ann*mat*ð*r, *ð tói
samstarfs geti dregið i ýmsum
málum með flokkum, þó fjár-
skyldir séu í skoðunum, ef um
þjóðarheill er að tefla.
Þingrof í Danmörku.
Ákveðið er að kosningar fari
fram í Danmörku 1. apríl n.k.
Fara þær fram vegna breyt-
inga á stjórnarskrá landsins og
er þar merkust breytihg á, að
efri deild þingsins — Lands-
þingið — verður lögð niður og
þingið starfar hér eftir í einni
heild.
Standa að þessari breytingu
Alþýðuflokksmeim og frjáls-
lyndir og auk þeirra íhalds-
menn, en vinstrimenn og
nokkrir smáflokkar eru á móti.
Kostaði þessi samvinna í-
haldsmanna við Alþýðuflokk-
inn sprengingu í íhaldsflokkn-
um, en ekki kvað þó meira að
henni en það, að aðeins einn af
þingmönnum flokksins hvarf
úr flokknum og gengst sá nú
fyrir myndun nazistaflokks þar
í landi.
Fjárlogin.
Fyrsta umræða fjárlaganna
fyrir árið 1940 fór fram á mið-
vikudaginn var, Flutti fjár-
málaráðherra langa og greina-
góða ræðu við það tækifæri.
Sýnir bráðabirgðauppgjör lands
reikningsins fýrir 1938 að tekj-
ur hafa farið fram úr áætlun
um tæpar 2 miUj. króna eða
orðið 19/3 millj. ií ^tað 17.4
millj. er fjárlög áætluðu. Tekju-
afgangur er talinn vera 1.7
millj. króna, en þá eru ótaldar
afborganir lána, en þær mvrnu
vera álíka upphæð. Hefir rekstr
arafkóma ríkissjóðs ekki verið
jafn hagstæð um mörg undan-
farin ár.
Hæstu útgjaldaliðir ársins
1938 eru þessir:
Til verklegra fyrirt. 3.7 millj
— kennslumála 1.9 —
— vegamála 1.8 —
— vaxtagreiðslna 1.7 —
— dómgæzlu og lög-
reglustj. 1.6 —
— alm. styrkt.st.s. 1.5 —
— heilbrigðismála 0.7 —
Hæstu tekjuliðimir eru:
Tekju, eigna og há-
tekjuskattar 2.2 millj.
Gjald af innfl. vör. 1.9 —
Tóbakstollur 1.7 —
Vörutollur 1.5 —
Verðtollur 1.2 —
Áfertgistollur 1,1 —-
Kaffi og sykurtollur 1.2 —
Áfengisverzlunin
(gróði) 19 —
Tébakseinkasalan
(gróði) 0.7 —•
Samtals eru tekjur ríkissjóðs
því af áfenginu (tollur +
gróði) 3 milljónir króna, en af
tóbakinu 2,4 milljónir.
Er það rúml. 14 hluti allra
ríkisteknanna.
Lægfet eýu útgjöldíin til
flugmála 14.7 þúsund krónur
og þarnæst til konungsins 60
þúsund krónur.
Viðskifti Rússa við einræðis-
ríkin.
Kommúnistum hér þykir
það heldur óþægilegt, þegar
blöðin eru að skýra frá viðskift-
um Rússa við fasistaríkin. Vit-
að er, að Rússar skifta við
Þjóðverja fyrir hundruð millj-
óna á hverju ári. Sama gildir
um ítalíu og Japan. Hefir ný-
lega verið gerður verzlunar-
samningur milli Rússlands og
ítalíu, þar sem samið er um að
útflutningur frá Rússlandi til
ítalíu skuli aukinn um 600 millj.
líra upp í 1000 millj. (230 millj.
króna) á ári og iru meðal út-
flutningsvaranna kol, olía,
málmar og aðrar vörur, sem
notaðar eru mjög í hernaði. Er
þetta allt gert á sama tíma sem
hinir svokölluðu kommúnista-
flokkar eru að hvetja aðrar
þjóðir til þess að skifta ekki við
þessar sömu þjóðir, sem Rússar
selja mest, og getur tilgangur-
inn enginn verið annar en sá,
að stuðla með því að aukinni
verzlun Rússa við þessar þjóð-
ir, en vinna að óíarnaði þeirra
landa, sem þessir flokkar telja
sig eiga heima í — og sem veita
þeim björg og brauð.
Það er ömurleg tilhugsun, að
hér á landi skuli fyrirfinnast
menn, sem leigja sig til slíkra
starfa og þykjast jafnvel
hreyknir af.
Tílkynning.
EINS og getið hefir verið
um í útvarpi og í Tímariti
iðnaðarmanna, á ísland nú rétt
á sveinaskiftum við þau lönd
Evrópu, sem eru í Alþjóðaiðn-
sambandinu. Ríkisstjórn hvers
lands ákveður, hve mörgum út-
lendingum skuli leyfð landvist
á þennan hátt, og fá jafnmargir
héðan dvalarvist í þeim lönd-
um, er senda sveina hingað.
Skiftisveinarnir verða að hafa
meðmæli hlutaðeigandi lánds-
sambands iðnaðarmanna. Þeim
verður útveguð vinna í góðum
verkstæðum með fullum
sveinaréttindum og skyldum.
Þeir íslendingar, sem óska
að koma til greina við þessi
sveinaskifti á næsta ári, eiga að
senda umsóknir til Landssam-
bands iðnaðarmanna í Kirkju-
hvoli, Reykjavík, fyrir 1. apríl
næstkomandi.
Jafnframt skal bent á það,
samkvæmt tilmælum frá
Stjórnaráði íslands, að þeir
unglingar, sem ætla að komast
að iðnnámi erlendis, þurfa að
hafa meðmæli frá Landssam-
bandi iðnaðarmanna, áður en
þeir fara héðan, þar eð annars
geta þeir ekki búist við, að þeim
verði liðsint af fulltrúum ís-
lands erlendis, hvorki með
námstað eða annað, og svo er
að sjálfsögðu einnig um þá ung-
linga, er ætla sér iðnnám í Dan-
mörku, en óski þeir vistar á
Lærlingehjemmet í Kaup-
mannahöfn, verða þeir í tæka
tíð að senaa umsóknir þangað,
á eyðublöð, er Landssamband
iðnaðarmanna. Kirkjuhvoli,
Reykjavík, getur látið í té.
Mmningarorð um Guðmund
Sæmundsson klæðskera.
aUÐMUNDUR SÆMUNDS-
SON andaðist 15. þessa
mánaðar, tæplega fertugur að
aldri. .Það er alt af sorglegt að
sjá á bak mönnum á bezta
skeiði, en því raimalegra er það
sem mennirnir eru betur gefnir
og meira dugandi. Og um Guð-
mund Sæmundsson mátti hvort
tveggja segja. Hann nam klæð-
skeraiðn hjá Guðmundi Bjarna-
syni klæðskerameistara. Fýrstu
kynni þese, er þessar línur rit-
ar, af G. S. voru þau, að á náms-
árum hans kom það fyrir, að
hann kom heim til mín með
föt, sem gerð voru þar sem
hann var að læra. Og þá þegar
var ekki annað hægt en
taka eftir þessum unga manni.
Því hann var prúður og kurt-
eis, fríður sýnum og hafði yfir-
leitt flest það við sig, sem ung-
an mann má prýða, fáskiftinn
var hann og orðvar, svo að
maður vissi lítt um hagi hans.
En þessi framkoma hans vakti
forvitni mína, ég vildi vita meir
um hans ætt og uppeldi. Ég
fékk að vita að hann væri ætt-
aður vestan úr Snæfellssýslu,
væri fæddur að Elliða í Stað-
arsveit. Að hann ætti 4 syst-
kini og að faðir hans væri lát-
inn og móðir hans byggi hér
með sínum 5 börnum, og að
þetta væri sérstaklega vel gefin
og samrýmd fjölskylda. Svo
leið tíminn, ég kyntist G. S.
betur og sérstaklega gegnum
hans störf, og get því ofur vel
skilið, að hann sé öllum þeim,
er hann þektu, harmdauða. Eft-
ir að Guðm. hafði lokið námi,
fór hann að starfa hjá Vigfúsi
Guðbrandssyni klæðskerameist-
ara og síðustu átta árin hefir
hann verið meðeigandi í þeirri
forretningu. Um langt skeið,
eða um tvo tugi ára, hefir hann
verið í Karlakór K.F.U.M., eða
sem nú heitir Fóstbræður.
Hann var söngmaður góður og
listelskur, glaður og skemtinn í
félagsskap og samveru. Guðm.
Sæmundsson kvongaðist 1928
Ingibjörgu Jónasdóttur, þau
eignuðust 2 börn, Hjalta, sem
er 8 ára, og Stefaníu á fjórða
ári. öllum má vera ljóst, hvað
kqna hans og böm hafa mist,
og hv«r*u harmur þtirr* og

Guðmundur Sæmundsson.
fjölskyldu hans er sár, þegar
vinir og kunningjar allir sakn*
hans svo mjög, því enginn v«it
svo gjörla sem börn og maki
hvað mist er.
Guðmundur var fæddur 5.
júní 1899.
Hann var borinn til moldar í
gær að viðstöddu miklu fjöl-
menni. Við jarðarför hans
sungu félagar hans „Fóstbræð-
ur.“ F. G.
Mðlverkasýning Frey
móðs Jóiiannssonar
í ödense.
Freymóður jóhanns-
SON listmálari opnaði
málverkasýningu í Odense 29.
janúar síðastliðinn, og stóð hún
í 12 daga.
Hefir Frieymóður dvalið í
Odjense frá því siMeinlma, í is'unrar
og verður ])ar eitthvað eftirleiöis.
Saldi Frieymóður maxgar myndir
á sýniinguuaii og fékk nokkrar
„ Po Ptr adt ‘ ‘-pantanir.
„Fynis Tidendie" fór mjög lof-
saimlegumi orðum um sýnihgu
Fneymóðs og sagði m. a.-.
„Fneymó’ður Jóhaarinesson «r
Isilienidiingur og hiefiir siett sér þafc
markmiö, að isýna hinia sérsíæðu
néttúru Islalnds á léneftinu. Þietta
gerir lia|n.n á sirm sérstaka hátt,
með isínumi eigin afeferðum, sem
lyfta list hans hátt yfir meöal-
toienskuna. ... Þetta iem falliegnr
önynidir í (djörDutm .litum, og híeiid-
atnáhrifin eru fögur og ■tórfang''
l*g.“