Alþýðublaðið - 02.03.1939, Blaðsíða 1

r
il,
*
\
I
„Ck»OafossM
fer á föstudagskvöld 3. marz
um Vestmannaeyjar til
Hull og Hamborgar.
UÞTBDBlUtDI
RITSTJÓEI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FIMTUDAG 2. MARZ 1939
51. TÖLUBLAD
Leikkvöld
Mentaskólans
Einkaritarinn
leikinn föstudag kl. 8%
síðdegis, Aðgöngumiðar
í Iðnó frá kl. 1 sama dag.
Danskir verkamenn í suinar- sýni»g Modei-nugféiagstas
í f £••• jl«1 -r i i r ber vott um miklar fram-
leyfisfor til Islands í sumar. farlr og staka vandvirkni.
Stúlkn rænt i
Aarhus m flntt
til Odense.
Sumarleyfisstofnun alþýðu, sem skipuleggur
ferðalögin, var opnuð i Kaupmannahðfn i gær*
Sixtínska kapellan í Vatíkaninu, þar sem páfakosningln
fer fram.
Páfakosnlngln bef st
í Vatfkaninu f dag.
Kardínálarnir og aösioclarmemi þeirra
múraðir inni meðan á kcámingu stendur
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
K.HÖFN í morgun.
¥ GÆR var opnuð í Kaup-
mannahöfn ný stofnun,
sem nefnist Folkeferie-
institutet — sumarleyfis-
stofnun alþýðu — og standa
verkalýðsfélögin og ríkið
sameiginlega að henni. Á
hlutverk hennar að vera að
skipuleggja sumarleyfis-
ferðalög fyrir danska verka-
menn, en eins og kunnugt er,
er síðan í fyrra lögskipað í
Danmörku, að allir verka-
menn skuli fá hálfsmánaðar-
sumarleyfi með fúllum laun-
um.
Á meðal hinna fyrirhug-
uðu sumrleyfisferða á sumri
komandi er ^ ein þriggja
vikna ferð til íslands, og fara
þeir verkamenn, sem taka
þátt í henni, af stað frá
Kaupmannahöfn þ. 7. júní.
Stauning forsætisráðherra og
Ludvigsen félagsmálaráðherra
voru viðstaddir, þegar Folke-
ferieinstitutet var opnað, og
héldu háðir ræður.
Félagsmálaráðherrann lýsti
tildrögum og tilgangi stofnunar
innar, og sagði að það væri að-
alhlutverk hennar að leiðbeina
verkamönnum, hvernig þeir
gætu á ódýrastan og hagkvæm-
astan hátt notið sumarleyfa
sinna, og skipuleggja sumar-
Ieyfisferðalög fyrir þá.
Stauning sagði í ræðu sinni,
að fjöldi danskra verkamanna
hefðu aldréi fengið að sjá sitt
eigið land, hvað þá heldur önn-
ur lönd. En nú hefði þeim verið
trygt hálfsmánaðar sumarleyfi
með fullum launum á hverju
ári, og þessi stofnun, sem nu
væri verið að opna, ætti verka-
mönnum að kostnaðarlausu að
veita þeim alla aðstoð til þess,
að þeir gætu haft sem bezta
hvíld og mesta ánægju af sum-
arleyfum sínum og lært að
þekkja bæði sitt eigið land og
nágrannalönd þess.
ðOmðnDnm sagtuppí
at vin n abóta vin nnnni
¥ DAG var fækkað um 50
manns í atvinnubótavinn-
unni, 25, sem unnu á vegum
bæjarins og 25, sem unnu á veg-
um ríkisins. í atvinnubótavinn-
unni voru 300 manns, áður en
fækkunin fór fram og verða því
nú þessa viku aðeins 250
manns.
Er þetta harkaleg ráðstöfun
— þar sem atvinna hefir ekki
aukist og í gær voru skráðir at-
vinnulausir 651, auk þeirra 300,
sem þá voru í vinnu.
Æíingar K. R.
fialla jniðjar í Idag viegna hótíða-
swndmófsin*.
K.HÖFN í gærkveldi. FÚ.
MERÍSKU . . kardínálarnir
eru nú komnir til Róma-
borgar, og eru þá allir kardínál-
arnir komnir til þess að taka
þátt í páfakjörinu.
Fyrsta kosning fer fram á
morgun síðdegis, og eru ýms-
ir þeirrar skoðunar, að kosning-
unni verði lokið mjög hráðlega,
en áðrir spá því, að það muni
ekki verða fyrr en í næstu viku.
í dag gienjgiu kíardiinálamir aillir
í hátföliegri skrúðgöngu til kjör-
staðarins, sem er sénstök ddid í
Vatíkaninu, þar sem hver kairdí-
náti hiefir islnin klefa, þair siem
hann dvieist miéð á'ðtsto'ðarmönn-
um sínum, þaingað til kos'ning-
unni |er lokið. Eru siðan klefamir
múráðir aftiur, og alla þá stund.
siam það tekur áð kjóisa niýjiain
páfa, ern kardínáilaimiir ásaimt
aðstoðarmönntuím sínum algerlega
útilokaðir frá umheimjinum.
Eru pað 300 manms, sem þann-
ig hafa verið siefctir í eáinaingmn í
dag, þiegar 'talldir em 'kairdínálam-
ir og aðs'toðarmenm þeirra.
Fjöldi manns bíður stöðugt eft-
ir þvi áð vita úrslitin, en fær ekki
aðira vitnjeskju um þau en þá,
isem ráðin verðiur af neyk þieim,
sem upp kiemuir úr reykháifum
Sixtíinisku fcapellunnar í hvert
siinn er kosning hefir farið fram.
Til þesis áð vera löglega kjör
inn páfi þanf tvo þriðiju atkvæða,.
tog í hvenfc sánin og k-oisning hefir
farið fram og ásldlinn medri hiuti
hiefir ekki náðisít, er öl’lum at-
kvæðaseðlum bremt á artni þess-
arar kapellu og hálmi blaindað
ga'man við, og kieanur þá upp
svartur reykur.
■ Þega-r áskiiiwn meirihluti heflr
náðst, er atkvæðaiseðlunum eiin-
um bienit, og kemur þá upp hvit-
ur xeykur, Veit þá almenjnángur
að pátfi hefir verið kjörinn.
Áðu-r leið isvo nokkur stand,
þangað til fólk fékk aið vita, hver
var kjörinin páfi, en nú verðlur
þáð sramistuudiis tilkynt í útvarpi
Vatííkranisinis,
Franco biður
Mussolini að
kalla italska
herinn heim.
leltar Mnsiolinl ið
verða við kr&fn Mans?
LONDON í morgun. FÚ.
FREGNUM frá Spáni í
gærkvöldi segir, að Fran-
co hafi beðið Mussolini að
kalla ítalska herinn heim frá
Spáni.
Skýrði franski utanríkismála-
ráðherrann Bonnet frá þessu á
fundi utanríkismálanefndar
jfranska þingsins í gærkvöldi og
?léí bað fvlgja, að yfirhershöfð-
irgi ítala á Spáni hafi fengið
tMussolim þessa beiðni, en hann
var þá staddur í Róm.
Sagði Bonnet, að utanríkis-
málaráðherra Francos hefði lof-
að frönsku stjórninni, að allir
ítalskir og þýzkir hermenn
skyldu kvaddir heim.
I öðrum fregnum segir, «8 ít-
alimir vilji ekki fara frá Spini
ODEL-SVIFFLUGFÉLAGIÐ
hefir opnað sýuingu í Þjóð-
leikhúsinu (inngangur um norð-
uidyr) og hefir þar til sýnis
imargra amíðisgripi méðlimia súma
ásaimt fjöld bla-ða og myntía, siem
giefa mj-ög góða hugmynd um
tæknina og framfarirnar í mod-
el flugi.
. Skólanefndir bamraskólamin'a og
skóilaistjórnir hafa þiegair sikoða-ð
sýninguna'. Hafa þœr nú til ait-
hugunar hvoi*t ékki muni unt á
mæsta ári, rað hiefjrast hrandia og
kenna model flugsm-íði siem
handjavm'nugrein í skóilunuim.
Modelflugfélagið var stofnaó
fyrir rúmu ári með 160—170 með-
limum, en vegna þesis rað flytja
þurfti inn alt efni tál mo-delsmíö-
inn«r, reyndíst fé'agið of fjölmiernt
tE þess að geta gefið öllum tæki-
færi til þesis að stiarfa sem virldr
félagrar. Dofnaði þvi yfir því
smátt og smátt.
I móvemiber var svo félagið end-
urreist tneð 20 meðlimum og hef-
5t starfað siðain ötullega.
Meðlimimir eru allir ungair og
ef nilegir og áhugasramir og virð-
aisit hafa ótrúlega mákla þekkingu
i model- og svifflugi eftir ekki
fengri tima en er liðinn sáiðrari
félagið hóf s'tarfsemi sína að
nokkrum verulegiuim- mun.
Stjóm félagsins skipa nú: Helgi
Piilipíusson foranaður Biem jiafn-
fmrnt er kennraiL Guðmundur
Eiriksison vamforanaiður, Bryin-
jólfur Jónsison ritari og Ásíbjöm
Magnússon gjrald-keri.
Helgi hefir áður dvallð I Þýzka
landi um 7 mánuði við nám i
svif- og modelflugi. Ákveðið ler
að hann flari þanigað á næsituinni
tl þesis að fullnema sig og taka
kennanapróf i modelismiði.
Þeir, s«m eiga eftir að skoða
sýninguna munu samnfæriaist um>
pað, að afköst þessara fáu fé-
lagsmannai em stórkostleg þeg-
ar itekið er ttllit tii tílmranis1 og
aðstöðumrar.
Á sýningunni em 25—30 mod-
el og af möigum gerðurn. Þrar
eru meðal raitnrars eftirlikingar af
fteim modelum siem hafa heims-
tmetin í modelflugi. Modellenigd-
arflug (heimsmet) 91 km. (yfir-
baud). Modelþolflug (heimsmet)
5,55 klst.
Áður en ég lik rnáli minu vil
ég fana nokknum orðum um
tr.Odelfllug yrirlieltt.
Modelflug er g-agnstætt öll-u
Öðrai flugi á þanin hátt áð i fæ-stt-
lum tilfellum er það vél sem
drffur fluguna áfram, heldur eru
það Ioftstiaumarnir, hiitábylgj-
umar sem gera það þó ólífctegt
og lýgilegt megi virðast.
Foieldrar og teiðandi mennl
Látið ekki hjá líiða að skoða sýn-
ingu modelflugfélragsins og ekki
nóg með það, heldur brýnið
rækilega fyrir bðmum yðar að
gerast virkir -meðlimir f félag-
iniu. Enginn veit hvað undi'r toýr.
Hver veit hvað íslenzka þjóðin
(oer í iskautí sinu af kumnóttu og
tækni fyr en á xeynir.
ov.
og óski þess, að styrjöldinni
verði haldið áfram.
Flugvélamodel á sýningunni.
Snndmót i Sund-
hðUinnií Md.
Keppt í dýfingum
i fyrsta sinn hér.
SUNDMÓT verður haldið í
kvöld í SundhöIIinni sem
einn liðurinn í 40 ára afmælis-
hátíð K. R. Verður þar m. a.
keppt í dýfingum, og er það í
fyrsta sinni, sem slík keppni
fer fram hér.
Keppt verður í 400 m. frjálsri
aðferð karla, 100 m. frjálsri að-
ferð drengja innan 16 ára, 100
m. bringusundi drengja innan
14 ára og 100 m. bringusundi
drengja innan 16 ára.
Þáttakendur eru frá Ægi,
K. R., Ármanni, og U. M. F.
Reykdæla.
SamsöBgnr Karla-
fcörs RejrfcJavikor
á ■sunnudaginn var vrar ágætleg-a
sóttur, enda átti hann þrað ekilið.
Það vita rallir, að hér á landi er
mikið tíl af góðum- karlmanns-
röddum, og það er því ekki nema
eðlilegt, ab um sinn hefir karla-
kórsisöngur orðið algengasta við-
fangsefni hljómliistarananna vorra.
En raddir einar duga ekki, það er
fágunin, slípuniiin og þjálfuni-n,
sem veltu-r hvað meist á, og í
kórsðng er þ-að auðviitað á hljóm-
sveitaristjóranum, isem þetta mæð-
ir; — kórann er hijóðfæri, en
hann leikur á það. Það mun ekki
vera gengið of nærri nieiinum, þó
sagt isé, að Karlakór Reykjavík-
tar 'sé einn fremsti, ef ©kki fremstí
karlakór landsints. Það var siður
en 'svo, að þessi samisöngur af-
sainnaði það, þvi bæði var efnis-
vallð hið prýðilegasta, — neyndar
fanst mér ekki koma mikið til
Vestur-Is'.endingakveðju hlns annh
ars ágæta tómskálds, Björgvins
Gri'ðmundsisonar —, og meðferö-
o-g 'söngstjóm var eftir þvf, svo
fágað og fiirat. Og það er eininitt
fágunin, seim gerir list úr þvi,
sem listrænt er. Einisöngvari kórs-
ims, Gunnar Pálsison, hefir tár-
hneina rðdd og faltega, og m'eð-
ferð hans á einsöngslögunum bar
öll merki vandraðrair þjálfunair. —
Það er lrangt siðran ég hefi átt
skemtilegri stund en á þessumi
samsöng, og lfkt traii ég myndi
fttna öðraim, sem á hlýddu eða á
ntunu hlýft*. ub.
RæaiBgiB var sketÍBB i
stúlkunni og ætlaðl ai
knýiahanatil Astavlfi slg
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
4 VIÐBURÐUR gerðist í
Aarhus á Jótlandi síðastlið
ið sunnudagskvöld, að ráðist
var á 19 ára gamla stúlku úti á
götu, teppi vafið utan um höf-
uð. hennar, hún horin með valdti
inn í bíl og ekið burt með hana,
án þess að hún hefði hugmynd
um, hvað til stóð.
Nú er stúlkan komin fram
aftur og heim til Aarhus, og
hefir hún þá sögu að segja, að
ekið hafi verið með hana yfir
Litlabeltisbrúna yfir á Fjón og
ekki staðnæmst fyrr en í Odén-
se.
Maðurinn, sem hafði hana á
burt með sér í bílnum, hefir nú
verið tekinn fastur. Hafði stúlk-
an áður unnið hjá honum í f jög-
ur ár, en farið úr vinnunni
vegna þess, að hann elti hana
á röndum með ástarjátningum,
þannig að hún hafði engan írið.
Þá hafði hinum ástsjúka
manni hugkvæmst það að nema
hana á brott með valdi. Hann
gekk þó inn á það, þegar til
Odense kom, að láta hana lausa,
eftir að hún hafði lofað því að
koma aftur. En stúlkan notaði
frelsið til þess að fara til lög-
reglunnar, og maðurinn var taf-
arlaust tekinn fastur.
I DAft.
Nætlurlæknir er í nótt Bjöigvtn
Fiininsison, Garðiaisitræti 4, sími
2415.
Nætnrvörðiur er í Laugavegs-
og Ingólfsapótéki.
OTVARPIÐ:
20.15 Eriridi: Siðfræðileg vranda-
imál, III. (Ágúst H. Bjarniójson
prófesisor.)
20,40 Einlieitour á oelló (Þórhallur
Ámason).
21,00 Frá útlöndium.
21.15 Út varp sihlj ómis veitin teíJmr.
2L40 Hljómplðtiur: Andleg tónttst.
22,00 Fréttaágrip.
Hljómplötux: Létt lög.
Hlutavelíu
hel-dur ist. Víkingur nr. 104 i
K.-R.-húsinu n. k. isunriudag. Und
irtektir þieirria, siem ieittað hefir
verið itii, hrafa verið góðaír, en
betur má isamt, ief duga skal. I
sambandi við hluta’veltuna verð-
ur skemtiatriði, is|eim ekki hefir
þetosit hér áður i sambaradi vlð
hlutaveltur. Víkingsffélragaiii H«rð-
ið söfnunina og skilið muriUm á
Laufásveg 2 niðri kl. ö—8 á
kvöldin. BintímdislVMr! Eflið
hlutaveltu sít. Vikings. Ágóðfen
reraniur tíl útbneíðslu bindindiís.
I. R.-ingar ;
fara í S'kíðjaferðir á iBlugardajgs-
og BiunnudagsmoxigUn kl. 9 I. h.
Farseðlar isel-dir i Stálhúsgögn,
Laugnvegi 11 á moi]gun og laug-
rardttg.