Alþýðublaðið - 02.03.1939, Qupperneq 2

FIMTUDAG 2. MARZ 1939
Munnur og varir.
HEIMILIÐ, KONURNAR OG BÖRNIN
ÝMSIR RÉTTIR ÚR S/LD
— í raun og veru er ekki
hægt að benda á ákveðinn
munn sem sérstaka fegurðar-
fyrirmynd, því munnur og var-
ir er svo háð öðrum hlutum
andlitsins, til þess að heildar-
samræmið raskist ekki. Iiér
sém annars staðar verður hið
gullna meðalhóf ákjósanlegast.
Of stór munnur og of þykkar
varir er fjarri því að vera fal-
legt, en gamli éftirsótti „kirsi-
berjamunnurinn“ er fyrir
löngu úr gildi genginn sem
tízkuhugsjón. Mjög lítill munn-
ur bendir á skapfestuskort og
ístöðuleysi. Bústin neðri vör
þykir nú ásjálegri og eftirsókn-
arverðari en þunn, og það sem
náttúran hefir vanrækt að veita
yður á þessu sviði, getið þér nú
veitt yður sjálfar með þekkingu
og tækni nútímans. Skreytilist-
in verður sjaldan ráðþrota.
Stundum er „Arnor“-bogi efri
vararinnar ekki nógu ákveðinn
og áberandi, en úr þessu má
bseta og það ber hverri konu
að gera, því ekkert prýðir
múnninn og yngir andlitið jafn
mikið sem amorboginn, sé hann
fagurlega dreginn og ákveðinn.
Málið hann því svo vel og ná-
kvæmt, sem yður er frekast
unt, og helzt með nokkrum
öfgablæ.
— Þýkkar varir má þynna
eftir vild með því að láta ekki
varalitinn ná alveg að fram-
brún Várarinnar og rjóða þykk-
ast á miðja vörina, en því
þynnra,. er nær dregur munn-
vikjunum.
“ Þunhar varir má á sama
hátt gera þykkari með því, að
rjóða litnum lítið eitt út fyrir
hinár eðlilegu varabrúnir.
Gætið þess að varaliturinn
hylji vel innri brún vararinnar,
að' öðrum kosti verði litaskift-
in' óeðlileg og óþægilega áber-
andi, þegar þér brosið, og gerfi-
roðinn missir sinn frumlega
blæ, engum dylst að hann er til-
bú'inn. Rjóðið aldrei nýjum
varalit ofan á gamlan, strjúkið
ætíð gamla litinn af með mjúk-
um klút.
— Notið varalitinn jafnan í
hófi. Rjóðið litlu á í senn og
notið litlafingursgóm til þess að
jafna honum um vörina og
móta breidd og lögun vararinn-
ar, Vara- og vangalitur verða
ætíð að vera í nánu samræmi
♦----------------—-------------
hvor við annan. Kaupið því
báða samtímis.
— Á þurra húð, sem rjóða
þarf viðsmjöri eða annari feiti
undir púðrið, skal jafnan nota
feitan kinnalit, því annars
klessist hann í smákekki á
vanganum. Á feitt hörund skal
aftur á móti nota þurran, fitu-
snauðan vangalit.
Notið aldrei of dökkan vara-
lit, hann gerir yður ellilegar, og
er sízt eðlilegri en ljósari litur,
slíkt er ekkert annað en ímynd-
un, sem ekki hefir við nein
sannindi að styðjast. Dökkur
varalitur fer þeim einum vel,
sem eru hrafnsvarthærðar og
mjög hörundsdökkar, en slíkar
konur munu teljandi hér á
landi.
FYRSTA vefnaðartegundiri,
sem sögur fara af, er
spjaldvefnaðurinn, hann hefir
verið til frá alda öðli, menjar
þessa vefnaðar hafa fundist í
forngröfum Egypta frá árinu
960 f. Kr. Einnig hafa menjar
hans fundist hjá frumbyggjum
Ameríku. Á safni einu í Ham-
borg er til spjaldofið band frá
Peru, sem fundist hefir þar í
forngröfum. Spjaldvefnaðurinn
hefir því verið mjög almennur
hjá fornþjóðum, og er því hald-
ið fram, að hann sé elzta .vefn-
aðartegund, sem fundin hefir
verið upp.
Álitið er að upphaflega hafi
aðeins verið ofin mjó bönd og
skeytt svo saman á jöðrunum
til að mynda sér úr þeim dúka
og ábreiður. En síðar hafi þetta
smáfullkomnast, þar til nýir
vefstólar komu til sögunnar, og
farið var að vefa heila dúka, en
allt eigi þetta rót sína að rekja
til spjaldvefnaðarins.
Gamli íslenzki vefstóllinn,
sem kallaður er, er fornegypzk-
ur og grískur að uppruna, en ís-
lenzkur er hann kallaður sök-
um þess, að löngu eftir að hánn
var úr sögunni annars staðar,
var hann hér enn við líði, og
það allt fram á 19. öld. Þessi
vefstóll var mjög ófullkominn,
og mjög erfitt og seinlegt að
Nýi vefstóllinn.
vefa a hann. Vefarinn stóð við
stólinn og gekk fram og aftur
með honum, t. d. meðan hann
var að pota fyrirvafshönkinni
gegnum skilið og smokka fingr-
unum inn á milli þráðanna í
uppistcðunni til að hafa hönk-
ina 1 gegn. Enda var fullkomið
meðalmannsverk að vfefa eina
alin á dag.
Svona var fyrsti vefstóllinn,
sem þektist hér á landi, síðan
var hann ~ smáendurbættur.
Um langt skeið gengu íslend-
ingar mest í heimaunnum efn-
um, og var þá vefstóll til svo
að segja á hverju stóru heimili
Nokkrir ofnir munir.
Síld með káli.
IV2 kg .síld,
ca. 1 kg. kálhöfuð,
50 gr. smjör,
50 gr .hveiti,
1/2 tesk. ósteyttur pipar,
1 matsk. salt,
2 dl. vatn.
Síldin er hreinsuð, beinin
tekin ur. Kálhöfuðið hreinsað
og skorið sundur, soðið í V2
klst. í saltvatni, vatninu helt
af. Smjörið látið í pott, síðan
síld og kál til skiftis, salti og
hveiti stráð milli laganna. Pip-
arinn er bundinn í lítinn gaze-
klút og fest við eyrun á pottin-
um og látið ná niður í vatnið.
Soðið í .Vz klst. eða þar til kál-
ið er orðið meyrt.
Niðurlögð síld.
10 síldar,
1 laukur.
1 citróna,
lVk tesk. salt.
%' tésk. negull,
% tesk, allrahanda,
V4 tesk. ósteyttur pipar,
1 lárberjaláuf,
2 dl. vatn.
2 dl. edik.
Síldin hreinsuð, lögð í sterkt
saltvatn í % klst. 1 dl. salt á
hér á landi. Þá var aðallega tal-
ið karlmannsverk að vefa, þó
kunnu það líka flestar konur,
sem eitthvað höfðu séð fyrir
sér.
Þá voru svo að segja ein-
göngu ofin fataefni, rekkjuvoð-
ir og teppi. Seinna meir, þegar
fólkið fór að þyrpast úr sveit-
unum í kaupstaðina, var enginn
til að vinna að vefnaði, og lagð-
ist hann þá að miklu leyti nið-
ur um nokkurra ára skeið. En
nú er risin upp ný vefnaðar-
alda, ef svo mætti að orði
kveða, og er nú varla til sú
kona, sem ekki langar. til að
eiga vefstól og kunna að vefa.
Hér í Reykjavík eru haldin
vefnaðarnámskeið allan vetur-
inn, og eru komnir hingað nýir
vefstólar. sem frú Sigurlaug
Einarsdóttir hefir innleitt hér
frá Danmörku: Þessir vefstólar
eru litlir, og má slá þeim niður
(Frh. á 6. dálki.)
móti 1. af vatni. Síldin tekin
upp úr, vatnið látið renna vel
af, síðan er síldin lögð niður í
krukku og kryddinu stráð á
milli laganna. Þar næst er ed-
iki og vatni helt yfir, svo fljóti
yfir síldina. Síðan er krukkan
látin í sjóðandi vatn, látið sjóða
þangað til síldin losnar af bein-
unum. Borið sem kaldur réttur
á kvöldborð eða með heitum
kartöflum til miðdags.
Steikt síld.
2V2 kg. síld,
3 matsk. hveiti,
1 matsk, salt.
ca. 100 gr. plöntufeiti,
1 citrona.
Hreistrið skafið af síldinni,
hreinsuð vel og þurkuð. Núið
upp úr hveitin'u og saltinu,
steikt mátulega brún á pörinu,
eða soðin í potti í feitinni. Brún-
uðu smjöri helt yfir síldina á
fatinu og citronusneiðar lagðar
ofan á.
Salat úr steiktri síld.
1 lítill diskpr hreinsuð síld,
1 lítill diskur soðnar kartöflur
1 eggjarauða,
Vz tesk. salt,
1 tesk. edik.
% tesk. pipar,
V4 tesk. sinnep.
1 dl. matarolía,
1 sultuð gúrka eða tómat.
Síldin og kartöflurnar eru
lagðar á fat. Eggjarauðan
hrærð með saltinu þar til hún
verður stíf, matarolían látin
drjúpa varlega í og hrærð sam-
an við, pipar og sinnep látið í,
þessari sósu er helt yfir síldina
og kartöflurnar. Skreytt með
niðurskorinni gúrku eða tómat.
í staðinn fyrir þessa sósu má
nota falskt mayonnaise.
Falskt mayonnaise.
50 gr. smjörlíki,
30 gr. hveiti,
2 dl. vatn,
1 eggjarauða.
V2 tesk. sinnep,
V2 tesk. edik,
1 tesk. sykur.
V4 tesk. pipar,
1 matsk. matarolía.
Smjörið og hveitið hrært
sarnan 1 potti, þynt út með
UM VEFNAÐ
H. R. Haggard:
Kynjalandið.
143
a!ð arflei&a imig leinu siinini að þeirri upphæð. Og
hvemig ætti ég svo alð boiiga yður aftur?
— Þvættingur! saígði Wiallaoe.
— Jæjal, svaraði Leonlaird; •— bieiningaanenn verða
afð stinga stoitinu x vasia sinn. Ef þér viljið lá-na mér
200 puinid og taíka roöasteininn í paint, þá verð ég
yður jafeivel ienn þakklátari en ég er siem stendur,
og iméð. því er töluvert ;s;afgt. (
Málinu vair að lokum ráðið til íykta á þeninain hátt,
en inmiain hálfrar kliukkustluinjdar fékík Wa'llade Júöriu
afffcuir sttieininn til geymslu, og faldi hún hanin þar sieaiT
eátriið hatfði leinu sinná verfð geymt — í hárfnu 'á sér.
Tveir aunríkisdagar Mðu nú, og að moíigina hius
þpiðjai dags kom siendimíaður hlaiupandi frá þorpinu
til þess áð láta þau vitia, áð póstskipiö, siem var á
rorö'uirloið, sæist. Þá var það, að Otur, siem fekkert
hatfði sagt allíain þeninian tíma, gekk hátíðliega til Leo-
norids og Júönu miéð ajðra höndina útréttia.
Hva'ð er um áð vera, Otur? spurði Leaniaird.
Haínn var að hjálpa Waliaoe tál að galngia frá sigur'
mierkjuriuim úr veiðiföirum sínum.
— Ekkiert, Baíás! Ég er komiinn til þess áð kvieðja
þiig og Hjalrðkonuria; aininíáð er það pkki. Mig langrir
til alð fara nú, alður en ég ;s'é gufiufiskimn flytjaj
ylikur á burt.
-í-: F«aiia! siagði Leoniard. — Þú vilt fara?
Otiur vár emhvern veginin .orðinin svo samignóúm
lífi þelrra, að jiáfnvel þíegár þau voru áð búa sig af
sita'ð hieim til Englianíds, haíði hvomgu þieirra dottiö
í hug aið skilja við hiann.
— Hviers vegnal liangar þig til iað fara? bætti hann við.
— Af því alð ég- ler Ijóíur, gamall, syártur hunidur,
Balas, og get ekfci giert þér meitt gagn þiatr ihiinutraj
nregiín, og hanin kiniklaði kolli í áttiina íil hiafsins.
— Ég býst við, alð þú eigir v*ið það, að þú yiljir
ekki yfirgefai Áfríku, ekki einu sinini um stuaidar siakir,
saigði Lsonand og. átti örðugt fnieð að leyna sorg sinni
og gremju. — Jæja; þáð er hiart a,ð skilja svona við
þig. Áuk þess, bætti • h,alrin við og hló við dálítlð, —
er þalð óþægiliegt, þ.ví' að ég sfculdia þér mieira en eins
árs kalúp, og hiefi lekki piening-a afgangs til þesis aið,
boijgai þér það. .Og þar áð auki hafði ég keypt fiair
halnida þér mieð skipinu.
— Hvalð slegir Baasinn? spurði Otur; — aið hanin
haffi keypt handa mér jstalð í gufufiskinum?
Leonalrd kinkaði kol'li.
Þá bið ég þig fyrirgiefningalr, Baas. Ég hélt, að.
nú teldir þú okkur skilda; að skiftum og ætlaðir að
fleygjai mér e'ms og . spjóti, siem notáð hefir . vierflð
þalhgað til þáð er orðið ónýtt.
— Svo þ.ig langar til að fcoma með, Otur? sagði
Leonard.
— Lan;gar til að koma mieð! svariaSði haarn úndrandi.
— Ert þú ékki faðir minin og móiðiiir mín, og jskyidi
ég ekki vilja dvelja þ,ar sem þú dvieliur? Vejztu
Baas, hvað ég ætiaði einmitt nú að fiara að giera?
Ég ætlaði að fara upp í trjátopp og horfa á gufuíisk-
inn, þangað til ixann væri. horfinn út af veraldar-
. brúninni; svo befði ég tietóið ólina þá arna, siem ég
er þiegar búinin, að h,afa gott gagn áf hjá Þoku-lýðjnum:,
látið hana utan um hálsimn á mér og hengt mig (larna
í trénu, því að það er biezta endilyktin fyrir gamla
hunda, Baa.s,
Leonand sinjeri sér viö, til þesis að láta ek'ki bara á
táruinum, sem ko.uu fríaimf í a)uigtu|n á honui n, því að
tryggð dvergsjns fékk mieira á haun en ha.nin viidi að
sæist. Júana skildi hann og hélt áfram samtalinu til
þess að leyna fátinju, siem á honurn' var.
— Ég ier hrædd um, áð þér þyki kalt þar hlinum
megin, Oí'ur, siagði hún. — Það er þokulanid, er mér
sagt, og þar ©r lenjgiun af þinni þjóð, lengár konlur, né
hleltíur niein/n Kaffabjór. Svio getur vel verið, að vi'ð
vierðium fátæk, og miegum til rnjeð að Iieggja hart að
okfcur.
— Ég befi séð dáiítið af þoku þarna hinurn miegin,
Hjarðikona, svaraöi dvergurinn; — og þó vair ég á-
nægður í þokíuinni, af þvi að ég var nærri B,aasin|um.
Ég hiefi lika orðið að berða dálítið að mér, og isajnit
var ég ánægður, aif því að ég var nærri B;a|a.fe(intu|m-)
Eiiniu isinini átt-i ég konu og txóg af bjór, mieiria en
njokfcur máður (xurfti, og þá var ég vansæll, af því
áð fæð íkiomát á millii mxn og Blaasinjs, og hann vissi,
að ég var hættur að vera Otur, þjónn hans,, siem hann
hafði hoft tiltiú t.il, og var orðirnx að svíni. Þess vegna
vil ég Hjarðlkona, ekkert imlairla. af korium né bjór.
— Einstakur asn(i lertu, Otur, tófc Leonard frianx í
og lét siem hann værjt öriugur. — Þú ættiir heldur að
hætta þiessu masi og fá þér eitthvað að éta, þvi að
þetta verður sieinasta máltíðin, se:m þig laniga(r í utn
langan tinxa.
Ýms góð ráö fyrir \
húsfreyiuna. [
ÞEGAR LAUKUR er skor-
inn, er gott að hafa kalt vatn
hjá sér og súpa á því við og við,
þá svíður mann ekki í augun.
EF ÞÉR hafið vörtu á hönd-
unum, skuluð þér skera sund-
ur hráa kartöflu, skafa safann
úr sárinu og láta fínt salt sam-
an við, bera þetta svo á vört-
urnar áður en þér háttið á
kvöldin. Þetta skuluð þér gera
á hverju kvöldi þar til vörturn-
ar eru farnar.
EF ÞAÐ KEMUR saft eða
vínblettur í hvítan dúk, skuluð
þér hella sjóðandi vatni á
blettinn, þar til hann er horf-
inn.
ÞEGAR ÞÉR hellið sjóðandi
graut í glerskál, skuluð þér
vefja handklæði utan um hana,
hún springur þá ekki.
BLAUTA SKÓ skuluð þér
þurka með því að troða þá fulla
með dagblöðum og skifta oft.
Ekki má þurka skó við hita.
EF ÞÉR GEYMIÐ eggja-
rauðu, skuluð þér hella yfir
hana köldu vatni, þá sezt ekki
börkur á hana.
ÞEGAR ÞÉR hreinsið glugga,
skuluð þér síðast hella glycerin
í ullarklút og nudda rúðuna
með því utan og innan, og hún
mun verða spegilfögur.
SILFURSKEIÐAR verða Ijót
ar á því að borða með þeim
egg, þær verða affur fagrar ef
þær eru soðnar í vatni, sem egg
hafa verið soðin í.
vatninu, látið sjóða, þangað til
það losnar við pottinn. Tekið af
eldinum, eggjarauðan og
kryddið látið í, síðast olían.
Steikt síld með ansjósum.
12 stórar síldar,
12 ansjósur,
1 eggjahvíta,
50 gr. brauðmylsna eða hveiti.
Hreistrið skafið af síldinni,
hausinn tekinn af, skorin eftir
hryggnum, hreinsuð vel og
þurkuð, sporðui'inn skorinn af.
Ein ansjósa lögð inn í hverja
síld, í stað hryggjarins, þjapp-
að vel saman, síðan er henni
velt upp úr eggjahvítu og
hveiti, steikt í feiti vel brún.
Hausana og beinin má svo
sjóða og nota í súpukraft.
VEFNAÐUR.
(Frh. af 4. dálki.)
þegar þeir eru ekki notaðir, svo
ekkert fer fyrir þeim.
Frú Sigurlaug hefir haldið
námskeið hér í vetur og fyrra
vetur og kent að vefa á þessa
vefstóla. Hún heldur tvö nám-
skeið í senn, annað á daginn,
hitt á kvöldin. Dagnámskeiðin
standa yfir í 5 vikur, og eru frá
kl. 1—5, þau kosta 54 kr.
Kvöldnámskeiðin standa 2 mán.
og eru frá kl. IV2—10, þau
kosta 48 kr.
Vefstóllinn kostar 65 kr. fyr-
ir utan grindina, sem þeir
standa á, hún kostar 15 kr.
Þetta er ekki svo ýkja mikill
kostnaður, og mun fljótt borga
sig ef tími og tækifæri er til að
vefa nokkuð að mun.
Á þessa stóla er hægt að vefa
alt mögulegt, svo sem gólfrenn-
inga, borðrenninga, púðaborð,
trefla, handklæði, diskaþurkur
o. m. fl.
Perluull er mikið notuð við
vefnaðinn, einnig íslenzkt band.
í gólfmottur og renninga er á-
gætt að hafa tuskur og afganga.
Þessir vefstólar munu eiga
mikla framtíð fyrir sér, og ættu
áður en langt um líður að vera
komnir hér inn á hvert heimili.