Alþýðublaðið - 10.03.1939, Page 1

A RITSTJÓ IÞYÐUBL RI: F. R. VALDEMARSSON ÚT HÐIÐ GEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGA NGUR FÖSTUDAG 10. MARZ 1939 58. TÖLUBLAÐ
évenjulegar aOferðlr
viO útvegun lánsfjár.
-—----------
Ailar viðræður við rikisstjórnina jafn-
óðum birfar i andstoðubiððum hennar.
.................■■■■■
Eugin ðkveðin tiiboð iiggja enn fyrir.
—.— -» —
UNDANFARNA DAGA hafa dvalið hér í bænum tveir
Englendingar, sem komu hingað í þeim tilgangi, að
hjóða ríkisstjórninni að útvega landinu stórt lán erlendis.
Annar þessara manna, Mr. N. Wright, er ýmsum kunnur
hér í bænum, en hinn maðurinn er öllum ókunnur.
Fáheyrðar fjárupphæðir
veittar til enska loftflotans
Ensku hernaðarflugvélarnar taldar þær beztu
og hraðfleygustu, sem til eru í heiminum.
* Frá fréttaritara Alþýðublaðslns
KHÖFN f morgun.
Franco (fremstur) og herforingjar hans, sem vœnta sér auðvelds
sigurs eftir uppreisn kommúixista x Madrid að baki stjórnarhersins.
Kðllnðu fylgismenn sina
bnrt ðr sbotgrðfnnnm til
aö berjast inni i Madrid!
----—. -4*... ,
Uppreisnin virðist pé nú. hafa
verið bæid að mestu leyti niður
Alþýðublaðið hefir reynt að
afla sér sem gleggstra upplýs-
inga um menn þessa og erindi
þeirra og að því er bezt verður
séð, af þeim upplýsingum, er
enn of snemmt að gera sér of
miklnr vonir um að hér sé um
að ræða nokkuð það, er að gagni
megi verða fyrir íslenzk fjár-
mál.
Það er vitað, að þessir menn
hafa farið fram á það við ríkis-
stjórnina að fá einkaumboð til
þess að leitast fyrir um stórlán
fyrir ríkisins hönd, enda gefi þá
ríkisstjórnin yfirlýsingu um,
að aðrir leitist ekki fyrir um lán
á sama tíma. Hinsvegar er það
einnig kunnugt, að þeir munu
ekki hafa viljað skýra frá því,
hvaða bankar eða fjármála-
menn erlendir standi bak við
hið lauslega umtal þeirra.
Reynsla allrai, s©m við fjármál
fást, er sú að fara vairliega í áð
trúa og treysta urn of á mienn.,
sem alt i einu skýtur þanlnig
jupp i heiimi íjámiá'lanna og þykj-
ast hafa ráð á milljónum ef þeir
fáí ppinber plögg ríkisstjórnar til
áð flagga -með eriendis. Flestir
þeirra hafa neynst æfintýranrenn
sem váldið hafa meira tjóni en
gagni.
Hér skal þó ekki neitt sagt
íum hvort svo sé um þesisa menn.
Það má vel vera að svo r>eyn-
En það er langt frá því að
þessi fyrirlestur fjallaði um
það mál, sem Á. H. B. þótt-
izt ætla að tala um, í stað
þess var hann siðlaus póli-
tískur áróður, þrunginn af
blekkingum, fáfræði og
rangfærslum.
Prófessorinn þóttizt meðal
annars vera að útskýra sósíal-
isrnann og sagði, að hann væri
til þrennskonar.
Ekkert af því, sem prófess-
orinn nefndi átti þó skylt við
sósíalisma. Hefði ekki verið til-
tökumál, þó að einhver ómennt-
aður maður hefði orðið ber að
slíkri fáfræði, en þegar maður
telur sig menntaðan alþýðu-
ist áó eitthvað standi bak við,
þó >enn sé það aJt i óvissiu og
sjálfsagt er af ríkisisitjómánni að
láta athiuga málið viel, áður en
ruokkru er slegið föstu til eöá
frá. Hér liggur ekki fyrir tilhoð um
nokku’rt erlient láín, heldur aðeins
beiðni frá þessum mömmwm tim>
að fá einkaumboð til þess að
leitast fyxir um lán erlendis.
Eitt af því sern mestan gmm og
tortryggni vekiur i þessu sam-
Bandi er lausmælgin gagmvart
blððlunum, og yfirleitt framkoma
blaðainna í þestsu máli.
'Svo er að sjá, að hvert viðtaj
stem þessir , fjármálamem.n'' hafa
útt við ríkisstjómina hafi þeir
samstwndis hlaupið með í Morg-
lunblaðið og Þjóðviljann. Er slíkt
ós'ienjubegir hættir fjármála-
mainna, siern vilja koma máiium
sínum fram, og getur ekki orðið
til annars en torvelda framgang
málsims.
Verðtur hér í blaðinu nánar
minst á mál þetta á morgun.
Alþýðiublaðið telur rétt og sjálf
sagt af ríkis'Stjóminni að aithuga
alt, sem að máli þessu iýtur,
gaumgæfilega og gamgia úr
skugga um hvort hér er uim æf-
intýrapólitík að ræða, hvort hak
við þessar óvenjulegu fjármálav
áðfieiiðir eru eimhverjair þær iáns-
stofnanir erlendis, sem ræðamdi
er við um stórfeldar lántökur
ríildnm tii handa.
fræðara og auk þess hefir kent
félagsfræði í skóla þeim, sem
hann veitir forstöðu, sýnir svo
mikla fáfræði og algeran þekk
ingarskort á viðfangsefninu, þá
hlýtur það að vekja alveg sér-
staka athygli á manninum.
Var og rökfærsla og mál-
flutningur þesjsa prófessors í
rökfræði svo langt fyrir neðan
allar hellur, að þó að leitað
væri með logandi ljósi í verstu
áróðursgreinum verstu íhalds-
blaðanna, þá væri ekki hægt að
finna dæmi slíks.
Sem dæmi um undirstöðum-
ár, að ályktunum prófessorsins
skal geta þess, að hann skýrði
frá því, að Per Albin-stjórnin
Frh. á 4. síðu.
Skagfirzku
skjálftalækn-
amir sýknað-
ir i hæstarétti
HÉR í blaðimx var í fyrra
sagt frá skagfirzkum
skjálftalæknum tveim, sem
stunduðu „lækningar“ með
handayfirlagningu og bæna-
kvatki .Var höfðað mál gegn
þeim fyrir þessa starfsemi og
féll dómur í máli þeirra í morg-
un í hæstarétti á þá leið, að
þeir voru sýknaðir.
SkjálftaLæknamir i eru hræður
tveir, Jóhann Sigurberg Lárus-
son og Guðmundur Lárusson frá
Skarði í Skarðsihreppi, mú til
heimilis í Bólstaðahlíð í Húna-
vatnssýslu. Málsatvik era sem hér
segir.
Ákærðu tielja sig haia komxst í
dulrænít isambaínd við „saunféiag
framliðatma manna", er þiéir
nefna „Lækningafélagið Friðrik"
og íBg a Bð st»rfi «ð þvl, áð ve'ta
sjúkum Dg þjáðiujm mönniuim íeekn- ’
iishjálp með guðlegtim kraftí.
Teilja ákærðu, að kraftur þtessi
sé leiddur giegn um sig. Lýsir
Jóhann þessu svo, áð ýmiisit sjái
hann letrað á blalð fyrir sér skip-
anir og ráðleggingar „Læknaifé-
lagslns", eða hann heyri þær, en
sttiundum komi þær fram I hpga
hans án þelss að uim heyrn sé
að ræða, heldur eins og hugboð
éða hugskeyti.
Lýsa þeir báiðir starfsaðferð
sinni svo, að þeir leggi hendur
yfir þá, er leita þeirra, og biðja
þá jafnframit tii guðs, itm að
hann veiti þeim og téðu ,jlækn-
ingaféiagi" lækningakraft sSnn til
að bæta úr meinum hins sjúka
og veita hionium heilbrigðti og
krafta. Leggja þeir hendttr yfir
þann stoð á Ifkania hins sjúka,
þar sem hann kvartar um, að
að þrautír séu og veila í.
Hefir aðsókn verið geisimikil
að „lækningum" þeirra bræðra
og lagði Jóhann bendur yfir 254
! menn á fimabitínU frá 24. marz
1934 tíl 3. okt. 1935.
Báðir játuðu þeir að hafa tekið
við gjaldi af sjúklingum, en það
yar mjög lágt og miðaðist við
efni og ásitæður sjúklinganna.
Ennfremitir kom það í ijós, að
þeir hafa ekki ráðið sjúklingum
Bísnium frá að leita læknis og
leiit þvi undírrétitur svo á, að
sýkna bæri ákærðu og staðfesti
hæstíiéttur dóm undirréttar, en
Þórður Eyjólfsson greiddi sérat-
kvæði, með þvi hann taldi, að
ákærðu hefðu bnotið gegn ákvæð-
Urn laga um lækninga&tarfsemi,
án> iækningaieyfis.
40 ára Bfmæli K. R.
Fyrsiti Qiðuhinn i hátíðahöldun-
ttm á mprgtm verður sá að stjóm
K. R. leggur blómsveig á leiði
Egils sál. Jaoobsen kaupmanns.
Eru þeir K. R.-ingar, siean geta
komið þvi við beðnir að mæta
fcl- 1 Vai í K. R.-húsinu. Einnig eru
meðlimir hinna knatt&pymufélag-
anna, sem viija heiðra hinn látna
kmaittspymuvin veltoomnir.
Drottntngin
4^r i Kaupmamnahöfn.
Fransld sendikennarinn
Jean Haupt flytur háskóiliafyr-
jrlestur í tovöltí kl. 8.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
IN NÝJA stjórn Miaja
hershöfðingja í Madrid
lýsti því yfir seint í gær-
kveldi, að henni hefði nú
tekizt að vinna bug á hinni
blóðugu uppreisn kommún-
ista og ná aðalbækistöðvum
þeirra á sitt vald.
Blóðugir götubardagar voru
þó hóðir víðs vegar í borginni
mestan hluta dagsins í gær, og
höfðu kommúnistar beinlínis
kallað fylgismenn sína hurt úr
skotgröfunum fyrir utan borg-
ina til þess að taka þátt i hinum
blóðugu bræðravígtun inni í
henni, án nokkurs tillits til
þess, þótt vígstöðvum stjórnar-
innar hafi þar með verið stofn-
að í hráða hættu fyrir hersveit-
um Francos, senx húizt er við
að ráðist á þær á hverri stxmdu,
áður én tekizt hefir að fylla í
skörðin og koma aftur á friði í
herbúðum lýðveldishersins
sjálfs.
Um 1400 kommúnistar hafa
verið teknir fastir í Madrid
undanfarna daga, en þekktustu
foringjarnir eru flúnir, eins og
Passionaria, sem fór í flugvél
strax fyrsta dag uppreisnarinn-
ar til Algier, og kom þaðan sjó-
leiðís til Frakklands í gær.
Frá Burgos, stjórnarsetri
Francos, er því haldið fram, að
kommúnistar hafi gert uppreisn
einnig í Valencia og mörgum
öðrum borgum, og sé þar allt
enn í uppnámi, en engin stað-
festing hefir fengist á því.
Fimleika-hátíeamót
iheldur K. R. í kvöld klT 9 í í-
þróttahúsi Jóns Þorstei’nisisonar.
Sýniugin Jæfst með skiðaJeik-
fimi ’svo verður fimJeikasýniing 1.
f lokkur karla, að þvi lokixu syug-
ur Karlakór Reykjavíkur niokiku'r
lög og að lotoum sýnir úrvals-
flokkur kvenina úr K. R. fimleika.
Er það flokkurinn sem boðirun er
é 40 ára afmæli FimJeikaisiaim-
banidsins danska og fer héðaln
til Kaupmaninafhaífmar 27. þ jnii.
Gat flokkur þessi sér hinn bezta
orðstír á sýninguuini fyrir krón-
prinzhjónin í siumar. Verður á-
reiðanlega fjölnnent á sýningu
þessa í kvöM.
Hj úkr?.mamá.-ns!kieilft>
Kvenféiags Alþýðuflokksins byrj-
ar tol. 9 í ikvölld í Aiþýðuhúsinu
við Hveröisgötu, storifstofu Al-
þýðU'sambaudsin's. Mætið stund-
vfslega .
M. A.-kvartettinn
söng í gærkvöldi í GamLa Bió
fyrir fuJlu húsi við gedsihrifn-
ingu áheyipnda. Næst s^ngur
kvartettirm á sunnudaginn kl .3.
C IR KINGSLEY WOOD,
flugmálaráðherra Breta,
lagði í gær fyrir neðri mál-
stofu enska þingsins tillögur
stjórnarinnar um fjárveit-
ingar til brezka loftflotans.
Fer stjórnin fram á 205
milljónir sterlingspunda
(4500 milljónir króna) til
aukningar loftflotanum og er
það meiri fjárupphæð en
dæmi eru til að veitt hafi
verið á einu ári í því skyni,
nokkursstaðar í heiminum.
Miðað við fjárveitingarnar
til brezka loftflotans í fyrra
nemur hækkunin 74 milljón-
um sterlingspunda (1700 millj-
ónum króna).
Til frekari sanxanburðar má
geta þess, að það, sem sam-
kvæmt tillögura stjónxarimxar á
nú að veita til loftflotans 6 elnu
ári, er eins mikið og öll fjár-
framlögin til vígbúnaðar á Eng-
landi órið 1913.
Flugmálaráðh. skýrði frá
því um leið og haxm lagðí fram
tillögur stjórnarinnar um þetta,
að framleiðslan á hemaðarflug-
vélum, loftvamabyssum og
öðru því, er til lofthernaðar
heyrði, hefði aukizt um 150%
síðan í fyrra, og ætlunin væri,
að hún væri orðin 400% meiri
áður en árið væri liðið.
Flngvélar, sem 0]tga
560 km. á klukkastund!
Þessi gífurlega aukníng
brezka loftflotans vekur ó»
hemju athygli um allan heim.
Það er talið, að hinar nýju
brezku hernaðarflugvélar muni
standa flestum öðrum framar.
Sérstaklega fer mikið orð af
hinum svonefndu „Spitfire"-
flugvélum, sem framleiddar
eru í flugvélasmiðju Lord Nuf-
fields í Nottingham. Fyrir
skömmu síðan var opinberlega
viðurkennt, að þær gætu flogið
560 kílómetra á klukkustund,
og mun það vera langmestí
hraði, sem nokkur flugvélateg-
und hefir náð.
I BAO.
Næturlætonir er í nótt Halldór
Siefánsisoín, Ránargöíu 12, sfmi
2234.
Næturvö'rðiur ©r í Laugavegs-
og Ingólfsapótieki.
ÚTVARPIÐ:
20,45 Hljómplötur: Lög leikin á
ýms hljóðfæri.
21,00 Æs’kulý&sþáttur (Lú&vág
Guömunds'son sikólastjóri).
21.20 Stuok-kvartett útvarpsins
ieitour.
21 40 Hljómplötur; Harsmónlkulög.
22,00 Fréttaágrip.
22,15 Dagskráriok. ,
Préfessor i siðfræði
f @r með rangfærslur og
blekklngar i Atvarpinu.
—....♦-----
Haraldur Guðmundsson svarar með
ððrum fyrirlestri innan skamms.
.....»...
A GÚST H. BJARNASON hefir undanfarið flutt fyrir-
lestra í útvarpinu um það sem hann hefir kallað
„Siðferðileg vandmál“ og flutti hann fjórða og síðasta fyr-
irlesturinn í gærkvöldi.