Alþýðublaðið - 15.03.1939, Blaðsíða 1

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFAMDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
MIDVIKUDAG 15. MARZ 1939
62. TÖLUBLAÐ
Írshátíð Alpýði-
flokksfélaoins.
j j ; i
Leiksýninoar, kórsöngur,
sameioinlegt borObald.
A LÞÝÐUFLOKKSFÉ-
" LAG REYKJAVÍKUR
heldur árshátíð sína í al-
þýðuhúsinu íðnó næstkom-
andi laugardagskvöld.
Hafa margir félagar lengi
undirbúið þessa árshátíð, enda
verður betur vandað til hennar
en flestra árshátíða, sem hér
hafa verið haldnar í vetur.
Tveir starfshópar innan fé-
lagsins voru stofnaðir fyrir
nokkru, og hafa þeir unnið af
kappi síðan, eru þetta leikhópur
og söngflokkur. Skemta báðir
þessir starfshópar á árshátíð-
inni. Leikflokkurinn undir
stjórn Helga Guðmundssonar
sýnir gamlan bráðskemtilegan
gamanleik: ,,Á matsöluhúsi“.
En söngflokkurinn syngur und-
ir stjórn Ólafs Markússonar.
Árshátíðin hefst með sameig-
inlegri kaffidrykkju og ágætum
veitingum. Meðan setið verður
að borðum, verða ræður fluttar.
Aðgöngumiðar að árshátíðinni
verða seldir í skrifstofu félags-
ins og í afgreiðslu Alþýðu-
blaðsins og í Iðnó á laugardag
frá kl. 4.
Tékkóslóvakfa, ríki Masaryks
og Benes, er nú ekkl lengur tll.
.■» -
Slóvakia og Ruthenia lýstu yfir „sjálfstæði“ sinu í gær.
Þýzkur taer á leiðinnl inn í Bæheim og MUhren.
i
Ungnr sjómaðnr
drnkknar ð Stokks-
eyrl.
'jFfcAÐ SLYS varð á Stokks-
eyri um kl. 13,30 í gær,
þegar vélbáturinn Inga var að
Frh. á 4. síðu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
np ÉKKÓSLÓVAKÍA, ríki Masaryks og Benes, er ekki
lengur til. Með viðburðimum í gær var það liðað sund-
ur í þrjú ríki, sem að nafninu til teljast sjálfstæð, en raun-
verulega eru ekkert annað en þýzkar nýlendur á miðju
meginlandi Evrópu.
Slóvakía lýsti yfir „sjálfstæði“ sínu snemma í gærmorg-
un. Ruthenía (Karpatho-Ukraine) sagði sig einnig úr lög-
um við Tékkóslóvakíu seinnipartinn í gær. Eftir voru þá
aðeins tékknesku héruðin umhverfis Prag, Bæheimur og
Mahren, en á fundi, sem fram fór í Berlín í nótt hjá Hitler,
og Hacha, forseti Tékkóslóvkíu, og Chvalkovsky utanrík-
isráðherra hans voru mættir á, bað stjórnin í Prag form-
Iga um vernd Þýzkalands og hefir þar með raunverulega
lagt framtíð hins tékkneska ríkis í hendur Hitlers.
Þýzkar hersveitir fóru eftir það, eða um kl. 6 í morg-
un, á mörgum stöðum yfir tékknesku landamærin, og er
svo að sjá, að þeim sé ætlað að taka héruðin umhverfis Prag
algerlega á sitt vald.
Þýzkur her á leið til Prag?
Strax og þing Slóvaka í
Bratislava hafði lýst yfir sjálf-
stæði Slóvakíu í gærmorgun og
stjórnin í Prag sá hvað verða
vildi, fóru þeir Hacha lýðveldis-
forseti og Chalkovsky utanrík-
ismálaráðherra, af stað í einka-
lest frá Prag áleiðis til Berlínar
á fund Hitlers. Voru þeir á ráð-
stefnu hjá honum frá þvi kl. 12
í gærkvöldi og þangað til kl. 3
í nótt, og tóku þát( í henni Gör*
ing, Ribbentrop og nokkrir
aðrir þektustu leiðtogar þýzku
nazistanna.
Heflr Sjálfstæðisflokknrinn
lýst sig fyigjandi 30 pró-
sent genglsiækknn?
SJálfstœðisflokkurinn svaraði í
gær kréfi Framséknarflokksins.
A3ALBLAÐ
frá
Sjálfstæðisflokksins, Morgunblaðið, skýrir
því í dag, að Sjálfstæðisflokkurinn hafi í
gær svarað bréfi, er honum hafði borist fyrir helgina frá
F r amsóknarf lokknum.
Mun blaðið eiga hér við bréf, sem Framsóknarflokk-
urinn sendi miðstjórn Sjálfstæðisflokksins fyrir síðustu
helgi, þar sem óskað var eftir svari flokksins og undir-
tektum við ráðstafanir til hjálpar sjávrútveginum. Mun
Framsóknarflokkurinn hafa getið þess í bréfi sínu, að hann
gæti hugsað sér þá leið, sem Pétur Ottesen hefir bent á,
gengislækkun, færa til samkomulags, og að þjóðstjórn yrði
mynduð um framkvæmdir á þeim ráðstöfunum, sem sam-
komulag yrði um.
Ekki er enn vitað hverju
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
svarað, en talið er mjög líklegt,
að hann hafi ekki lýst sig frá-
hverfan gengislækkuninni og
þjóðstjói’n, eða aukinni sam-
vinnu stjórnmálaflokkanna um
þær framkvæmdir. Þó hefir
heyrst að miðstjórn flokksins
hafi sett skilyrði fyrir stuðningi
sínum við málefni útvegsins,
Frh. á 4. SÍBu.
Að ráðstefnunni lokinni gaf
Hacha forseti út yfirlýsingu
þess efnis, að hið tékkneska
ríki væri héðan í frá falið vernd
Þýzkalands.
Þýzka stjórnin hafði þó ekki
beðið eftir árangrinum af þess-
ari ráðstefnu, heldur þegar í
gærkveldi sent þýzkar hersveit-
ir yfir tékknesku landamærin
hjá iðnaðarborginni Mahrich-
Ostrau og tekið hana á vald
sitt.
En í morgun er fullyrt, að
þýzkar hersveitir séu komnar
yfir landamærin á mörgum
stöðum og talið viðbúið að þær
muni taka Prag undir því yfir
skini, að þær þurfi að halda þar
uppi friði og reglu.
Nf stjórn fjrrir Slóva-
kin í Bratislava.
Á þingi Slóvaka, sem kom
saman í Bratislava í gærmorg-
un, voru mættir 62 fulltrúar,
og héldu þeir fund fyrir lokuð-
um dyrum.
Á fundinum var lýst yfir
sjálfstæði Slóvakíu og síðan
mynduð ný stjórn undir for-
sæti Dr. Ticco, og gegnir hann
jafnframt lýðveldis forseta-
störfum fyrst um sinn þangað
til tími hefir unnizt til þess að
láta forsetakjör fara fram. Því
var lýst yfir af þinginu, að Sló-
vakía vænti þess að njóta
stuðnings og vemdar Þýzka-
lands, enda kom hinn nýi for
sætisráðherra til Bratislava
beina leið af fundi Hitlers í
Berlín.
í stjóminni eiga sæti meðal
annara Durcarsky sem utanrík-
ismálaráðherra, en það er hann,
sem undanfarna daga hefir
hvatt Slóvaka til uppreisnar í
útvarpinu í Wien. og Sidor,
sem síðustu dagana hefir talizt
vera forsætisráðherra landsins,
Hacha, þriðji forseti Tékkóslóvakíu, sem nú sór ríki sitt liðað f
sundur og var í nótt kúgaður til þess að biðja um „vemd“ Hit-
lers fyrir tékknesku héruðin, sem eftir eru.
sem innanríkisráðherra.
í Prag var sjálfstæðisyfírlýs-
ingu Slóvaka tekið án nokkurra
mótmæla. Fregninrii um hana
var útvarpað þar síðdegis í gær
með þeim ummælum, að sam-
bandi Tékka og Slóvaka væri
þar með lokið, og hið tékkneska
ríki óskaði hinu nýja ríki Sló-
vaka farsældar í framtíðinni.
Seint í gærkvöldi varð það
einnig kunnugt, að Ruthenía
(Karpatho-Ukraine) hefði farið
að dæmi Slóvakíu, lýst yfir
sjálfstæði sínu, og forsætisráð-
herra hennar, Voloshin, sent
Hitler skeyti og beðið hann um
vemd sína.
Ungverjaland sendlr
her inn I Rutheniu.
Með sundm’limun Tékkósló-
vakíu í gær hafa gerst viðburð-
ir, sem geta haft ófyrirsjóan-
legar afleiðingar.
Undir eins og Slóvakía hafði
lýst yfir sjálfstæði sínu í Brati-
slava í gærmorgun og fyrirsjá-
anlegt var, að Ruthenía (Karpa-
tho-Ukraine) væri þar með
einnig slitið úr tengslmn við
ríldsheildina, sendi Ungverja-
land stjórnixmi i Prag úrslita-
kosti, sem svars var krafist við
innan tólf klukkustunda.
Voru kröfur Ungverjalandds
á þá leið, að allar tékkneskar
hersveitir yrðu tafarlaust flutt-
ar burtu úr Rutheníu, allir
Ungverjar, sem þar væru í
fangelsum, látnir lausir, og
Ungverjum í landinu leyft að
skipuleggja vopnaðar sveitir til
„sjálfsvamar“. Þykja þessir úr-
slitakostir ótvírætt henda í þá
átt, að Ungverjaland telji nú
tækifæri komið til þess, að gera
alvöru úr þeirri fyrirætlun
sinni, sem kom í Ijós í haust,
eftir að Miinchensáttmálinn var
gerður, að leggja undir sig Rut-
heníu til þess að fá sameiginleg
landamæri við Pólland. En það
var þá hindrað af Þýzkalandi.
Stjómin í Prag lýsti því yfir
i gærkveldi, að hún hefði geng-
ið að öllum kostum Ungverja-
lands, en engu að sfður varð
það kunnugt einnig í gær-
kveldi, að ungverskur her hefði
þá þegar ráðist inn í Rutheníu
og tekið þar mörg þorp á sitt
vald.
í morgun er talið, að 60 000
manna ungverskur her sé kom-
inn inn í landið og hafi lagt
undir sig stóra sneið af því. —
Hersveitir Tékka hafa hörfað
undan og enga mótspyrnu veitt.
italir i bak við Ung-
verjaland.
Það er talið víst, að Ítalía
standi á bak við innrás ung-
verska hersins í Rutheníu, en
eins og kunnugt er, studdi hún
strax í haust Ungverja og Pól
verja um sameiginleg landa-
mæri á þessum slóðum.
Sendiherra Ungverjalands í
Rómaborg átti í gærkveldí
langar viðræður við Ciano
greifa, utanríkisráðherra Musso
linis, og þykir fullvíst, að þær
hafi staðið í sambandi við þessi
mál, og að Ungverjaland geri
ekkert í þeim, nema með sam-
þykki Ítalíu.
Pólska stjórnin hefir tilkynt
opinberlega, að pólski herinn
við landamæri Rutheniu hafi
verið aukinn, og er talið við-
Frh. á 4. sfftu.
Sæisknr rau-
sóknarleiðanpr
til Grænlands.
Prófessor Ahlman, sá sam
var hér við rannsðknir á Vatna
jðkli, stjörnar lelðanorinum.
IJÚLÍ í sumar mun sænski
jöklasérfræðingurinn pró>-
fessor Hans Ahlmann stjóma
rannsóknarleiðangri til Græn-
lands í því augnamiðí að rann-
saka jökla. Munu jöklamir
verða vísindalega rannsakaðír í
því augnamiði að varpa skýr-
ara ljósi yfir eðli og myndun
jökla yfirleitt.
Sérstök rannsókn mun fara
fram á núverandi jökulmynd-
unum, en einnig mun verða
gerð tilraun til þess að auka við
þekkingu manna á jökulmynd-
unum ísaldarinnar.
Hinn fyrirhugaði leiðangur
mun leggja af stað frá Ála.-
sundi.
Samsœti til heiðnrs
Hvanndal í gærkveldl
T TILEFNI sex tugsof tnælis
* Ólafs Hvanndals héldu vfn-
ir hans honum samsæti i gær-
kveldi að Hótel Borg. Sátu hóf-
ið um 60 manns og voru fjölda
margar ræður fluttar og sungið,
Benedikt Sveinsson, fyrrum.
alþingisforseti, stýrði samsæt-
inu af miklum skörungsskap.
Fjöldi skeyta hafði afmælís-
baminu borist, bæði í bundnu
og óbundnu máli, meðal annars
löng drápa frá Árna óla blaða*
manni. Ræður fluttu: Ársæll
Árnason, Hallbjöm Halldórs-
son, sr. Jón Guðjónsson, Valdh
mar Hólm Hallstað fluttl
kvæði, Guðjón Samúelsson, Jón
as Þorbergsson, Bjöm Bene-
diktsson prentari, Ríkarður
Jónsson, Jónas Jónsson frá
Hriflu, Valtýr Stefánsson, Haf-
liði Helgason prentsmiðjustjóri,
Baldvin Bjömsson, Helgi Guð-
mundsson myndamótari og Jón
H. Guðmundsson prentsmiðju-
stjóri.
Hvanndal var færður að gjöf
fagur silfurbikar.
Chvalkovsky, utanríkisráðherra
Pregstjórnarfunar,