Alþýðublaðið - 16.03.1939, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Aðstaða Frakklands f striði við Þýzka-
land heflr stórversnað siðan árið 1914.
.....
Hætta á að Þýzkaland taki Holland eða Sviss
til að komast framhjá frönsku víggirðingunum.
Inngangurinn í eitt neðanjarðarvígi hinnar heimsfrægu Maginotlínu við austurlandamæri
Frakklands.
FIMTUDAG 16. MAKZ 1939
|------------------------*
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON..
í fjarveru hans:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
1196: Jónas Guðmunds. heima.
4905: Alþýðuprentsmiðjan,
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
i------------------------♦
Endalok Tékkó-
slövakíu.
E G A R Tékkóslóvakía
hafði verið kúguð til þess
í Miinchen í haust að láta Súd-
etahéruðin, með einu náttúr-
legu landamærunum, sem hún
átti, og öllum víggirðingunum
innan við þau, af hendi, hóf
Hitler upp raust sína og sagði:
,,Þýzkaland mun eftir þetta
engar frekari kröfur gera til
landa í Evrópu.“
Eh það er hægt að sölsa undir
lönd á annan hátt. Það er hægt
að æsa til uppreisna og borgara-
styrjalda í nágrannalöndunum,
kljúfa þau í mörg smáríki og
kúga síðan hvert um sig til þess
að leita stuðnings Þýzkalands.
Þá heitir það ekki, að Þýzka-
land geri kröfur til annarra
landa, heldur að önnur lönd
geri kröfu til verndar Þýzka-
lands!
Þannig hefir Þýzkaland nú
haft það við Tékkóslóvakíu og
árangurinn er sá, að það ríki
hefir nú eins og Austurríki
fyrir réttu ári síðan, verið þurk-
að út af landabréfi Evrópu. Það
er aukaatriði, hvort tékknesku
héruðin, Bæheimur og Máhren,
verða framvegis látin heita
sjálfstæð og þeim leyft að hafa
málamyndastjórn í Prag. Raun-
verulega verða þau ekkert ann-
að en þýzk héruð, og byggð
undirokaðri þjóð, og sem slík-
um verður þeim í verki í einu
og öllu stjórnað frá Berlín.
Ríki Mazaryks og Benes er
þar með búið að vera að minsta
kosti í bráð. Engum dettur í
hug, að nokkurt þeirra ríkja,
sém áður voru í bandalagi við
það, eða þeirra, sem ábyrgðust
hin nýju landamæri þess í
haust eftir Munchensáttmál-
ann, hreifi legg eða lið til þess
að rétta því hjálparhönd, enda
ólíklegt, að þau hafi gengið að
því gruflandi, að þannig hlyti
að fara, eftir að landið hafði
verið ofurselt yfirgangi þýzka
nazísmans og gert varnarlaust
fyrir honum í haust. Chamber-
lain hefir þegar þvegið hendur
sínar. Hann segist ekki hafa
ábyrgst landamæri Tékkósló-
vakíu fyrir öðru en tilefnis-
lausri, ,,utan að“ komandi árás.
Og nú kom árásin ..innan að“
og verndin ,,utan að.“ Þar með
þykist England vera laust allra
mála. Og það er ekki einu sinni
víst, að England, né Frakk-
land heldur, hafi neitt á móti
því, að Þýzkaland skuli nú á
ný hafa snúið kröftum sínum
austur á bóginn. Það veit eng-
inn, hve lengi það kann að
verða bundið þar. Og á meðan
vinnst bæði Englandi og Frakk-
landi tími til að vígbúazt.
Þýzkaland fær því fyrirsjá-
anlega að fara sínu fram á rúst-
um Tékkóslóvakíu fyrir Eng-
landi og Frakklandi. Hitt á
reynslan eftir að leiða í ljós,
hvaða mótspyrnu það kann að
mæta af þeim löndum, sem
nær eru vettvangi: Ungverja-
landi, Póllandi, Rúmeníu og
jafnvel Rússlandi. Ungverjaland
og Pólland hafa bersýnilega
ekki ennþá gefið upp þá von
að geta skift Rutheníu upp á
milli sín og öðlast þar með sam-
eiginleg landamæri. Það hefir
lengi vakað fyrir þeim að
mynda þannig múrvegg á milli
Þýzkalands og Rússlands til
þess að firra sjálf sig þeirri
hættu að verða dregin inn í
styrjöld milli þessara stórvelda
og verða að taka afstöðu með
eða móti öðruhvoru þeirra. En
Þýzkaland hindraði þessi áform
Ungverjalands og Póllands í
haust af því, að það hefir hugs-
að sér Rutheníu sem opið hlið
fyrir sig til Ukraine og Rúmen-
íu og vísi að nýju, stóru, þýzku
leppríki, sem einhvern tíma í
framtíðinni er ætlast til að nái
yfir allt það mikla landflæmi,
sem nú er byggt Ukrainemönn-
um og að mestu íeyti tilheyrir
Rússlandi, en að nokkru leyti
einnig Póllandi.
Það eru því engin smávegis
ágreiningsmál, sem risið geta
milli ríkjanna í Suðaustur-Ev-
rópu og Þýzkalands á rústum
Tékkóslóvkíu, og ólíklegt, að
Þýzkaland láti það þegjandi
viðgangast, að Ungverjaland
leggi Rutheníu blátt áfram und-
ir sig, eins og það virðist nú
vera að gera tilraun til. En með
tilliti til þeirra miklu hagsmuna
sem bæði Rússland og Rúmenía
hafa að gæta í sambandi við
framtíð Rutheníu, er hvergi
nærri víst, að Þýzkalandi reyn-
ist eins auðvelt að hafa sitt
fram þar og í hinum nálægari
héruðum hinnar sundurlimuðu
Tékkóslóvakíu.
FEGRUN ARMANNA.
(Frh. af 2. síðu.)
þetta nokkrum sinnum. Ef þér
fáið því viðkomið þá látið sól-
arljósið þerra vökvann inn í
hörundið, annaðhvort undir
berum himni eða með því að
sitja við sóliíkan glugga, þá
munu hárin lýsast svo sem þér
fáið frekast á kosið, og það eftir
furðu fáar ítrekanir. Dökkni
þau aftur með tímanum, þá
rjóðið þér vökvanum á þau á
ný. Auk þess sem hárin lýsast,
verða þau jafnfram mjó og
læpuleg af þessum sterka á-
burði.
Svíði yður mjög undan á-
burðinum eða roðni hörundið
meira en góðu hófi gegnir, þá
rjóðið þér vasilíni, feitu húð-
smyrsli eða rjóma á handlegg-
ina.
NOKKRIR FISKRÉTTIR.
(Frh. af 2. síðu.)
botnhylur hafður; fisksneiðun-
um raðað í mótið; á milli lag-
anna er stráð dálitlu af heilum
pipar, og lagðar þunnar sneið-
ar af sítrónum, efst á að vera
fiskur og ofan á hann eru lagðir
litlir smjörbitar á víð og dreif.
Þétt lok er haft yfir mótinu og
rétturinn bakaður í ofni við
góðan hita. framreiddur í mót-
inu með kaperssósu og soðnum
kartöflum.
FORELDRAR SEGJA FRÁ.
(Frh. af 2. síðu.)
tíma á hverjum degi, til mik-
illar gleði bæði fyrir mig og
þær. Við förum í hringleiki og
ýmislegt fleira, á eftir vilja þær
hjálpa mér við að taka til
kvöldmatinn, en áður bara
héngu þær í pilsunum mínum.
Þegar þær eru háttaðar, sit
ég hjá þeim u mstund og raula
fyrir þær eða segi þeim smá-
sögur. Ég hefi gaman af þessu
og þær sofna ánægðar á hverju
kvöldi.
Alþýðuflokksfélaglð. ,
Árshátíð verður á laugardags-
kvöld.,
Tl/f EÐ yfirlýsingu Hore-Belisha
brezka hermálaráðherrans,
í neðri málstofu enska þingsins
fyrir nokkrum dögum síðan, virð-
ist enginn vafi lengur leika á þvi,
að England muni, ef á Frakkland
verður ráðist, taka þátt í þeim ó-
friði við hlið Frakklands, á sama
hátt og i heimsstyrjöldinni 1914
—1919, með öllum þeim her, sem
það hefir á að skipa á landi, sjó
iog í,lofti, og strax í upphafi ó-
friðarins flytja öflugan her yfir
Ermarsund til Frakklands til þess
að taka á móti fyrstu og hættu-
legustu árásinni, því enginn efast
um, að af hálfu Þýzkalands og
Italíu verði alt kapp lagt á það,
að leggja Frakkland að velli á
ðrstuttum tíma í einu, ægilegu á-
hlaupi.
*
O* INGAÐ til voru menn ekki
vissir um, á hvern hátt bæri
að taka yfirlýsingar Chamberlains
um samvinnu Breta og Frakka, ef
til ófriðar kæmi. En nú hefir
Hore-Belisha kveðið upp úr um
það.
Fram á síðustu stundu virðast
skoðanir stjórnmálamanna og
herforingja á Englandi hafa verið
nokkuð skiftar um það, hvort
England ætti í komandi stríði að
berjast við hlið Frakklands á
sama hátt og það gerði i heims-
styrjöldinni 1914—1919. Þeir, sem
varað hafa við því, að taka of
íniklar hernaðarlegar skuldbind-
ingar á sig gagnvart Frakklandi,
hafa aðallega komið fram í i-
haldsblaðinu „Times“. Þeir hafa
bent á það, að enski herinn væri
ekki aðeins, sem stendur, töluvert
minni en "hann var 1914, heldur
hefði hann líka I miklu fleiri horn
að líta síðan nýlenduríki Þýzka-
lands og Tyrkíands var skift upp
í lok heimsstyrjaldarinnar og
enskt setulið af þeirri ástæðu
sent til Palestínu og fleiri landa í
öðrum heimsálfum, þar sem það
virðist munu hafa ærið að gera,
ef til ófriðar kemur í Evrópu. Þá
hafa þeir einnig bent á það, að
meiri her en áður muni verða
bundinn heima á Englandi sjálfu
vegna hættunnar af loftárásum.
Og loks halda þeir því fram, að
Maginotvíggirðingarnar frægu við
austurlandamæri Frakklands séu
svo öflugar, að þær muni gera
'Frökkum unt að verjast þýzkri
árás með tiltölulega miklu minna
liði en 1914.
*
ESSU hefir verið svarað með
þeim veigamiklu rökum, að
öll aðstaða Frakklands i stríði
við Þýzkaland sé miklu erfiðari í
Jdag en 1914. Þá var ltalía hlut-
laus tll að byrja meö og siðar i
bandalagi við Frakkland. En nú
íer hún í bandalagi við Þýzkaland
og myndi ekki aðeins ráðast á
nýlendur Frakka í Norður- og
Austur-Afríku, heldur einnig á
Frakkland sjálft að suðaustan
samtímis því, að Þýzkaland réð-
ist á það að norðaustan. Og þar
Við bætist nú, að Spánarlanda-
mærin eru ekki heldur lengur ör-
úgg fyrir Frakkland, og fyrir-
sjáanlegt að það verði að hafa
þar her fyrir til varnar, ef til ó-
friðar kemur. En hvorki við
ítölsku né spönsku landamærin
þurfti Frakkland að hafa her,
sem nokkru nam i byrjun heims-
styrjaldarinnar 1914, þegar þýzki
herinn réðist inn í landið að
norðan og austan. Það er þegar
gífurlegur og ískyggilegur að-
stöðumunur. 1 ófriði, sem Frakk-
land yrði að heyja samtímis við
Þýzkaland og Italíu, verður það
líka að teljast mjög vafasamt, að
það gæti flutt hjálparher, sem
ttokkru næmi, frá nýlendum sín-
um í Norður-Afriku, vegna þeirr-
ár hættu, sem slíkum herflutning-
um myndi stafa af árásum
ítalskra flugvéla og kafbáta í
vesturhluta Miðjarðarhafs. Loks
verður að gera ráð fyrir þeim
möguleika, að Sovét-Rússland
sitji algerlega hjá í stríði milli
Þýzkalands og Frakklands, og
Þýzkaland geti því snúið svo að
"segja öllum sínum herafla sam-
timis gegn Frakklandi.
*
AÐ hefir frá upphafi aðal-
lega verið blaðið „Daily
Telegraph", málgagn Anthony
Édens og samherja hans, sem
hefir barist fyrir þeirri skoðun,
að England yrði að búa sig undir
að senda öflugan og vel útbúinn
her til Frakklands, ef til ófriðar
kæmi, og í öllu falli stærri en
þann, sem það væri fært um að
senda nú, enda þótt ekki yrði um
milljónaher að ræða eins og
þann, sem það sendi til Frakk-
lands í heimsstyrjöldinni 1914—
1919.
Fyrir nokkru síðan skrifaði
enski herforinginn Spears mjög
alvarlega grein um þess imál í
„Daily Telegraph", þar sem hann
benti á, að einnig yrði að taka
fult tillit til þess, hve kvíðandi
hin franska þjóð væri nú vegna
árásarhættunnar, og hve sterka
þörf hún hefði fyrir fulla vissu
um það, að hafa öflugan banda-
mann sér við hlið, ákveðinn í
þvi, að berjast með henni til síð-
asta blóðdropa. Hann segist hafa
orðið var við það mjög víða á
ferðalagi nýlega í Frakklandi, ab
Frakka íóttuðust það, að Eng-
lendingar væru ekki reiðubúnir
að færa þær fórnir, sem nauðsyn-
legar væru til að bjarga Frakk-
landi, og þegar af þeirri ástæðu
krafðist hann þess i greininni, að
því væri lýst afdráttarlaust yfir
af Englands hálfu, að það myndi
taka fullkominn þátt í styrjöld-
inni einnig á meginlandi Evrópu
við hlið Frakklands, ef til kæmi.
Og með yfirlýsingu Hore-Be-
lisha er ekki annað sjáanlegt, en
að öll tvímæli hafi nú verið tek-
ín af um það.
*
N SPEARS minnist í grein
sinni einnig á nýja og al-
varlega hlið stríðsundirbúnings-
Gamelin, yfirhershöfðingi Frakka, (lengst til hægri) við heræf-
„ iugar skammt frá austurlanda mærunum
ins gegn Frakklandi, sem upp ó
síðkastið virðist hafa vakið vax*
andi athygli bæði franskra og
enskra herforingja. Það er mögu-
leikinn á því, að Þýzkaland færi,
án þess að ráðast strax á Frakk-
land, með her manns inn í Hol-
land eða Sviss, í því skyni að
skapa sér þar aðstöðu til þess að
ráðast síðar meir inn í Frakkland
Tram hjá Maginotvfggirðingunum.
þannig, að þær yrðu Frakklandi
raunverulega að litlum sem eng-
um notum til vamar gegn þýzkri
árás. Spears telur brýna nauðsyn
bera til þess, að horfast í augu
við þennan möguleika í fullri al-
vöru og vill, að England og
Fiakkland bindist þegar fastmæ!-
um um það, hvað gera skuli í
slíku tilfelli.
Það hefir ekki verið mikið tal-
að um þennan möguleika hingah
fil í heimsblöðunum, að Þýzka-
land sölsi Holland eða Sviss und-
ir sig, áður en það ræðst á
'Frakkland. En bara sú staðreynd,
að hann skuli nú hafa verið gerð-
ur að umtalsefni af enskum her-
foringja í svo þektu blaði eins og
„Daily Telegraph", sýnir, hve al-
varleg hætta er hér af hernaðar-
sérfræðingum talin vera á ferð-
'inni.
Með tilliti til •
þeirrar viðleitni, er hafin var
með reglum, settum af forsetum
alþingis, til varnar gegn txufl-
unum á störfum þingsins, og til
þess að gera auðveldara þeim
mönnum úti um land er þurfa að
simtala við alþingismenn, hefiv
póst- og símamálastjórnin þann
7. þ .m. gefið út svohljóðandi
umburðarbréf til allra símstöðva
á landinu: Meðan á þinginu stend
ur, eru símstöðvarnar beðnar .að
veita forgang fram yfir önnur
almenn samtöl, símtalsbeiðnum
þeirra manna, er óska símtals
við alþingismenn á tímabilinu ár-
degis fram til kl. 12 á hádegí
og veita 3. flokks stöðvum að-
gang að slikum samtölum, eftír
því sem mögulegt er. Hinsvegar
er óskað, — samkvæmt reglum,
er settar eru af forsetum alþing-
is um varnir gegn truflunum á
störfum þingsins, að alþingis-
menn séu eigi ónáðaðir með sim-
tölum ^ tímabilinu kl. 13—16, —
F.O.
jsland I erlendum blööum.
I „Morgontidningen" 7. februar
birtist grein, „En islándsk jubil-
eumsskrift" eftir „Philologus" og
er farið lofsamlegum orðum urn
„Nutidens lsland“, sem þeir Vil-
hjálmur Finsen og Skúli Skúla-
son gáfu út í tilefni af Fullveld-
isafmælinu. „Hufvudstadsbladet"
31. jan birti fréttagrein frá Kaup-
mannahöfn um svartlistarsýning-
Una i Helsingfors og fylgir grein-
inni mynd af Jóni Engilberts.
Nokkurra kunnra listmálara ís-
lenzkra er getið f greininni, Jóns
Stefánssonar, Jóhannesar Kjar-
vals, Ásgríms Jónssonar, Kristin-
ar Jónsdóttur, Júlíönu Sveinsdótt-
ur, Gunnlaugs Blöndals, Þorvalds
Skúlasonar og Jóns Engilberts.
F.B.
Valdar
kartöflur og gulrófur i hett-
um sekkjum og lausri vigt og
allt á kvöldborðið verður heci
og ódýrast að kaupa í
Verzlunln
BREKKA
Ásvallagötu 1, símí 1078.
Bergstaðastræti 33. Simi 2148.