Alþýðublaðið - 23.03.1939, Side 1

RÍTSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR FIMTUDAGINN 23. marz 1939. 69. TÖLUBLAÐ.
Opinber tilkynning frá rikisstjórninni:
Viðræðsm rikisstjórnariniar við
fnlitrna Laft-Bansa er lokið.
----——---
Islendingar veita engri erlendri pjóð
sérleyfl til flugferða hér á landi.
RÍKISSTJÓRNIN sendi í dag út opinbera tilkynningu
um viðræður þær, sem undanfarið hafa farið fram milli
hennar og hinna þýzku manna, er hingað komu, sem full-
trúar þýzka flugfélagsins, Luft-Hansa.
Er tilkynning ríkisstjórnarinnar á þessa leið:
Stauning segir
meiningn sina
nm nazista.
K.HÖFN í gærkveldi. FÚ.
TAUNING forsætisráð-
herra Danmerkur hefir
gefið ut opinbera yfirlýsingu í
tilefni af framkomu danskra
nazistaleiðtoga undanfarna
daga. Segir hann svo í yfirlýs-
ingunni:
„Þessir menn hafa notað orð,
sem líta má á sem áskorun til
Þýzkalands um að leika Dan-
mörku á sama hátt og Þýzka-
land hefir nú gert við Tékkó-
slóvakíu. Ef nokkur danskur
þegn óskar að gera bandalag við
þessa menn, mun hann verða
skoðaður sem föðurlandssvikari
við þetta land. Danmörk óskar
ekki að blanda sér í málefni
annara þjóða, en væntir þess, að
önnur ríki láti málefni hennar
afskiptalaus.“
MIKIL STARFSEMI er á-
kveðin hjá Norrænu fé-
lögunum á öllum Norðurlönd-
unura í sumar, eins og undan-
farin ár.
í Danmörku verður mót
skólanemcnda, í Kaupmanna-
höfn 17.—21. maí. Gert er ráð
fyrir 100 nemendum frá hverju
landi og munu nemendurnir búa
hjá jafnöldrum sínum í Kaup-
mannahöfn meðan á mótinu
stendur. Fyrirkomulag mótsins
verður með sama hætti og
samskonar mót hafa verið áður.
Nemendunum verður sýndur
bærinn og helztu menningar-
stofnanir, boðið í leikhús og
haldnar skemmtisamkomur og
farnar styttri ferðir. Námskeið
fyrir starfsmenn í bókabúðum
verður í samstarfi við danska
Eóksalafélagið, á Hindsgavl 19.
til 25. júní. Aðaláherzla mun
þar verða lögð á að kynna þátt-
takendum hina yngri rithöfunda
á Norðurlöndum. í sambandi
við sagnfræðingamótið í Kaup-
mannahöfn efnir félagið til
móts fyrir sögukennara við
mentaskóla og kennaraskóla á
Norðurlöndum, á Hindsgavl 31.
júlí til 5. ágúst. Gert er ráð
fyrir ©inum fyrirlesára fró
„Umræður þær, sem farið
hafa fram, svo og umtal í
nokkrum blöðum út af komu
þýzkra manna til viðræðna um
hugsanlegt reglubundið flug
milli íslands og Þýzkalands
gefa ríkisstjórninni tilefni til
þess að skýra frá því. er hér
fer á eftir:
Fyrir rúmri viku síðan barst
ríkisstjórninni fregn frá þýzka
ræðismanninum hér um að
nefnd manna frá þýzka flugfé-
laginu „Deutsche Lufthansa“
myndi koma hingað til Reykja-
víkur þann 19. þ. m. (þ. e. með
„Dronning Alexandrine“) til
þess að undirbúa reglubundnar
flugferðir milli íslands og
Þýzkalands á komandi sumri.
Var þess getið í hréfi þýzka
ræðismannsins, að í áformi
sínu styddist þýzka flugfélagið
við vilyrði, er gefin hafi verið
félaginu í sambandi við uppgjör
Flugfélags íslands h/f. árið
hverju landi, er flytji fyrir-
lestra um sitt land auk nokk-
urra meira vísindalegra fyrir-
lestra. í sambndi við mótið er
gert ráð fyrir 3ja daga ferð um
Suður-Jótland, Sumardvöl fyrir
félagsmenn verður sem venja
er til 30. júlí.
í Noregi verður mót fyrir fé-
lagsmenn í Winge-hóteli í Guð-
brandsdalnum 24. mars til 2.
apríl. Verzlunar- og banka-
mannamót verður í júní. Verð-
ur það með svipuðum hætti og
undanfarið. Verða fluttir fyrir-
lestrar um atvinnulíf landsins,
heimsótt ýms stærri fyrirtæki
og farið í ferðalög.
1 Svíþjóð verður mót í Sig-
tuna fyrir háskólastúdenta er
lesa norrænu, svipað því móti,
sem hér var á Lugarvatni á veg-
um Norræna félagsins 1936. »—
Margir þekktustu vísindamenn
á þessu sviði flytja fyrirlestra á
mótinu, nokkrir þektir rithöf-
xmdar lesa upp, ferðir verða
farnar til ýmsra merkra staða
svo sem gömlu Uppsala og
Birka. Mótið verður frá 30. júlí
til 6. ágúst. Mótið verður í Sig-
tunar Hummanistiska lároverk
hinum nýja og glæsilega heima-
Frh. á 4! síðu.
1931 um rétt því til handa til
að halda uppi flugferðum yfir
eða til íslands fram til 1. apríl
1940.
Við athugun ríkisstjórnarinn-
ar á málavöxtum þeim, er hér
koma til greina, varð það ljóst,
að um misskilning væri að ræða
af hálfu „Deutsche Lufthansa“
um hvað fælist í þeim rétti, er
flugfélagið gæti gert tilkall til
samkvæmt fyrnefndu vilyrði.
Má nú telja það ljóst, að af
hálfu „Deutsche Lufthansa“
hefir verið talið, að annað er-
lent félag hefði lagalegan rétt
til að halda uppi flugferðum til
íslands, en þar eð ekki er um
neitt siíkt að ræða er brottu
fallinn sá grundvöllur, sem
þýzka flugfélagið studdi rétt
sinn á.
Var þýzka ræðismanninum
tafarlaust eftir móttöku erindis
hans skýrt frá þessum málsat-
riðum. en eftir komu nefndar-
innar frá „Deutsche Lufthansa“
hefir þetta verið skýrt fyrir
nefndinni með viðræðum, sem
staðfestar hafa verið bréflega í
dag. Um leið var af ríkisstjórn-
arinnar hálfu skýrt frá því að
eins og sakir standa sé hún
staðráðin í því að veita ekki
neinu erlendu flugfélagi rétt til
að halda uppi flugferðum til ís-
lands og eru þar með niður
fallnar umræðurnar við full-
trúa hins þýzka félags.
Er það fyrst og fremst hin
mikla óvissa og uggur, er nú
ríkir í alþjóðamálum, sem hefir
ráðið þessari afstöðu ríkis-
stjórnarinnar og sá ásetningur
hennar að forðast það, að nokk-
ur aðstöðumunur sé hér á Iandi
um möguleikann til reglubund-
ins flugs erlendra þjóða til ís-
lands. Þá er þess og vænst að
þess muni ekki verða ýkja langt
að bíða, að fslendingar geti
sjálfir átt þátt í því að halda
uppi slíku flugi og í því haft
nokkra forgöngu á sama hátt
og nú er o'rðið um aðrar sam-
göngur við útlönd.
Umræðurnar fóru mjög vin-
samlega fram.“
Fjrrirlestur Birger Bands
i kvöld.
í kvöld flytur norski skíða-
kappinn Birger Ruud fyrirlest-
ur í Nýja Bíó og sýnir skíða-
kvikmyndir og hefst fyrirlest-
urinn kl. 7.
Norræn kynningarmót á ðll-
n Norðurlöndnm i snmar.
Á Íslandl verðnr fulltrúafumlur
Norriena félagslns 11—13 júlf.
Tékkneskir hermenn, sem nú hafa verið afvopnaðir
Líthauen fyrirhuguð sömu
örlög og Tékkóslóvakiu ?
Vaxandi ótti í Varsjá við fyrirætlanir Hitlers.
------—------—
Memel formlega afhent í gærkvðldl
-------«------
Frá fréttaritara Alþýðuhlaðsins. K.HÖFN í morgun.
IWr EMELHÉRAÐIÐ hefir nú formlega verið afhent
-L“A Þjóðverjum. Var her Lithaua farinn þaðan fyrir kl.
8 í gærmorgun og óðu stormsveitir þýzku nazistanna uppi í
héraðinu allan daginn í gær, en fjöldi Lithaua og Gyðinga
flýði inn í Lithauen.
í nótt fór þýzkur her frá Austur-Prússlandi inn í Mem-
elhéraðið, eftir að gengið hafði verið frá samningum í Berlín
um afhendingu þess. En strax í gærkveldi kom Himmler,
yfirmaður Gestapo, þýzku leynilögreglunnar, með miklu lög
regluliði til Memel og byrjaði þegar í stað að taka and-
stæðinga nazista fasta, þar á meðal marga þekkta Lithaua.
Hitler kemur til Memel í dag á herskipinu „Deutsch-
land“ frá Swinemunde til þess að láta hylla sig á sigurhá-
tíð nazista í borginni.
Fulltrúar stjórnarinnar í Lit-
hauen fóru í flugvél til Berlín
í gær til þess að ganga frá
samningum við þýzku stjórn-
ina um afhendingu Memelhér-
aðsins og var þeim lokið í gær-
kveldi og þeir undirskrifaðir.
í samningunum er ákveðið,
að Memelhéraðið skuli tafar-
laust afhent Þýzkalandi, en Lit-
hauen fá fríhöfn í hinni sam-
nefndu hafnarborg til 99 ára.
Enn fremur er ákveðið, að
Þýzkaland og Lithauen skuli
gera með sér samning þess efn-
is, að ráðast ekki hvort á annað.
Innlimnn alls Lithanens
í undirMningi?
Innlimun Memelhéraðsins í
Þýzkaland hefir vakið mikinn
ugg í Eystrasaltslöndunum og
sérstaklega á Póllandi. Stjórn-
málamenn þar óttast, þrátt fyr-
ir samninginn, sem gerður var
í Berlín í gærkveldi, að þýzka
stjórnin hafi í hyggju að fara
lengra, og að Lithauens bíði eft-
ir afhendingu Memelhéraðsins,
sömu örlög eins og Tékkóslóva-
kíu eftir afhendingu Súdeta-
héraðanna. En þar með myndi
þýzki hálfhringurinn mn Pól-
land þrengjast ennþá meira og
hin Eystrasaltslöndin, Lettland
og Eistland, vera ofurseld fyr-
irvaralausri þýzkri innrás á
hvaða augnahliki, sem væri.
Hafa í sambandi við þessi
LONDON í morgun: FÚ.
REZKA stjórnin heldur á-
fram að ræða við stjórnir
annara ríkja um sameiginlegar
ráðstafanir, ef Þýzkaland tæki
upp nýjar árásir. Chamberlain
og Halifax Iávarður áttu hálfr-
ar annarar klukkustundar við-
ræðu við Bonnet utanríkismála-
ráðherra Frakka í gær, Vill
brezka stjórnin að gefin verði
út sameiginleg yíirlýsing um
afstöðu aunara ríkja ef til frek-
ari árása kemur.
í fregn frá Moskva segir, að
rússneska stjórnin hafi fengið
frá hrezku stjóruinni uppkast
mál háværar kröfur komlð
fram í Varsjá um það, að pólska
stjórnin geri alt sem unt er tll
þess að treysta samvinnu Pól-
lands við Frakkland, svo og öll
þau ríki, sem hafi sömu hags-
muna að gæta og það, eins og
Rúmeníu og Eystrasaltslöndin.
Enn fremur að hún neiti að við-
urkenna nokkrar frekari landa-
mærabreytingar í Mið- og Suð-
austur-Evrópu.
Það hefir verið upplýst í
sambandi við þessi mál, að
pólska stjómin hefir enn ekki
viðurkent innlimun Tékkósló-
vakíu í Þýzkaland og yfirleitt
ekki svarað tilkynningu þýzku
stjórnarinnar um hana einu ein-
asta orði.
Utanríkismálaráðherra Pól-
verja, Beck, átti í gær langar
viðræður við sendiherra Breta
og Rúmena í Varsjá.
að slíkri yfirlýsingu, en um af-
stöðu rúásnesku stjórnarinnar
er ekkert látið uppi ennþá.
Yfirlýsing Samnel Boare.
LONDON í gærkveldi. FO.
Sir Samuel Hoare birti yfir-
lýsingu i dag i neðri málsstofu
brezka þingsins um Memelmálin.
I svari við fyrirspurn sagði
hann, að Bretland væri að sönnu
feitt þeirra rlkja, er undirritað
hefðu Memelsáttmálann og bæru
ábyrgð á honum, en um þá hlið
Frh. á L síðtt.
Sameiglnleg yflrlýslng
gegn yfirgangi Hltlers?
Brezka stjórnin vill fá Sovét->Rússland
til að segja ákveðið um afstöðu sína.
—.—....