Alþýðublaðið - 04.04.1939, Síða 1
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAG 4. APRÍL 1939
79. TÖLUBLAÐ
IIT,nr!'^"
K!
•_•**}**f*<3a>-xr ' ív- «jjf '4^4^
’éiii
FriHvarpið nn aeigislækknnina
ifgreití sei lig frá aipingi í nétt.
---+--- .
ÞýðiiegarmiMgam fyrirspurnum frá M»
pýðufl. svarað af atvinnumálaráðherra.
Stjérn Stannlngs fékk
ðrnggan melrihlnta.
....■*--
Aðeins óverulegar breytingar á fylgi flokkanna
----«--
Stjórnarskráriireyí Ingin trygi
Kommánistar Iðgðn til að felia
nfðnr kjarabætor handa alpýðnnni
. — ♦ .
GENGISLÆKKUNARFRUMVARPIÐ var afgreitt
sem lög frá Alþingi kl. um 2 í nótt. Hafa lögin náð
staðfestingu kónungs í morgun og hin nýja gengisskráning
er þegar komin til framkvæmda í bönkunum.
Það vakti athygli á Alþingi í gær, að kommúnistar
báru fram breytingartillögu við frv. um að fella niður allar
þær bætur, sem í frv. felast, verkafólks, sjómanna og lág-
launafólks, en báru hinsvegar enga breytingartillögu fram
um það að gengið héldist óbreytt frá því sem er. Má af
þessu marka hug þeirra í garð alls almennings og heilindi
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
T TRSLIT KOSNINGANNA, sem fram fóru í Danmörku
í gær, bæði til fólksþingsins og landsþingsins, sýna
aðeins óverulegar breytingar á fylgi flokkanna, sem enga
þýðingu geta haft á stjóm landsins.
Alþýðuflokkurinn hefir að vísu tapað 5 sætum í fólks-
þinginU) sem hafa skifzt á milli hinna þýðingarlausu flokks-
hrota nazista og kommúnista. En meirihluti Stauning-
stjórnarinnar í fólksþinginu er öruggur eftir sem áður, eða
77 sæti á móti 71 sæti, sm stjórnarandstæðingar hafa allir
til samans.
En auk þess ber þess að gæta, að þessar kosningar
stóðu aðeins um eitt mál: stjómarskrárbreytinguna, þ. e.
a. s. afnám landsþingsins, og annar stærsti flokkur stjórn-
arandstæðinga, hægri flokkurinn (íhaldsflokkurinn), hefir
þegar lýst yfir fylgi sínu við hana, þannig að stjórnarskrár-
breytingunni er sýnilega trygður yfirgnæfandi meirihluti.
þeirra í þessu máli yfirleitt.
HAR. GUÐMUNDSSON :^ír
fram í gær undir Umræðum
málsins, fjórar þýðingarmiklar
fyrirspurnir til atvinnumála-
ráðherra.
1. Hvort ráðherra teldi ekki
að skv. ffv. ætti lifrarhlutur
sjómahna á togurunum að telj-
ast sem fast kaup og hækka því
tíamkvæmt vísitölu, eins og
annað kaupgjald?
2. Er það ekki rétt skilið, að
skv. lögunum hækki premía
sjómanna á síld í samræmi við
ákvæði í úrskurði gerðardóms-
ins frá í fyrra, sem síðan hefir
gilt í ráðningu sjómanna á tog-
iinun?
RÁÐHERRANN svaraði báð-
um þessum fyrirspurnum liik-
Iaust játandi.
Þá spurði Haráldur enn frem-
ur:
3. Er það ekki rétt skilið, að
aflaverðlaun (premía) þeirra,
t>em ráðnir eru upp á ákveðna
krónutölu af hverju tonni eða
skippundi, sem aflast, eigi að
njóta verðhækkunar á sama
hátt og þeir, sem sjálfir selja
hlut sinn?
Þessu svaraði ráðherrann
þannig:
í sumum samninguni munu
vera ákvæði um breytingu á
þessu, ef verðlag á fiskinum
eða gengið breyttist og þau á-
kvæði stæðu vitanlega óhögg-
uð, og þar sem slík ákvæði væru
ekki í samningum út af svona
ráðningum, kvaðst hann líta
svo á, að eðlilegt væri að hækk-
un kæmi einnig þar, og myndi
hann gera ráðstafanir til þess
að þeir menn nytu einnig sömu
hækkunar.
4. Þá. spurði H. G. enn frem-
ur hvort ráðlierrann Jhefði gert
ráðstafanir til þess að verðlags-
nefnd væri nú þegar viðbúin
því að fylgjast níeð þeim verð-
lagsbreytingmn, sem yrðu nú
þegar eftir samþykt laganna
og gera ráðstafanir til þess að
verzlanir hækkuðu ekki verð-
lag í blóra við ákvæði Iaganna
eða fram yfir það, sem nauð
synlegt væri.
Ráðherrann svaraði þessu
játandi,
Breytinpr gerðar á
frnmvarpinn.
Þær breytingar voru gerðar
á frv. í nótt, að húsaleiga megi
ekki hækka, þó að samið hafi
verið um annað og að samnings
kaup lækna samkvæmt samn-
ingi þeim, sem þeir hafa gert
við Sjúkrasamlögin megi ekki
hækka, þó að í þeim samning-
um séu ákvæði um að kaup
hsekki ef gengislækkun verði.
Alþýðuflokkurinn bar fram
breytingartillögur við frv. þess
efnis, að kaupuppbót til lág-
launafólks skyldi einnig ná til
einhleypra, að halda skuli að
mestu leyti óbreyttum ákvæð-
um þeirra verkalýðsfélaga, er
samið hafa um hækkun á kaupi
vegna gengislækkunar og að á-
kvæði laganna um aflaverð-
laun, sem miðuð er við afla-
magn verði á þá leið, að sjó-
menn skuli njóta þeirrar verð-
hækkunar, sem stafi af gengis-
lækkuninni og gildi það jafnt
þó að gerðir hafi verið fyrir-
fram samningar um söluverð
aflahlutar.
Allar þessar tillögur voru
feldar.
Ihaldsnazistar oy komm-
íinistar Mið við blið.
Við atkvæðagreiðsluna í n.d.
um vantraust kommúnista á
ríkisstjórnina kom í ljós, hverj-
ir það eru innan Sjálfstæðis-
flokksins sem egna komm-
únistana, vilja samstarf við þá
og hafa haft samstarf með þeim
í vetur.
Með vantraustinu greiddu
þessir atkvæði:
Einar Olgeirsson, Garðar
Þorsteinsson, Gísli Sveinsson,
Héðinn Valdimarsson, ísleifur
Högnason, Jakob Möller, Sig.
Hlíðar, Sig. Kristjánsson.
Á móti voru: Ásgeir Ásgeirs-
son, Bergur Jónsson, Bjami Ás.
geirsson, Bjarni Bjarnason,
Eiríkur Einarsson, Emil Jóns-
son, Eysteinn Jónsson, Finnur
Jónsson, Gísli Guðmundsson,
Haraldur Guðmundsson, Helgi
Jónasson, Jóhann G. Möller,
Jón Pálmason, Ólafur Thors,
Pálmi Hannesson, Pétur Otte-
sen, Skúli Guðmundsson, Stef-
án Stefánsson, Steingrímur
Steinþórsson, Sveinbj. Högna-
son, Thor Thors, Vilmundur
Jónsson, Þorst. Briem, Jörund-
ur Brynjólfsson.
Atkvæði sömu manna féllu
með og móti frv. út úr deild-
inni.
í efri deild féllu atkvæði
þannig: Með frv. voru: Erlend-
ur Þorsteinsson, Hermann Jón-
: Útvarpsnmræðnr.!
Eftir ósk Alþýðuflokks- /
;; ins og Framsóknarflokks- I:
; ins fara fram í kvöld og l;
;; annað kvöld útvarpsum- !;
;| ræður um gengismálið. — !;
| Hefjast þær kl. 8 hæði ;
■i I kvöldin.
asson. Ingvar Pálmason, Jóh.
Þ. Jósefsson, Jónas Jónsson,
Magnús Jónsson, Páll Her-
mannsson, Páll Zophoníasson,
Þorsteinn Þorsteinsson, Bern-
hard Stefánsson og Einar Áma-
son.
Á móti voru: Sigurjón Á. Öl-
afsson, Magnús Gislason. Ámi
Jónsson, ■ Bjarni Snæbjörnsson
og Brynjólfur Bjarnason.
Yfirlýsing forsætis-
ráðherra.
Frumvarpinu var útbýtt i
neðri deild kl. IVí í gær. Þeg-
ar frv. hafði verið útbýtt var
fundi slitið í neðri deild, og
annar fundur settur. En áður
en umræður hófust kvaddi for-
Frh. ó 4. síðu.
AÐ raunalega slys varð
í Höfnum í gærkveldi,
að húsið Kotvogur brann til
kaldra kola og brunnu inni
tveir fullorðnir karlmenn,
Helgi Jónsson frá Tungu og
Guðjón Guðmundsson og 7
ára telpa, dóttir Helga, Þór-
dís að nafni.
Húsið Kotvogur var stórt tímb-
urhús, 2 hæÖir, eign Helga heit-
ins. Hafði Helgi útgerð, átti tvo
báta og var annar þeirra á sjó,
þegar þetta skeði.
Eldurinn kom upp um kl. 10 í
gærkveldi, og kviknaði út frá
gaslukt. Breiddist eldurinn óð-
fluga út, og varð húsið alelda á
svipstundu. Stigi lá úr eldhúsinu
og upp á eí.i hæð hússins, og
var það eina uppgangan. Þegar
kviknaði í, var Helgi uppi í hús-
inu ásamt syni sínum, dóttur
sinni, Þórdísi, og vinnumanni sín-
um, buðjóni. Þeir Helgi og sonur
hans leituðu útkomu og fóru út
á skúr áfastan við húsið. En
Helgi snéri aftur, til þess að)
reyna að bjarga dóttur sinni, en
kom ekki aftur. Brunnu þau þar
þrjú inni, Helgi, dóttir hans og
vinnumaðurinn.
Formaðurinn, sem á sjó var,
bjó á neðri hæðinni. Kona hans
bjergaði sér og börnum sínum
í gærkveldi voru aðeins birt
úrslit kosninganna til fólks-
þingsins, en úrslit kjörmanna-
kosninganna til landsþingsins
eru ennþá ókunnug.
Fulltrúatala flokkanna í fólks
þinginu er samkvæmt kosninga-
úrslitunum eftirfarandi (tölurn-
ar 1 svigunum sýna fulltrúa-
töldu þeirra fyrir kosningarn-
ar):
Alþýðuflokkurinn 63 (68)
Róttæki flokkurinn 14 (14)
á þann hátt, aÖ hun kastaði börn-
unum út um glugga og stökk
sjálf á eftir.
I húsinu bjuggu 25 manns. Var
fólkinu komið fyrir til bráða-
birgða á bæjunum í kring.
Drengnr stórslasast í
bilsfysi i morgan.
FIMMTÁN ára drengur, sendi-
sveinn í „Freia“, varð fyrir
bíl í morgun og stórslasaðist.
Liggur hann á Landsspítalanum
með brotna höfuðkúpuna.
Slysið varð á mótum Berg-
staðastrætis og Bjargarstígs. —
Kom bíll frá Kron sunnan Berg-
staðastræti, en drengurinn ofan
Bjargarstíg á hjóli með miklurn
hraða. Bílstjórinn hemlaði þegar
bifreiðina, en drengurinn lenti ut-
an á hægra framhjóli og kastað-
ist í götuna. Lá hann þar með-
vitundarlaus.
Bílstjórinn flutti hann þegar á
Landsspitalann, og kom þar i
ljós við rannsókn, að höfuðkúpan
var brotin.
Drengurinn er 15 ára gamall,
heitir Oddur Steindórsson og á
heima ó Grímsstaðaholti.
Stjórnarflokkamir hafa
þannig alls 77 (82)
Vinstri flokkurinn 30 (28)
Hægri flokkurinn 26 (26)
Bændaflokkurinn 4 (5)
Kommúnistafloklcurinn 4 (2)
Danski nazistafl. 3 (0)
Retforbimdet 3 (4)
Slésvíkurflokkurinn 1 (1)
National Samvirke
(Piirschel) 0 (0)
Dansk Samling
(Sörensen) 0 (0)
Stjórnarandstæðingar
hafa því samtals 71 (66)
Eins og þessar tölur sýna
hafa stjórnarflokkarnir, Al-
þýðuflokkurinn og róttæki
flokkurinn, þrátt fyrir hið lítil-
fjörlega tap Alþýðuflokksins,
fullkomlega haldið velli.
Af flokkum stjórnarandstæð-
inga hefir vinstri flokkurinn
(stórbændaflokkurinn) unnið 2
ný sæti, kommúnistar 2 ný sæti
og nazistaflokkur Fritz Claus-
ens 3. Hinsvegár hefir hinn
hálfnazistiski Bændaflokkur
tapað 1 og Retsforbundet 1.
Það vekur sérstaka eftirtekt,
að hið nazistiska flokksbrot
Púrschels, fyrrverandi for-
manns hægri flokksins, fékk
engum manni komið að. Sjálfur
,,£oringinn“ féll. Sömu útreið-
ina fékk nazistaflokksbrot
Arne Sörensens.
Slésvíkurflokkurinn, sem
studdur er af þýzka minnihlut-
anum á Suður Jótlandi, hefir
staðið í stað og á eftirleiðis 1
fulltrúa á þingi eins og áður.
Bmit Nielsen heiðraðnr
af Eimskipafélagi fslands.
KAUPM.HÖFN í gærkv. FO.
¥ TILEFNI af 25 ára starfsaf-
mæli Nielsens fyrverandi for-
stjóra við Eimskipafélagið var i
fyrradag haldin veizla á Hótel
Angleterre í Kaupmannahöfn.
Guðmundur Vilhjálmsson for-
stjóri Eimskipafélagsins hélt þar
ræðu og færði Nielsen gjöf frá
félaginu.
Tveir karlinenn og eitt
barn férust í bruna í
Höfnum i gærkveldi.
........
j! Rússar hafa |
| engn iefað. |
; Optnber sfirlýslnq 1
í Moskva! I
• 1 <»
i, <,
;! LONDON í morgun. FO
IYFIRLÝSINGU, sem I;
gefin var út í Moskva í <
;; gærkveldl, er það borið til |
;! baka, að rússneska stjómin
; hafi lofað Póllandi hernað- ;
; j arlegri aðstoð, ef til styrj- |
; aldar skyldi koma. |
Lebran Frakkafor-
seti aftur í kjðri.
Talinn viss um enðurkosningu.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
T EBRUN Frakklandsforseti
féllst á það í morgun, að
gefa kost á sér til endurkosn-
ingar, og er alment álitið, að
hann muni hljóti kosningu.
Casado kominn til
Frakkiands.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
"13 REZKA skipið „Maine“
kom í dag til Marseille á
Frakklandi með 200 spánska
flóttamenn, þár á meðal Casa-
do herforingja og aðra meðlimi
hins fyrra varnarráðs Madrid-
borgar.
fliB nýja Bengis-
skráning.
Gengið var skráð í bönkunum
í dag: Nú: Áður:
Sterlingspund 27,00 22,15
Dollar 577,75 474,50
Mark 233,54 191.61
Fr. Franki 15,49 12.60
Belgar 97,51 79,75
Svissn. Franki 129,70 106.55
Finskt mark 12,07 9.93
Gyllini 307,19 251,76
Sænsk kr. 139.34 114,31
Norsk kr. 135.84 111,44
Ðönsk kr. 120.54 100,00
Gengisskráningin er miðuð vie
100, að undanteknu sterlingspund-
inu.
Gullverð ísl. krónu er taliö
38,14; áður: 46,44.
Sálarrannsóknarféiag Islands
heldur fund annað kvöld (mið-
vlkudag) í Varðarhúsimi,
•?r *