Alþýðublaðið - 04.04.1939, Blaðsíða 3

ÞBIDJVDAC 4. APBfL 193«
ALÞYÐUBLAOIÐ
«----------- ... , . . >--.♦
ALÞYÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. S. VALDEMARSSON.
í fiwveru hans:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
ASGREIÐSLA:
ALÞÝBUHÚSINO
(InBgengur «ré Kverfisuðtu).
SlMAR:
4?0§: Afgmðsla, auglýsingar.
4®0f: Ritstjðrn (innl. ftéttir).
4902: Ritstjóri.
4908: V. S. Vilhjálms (heiina).
H96: Jónas Guðmunds. heima.
408®: AlþýOuprentsmiðjan.
4906: Afgreið'sla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
t
1---------------------—♦
noklBriBB með hala
röfanafnið.
VÐ UMRÆÐUR á alþingi í
gærdag reyndu komm-
únistar að gera sér mikinn mat
úr því, sem Alþýðuflokkurinn
hefði sagt um gengislækkun
1937. Töldu þeir að þá hefði Al-
þýð'uflokkurinn lýst sig andvíg-
an gengislækkun og það væru
því hin verstu svik við kjós-
endur þess flokks, að þing-
menn Alþýöuflokksins lýstu sig
nú geta fallist á að breyta gengi
krónunnar.
Las Einar Olgeirsson upp
nokkur ummæli úr Alþýðu-
blaðinu frá því í júní 1937 sínu
máli til stuðnings.
Öllum fórst öðrum en Einari
Olgeirssyni og kommúnistun-
um að taka upp slíkan mál-
flutníng. Engir hafa óftar en
þeir dansað sinn línudansinn
iivert árið og fordæmt það í ár,
sem þeir lofsungu sem hið eina
rétta í fyrra. Einar og fleiri af
aðalmönnum kommúnista hafa
snúist eins og vindhanar 1 svo
að segja öllum málum og alger
ógemihgur er að segja hvaða
stefnu sá flokkur hefir, sem E.
O. nú telst tii. Sjálfir virðast
þingmenn flokksins alls ekki
vita það, og þá má geta nærri
hvort hinir óbreyttu liðsmenn
hafa þar um nokkra hugmynd.
Það skal skýrt tekið fram
hér, að Alþýðuflokkurinn hefir
verið og er enn þeirrar skoðun-
ar, að gengi krónunnar eigi að
vera fast og breytast svo sjald-
an sem unt er. Þar með er ekki
það sagt, að gengi megi aldrei
breyta, hve mikið ósamræmi
sem aðrar aðstæður skapa milli
kaupmáttar krónunnar á inn-
lendum og erlendum markaði.
Flestar eða allar nágranna-
þjóðir vorar hafa breytt gengi
peninga sinna síðan íslendingar
ákváðu það gengi, sem hingað
til hefir verið á krónunni, og
surnar þeirra meira en þeirri
gengisbreytingu nemur, sem nú
er talað um hér.
Árið 1937, þegar kosningar
fóru fram, var ástandið alt ann-
að en það er nú. Þó útgerðin
stæði þá að vísu höllum fæti,
var ástánd hennar langt frá því
að vera eins slæmt og það nú
er orðið, og hefði aflaleysið ekki
verið svo gífurlegt hvað þorsk-
veiðarnar snertir, sem raun er
á, er með öllu ósennilegt. að
grípa hefði þurft til gengis-
lækkunar nú.
En Alþýðuflokkurinn hefir
einn allra flokka bent á aðra
leið í þessum málum en geng-
islækkun. Hann hefir bent á að
fara mætti þá leið að veita út
flutningsverðlaun. Hvernig
hafa kommúnistar tekið þeirri
leið? Hafa þeir mælt með því
að hún væri farin? Nei, þeir
hafa ekki bent á neina leið
n$ma þá að taka lán hjá „elsku
Sturlu“ til þess að bœta úr öll-
um vandræðunum og ekki ein
um eyri af því láni átti að verja
til að styrkja útgerðina, þann
atvinnuvegiim. sem svo að kalla
einn skapar gjaldeyrinn, sem
greiða átti lánið aftur með.
Alþýðuflokkurinn er svo
heppinn, að þeir menn, sem val-
ist hafa til þingmensku fyrir
hann, finna að þeim ber að líta
á hin mestu vandamál þjóðfé-
lagsins ekki síður frá sjónar-
miði þjóðarheildarinnar en
flokks síns. '
Þeir vita að um þetta mál eru
skiftar skoðanir í öllum flokk-
um — líka í kommúnista-
flokknum — (sést það bezt á
bók hr. Benjamíns Eíríkssonar,
sem segir að 15% gengislækk-
un sé sjálfsögð, og þegar svo er
verða oft hin yfirlýstu flokks-
sjónarmið að víkja fyrir alþjóð-
ar nauðsyn. Svo hefir þetta
reynst hin síðari ár í öllum
löndum. Flokkar, sem beinlínis
hafa á stefnuskrám sínum af-
vopnun og minkun herbúnaðar,
bera fram og samþykkja millj-
óna fjárveitingar til aukins víg-
búnaðar, og margt fleira mætti
telja, þó á þetta eitt sé bent.
Þáð sem hér hefir gerst er
það, að síðan 1937 hefir orðið
gerbreyting í þessu efni. Kaup-
máttur krónunnar er nú allur
annar innanlands en hann er
erlendis og þó enn um stund
væri reynt að halda þessu ó-
samræmi við, myndi fyr eða
síðar reka að því að þetta yrðí
að breytast.
Fyrir þessari staðreynd, og
því að algerlega var ómögulegt
að fá hina stjómmálaflokkana
til að reyna að fara aðra leið,
hefir Alþýðuflcjkkurinnj beygt
sig. Og hann hefir gert það af
tveim ástæðum.
Önnur er sú, að útgerðín þol-
ir ekki að bíða lengur eftir
þeirri hjálp, sem hún þarf að fá,
en hin er sú, að með því að Al-
þýðuflokkurinn eigi þátt í þess-
um málum getur hann spornað
við því að gengislækkunin falli
með öllum sínum þunga á herð-
ar hinna lægst launuðu í þjóð-
félaginu. Og því hefir honum
tekist að afstýra með því að
koma inn í lögin kaupgjalds-
endurskoðun eftir stuttan tíma
og kauphækkunum í hlutfalli
við hækkun verðlags á nauð-
synjum.
■ &
Það sat sízt á kommúnistun-
um að tala um svik af hendi
Alþýðuflokksins í þessum mál-
um. —• Enginn flokkur hefir
nokkru sinni farið ver
með sig og sína en kommúnist-
arnir. Þeir voru 1937 kommún-
istar og hétu þá líka kommún-
istar. Þá var þeirra flokkur
hinn eini rétti flokkur. Þá var
hann sá flokkur, er einn; gat
fram úr öllu ráðið svo vel væri.
Og fólkið kaus Einar og félaga
hans sem kommúnista. En hvað
eru þeir nú? Hvar er nú
Kommúnistaflokkur íslands,
sem til kosninga gekk 1937?
Hann er úr sögunni „sem slík-
ur“. Hann hefir verið lagður
niður og nú eru á þingi fjórir
utanflokka menn, af þeim er
einn liðhlaupi úr Alþýðuflokkn-
um, en 3 liðhlaupar úr Komm-
únistaflokki íslands, sem lagð-
ur hefir verið niður. Er hægt
að svíkja sína kjósendur öllu
hreinlegar en þessi flokkur hef-
ir gert? Hafi nokkur flokkur
nokkru sinni „sett met" í að
svíkja sitt fólk, þá er það gamli
kommúnistaflokkurinn hér,
sem það hefir gert.
Að vísu mun það vera svo,
að þeir menn, sém lagt hafa
flokkinn niður, eru enn komm-
únistar eins og þeir áður voru
Rœða Finns Jónssonar
Kommúnistar, sem stjörnai
„Dagsi»nln“, binda kanp
verkamanna i 15 mán. enn
..4®,—---
Þé vissu peip um yfipvofandf
stórbrejrtingar á gengi krénunn^
ar eða aiiknar áliSgnr.
—.——»...———
Frlt. af 2. sfðu
im þegar bannað er að hækka
kaup allra annara. Er því til að
svara, að einmitt þessar stéttir
hafa orðið harðast úti undan-
farin ár, vegna vandræða sjáv-
arútvegsins og vaxandi at-
vinnuleysis. Og þó þeim sé ekki
að öll uleyti bætt upp dýrtíðin,
verður að vænta þess, að aukn-
ingin, sem sennilega verður í
sjávarútveginum, ætti að geta
bætt þeim skaðann að fuliu.
Fleirl Orjgglsráðstaftnlr
fjrrlr alojðnfðlklð.
Þó telja megi réttlætismál
gagnvart sjávarútveginum að
breyta gengi krónunnar, verður
því eigi neitað, að með því eru
lagðar byrðar á þjóðina. Til
þess að ekki sæki aftur fljót-
lega í sama horf fyrir útvegin-
um, þarf að hafa hemil á dýr-
tíðinni. í frv. er bannað að
hækka húsaleigu til 14. maí
1940. Eflaust væri nauðsyn á
að sjá um að húsaleigan hækk-
aði eigi heldur að þeim tíma
loknum. Slíkar ráðstafanir geta
dregið úr byggingarfram-
kvæmdum einstaklinga og
hefir Alþfl. í því tilefni fengið
loforð ríkisstjómar og Fram-
sóknarflokksins fyrir lá millj.
krónum í styrkjum og lánum
til byggingar verkamannabú-
staða í Rvík hvort árið 1939 óg
1940 og tilsVarandi í öðrum
kaupstöðum, sem leggja fram
fé í býggingarsjóði. Þá er og yf-
irlýst, að lögunum um eftirlit
með verðlagi verði beitt til hins
allra ýtrasta, enda nauðsynlegt
vegna almennings að ekkert
verði lótið ógert til að haldá
dýrtíðinni í skefjum. Enn hefir
Alþýðuflokkurinn fengið yfir-
lýsingu frá Framsóknarfl. um
að ekki verði á fjárlögum dreg-
ið úr verklegum framkvæmd-
um né framlagi til atvinnubóta
og enn fremur að óbeinir tollar
verði ekki auknir umfram það,
sem nú er í frv. þeim, er fyrir
liggja. Ætti þetta alt að verða
til öryggis fyrir hinar lægra
launuðu stéttir, sem jafnframt
eiga að hafa gagn af væntan-
legri atvinnuaukningu.
Þegar gripið er til slíkra rá‘ð-
stafana, sem gert er ráð fyrir í
frv., verður að gera þá kröfu
til útgerðarmanna, að þeir geri
alt, er í þeirra valdi stendur, til
að koma útgerðinni í það horf,
að hún geti borið sig, bæði með
því að gæta allrar hagsýni og
sparsemi í rekstrinum, og ekki
sízt á þann hátt að efna til sam
eiginlegra innkaupa fyrir alla
útgerð landsmanna á öllum
helztu nauðsynjum útgerðar-
innar, svo sem olíu, kolum,
salti og veiðarfærum. Við höf-
um á þessum síðustu tímum
mátt horfa upp á það, að ein-
stök verzlunarfyrirtæki og ein-
staklingar hafa bókstaflega
rakað saman stórfé á því að
selja vörur til útgerðarinnar, á
sama tíma og útgerðin hefir
stórtapað. Þessir alóþörfu milli-
liðir, sem eru afætur á útgerð-
inni, verða að hverfa.
og það er aðeins í blekkingar-
skyni gert, að klína öðru nafni
á flokkinn. Það vita allir að er
gert til þess að villa enn betur
á sér heimildir en áður var
hægt. Þjóðín veit vel að það
eru aðeins „hendur Esau, en
rödd Jakobs“, — rödd svikar-
ans, — sem hún heyrir, er nýr
kommúnistaflokkurinn með
halarófunafnið lætur til sín
heyra.
Gengisbreytingin getur varla
verið annað en bráðabirgðalausn
og framtíð útvegsins getur ekki
bygst á henni einni saman. Til
hennar má ekki grípa nema í
ýtrustu nauðsyn, eins og hér er
lagt til. Með henni er útgerðar-
mðnnum gefið færi á að koma
útgerðinni á heilbrigðan grund-
völl og þeir verða þess vegna
áð leggja fram alla krafta sína,
til þess að svo megi verða. Krón-
íuna á að stöðva á því verði sem
í frv. er lagt til, en jafnframt
verður að stöðva töp útgerðar-
innar.
SjávarAtvegurlnn grund-
vSllur allra annara at-
vinnnvega.
Þó svo sé komið hér í Reykja-
vík að bæjarbúar lifl ekki nú orð-
ið nema að litlu leyti á sjávarút-
vegi, þá er langmestur hluti út-
flutnings okkar úr sjónum. Án
útflutnings kemur enginn gjald-
eyrir til * landsins. Allur atvinnu-
.rekstur þarf einhvern gjald-
eyri og getur ekki án
hans . starfað. Sjávarútveg-
tirinn er þannig grundvöllur
undir öllum öðrum atvinnuvegum
landsmanna. Stöðvun eða hrörn-
un sjávarútvegsins myndi orsaka
stöðvun eða hrömun anhara at-
vinnuvega.
Engin getur þvi sagt að mál
hans' séu sér óviðkomandi.
Menn greinast sem von er til
í flokka um gengismálið og raun-
ar ekki eftir stjórnmálafl., því
innan hvers einasta stjórnmála-
'flokks í landinu ríkja hinar gagn-
stæðustu skoðanir um málið.
Einkun mun andstaða gegn geng-
isbreytingunni vera mikil hér i
Reykjavík. Cti um lándið í sjáv-
arþorpunum, þar sem menn lifa
á sjávarútvegi, er skilningur
manna á þessu máli hinsvegar
miklu meiri. Otgerðarmálin eru
þar nærstæðari hugum manna,
og menn litu ekki björtum aug-
tim á framtíð útgerðarinnar í
haust er leið.
Sameiginleg yfirlýsing fulltrúa
AlþýðufL, Framsóknarfl. ogSjálf-
stæðisfl. í milliþinganefnd sjáv-
arútvegsmála um að nauðsyn
bæri til að styrkja sjávarútveg-
inn vakti því mikla ánægju
á meðal manna í sjávar-
plássum úti á landi. Þetta vakti
vonír hjá mönnum og allmörg
skip ,sem annars hefðu staðið
uppi, voru gerð út á yfirstand-
andi vertið. Yfirlýsing þessi ein
saman hefir þannig örfað atvinnu
vinnulífið frá því, sem annars
hefði verið, en eftir hinum lof-
uðu ráðstöfunum hafa menn síð-
an beðið með eftirvæntingu.
f Síðan í þingbyrjun hafa menn
F| AGSBRÚN hefir ekki
sagt upp samningum
sínum við atvinnurekendur
en af ópum og öskri kom-
múnista undanfarnar vikur
bjuggust menn almennt við
því, að samningunum yrði
sagt upp.
Samningar þeir, sem gilt
hafa s.l. ár við atvinnurek-
endur, voru undirskrifaðir í
fyrra um sumarmál. Voru
þeir gerðir til eins árs og
miðaðir við 1. júní og átti
að segja þeim upp með 2
mánaða fyrirvara, eða fyrir
1. þessa mánaðar.
Þeir, sem fylgst Uafa með, vita
það, að kommúnistar hafa und-
anfarið hamast út í gengislækk-
un, og töldu þvi ailir víst, að
þeir myndu reyna að verja Dags-
brúnarmenn gegn afieiðingum
gengislækkunar með því að segja
upp samningum og knýja fram
kauphækkun.
En þeir lyppuðust niður. Þeir
sögðu ekki upp samningnum;
þess vegna hefðu verkamenn í
Reykjavík orðið að sitja við sama
kaup, þrátt fyrir gengislækkun, ef
Alþýðuflokknum hefði ekki tekist
að bjarga hagsmunum þeirra á
annan hátt.
Héðínn Valdimarsson sat svart-
fur í sæti sinu á alþingi í gær
undir umræðunum um gengis-
svo sífelt veriö að spyrja hvað
málum sjávarútvegsins liði. Ýms-
ir haía verið orðnir vondaufir
um nokkurn árangur.
Fjöldi manns áttu alla afkomu
sína undir að lausn fengist á
máli þessu og margir voru að
missa þolinmæðina. Eftir hina
sameiginlegu yfirlýsingu þessara
þriggja flokka hefði það orðið
mikill álitshnekkir fyrir þingræð-
'lð í landinu, ef ekki hefði náðst
samkomuiag um lausn málsins.
Eg tel lausn þá, sem lögð er til
í frv., eftir atvikum mjög við-
unandi fyrir umbjóðendur Al-
þýðuflokksins, enda var hún sú
eina, er þingræðislegt samkomu-
lag náðist um. Ég hefi þá vissu
trú að þegar farið er að ræða
piálið frá báðum hliðum í blöð-
unum, en ekki eingöngu eins og
gert hefir verið, aðeins með öfg-
um og blekkingum, muni menn
sannfærast um, að þetta var það:
eina rétta sem hægt var að gera
í málinu og ég vona að reynslan
eigi eftir að sanna þetta.
lækkunina, er Haraldur Guö-
mundsson sýndi fram á óheilind-
iin I gaspri hans. Ef nokkur héfir
svikið umbjóðendur sína, þá er
það Héðinn Valdimarsson; hann
batt verkamennina á hönduni og
fótum, þrátt fyrir það,, þó að
honum væri kunnugt um, að
gengislækkun væri yfirvofandi.
En i þessu er kommúnistunum
alveg rétt lýst. Þeir öskra og
æpa út í loftið, en hafast ekki að.
Þarna bera þeir ábyrgðina. Þeír
fcera ábyrgðina gagnvart verka-
mönnum um stéttarfélag þeirra.
Þessari ábyrgð hafa þeír auð-
tvitað algerlega brugðist. Þeim
bar samkvæmt hrópum þeirra,
að segja upp samningunum óg
knýja fram kauphækkun, til að .
mæta gengislækkuninni, ön þeir
gerðu það ekki og gleyptu þár
með öll sín eigin stóru orð.
Þrátt fyrír það, þó að verka-
menn séu alment hættir að taka
mark á kommúnistum, þá bjugg-
ust þeir þó margir við því, að
stjórn Dagsbrúnar myndi me'ð
því að segja upp samningum a.
m. k. gera tilraun til að verja •
verkamenn gegn afleiðingum
gengislækkunar, en það gerðu
þeir ekki; með því hafa þeir gef-
ið þá yfirlýsingu, að orð þeirra
eru innantóm og ekkert mark á
þeim takandí.
Hins vegar er ekki nema lik-
legt, að þeir boðí Dagsbrúnar-
menn til æsingafundar og láti þá
samþykkja mótmælaályktanir —
og ætli þeim svo að lifa á þeim.
Hjónaband.
I fyrradag voru gefin saman í
hjónaband af Sigurgeir Sigurðs-
syni biskup ungfrú Vilnia Magn-
úsdóítir, Grettisgötu 2, og Hauk-
ur Baldvinsson garðyrkjumaður.
Flnttnr á Bæjar-
bíiastöðina!
Hér með tilkynnist viðskifta-
vinum mínum, að ég hefi nú
um mánaðamóíin flutt frá Liílu-
bílstöðinni á Bæjarbílastöðina.
Hringið í síma 1395!
Fljót og góð afgreiðsla. Bílum
aðeins lofað, ef þeir eru við
hendina.
Reykjavík, 3. apríl 1939.
Magnús Magnússon.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
i
M
r
Happdrætti Báskðla íslaaás.
f DAO er síðasti endurnýjunardagur. |
Nú eru aðeins 3 séludagar eftir
fyrir 2. flokk.
Ætlið pér að gleyma að endurnýja.