Alþýðublaðið - 05.04.1939, Blaðsíða 1

Wðnblaðitf
kenmrnsBst tá
LÞÝÐUBIA
BITSTJÓBI: F. R. VALDBMABSSON
ÚTGEFÆNÐI: ALÞÍBUFLOKKUBIKW
XX. ÁRGANGUR
MIÐVTKUDAGINN 5. marz 1939.
80. TÖLUBLAÐ

n á erlendnm söram
12
ii
meðaltali
e
Matvörukaupmenn, KRON og Kaupfélag Ey-
firðinga reka ósannindi ofan i kommúnista.
Bezt að éhjákvæmileg verðhækkun á
nauðsynjavðrum koml fyrlr 11. aprfl.
VERÐHÆKKUN á ýmsum vörutegundum hófst þegar í
gær hér í hænum um leið og hin nýja gengisskráning
fór fram í bönkunum.
í dág kém'ur' listi í alíar búðir kaupmanna og Kaupfé-
lagsins um hið nýja verðlag og geta yiðskiftamenn því um
leið og'þeir gera innkaup sín gert samanburð á verðlaginu
og listunum.
Jafnframt mun verðlagsnefnd hafa eftirlit með.því að
engin óeðlileg verðhækkim fari fram.
Svo virðist að verðhækkunin muni verða af gengis-
lækkuninni 12% frá heildsöluverði. Skýrði framkvæmda-
stjóri KRON og Guðm. Guðjónsson formaður Félags
matvörukaupmanna Alþýðublaðihu frá þessu f morgun.
Það er mjög athyglisvert að
Vísir i gær og þó sérstaklega
blað kommúnista í dag reyna
að gera miklu miklu meira úr
verðhækkuninni en hún er í
raun og veru. Er þetta auðsjá-
anlega gert til þess eins að
skapa sem allra mestan óróa
út aí þessuni niálum. Þjóðvilj-
inn segir í dag að dýrtíðin hafi
aukist í gær um 20%. Þessu
hafa nú forstjóri Kaupfélagsins
og formaður Félags matvöru-
kaupmanna lýst yfir sem til-
hæfulausum ósannindum. En
tilgangur kommúnista er alveg
Ijós. Hann er sá að skapa glund-
roða og, upplausn, eyðileggja
það, sem eyðilagt verður, til að
reyna að hafa upp úr því ein-
hvern pólitískan ávinning. Til-
gangur Vísis í gær með ósann-
indum sínum er einnig hinn
saraí — og verður að telja það
einkennilega framkomu af blaði
Sjálfstæðisflokksins að blása
þannig í sömu glæðurnar og
lándráðalýður kommúnista.
Engum getur blandast hugur
um það, að það er ekki nema
eðlilegt þó að erlendar vörur
hækki við lækkun gengisins á
íslenzku krónunni. Kaupmenn
þurfa að greiða meira en þeir
áður gerðú fyrir vöruna og eru
því tilneyddir að hækka hana í
hlutfalli við gengislækkunina.
Flestir smákaupmenn haf a haf t
af atvihnu sinni aðeins þurftar-
laun og það væri óréttlátt að
gengislækkunin kæmi fyrst pg
fremst niður á þeirri, þannig áð
þeir hef ðu ekki vald á að hækka
yöruna sem svarar gengislækk-
uninni..
Hins vegar er það aðalatriði
þessa máls, að engum haidist
það uppi að nota gengislækk-
unina til okurs, en á því er
nokkur hætta og öllum er það
Ijóst, að tilraunir munu einmitt
verða gerðar til þess að hækka
vöruverðið óeðlilega, þ. e. að
Jeggia á vöruna fram yfir geng-
islækkunina,
; Paö hefir mikið verið rætt um
páö, að gengislækkunin hafi ver-
ið orðin óhjákvæmileg,* að hjá
henni hafi ekki verið hægt að
komast. Það sem þurfti fyrst og
fremst að varast, var það, að
hún kæmi harðast niður á þeim,
sem minst bera úr bitum, og þó
að Alþýðuflokknum hafi ekki
trtdst áð verja þetta fólk til
fullnustu gegn afleiðingum geng-
islækkunarinnar, þá hefir pað
tekig,t að mjög miklu leyti með
þeim ráðstöfunum, sem gerðar
eru í frv. um bætur til handa
verkaiýðnum, ef dýrtið eykst —
ög auðvitað vex hún allmikið.
Hvað mikið hún vex er undir
starfi verðlagsnefndar komið og
öðrum ráðstöfunum.
Er það betra eða verra, að
verðhækkunin komi strax? munu
margir spyrja.
Pessu er fljótsvarað. Það er
bllum þeim, sem bætur eiga að
fá vegna gengislækkunarinnar,
bezt, að verðhækkun sú, sem
kemur vegna gengisbreytingar-
innar, verði komin fyrir 11. april,
þegar fyrsta skráning verðlagsins
fer fram. Með þvi móti verður
ineðalhækkunin meirl en ef vðr-
Frh. a 4. síðu.
:
¦
Forstjóri KEA
mótmælir!
AUK þess sem blað
kommúnista skýrir
frá því í dag, að verð-
; hækkunin, sem orðið hafi í
í; gær, nemi um 20%, þegar
;; hún nemur 12% eftir upp-
:| lýsingum fonnanjtö íélags
' | inatvörukaupmanna og
: forstjóra Kaupfélagsins,
; skýrir bla»ð frá þvi, að
; Kaupfélag Éyfirðinga
hafi í gær hækkað verð
allra erlendra vara um
20%.
Alþýðublaðið hafði í
!; morgun tal af forstjóra
!; KEA. Jakob Frímanns
!; syni, og lýsir hann þessar
fregnir kommúnistablaðs-
ins helber ósannindi.
Engin verðhækkun fór
!; fram í gær í búðum KEA.
En í morgun voru erlendar
I matvörur hækkaðar um
;; ca. 12%. Engin verðhækk-
;; un hefir farið fram á vefn-
I aðarvörum eða innlendum
verksmiðjuvörum í búðum
KEA.
:; • .'¦¦
Gagnkvæmt varnarbanda-
lag milli Breta og Pólverja.
»
Árangurinn af Lundúnafðr Becks.
LONDON í morgun. FÚ.
LONDON er það láttð í
* ljósi opinberlega, að við-
ræður Becks ofursta við brezku
ráðherrana berí viðunandi ár-
angur.
f gær var búizt við því, að
Beck ofursti mundi bjóðast lil
þess að breyta ábyrgðaryfirlýs-
ingu brezku stjórnarinnar á
sjálfstæði Póllands í gágn-
kvæman varnarsáttmála, þann-
ig, að hvor um sig sé skyldur
að veita hinum, ef á hann er
ráðist.
Halifax lávarður skýrði í
gær Beck ofursta frá einstök-
um atriðum í stjórnmálaumleit-
unum brezku stjórnarinnar við
stjórnir annara ríkja, er átt
hefðu sér stað síðan Þjóðverjar
gerðu innrás sína í Tékkósló-
Bretland telor aö-
stððn fslands pýð-
tafliFmikla fyrir sig.
Fyrirsnnrn og svar i
enska ninglnu i gær.
K.HÖFN i gærkv. FÚ.
KAUPM.HAFNARBLAÐH>
..Berlingske Tidende" fékk
í kvöld tilkynningu frá frétta-
ritara sínum í London um það,
að starfsemi nazista á fslandi
og í Danmörku hafi verið gerð
að umræðuefni í spurningatíma
neðri málstofn brezka þingsins
í dag.
Einn af meðlimum brezka í-
haldssflokksins beindi þeirri
fyrirspurn til ríMsstjórnarimi-
ar, hvort hún hefði rannsakað
starfsemi í þessum tveim ltfnd-
um og'hvort brezka rfkisstjórn-
in vildi gera þýzku stjórninni
það ljést, að hún teldi sig sjálf-
stæði fslands jafnmiklu varða
og sjálfstœði Frakklands.
Aðstoðarutanrikismálaráð-
herrann Botler svaraði fyrir-
spurninni og kvað stjórnma
hafa fenglð margskonar skýrsl-
ur varðandi þessi mál frá er-
indrekum sinum. Uíanríkismála
Frb. á 4. sifiu.
i
Frá Luadunaföi* Lebruns Frakklaudsforsota. Georg Bretakonung-
ur og LtówMJ fofseti sýna sig á götunai.
vakíu.
Viðræður þeirra við Chamb-
erlain siðar í gær stóðu yfir
nærri því í tvær klukkustundir.
Beck verður í dag gestur
konungs í Windsor.
Tékkneskir herforingiar
ganga í brezka herinn.
LONDON í morgun. FÚ.
, Hore-Belisha, hermálaráð-
herra Bretlahds, var i gær
spurður að því, hvort hann
hefði tekið til greina tílboð
margra yfirforingja úr tékkn-
neska hernum um að ganga í
brezka herinn, og kvað hann
slík tiiboð Uggja fyrir, og myndi
sú þjðnusta verða þegin, eftir
því sem við yrði komið.
Úrslit landpingskosnliBganiia?
Neirihlnti Stanningsstjðrnarinnar hefir
vaxið nm 3—4 sæti í landspinginn.
............?
Og lokaniOnrstððnr félksþingskiisningaiina mfmm
ao AlpýðuHokkurinn iiefiir fengif} par @4 sæti.
# m w ¦¦•'¦- 'é^-: #
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
K.höfn í morgun.
Tt RÁÐABIRGÐANIÐUR
" STÖÐUR kjörmanna-
kjörsins til danska lands-
þingsins hafa nú einnig verið
birtar, og þykir auðsætt af
þeim, að stjórnarflokkarnir
— Alþýðuf lokkurinn og rót-
tæki flokkurinn — muni fá
að minnsta kosti 3—4 sæt-
um fleiri í landsþinginu held
ur en þeir höfðu.
Myndu stjórnarflokkarnir
þá samtals hafa 40—41 sæti
í landsþinginu á móti 34—35
sætum stjórnarandstæðinga.
Kjórmannatala flokkanna við
landsþingskosningarnar reynist
við bráðabirgðatalningtma hafa
orðið eftirfarándi (Kjörmanna-
talan við síðustu landsþings-
kosningar, 183ð, í svigum):
Alþýðuflokkurinn 1661 (1548)
Róttæki fiokkurinn 369 (327)
Stjórnarflokkarnir
hafa þanuig sam-
íals fengið 2030 (1875)
Vinstri fiokkurínn 835 (890)
Hægri flokkurinn 706 (798)
Aðrir flokkar fengu engan
kjörmann kosinn. '
Kjörmennirnir munu kjósa
sjálfa meðlinri landsþingsins þ.
11. aprlL
Bæði fólkspingiö ög landsþing-
ið koma saman þ. 25. apríl til
þess að samþykkja stjórnarskrár-
frumvarpið, sem síðan verBur
borið undir pjóðaratkvæði og
væntanlega staðfest af- konungi
grundvallarlagadaginn danska, p.
5. júni.
Lokanilnrstðlnr við
kosningarnar til félks-
pingsins.
Við endanlegan útreikning
kosningaúrslitanna til fólks-
þingsins kom í ljós í gær, að
Alþýðuflokkurinn hefir fengið
64 sæti í fólksþinginu, en ekki
63, eins og talið var í gærmorg-
un. Hinsvegar hafa kommúnist-
ar ekki fengið nema 3 sæti
(ekki 4 eins og álitið var í gær-
morgun).
Stjórnarflokkarnir hafa því
samtals fengið 78 sæti í fólks-
þinginu á móti 70, sem stjórnar-
andstöðuflokkarnir hafa allir
saman lagt.
Atkvæðatölur flokkanna í
kosningunum til fólksþingsins
reyndust vera eftirfarandi. —
(Tölurnar í svigunum sýna at-
kvæðatölurnar við kosningarn-
ar 1935):
Alþýðufl. 728 561 (759102)
Róttæki fl. 161195 (151 507)
Stjórnarflokkarnir hafa því
samt. fengið 889 756 (910 609).
Vinstri fl. 309 154 (292 247)
Hægri fl. 301667 (293 397)
Bændafl. 50 791 (42 793)
Kommúnistar 40 896 (27135)
Retsforbundet 33 717 (41199)
Danskir nazistar
(Clausen) 30 943 (16 257)
National Samv.
(Purschel) 17 933 (0)
Slésvíkurfl. 15 134 (12 617>
Dansk Samling
(Sörensen) 8 579 (0?
Stjórnarandstæðingar hafa
þannig samtals fengið 808 814
(725 645).
Nazistanjésnararnír
dffimdlr i fangelsi.
Dómur var kveðinn upp i
Kaupmannahöfn í gær í máli
nazistanna Max Pelving og Eiler
Pontoppidan, sem báðir höfðu
gert sig seka um að nota emb-
ættisaðstöðu sína til pess að
reka njósnir fyrir nazista.
Varð Pelving, sem var embætt-
ismaður í dönsku leynilögregl-
unni, uppvís að því, að hafa gef-
ið Eiler Pontoppidan málaflutn-
ingsmanni nazista leynilegar upp«
lýsingar bæði um erlenda og
danska borgara í Kaupmanna-
höfn, en Pontoppidan sendf þær
Upplýsingar til Þýzkalands.
Frh. á 4. síðu,