Alþýðublaðið - 12.04.1939, Side 1
KITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANÐI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUK
MIÐVIKUD. 12. APRÍL 1939
83. TÖLUBLAÐ
í síldarverksmiðja ð Siglnfii
er i«i» 5-
ál ásólarhring
Lánstilboð frá Noregi liggur fyrir til byggingar
------«------
Viðtal við Erlend Þorsteinsson
alþingismann.
------«—-----
IRÁÐI ER að reist verði á Siglufirði ný síldarverk-
smiðja, sem rekin verði af bænum og er ráðgert að
bún vinni úr 5000—6000 málum á sólarhring.
Af þessu tilefni átti Alþýðublaðið tal við Erlend Þor-
steinsson alþingismann, sem aðallega hefir unnið að
þessu máli og sagði hann svo frá:
ERLENDUR ÞORSTEINSSON
alþingismaður.
Póstnr Mtmar
í MMWi
AÐ bar til I Skaftafellssýslu
á páskadag, að ungur mað-
ur, Bjarni M. Jónsson frá Flögu
í Skaftártungu drukknaði í Kúða-
fljóti, er hann var í póstferð.
Fór Bjarni á páskadagsmorgun
suður í Álftaver og Meðalland.
Á heimleiðinni hafði hann ætlað
aðra leið yfir Kúðafljót en venja
er að fara.
Að morgni annan páskadag
sást. hestur Bjarna frá Hrífunesi
í Skaftaártungu. Var þá farið að
leiía Bjarna og fanst lík hans
við Kúðafljót, vestur af Leiðvelli.
fifluar Salémoflssofl
meiðist.
Afiraunakappinn Gunnar Sal-
ómonsson hefir undanfarið sýnt
listir sínar í hringleikahúsi
Schmidts í Kaupmannahöfn, og
heíir ein af listum hans verið
sú að verjast árásum með öðrum
armi. Hefir hringleikahúsið und-
aníarið heitið 100 króna verðlaun
um hverjum peim af áhorfendun-
um, sem borið gæti sigur af
Gxinnari. í gær vildi pað til, að
Gunnar varð sigraður af áhorf-
anda, og féll hann við og kom
svo illa niður, að hann hand-
leggsbrotnaði. Hefir Gunnar ver-
ið lagður á sjúkrahús. Hann held-
ur pví fram, að óhappi sé um
ósigurinn að kenna, enda hafi
hann reynt þessa praut 600 sinn-
um áður og jafnan borið sigur
af hólmi. F.Ú.
fslenzka og danska nýlendan
í San Fransesco efndi í fyrra-
dag til hátíðahalds fyrir ríkiserf-
Íngjahjónin í söngleikahúsi borg-
arinnar. Lék 100 manna hljóm-
sveit íslenzka þjóðsönginn, og er
sagt, að allar hljómsveitir í
Bandarikjunum, sem eiga að
leika fyrir ríkiserfingjahjónin, æfi
hann nú káppsamlega. F.Ú.
Árið 1934 samþykkti þáver-
andi bæjarstjórn Siglufjarðar
að kaupa svokallaðar Goos-
eignir á Siglufirði. Kaupverð
eignanna allra var 180 þúsund
danskar krónur.
Eignir þessar voru: Síldar-
verksmiðjan Rauðka, síldar.
verksmiðjan Grána, skrifstofu-
hús, sem með nokkrum endur-
bótum er nú notað fyrir skrif-
stofur bæjarstjóra og bæjar-
gjaldkera, vinnumiðlunarskrif-
stofu, lögregluvarðstofu og
bæjarþingsal. Pakkhús, sem
með endurbótum er nú notað
fyrir slökkvistöð, íbúðarhús,
sem nú endurbætt er notað fyr-
ir bústað skólastjóra, söltunar-
stöð, sunnan við hafnarbryggj-
una og lóðaeignir úti í Hvann-
eyrarkrók, þar sem nú er hafin
bygging sundlaugar og talað
hefir verið um að byggja barna-
leikvöll.
Það er rétt að taka það fram
strax, að um kaup á eignum
þessum urðu allmiklar deilur
og voru það fulltrúar Alþýðu-
flokksins og Framsóknarflokks.
ins í bæjarstjórn, sem beittu
sér fyrir því, að eignirnar væru
keyptar.
Sjónarmið bæjarfulltrúanna,
sem með kaupunum voru, munu
þó hafa verið mismunandi. —
Fyrir fulltrúum Alþýðuflokks-
ins vakti það, að bærinn tæki
þegar í sínar hendur rekstur á
þessum eignum. En skoðun
hinna, sem vildu leigja eignirn-
ar. varð þó ofan á, og voru
verksmiðjurnar leigðar, Gránu-
verksmiðjan þeim Sigurði
Kristjánssyni kaupmanni og
Snorra Stefánssyni vélstjóra til
10 ára fyrir ákveðið verð miðað
við framleiðslu úr máli síldar,
en með 6000 króna lágmarks-
leigu. En Rauða verksmiðjan á-
samt tilheyrandi söltunarstöð
var leigð Steindóri Hjaltalín
fyrir 40 aura hvert mál, sem
lagt var upp í bræðslu, en án
nokkurrar lágmarkstryggingar
og var svo óhönduglega frá
samningum gengið, að ef leigu-
taki hefði einhverra hluta
vegna ekki rekið verksmiðjuna,
þurfti hann enga leigu að greiða
— nema það sem kynni að hafa
fengist fyrir söltun á stöðinni.
Auk leigunnar áttu leigutak-
ar að sjá um venjulegt viðhald
(þó ekki greiða fasteignagjöld
eða brunabótagjald eða annað
slíkt). Reyndin á þessu hefir orð-
ið sú, að því er snerti leigutaka
Rauðku, að þegar hann skilaði
verksmiðjunni í hendur núver-
andi bæjarstjórnar síðastliðið
vor, kom hann með reikninga á
bæjarsjóð fyrir alls um 12 þús-
und krónur, sem hann taldi
kostnað umfram venjulegt við-
hald og sem bæjarstjórn vegna
vankanta á leigusamningnum
neyddist til að greiða,
Raunverulega lækkar leigan
því um síðastliðin þrjú ár um
þessa upphæð.
Eins og áður er sagt, höfðu
fulltrúar Alþýðuflokksins í
bæjarstjórn ávalt haldið því
fram, að bærinn ætti að reka
verksmiðjueignirnar, en ekki
leigja þær. Eftir seinustu bæj-
stjórnarkosningar var það því
samþykt, að bærinn ræki eign-
irnar og var mér falið í fyrsta
lagi að útvega lán til að end-
urbæta verksmiðjurnar, sem
voru mjög úr sér gengnar, og í
öðru lagi að útvega lán til rekst-
urs verksmiðjanna. Meðan ég
var í lánaumleitununum hér,
barst kauptilboð í eignina frá
Steindóri Hjaltalín og var lögð
mjög mikil áherzla á það af
nokkrum bæjarfulltrúum Siglu-
fjarðar að selja verksmiðjuna.
Ég beitti mér mjög eindregið
gegn því, að verksmiðjan væri
seld og meirihluti bæjarstjórn-
arinnar ákvað að fresta málinu,
þar til séo væri, hvort reksturs-
lán fengist eða ekki, Þótt þess-
ar söluumræður ylli nokkrum
erviðleikum tókst mér þó að út-
vega lán til endurbóta verk-
smiðjunnar til reksturs hennar
og var verksmiðjan rekin í
sumar af bænum af sérstakri
verksmiðjustjórn, sem hafði ó-
takmarkað umboð frá bæjar-
stjórn til þess.
í verksmiðjustjórninni voru
auk mín, sem var formaður.
Sveinn Þorsteinsson og Ole
Hertervig.
Frh. á 4. síðu.
Ein milljón manna nií peg~
ar undir vopnum á ítaliu.
----♦--
Frakkar óttast italska árás eiim-
ig frá Spáni ef til ófrlðar kemur.
Ghamberlain gefnr pýð
ingarmikla yfirlýsingu í
enska plnginu á morgun
--------<*------
LONDON í gærkv. F.Ú.
T T TANRIKISMALANEFND
brezku stjórnarinnar kom
saman á fund i dag, og enn
fremur áttu fund með sér aílir
ráðherrar, sem með hermál eða
landvarnamáí fara á einn eða
annan hátt. Voru pað þeir Chat-
field lávarður, Stanhope lávaröur,
Mr. Hore-Belisha og Sir Kings-
ley Wood. Halifax lávarður og
Sir Kingsley Wood, sem er flug-
málaráðherra, áttu síðan tal við
Chamberlafn í Downing Street nr.
10, og síðar í dag átti Halifax
lávarður tal við sendiherra Sov-
ét-Rússlands og Frakklands íLon
don.
Brezka stjórnin mun halda hinn Chamberlain.
vikulega fund sinn á morgun, stjórnin þá ráða ráðum sínum
og annar fundur hefir veríð á- um það, hvaða boðskap hún eigi
kveðinn á fimtudag, og mun Frh. á 4. síðu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun. ♦
C AMKVÆMT yfirlýsingu, sem gefin var út í Rómaborg
^ í gærkveldi, hafa undanfarna daga fimm árgangar ít-
alska hersins verið kalíaðir til vopna og telst mönnum svo
til, að með þeim, sem fyrir voru í herþjónustu, muni nú
ein milljón manna vera undir vopnum á Ítalíu.
I yfirlýsingunni um herúthoðið er haft í hótunum við
Ralkanríkin í tilefni af þeim samningaumleitunum> sem
vitað er að nú fara fram milli þeirra fyrir forgöngu Eng-
lands og Frakklands, og þau mint á það, að Múnchen sé
nær en Moskva og Washington.
Samtímis koma þær fregnir frá París, að sterkur orð-
rómur gangi þar um það, að stöðugir hermannaflutningar
fari nú fram frá Ítalíu til Spánar, þvert ofan í öll gefin
íoforð, og að stjórn Francos sé þegar byrjuð að byggja
víggirðingar við landamæri Spánar og Frakklands, einnig
þvert ofan í þær yfirlýsingar> sem Frakklandi voru gefnar,
þegar stjórn Francos var viðurkend.
Óttast Frakkar alvarlega, að Spánn hafi þegar gert
raunverulegt hernaðarbandalag við Ítalíu og Þýzkaland og
skuldhundið sig til þess að veita þeim lið gegn Frakklandi,
ef til ófriðar kemur.
Júgoslavia brædd vll
fyrirætlanir Bfilgariu.
Liðsafnaður ítala vekur einn-
ig mikinn óhug í Júgóslavíu, og
þó engu síður fregnir, sem ber-
ast frá Búlgaríu um stríðsund-
irbúning þar. Óttast stjórn-
málamennirnir í Belgrad, að
Búlgaría hafi í hyggju að nota
sér þá yfirvofandi hættu, sem
Balkanríkjunum stendur nú af
Þýzkalandi og ítalíu til þess að
taka aftur þau héruð af Júgó-
slavíu, Grikklandi og jafnvel
Rúmeníu, sem af Búlgaríu voru
tekin eftir síðari Balkanstyrj- Ciano «reifi
öldina árið 1913. utanríkismálráðherra Ítalíu.
Frá Aþenu koma hins vegar
fréttir um það, að Ítalía hafi boðÍð Grikklandi að ábyrgjast
núverandi landamæri þess, en
litlar líkur eru taldar til þess,
að slíkt tilboð verði nú tekið
alvarlega.
Brezk flotadeild við vest-
orströnd Oribklands.
Það er nú viðu.rkent hæði í
London og París, að víðtækar
varúðarráðstafanir liafi verið
gerðar af brezka og franska Mið
jarðarliafsflotanum til þess að
vera við öllu búinn.
Brezk flotadeild hefir verið
send vestan úr Miðjarðarhafi
austur að eyjunum Korfu og
Kephalonia við vesturströnd
Grikklands, skamt sunnan við
siglingaleiðina frá ftalíu til Al-
baníu, en franskur floti er hvar-
vetna á varðbergi um vestur-
hluta Miðjarðarhafsins.
Á eyjunni Malta, milli Ítalíu
og Norður-Afríku, þar sem
brezki flotinn hefir eina af sín-
um aðalbækistöðum í Miðjarð
arhafinu, hafa þegar allar þær
varúðaráðstafanir verið gerðar,
sem venjulegar eru á ófriðar-
tínium.
Emden og Aileíte
kðllnð heim
DÆÐI Emden og franska eft-
irlitskipið Ailette voru
skyndilega kvödd heim.
Það hafði að minsta kosti veríö
tilkynt frá þýzku ræðismanns-
skrifstofunni hér, að Emden ætti
Úð fara í eftirlitsferð þegar hún
færi héðan, en skyndilega breytt-
ist þetta og skipið fór beina leið
héðan heirn til Þýzkalands.
Gert var ráð fyrir að Ailette
yrði hér fram yfir miðjan mánuð
óg í gær var byrjað að gera við
einn skipsbátinn er hafði bilað.
En skyndilega var hætt við það
og skipið fór héðan í gærkvöldi
áleiðis heim til Frakklands.
Ófriðarblikan í Evrópu mun
valda þessu.
Vaxandi afli f fiest-
nm verstððvum!
SIÐASTLIÐNA viku voru
gæftir góðar í flestum ver-
stöSvum landsins og afli víðast
sæmilegur og sums staðar með
bezta móti. Botnvörpuskip hafa
þó aflað fremur treglega. Þau
eru nú öll á saltfiskveiðum, þau
sem veiðar stunda, nema Brim-
ir, sem er á ufsaveiðum. Fiskur
gengur mjög hér inn á Faxa-
flóa, til dæmis voru fyrir
stuttu 3 færeyskar skútur aö
veiðum inni á Hvalfirði. Afli
mun þó hafa verið fremur treg-
ur þar.
Frá Sandgerði var róið sex
daga vikunnar, og var afli
fremur góður, eða frá sex til 23
stk. á bát í róðri.
Frá Sandi var róið í 3 daga.
Á þriðjudaginn veiddu bátarnir
Melsted og Aldan loðnu inni á
Kolgrafarfirði. Afli var allmis-
jafn, sæmilegur af loðnu, en
tregur á síld.
Frá Grindavík voru sæmi-
legar sjógæftir sl. viku og fisk-
afli nokkur, bæði í net og á lóð-
ir, en þó einkum á þá báta, sem
höfðu loðnu til beitu.
í Vestmannaeyjum var góður
afli s.l. viku, sérstaklega síðari
hluta vikunnar. Á laugardag
urðu nokkrir bátar að tvísækja.
Mestan afla hafði þann dag v.b.
Heimir. Aflaði hann um 4000
þorska. Aflahæstur bátur s.l.
viku var Veiga, með 90 smálest-
ir. Fiskurinn er yfirleitt stór og
lifrargóður. Flutningaskipið
Kongshavn lestaði í Vest-
mannaeyjum í fyrra dag 350
smálestir af saltfiski til Eng-
lands. Goðafoss lestaði s.l. laug-
ardag um 250 smál. af lýsi, þur-
fiski og ísfiski.
í verstöðvum austanfjalls eru
ágætar gæftir s.l. viku og afli
góður, eða alls um 360 skippund
í Þorlákshöfn, 350 skp. á
Stokkseyri og 100 skp. á Eyrar-
bakka.
Frá Akranesi var róið 5 daga
s.l. viku. Afli var tregur á línu,
eða alls 432 skippund, en hæstur
Frh. á 4. slðu.