Alþýðublaðið - 13.04.1939, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 13. april 1939.
ALÞÝÐUBLAOIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hans:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangiir frá Hverfisgötu). .
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Viihjálms (heimá).
1196: Jónas Guðmunds. heima.
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
„Frjáls verzlun“
MÁLGAGN heildsalaklík-
unnar í Sjálfstæðisflokkn-
um, Vísir, sem nú hefir að baki
sínu átta af seytján þingmönn-
um flokksins, eða þá, sem undir
urðu í átökunum innan Sjálf-
stæðisflokksins um gengis-
lækkunina, er nú daglega að
nauða á því, að það sé ekki nóg
að lækka gengi íslenzku krón-
unnar til þess að rétta við hag
sjávarútvegsins, heldur þurfi
jafnframt að koma í veg fyrir
vaxandi dýrtíð í landihu af
völdum gengislækkunarinnar
til þess að allt sæki ekki aftur
í sama horfið.
Um þetta atriði eru allir þeir,
sem úm málið hafa hugsað, svö
sammála, að öldungis ástæðu-
laust er fyrir Ýísí' að vera að
eyða mörgum orðum að því, —
enda mun mönnum bregða und-
arlega við, að heyra málgagn
heildsalanna, vera að fárast' um
hættuna af vaxandi dýrtíð. Það
er enginn ágréiningúr; úíh þáð,
að nauðsyn beri til að hafa hem-
il á vöruverðinu í landinu til
þess að gengislækkunin nái
þeim tilgangi sínum að rétta
við hag útgerðarihnar, heldur
um hitt, hvaða leiðir skuli
farnar til þess.
Vísir hefir sína sérstöku skoð-
un á því, ef skoðun skyldi kalla,
og hún er ekki ný. Það meðal',
sem hann vill hafa við dýrtíð af
völdum gengislækkunarinnar,
et sami Kíhalífselixírinn og
hann hefir allt af hingað til
heimtað án þess að um nokkra
gengislækkun væri að ræða. —
Það er afnám innflutningshaft-
anna eða „frjáls verzlun,“ eins
og hann vill helzt orða það.
Um þá kröfu er það að segja,
að það þarf sannarlega þröng-
sýni og ábyrgðarleysi eiginhags.
munaklíkunnar, sem hefir heild
söluna á innfluttum vörum hér
1 sínum höndum, til þess að
fara fram á slíkt, eins og nú er
ástatt um atvinnu og gjaldeyr-
isafkomu íslenzku þjóðarinnar
og útflutningsmöguleika til ann
ara landa. Svo mikið ætti þó
heildsalablaðið að vita, a^ það
eru takmörk fyrir því. hve mik-
ið íslenzka þjóðin getur flutt
inn af erlendum varnirigi yfir-
leitt og ekki sízt. nú, þegar .höft
eru lögð á innflutning allra ís-
lenzkra afurða í öðrum löndum.
En það lætur svo sem það viti
það ekki, svo sem íslenzka þjóð-
in geti leyft sér þann lúxus, sem
engin önnur telur sig hafa efni á,
og heimtar fyrir hönd heildsala.
klíkunnar „frjálsa verzlun“, það
er að segja frjálsar hendur
til þess að flytja inn ótak-
markað magn af erlendum vör-
um, hvaðan sem henni sýnist,
enda þótt það gæti kostað okk-
ur þá takmörkuðu markaði, sem
við höfum fyrir íslenzkar afurð-
Lr erlfindis, s&m «ins og kunnugt
er eru ýfirleitt bundnir við það,
hð við kaúpum þar einnig inn,
og þar af leiðandi ehgin trygg-
ing, þvért á móti litlar líkur,
væru til þess að við gætum
greitt það, sem inn væri flutt,
með okkar íslenzku útflutnings-.
vörum.
Það má vel vera, að með
því að fara þessa leið heildsala-
klíkunnar, mætti undirbjóða
þann iðnað, sem skapast hefir
af völdum atvinnuleysis og
g j aldeyrisskorts hér á landi
undanfarin ár, og kyrkja hann
í fæðingunni. Það myndi sjálf-
sagt ekki heldur koma neitt við
hjarta heildsalanna, þótt ís-
lenzku iðnaðarmennirnir yrðu
þannig gerðir atvinnulausir. En
þeir, sem eru að berjast fyrir
því, að skapa hér aukna' at-
vinnu og bæta gjaldeyrisaf-
komu þjóðarinnar með því að
rétta við útgerðina, aðal út-
flutningsatvinnuveg landsins,
munu áreiðanlega ekki vænta
sér neins styrks í þeirri viðleitni
sinni af því, að veitt yrði inn í
landið óstöðvandi flóði af er-
lendum iðnaðarvörum, sem eng-
in ráð væru til þess að greiða í
íslenzkum afurðum, en gerðu
hinsvegar heila stétt manna,
iðnaðarmennina, sem ; nú hafa
að minnsta kosti möguleika til
þess að hafa ofan af fyrir sér
og sínum, atvinnulausa.
Nei, það eru önnur ráð en
pau, sem Vísir og heildsalarnir
heimta, sem verður. að hafa' til
þess, að hafa hemiil á dýrtíðinni,
ef gengislækkunin á að ná þeim
tilgangi sinum, að rétta við
sjávarútveginn, bæta gjaldeyr-
isafkomúna og auka atvinnuna
í landinu. Þajð eru ráð, sem að
vísu ekki þröng hagsmuiia-
klíka eins og heildsalarnir hafa
heinn hag af, en hinsvegar yf-
irgnæfandi meirihluti allrar
þjóðarmhar. Og þau ráð eru í
því falin, að hafa svolítið harð-'
hentara eftirlit méð álagningu
heildsalanna á erlendar vörur
heldur. en hingað til.
Það veltur í dag eftir gengis-
lækkunina yirkilega mikið á því,
að verðlagsnefndin sýni síg
hlutverki sínu vaxin.
Norræaa stðdenta-
mótið I Osié f jðni.
EFTIR því sem ritari nor-
ræna stúdentamótsins,
sem haldið verður í Oslo í júní,
skýrir frá, er ’búist við 600 til
700 þátttakendum í mótinu frá
hverju hinna f jögra skandinav-
isku landa. Við búumsL einriig
við þátttakendum frá íslandi,
segir ritari mótsins, en þaðan
koma auðvitað tiltölulega
miklu færri fulltrúar, þar sem
ferðin þaðan er bæði löng og
kostnaðarsöm. . r.. . .,
Mótið mun starida frá: 23’.:~
27. júní í sumar. Á seetningar-
daginn koma stúdentárnir sam-
an við Ákershusvigið í Osló oog
ganga þaðan til háskólans, þar
sem mótið verður sett í hátíða-
salnum.
Á dagskrá mótsins er meðal
annars umræðufundur, þar sem
fimm stúdentar, einn frá hverju
hinna fimmv Norðurlandanna.
rökræða málefnið „Norðurlönd
og Evrópa.“ Meðal ræðumanna
á mótinu verður Paasche pró-
fessor, sem heldur fyrirlestur
um efnið „Frelsi“.
í sambandi við mótið verður
efnt til hátíðarsýningar í þjóð-
leikhúsinu norska. Auk þess
verða veizluhöld, söngmót
framan við háskólann í Osló og
norrænn knattspyrnukappleik-
ur á einum af íþróttavöllum
borgarinnar.
Athöfninni við setningu
mótsins í hátíðasal háskólans
verður útvarpað. Við það tæki-
færi mun einn stúdent frá
hverju hinna fimm Norður-
landa halda rasðu.
4t
Þessi grein er rituð af ungum Hafnfirðingi. Er hún svar
við rógsskrifum Þjóðviljans gegn Alþýðufloltksmönnum og
bæjarfélaginu.
ÞAÐ HEFIR LÖNGUM verið
sagt um íslenzka blaðamensku,
að hún væri hvorki hefluð eða
sérstaklega siðfáguð: En þó
held ég, að aldrei hafi verið
prentað á íslandi blað, sem eins
gersamlega og ófrávíkjaniega
sneiðir fram hjá almennu vel-
sæmi og Þjóðviljinn. Er engu
líkara en ritstjórnin fari þar
fram með þeijn hætti. ,að einn
maðurinn sitji við að leitá að
öllum .verstu skainmaryrðum
og svívirðusámböndum. sem til
eru ‘i málinu, en annar dundi
svo við að setja þetta saman, og
ráða orðin einatt meiru um efn-
ið en efnið um brðin, — og um
sannleik og réttlæti er alt á
reiki, sem von er til, þegar svo
er í pottinn búið.
Þetta þokkalega. blað virðist
nú hafa tekið upp þá venju, að
senda okkur Hafnfirðingum
kveðju sína um hverja helgi.
Sækir það efnið í ádrepur þess-
ar til lærisveina sinna hér í.
Hafnarfirði, og láta þeir nafns
síns getið við sumar, Eru það
þeir Ólaíur Jónsson, Jón
Bjarnason og Helgi Sígurðsson
(vitanlega í viðtali þó), ..sem á
þennan hátt.vilja auka á frama
sinn og frægð. — Má með
sanni segja um þessa menn, að
„litlu verður Vöggur fegihn“.
Síðasta greín blaðsins af
þessu tagi er þáskahugvekja
eftir Jón Bjarnason, sem ber
hið mjög Svo dramatiská heiti:
,,Með súltinn áð vopni.“
HÉR f UPPHAFI gat ég lítils
háttar um rithátt og ritmensku
Þj óðviljans, og er það alveg
víst, að hugvekjuþöfundur hefir
fullkomlega í einu og öllu farið
eítir línu blaðsins í þessari siS-
ustú ritsmíð sinni. Hann læzt
þir vera að lýsa ástandinu hér
í Hafnarfirði, og hvílkum ógn-
al fantabrögðum hann og
flbkksbræður hans séu beittir
af forráðamönhum bæjarips.
Hann getur þess í upphafi
greinar sinnar, að hann hafi
hfelzt til lengi þagað, en nú geti
hann ekki lengur orða bundist
og hljóti nú að birta alþjóð
þessa dýrmætu vitneskju sína.
Það kerinir næstum klökkva í
rómnum.
Hann segir með nokkrum
orðum frá Haf narfj arðardeil-
unni, og dregur þar auðvitað
ekki úr hetjudáð sinni og sinna
félaga. Er það ágætt, að þeir
lifi í sinni sælu trú um einhver
stþrkostleg áfrek í þessari deilu,
þýí að varla munu aðrir öfunda
þá af þessum verknaði.
í „Andstæðingar Skjaldborg-
arinnar eru ekki skotnir, þeim
erj neitað um vinnu,“ ... „sjálf-
ur hefi ég unnið hjá Bæjarút-
gerðinni í 5 ár, en síðan deil-
unni lauk, hefi ég fengið þar
vinnu í 6 Vi klukkustund,“ seg-
ir hann. ,
ÍÞetta virðist eiga að vera
kjarninn í greininni. Og þessu
hfefir hann lumað á alt frá því
Hafnarfjarðardéiluhni. lauk, og
gerir það nú heyrinkunnugt al-
þjóð á upprisuhátíðinni.
Jón Bjamason hefir verið
kommúnisti frá því hann köm í
Háfnarfjörð. Hann hefir þess
vegna ávalt verið andstæðingúr
Alþýðuflokksins. Hann ségist
sjálfur hafa unnið í 5 ár -hjá
Bæjarútgerðinni, og sama er að
segja um alt hans heimilisfólk.
Það he&r u« langt skeil unnið
hjá þessu fyrirtæski. Hugvekju-
höfundur sjálfur, og .hans fólk,
er því órækt vitní þess, að:for-
ráðamenn Bæjarútgerðarinnar
hafa ekki stjakað pólitískum
andstæðingum sínum frá at-
vinnu þar. Hlýtur því eitthvert
annarlegt hugarástand að hafa
knúið greinarhöf. til þess að
birta þjóðinní þann boðskap
sinn, að hann hafi verið beittur
atvinnukúgun af ráðamönnum
fyrirtækisins.
Mér er ekki kunnugt um,
hvort J. B. hefir haft minni at-
vinnu á Bæjarstöðinni síðan
Hafnarfjarðardedlunni lauk. Eh
hitt veit ég, að hann héfði átt
að hafa minni vinnu þar síðan.
Það er hagur allra fyrir-
tækja, að allir starfsmenn
þeirra komi sem drengilegast
fram, gæti þess að vera á verði
um hagsmuni þeirra og reyni í
hvívetna að stuðla að gengi
þeirra og gæfu. Því betur fær
eitt fyrirtæki staðist, því betur
sem starfsmenn þess gæta stöðu
sinnar og rækja sitt starf. Þetta
er viðurkent af öllum.
HAFNARFJARÐARDEILAN var
pólitiskt upphlaup gegn Bæj-
arútgerðinni. Nokkrir íhaldsmenn
og kommúnistar æstu til uppþots.
Þeír hugsuðu ekkert um skaöa
fyrirtækisins, enda trúlegt, að
sumum hafi hlegið hugur í
brjósti við að geta svalað sér á
þvi. Bæjarútgerðín beið tjón við
deiluna, þvi að togarinn Juní varð
að liggja með fiskfarm í nokkra
daga, unz þeir Héðinssinnar og
íhaldsmenn flæmdu hann upp á
Akranes, þar sem hann var af-
greiddur í verksmiðju, sem Héð-
ínn á drjúgan skilding i, sjálfsagt
af einhverjum fylgifiskum hans.
JónBjarnason skipaðí sér í flokk
með þessum eyðileggingarseggj-
um .þrátt fyrir atvinnu sína hjá
fyrirtækinu í fimm ár, þegar
mjög var þröngt um atvinnu i
bænum og margir um hvert hand
; tak. Það launar hver eins og
hann er maður til.
Hvaöa fyrírtæki myndi liða
starfsmanni sínum annað eins?
Mundi Héðinn Valdimarsson, svo
nefndur sé einhver flokksbröðir
Ji B., una því til lengdar, að ein-
hver óhlutvandur náungi sviki sig
irin á fyrirtæki hans, B.P., í þvi
augnamiði að njósna um hag og
rékstur félagsins fyrir eitthvert
annað félag, við skulum segja
olíukaupafélag smáútvegsmanna?
Ég hygg, að hann myndi ekki
líða það lengi, og lái honum það
ekkert.
Það hefði herið full ástæða til,
að J. B. fengi enga vinnu hjá
Bæjarútgerðinni eftir deiluna. —
En sú leið hefir ekki verið farin
að sögn hans sjálfs, eins og sjá
má hér að framan.
Míg minnir, að jábræður Jóns
hafi eitthvað ymprað á því,- að
Bæjarútgerðin væri almennings-
eign, og þar af leiðandi hefðu
forráðamenn bundnari hendur um
atvinnuúthlutun en atvinnurek-
endur. Þetta er alveg rétt. En
þar með er ekki sagt, að þeir
eigi skilyrðislaust að taka þá
ínenn í vinnu, sem vinna gegn
fyrirtækinu og auka því skaða.
Kommúnistar í Rússlandi hika
ekki við að telja verksmiðjur
landsins almenningseign, en þó
skjóta þeir miskunnarlaust þá
menn,. sem uppvisir eru taldir
að svftum við þessi fyrirtæki.
: En nú skal lítillega bent á,
hvwnig AlþýfiaflokksmwSh ScMi
• 9
að því að „svelta í hel“ flokks-
bræður J. B. (sbr. grein hans).
Rúmið leyfir ekkl mörg dæmi,
en þau verða þeim mun skýr-
ari.
MAÐUR ER NEFNDUR Krist-
inn Sigurðsson. Hann er flokks-
bróðir J. B„ illu heilli, því að
það er margt vei um manninn.
Hann er í stjórn Hlífar, og stóð
þess vegna með þeim óheilla-
mönnum, sem hófu árásina á Al-
þýðuflokkinn og Bæjarútgerðina
í Hafnarfjarðardeilunni. Þessi
maður er nú á togaranum Óla
Garða, sem „níðingarnir" Kjartan
Ólafsson, Emil Jónsson og Björn
Jóhannesson (sbr. grein J. B.) á-
samt fleirum festu kaup á, til
þess að auka nokkuð atvinnu
í bænum á þessum erfiðu tímum.
Þannig er hann „sveltur i hel“.
Stjúpdóttir J. B. er engu minni
hetja í pólitíkinni en hann sjálf-
ur. Hún var ráðskona hjá setu-
liði Héðins meðan á déilunni
któð, og var einatt á vettvángi,
ef von vár einhverra tíðinda. Nú
um daginn fékk hún atvinnu í A1
þýðubrauögeröinni ,sem er eins
og kunnugt er stjórnað af alkunn
um Skjaldborgara.
Þannig er hún „svelt í hel“ og
líkar mér þaÖ ekki iiia, þvi að
mér er vel við stúlkuna. Vona
ég, að hún líti i náð til stjúp-
föður síns í þrengingum hans nú
á hátíð hinna ósýrðu brauÖa.
J. B. fer mjög öþokkalegum
orðum um Guðmund Jónasson í
hugvekju sinni. G. J. er verkstjóri
hjá h. f. Rán. Hann hefir nú í
þjónustu sinní sem aðstoðarverk-
stjóra mann, sem leynt og ljóst
hefir starfað með þeím rægi-
riöglum Héðins i Hafnarfirði.
Þannig er sá maður „sveltur í
hel“. Og fyrir þetta þarf J.- B.
alveg sérstaklega að ausa G. J.
auri, þótt allir Hafnfirðingar
þekki hann ekki; nema að góðu
einu.
NC HEFI ÉG sýnt fram á með
dæmum hvernig tal hugvekjuhöf-
undar um hefndarpólitík á hend-
ur þeim ólánsmönnum, sem stóðu
áð Hafnarfjarðardeilunni, erfleip-
ur eitt ög staðlausir stafir. Um
hitt gfeía að sjálfsögðu verið skjft-
ar skoðanir, hvort Alþýðuflokk-
urinn hefði ebki átt að láta þessa
menn taka afleiðingunum af ó-
happaverkum sínum. Og víst er
um það, að þessir menn, sem
kalla sig sósíalista og „samein-
ingarmenn“, skirrast ekki við að
standa í vegi fyrir pólitiskum
andstæðingum sínum, þar sem
þéir koma þvi við.
Þó kastar fyrst tólfunum hjá
þessum mönnum, þegar þeir fara
að tala um sig sem bjargvætti
verkalýðsins.. Það lætur álíka vel
í eyrum og sagt væri, að ýlustrá
og illgresi ætti að þekja tún
bóndans í stað töðúnnar. Enda
má nú segja; að þeir vinni hvert
glappaskotið á fætur öðra, og
látí skammt stórra höggva.
Þeir byrjuðu á því að reka
nokkra Alþýðuflokksmenn úr
H;if.s Marglr þessará mánná íiöfíjtt -
stárfað meira fyrir félagið en all-
ir þeir til samans, sem nú-erá í
'stjórn, Þessir menn höfðu ekkert
annað gert en það, sem félaginv.
var til heilla- — Samt gátu peir
höfðingjarnir, jábræður Jótts,
fengið sig til þess að brjóta þrá-
faldlega lög félagsins, sva þeir
gætu vísað þessum velunnuram
félagsins á brott. Var engu líkam
en lllur andi hafi hlaupið í þossa
verkalýðsmálavitringa, er þeir
frömdu þetta frægðárverk. Enda
vora þeir þá að eins viljalaust
verkfæri í höndum nokkurra i~
haldsatvinnurekenda- Brottrekst*
urinn var pólitískt liefndarverk,
sem bezt sást á því, að einungis
yfirlýstum Alþýðuflokksmönnum
var vísað úr félaginu, en ekki
hreyft við öðrum, sem engu síð-
ur voru rækir samkvæmt tylli-
ástæðum þeim, er vitringarnir
fundu upp sér til afsökunar.
J. B. ætti því ekki að minnast á
hefndarpólitík, til þess eru' þeir
á of hálum ís, hann og hans
lagsmenn. — En kannske er ekkí
að furða þó aö hann geri and-
stæðingum sinum upp vammír bg
skammir. Margur hyggur mann
af sér, segir máltækið.
STARFSEMI þessara verkalýös
málavitringá er annars bezt lýst, i.
Þjóðviljanum, sama blaðí og
páskahugvekja J. B. blrtlst i. Þar
er á 3. siðu kafli úr fundargerð
síðasta Hlífarfundar. Eftir honum
hefir hver firran boðið annaxi
heim á þessum fundi. Skal hér
ekki orðlengt um fundinn, en Iát-
ið nægja að vísa tll frásagnar
Þjóðviljans. Hún nægir fullkom-
lega til þess, að allir hugsandi
menri fái yfirlit yfir endemin. ~
Aðeins verða menn að vita það,
sem fallið hefir niður úr Þjóð-
viljanum, að 15—20 manns vom
á fundinum.
— Þó að ég.hafi hér gert lítils
háttar athúgasemdir við páska-
hugvekju J. B., mega menn ekki
taka það svo, aö hún sé á nokk-
urn hátt til þess að spilla fyrir
málefnum Alþýðuflokkslns í Hafn-
arfirðí. Síður en svo. Hafnfirð-
ingar þekkja þessa menn. — En
það er altaf leiðinlegt, að sjá
menn snúa sannleikanum við, og
þess vegna hripa ég þessar límir.
Öllu alvarlegra er það, að þess-
ir menn, sem „ekki era skotnir",
eins og svikaramir í Rússlandi,
virðast standa í vegi fyrir sam-
tökum alþýðunnar i Hafnarfirði.
Og fyrir það eiga þeir skilið þau
orð, sem Þjóðviljinn helzt notar
um andstæðinga sína.
Ég vil ekki kalla þá níðinga,
þessa menn, sem kallá sig sósíal-
ista og sameiningarmenn hér í
Hafnarfirði, þótt þeir hafi „skrið-
ið saman" til þess eins að auka á
tjón manna og vandræði. Ég læt
J. B. eftir slík orð.
En hitt' vil ég segja um þessa
menn og þeirra starfsemi:
„Þeir, sem aldrei þektu ráð,
þeir eiga að bjarga hinum.“
Og þetta er mælt af fullkomn-
.ustu þekkingu á mönnunum.
Hafnarf. á annan páskadag.
■ - a». ;
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Nýir kaupendur fá
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
111 MBfitu mánððamóta
ókeypis