Alþýðublaðið - 25.04.1939, Side 1

. ó'V. ;
Bff
! j
%ixt
MJ' 'iúi-iJr ^rjSr&i *
fefe ?mi ' »■ I f j
• 'Vvfvyí' ** .7
Kr*ííifíív;.^i^í^»'^
/
*« v* ■•*■ tí
fe-® *&&»
» Ka a&foas ;»*
<?*íalv ■ 4a®W<::'f **
W Mrioll. ‘'.JftföijíöíSíSÍ-'- . í'.
, fl' ffKwF >#'
UÞTBDBl&SQ)
HITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANÐI- ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAG 25. APRÍL 1939
93. TOLUBLAÐ
Ríkisstjðrnin er nð að vinna að pví, að
blrgja pjððina npp af nauðsynjavörum.
----«----
Aðaláherzla verður lðgð á að út-
vega nauðsynjar tll útgerðarinnar.
lferðnr nýr varð-
bðtnr byggðnr ?
Þér on flerméðnr
F]árveitinganefnd alpingis flyt-
ur svohljóðandi pingsályktunar-
lögu:
Alpingi ályktar að heimila rík-
isstjórninni að selja eða leigja
gœzluskipið Pór og vita-
ijátinn Hermóð. Ennfremur að
byggja hér á landi varðbát af
svipaðri gerð og Cðinn. Gert er
ráð fyrir, að Ægir og Óðinn,
eða annar varðbátur eigi minni,
annist gæzlu og björgun við Vest-
mannaeyjar á vertíð. Vitaflutn-
ingar og vörur til heimilisparfa
handa vitavörðum verði flutt, eft-
ir pví sem bezt verður við komið,
meö strandferðaskipunum eða á
annan hátt.
R
ÍKISSTJÓRNIN hefir haldið fundi á hverjum degi síð-
an hún tók við völdum og stundum fleiri en einn á
dag.
Það mál, sem aðallega hefir verið rætt á fundum þess-
um, er nauðsyn á undirbúningi til að birgja þjóðina upp af
nauðsynjavörum, ef til ófriðar dregur, sem allar líkur
benda til. Nágrannaþjóðir okkar virma að þessu af kappi,
eins og t. d. frétaskeyti í dag frá Svíþjóð hermir. Ríkis-
stjórnin mun hins vegar ekki sjálf gangast fyrir kaupum
á nauðsynjum, en hún gerir alt, sem í hennar valdi stend-
ur til þess að stuðla að því að félög og einstaklingar hafi
greiðari aðgang til innkaupa, og höfuðáherzla mun verða
Kvíknar í tóbaks-
búðinnl í Eimskipa-
félagshúsinn.
ELDUR kom upp í gærkvöldi
í fordyri Eimskipafélagshúss-
ins og olli nokkrum skemdum,
áöur en hann var slöktur.
Eldsins varð vart kl. 10,25 í
gærkvöldi. Kom hann upp í
kassa með bréfarusli, sem stóð
í skoti milli tóbaksbúðarinnar,
sém er í fordyrinu, og klukku-
kassans.
Skrifstofumenn frá Eimskip
Frh. á 4. síðu.
lögð á það að afla þeirra vara,
sem nauðsynlegar eru til þess
að atvinnurekstur þurfi ekki að
stöðvast þó að ófriður dynji yf-
ir — og siglingar verði erfiðar,
jafnvel stöðvist alveg á hinum
venjulegu siglingaleiðum okk.
ar. Koma í þessu efni auðvit-
að fyrst og fremst til greina
namðsynjar til útgerðarinnar:
veiðarfæri og olíur, og síðan
kol, benzín og hráefni til iðnað-
arins — og loks hinar allra
nauðsynlegustu matvörur.
Kunnugt er að h.f. Shell og
Olíuverzlun íslands eiga von á
mjög stórum förmum af olíu,
h.f. Shell þó miklu meira, og
hefir þetta mál legið fyrir ríkis-
stjórninni.
Allmikið af kolum er til í
landinu, en sumarið fér í hönd
og kolanotkun í húsum hverfur
að mestu. Mun þó vera talað
um að panta kol.
Þá hefir allmikið verið rætt
um það innan ríkisstjómarinn-
ar, að stuðla að kaupum á
tveimur flutningaskipum, sem
gætu tekið upp vöruflutninga,
og er þá aðallega miðað við
ferðir milli íslands og Amer-
íku. Ríkið mun ekki sjálft
kaupa þessi skip, en það mun
veita allan þann stuðning, sem
það getur í té látið til kaupa á
Landsbankinn skipar stjórn
yfir Kveldúlf og Alliance.
4 ----
Jafnframt hafa verið skipaðir eftirlits-
menn með daglegum rekstri félaganna
EINS OG ÁÐUR var skýrt
frá hér í blaðinu hefir
Lándsbankinn ákveðið að taka
hlútafélagið Kveldúlf til upp-
gjörs með þeim hætti að reka
félagið áfram meðan á uppgjör-
inu stendur, en þó með því að
setja nýja stjórn yfir fyrirtæk-
ið og sérstakan trúnaðarmann
til að hafa eftirlit með dagleg-
um rekstri þess.
Samkvæmt þessu ■ skipaði
bankaráð Landsbankans 1 gær
þá Skúla GuSmundsson fyrver-
andi atvinnumálarðherra og
Jón Maríusson aðalbókara
Landsbankans í stjórn Kveld-
úlfs, en félagið sjálft á að velja
einn mann í stjórnina.
Þá skipaði stjórn Lands-
bankans Svanbjörn Frímanns
son aðalgjaldkera bankans sem
trúnaðar- og eftirlitsmann sinn
með daglegum rekstri félags-
ins. Þá hefir Landsbankinn á
sama hátt skipað einn mann í
stjórn hlutafélagsins Alliance,
Hannes Jónsson fyrverandi al-
þingismann og trúnaðarmann
sinn með daglegum rekstri fé-
lagsins Sigurjón Jónsson, fyr-
verandi útibússtjóra á ísafirði.
slíkum skipum. Hefir Alþýðu.
blaðið og heyrt að eimskipafé-
lögin hafi mikinn áhuga fyrir
þessu máli.
í þessu sambandi má geta
þess, að fjárveitinganefnd sam-
einaðs þings flytur nú á alþingi
svohljóðandi þingsályktunartil-
lögu um samninga við stjórn
Eimskipafélagsins um kaup á
skipi:
,.Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnin að leita eftir sam-
komulagi við stjórn Eimskipa-
félags íslands um að það byggi,
aðallega vegna Ameríkuferða,
stórt vélskip til vöruflutninga,
með nokkru farþegarúmi á þil-
fari. Ríkisstjórninni er heimilt
að heita félaginu sanngjörnum
rekstrarstyrk um alt að 10 ára
skeið, í hlutfalli við þann
rekstrarhalla, sem félagið
kynni að verða fyrir á þessu
skipi vegna Ameríkuferða.“
Þó að þessi tillaga sé fram
komin á alþingi, mun stjórn
Eimskipafélagsins enga ákvörð-
un hafa tekið um byggingu
slíks skips, en ríkisstjórnin
mun vilja, með því að fá slíka
tillögu samþykta á alþingi, hafa
frjálsari hendur í samningum
um þetta mál við félagið.
Þessi mál eru í undirbúningi,
þó að ríkisstjórnin hafi enn ekki
tekið neinar fastar ákvarðanir
í þeim. Vegna mikilla gjaldeyr
isvandræða á ríkisstjómin við
mikla erfiðleik að etja, en þess
er að vænta, að alt verði gert,
sem unt er, til að undirbúa
þjóðina undir það að vera við-
búin þeirri einangrun, sem
hlýtur að koma ef styrjöld
brýzt út.
Fróðir menn telja að stríð nú
myndi koma miklu þyngra nið-
ur á okkur en ófriðurinn 1914
—1918.
Norska sendinefndin,
sem fer til Berlínar í tilefni af
pví, að Noregur getur ekki látið
af hendi helming þeirra 40000
smálesta síldarmjöls, sem um
hafði verið samið, að Þýzkalanc
keypti í Noregi, mun semja par
«n það, að Þýzkaland fái frá
oregi fiskimjöl í staðinn fyrir
það, sem á vantar. P.O.
Málfundaflokkur
Alpýðuflokksfélagsins hefir
tfund í Alpýðuhúsinu í kvöld kl
$Va- Mœtið stundvíslega.
Steinolían í Rúmeníu, sem Þýzkaland ásælist: Heil járnbraut-
arlest af steinolíugeymum, sem verið er að fylla til útflutn-
ings úr landinu.
Svar Rúmeniu við spurningu Hitlers:
Þýzka stjórnin færnst nm
að svara sjálf hvort Rámen
íu er ógnað af Þýzkalandi.
■■■ .-4.. ..—
Norðurlönd miða svör sin algerlega
við hið yfirlýsta hlutleysi sitt.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
NOREGUR, Danmörk, Sví-
þjóð, Finnland og Rúmen-
ía hafa nú sent svör við fyrir-
spurn þýzku stjórnarinnar í til-
efni af áskorun Roosevelts.
í svari norsku stjórnarinnar
segir, að Noregur telji sér ekki
ógnað af Þýzkalandi, en þó
myndi þjóðin telja sig í hættu.
ef ófriður brytist út.
Danmörk, Svíþjóð og Finn-
land svara því einnig, að þau
telji sér ekki ógnað af Þýzka-
landi.
í svari rúmensku stjórnar-
innar er bent á það, að Rúmenía
hafi engin landamæri sameigin-
leg með Þýzkalandi. Kveðst
rúmenska stjómin eiga örðugt
með að gefa ákveðið svar við
fyrirspurn þýzku stjórnarinnar
um það, hvort Rúmeníu sé ógn-
að af Þýzkalandi, og segir, að
þýzka stjórnin muni sjálf vera
færust um að svara þessari
spurningu.
Brezka viösklftamála-
nefnflin komin til
Rúmeníu.
heimboði Carols konungs, og hafi
hann gert tilboð þetta, er hann
,kom i heimsókn sína til London
síðastliðinn vetur.
Sagði Leith-Ross, að sendiför-
in væri ekki farin samkvæmt
neinni skyndiákvörðun, og hefði
hún verið undirbúin lengi. Til-
gang fararinnar kvað hann vera
þann að vinna að auknum við-
skiftum Bretlands og Rúmeníu.
Héðinn og komi
nnistar berjast
nm voidin.
Á „ollnbnrgeislnn“ al
verta forseti varnar-
banðafagsfns?
EFTIR að Alþýðublaðið hafði
skýrt frá því, að í 5—6
vikur hefði legið grein frá for-
manni bifreiðastjórafélagsins
Hreyfill hjá Þjóðviljanum, um
olíuokrið og benzínnjósnir —-
og ekki fengist birt, var greinin
loksins birt á sunnudag. Er þar
gefin ljót lýsing af málinu öllu
og hefir birting greinarinnar
haft þau áhrif, að ekki gengur
á öðru en svívirðingum innan
S.A.-flokksins. Hefir Einar Ol-
geirsson, sem alt af er veik-
geðja, reynt að sætta menn, en
ekki tekist og það ekki orðið til
annars en að hann hefir af báð-
um örmum verið stimplaður
sem rógberi.
Kemur og fleira til greina í
þessu. Jafnvel kommúnistarnir
hafa gert gys að Héðni fyrir 60
milljónirnar og ,.elsku Sturlu“
,og kenna honum um að flokkur-
inn hefir orðið að athlægi um
land alt. Héðinn heimtar hins
vegar að verða forseti hins svo-
kallaða ,,varnarbandalagB“ og
vegna togstreitunnar um for-
ingjasætin — og þó sérstaklega
formannssætið, orðið þess vald-
andi, að stofnfundi sambands-
ins hefir verið frestað hvað eft-
ir annað. Kommúnistar vildu að
Pétur G. yrði forseti sambands-
ins, en það tók H. V. ekki í mál
og krafðist þess sem formaður
Dagsbrúnar, sem hann er þó í
minnihluta í, að vera formaðtir
sambandsins. Reyna kommún-
istar að koma í veg fyrir þáð.
Samkomulagið er því ekki gott,
enda ekki við öðru að búast —
og þessum leik mun lúka méð
því að H. V. verður gefið spark.
Þessar mótsetningar hlutu að
koma í Ijós og þær eiga eftir að
koma enn betur fram.
Hátiðahold alþýðunnar
í Reykjavík 1. maí.
LONDON í gærkv. F.Ú.
BREZKA viðskiftamálanefndin,
sem send er til Rúmeníu
undir forystu Frederick Leith-
Ross, kom til Búkarest i dag.
I viðtali við blaðamenn hefir
Leit-Ross látið svo um mælt, að
för þessi sö farin samkvmmt
Kröfuganga, útifundur, skemtanir.
Tp* ULLTRÚARÁÐ verkalýðsfélaganna gengst fyrir hátíða-
A höldum 1. maí, á mánudaginn kemur, eins og undan-
(( farin ár.
Gefið verður út 1. maí blað, fjölbreytt og vandað — og
1. maí merki. En kvöldskemtanir verða haldnar í Iðnó og
Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Á fundi 1. maí nefndar alþýðufélaganna í gærkveldi
var ákveðið að hátíðahöldin skyldu hefjast upp úr hádeg.
inu og safnast fólk saman við Alþýðuhús Reykjavíkur. Þar
verður ræða og söngur, þá verður stutt kröfuganga, en síð-
an staðnæmst á Arnarhóli. Þar verða margar ræður fluttar
og einnig sungið.
Það er skylda allra unnenda alþýðusamtakanna, allra
andstæðinga ofbeldis og einræðis, að fylkja sér undir merki
samtakanna þennan dag.
Undirbúið daginn, félagar, sýnið þrótt ykkar, festu og
trygð við heildarsamtök alþýðunnar á íslandi.