Alþýðublaðið - 27.04.1939, Qupperneq 1
ALÞTÐUBLAÐIÐ
EITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
FIMTUDAGINN 27. aprU 1939.
ÚTGEFANÐI: ALÞÝDUFLOKKURÐIN
95. TÖLUBLAÐ.
Aðalkrðfurnar, sem fram v«rn bornarBretar ha*“ 2 “nd,r
vopnum, eftir að fyrsta akvðrðunln
i fyrstn krðfngðnnnnni, hafa nnnist
um herskyldu hefir verið framkv.
Vlnnið gegn snndrung alpýðusanntak-
anna ogl fyrir verndun lýðréttindanna.
-- --«----
Fylkið ykkur um alpýðusamtðkln 1. maf.
.. ♦ :
UUNDIRBÚNINGI1. maí nefnda Fulltrúaráðs verkalýðs- *"
félaganna að hátíðahöldunum 1. maí er nú að verða
íokið. Verður hátíðahöldunum hagáð að mestu leyti eins og
urdanfarin ár.
Um kl. 2 safnast fólk sam-
an við Alþýðuhús Reykja-
víkur, þar leikur hljómsveit
og ein ræða verður flutt.
Verður síðan farið í stutta
kröfugöngu, en að henni lok-
inni verður staðnæmst að
Arnarhóli og þar fara fram
ræðuhöld.
í 17 ár — fyrst 1923 — hafa
alþýðufélögin gengist fyrir há-
tíðahöldum þennan dag — og
meðan samtökin voru óklofin,
ríkti fullkomin eining meðal al-
þýðunnar 1. maí, eftir að kom-
múnistar klufu alþýðusamtökin
iiafa verkamenn verið 1 tveimur
fylkingum — og nú eftir að
lléðinn Valdimrsson sveik Al-
þýðuflokkinn og sameinaðist
kommúnistum — verða fylk-
ingarnar þrjár. Alþýðuflokkur-
inn hvetur alla félaga sína að
fylkja sér um flokkinn þennan
dag og taka þátt í hátíðahöld-
unum, látið ekkert hindra ykk-
ur í því. Stefna Alþýðuflokks-
ins er föst og ákveðin, að vera
alt af á verði um hagsmuni
fólksins, sporna fast á móti
hvefri réttindasviftingu, taka
þátt í öllum störfum, sem miða
að lausn á erfiðleikum og gæta
alt af í því sambandi hagsmuna
alþýðunnar.
Við lausn þeirra mála, sem
nýléga hefir verið ráðið til
lykta, hefir enginn flokkur eins
og Alþýðuflokkurinn gætt
hagsmuna umbjóðenda sinna.
Hefði hann ekki tekið þá af-
stöðu, sem hann tók, þá hefði
verkalýðurinn staðið algerlega
várnarlaus gagnvart fleiðingum
geng islækkunarinnar.
Kommúnistar tóku aðra af-
stöðu. Verkamenn geta nú eftir
að alþingi hefir verið frestað
spurt þá um árangurinn af
þeirra starfi.
Alþýðuflokknum er þð fylli-
iega ljóst, að alt veltur á þvi
fyrir íslenzkan verkalýð að
halda þeim lýðréttindum, sem
hann hefir. 1923, þegar flokk-
uririn fyrsta sinni hafði hátíða-
höld 1. maí, voru aðalkröfur
hans: 21 árs kosningarréttur,
jafn og almennur, afnám rétt-
indásvifíingar vegna sveitar-
lvjálpar, breyting á kjördæma-
skipuninni í lýðræðislegri átt og
lóks 8 stunda hvíld á togurun-
um.
Þetta voru aðalkröfur alþýðu-
samtakanna þá — og -þær hafa
allar unnist.
Þá skildi alþýðan í landinu
hve þýðingarmikið það væri að
fá þessum kröfum framgengt.
Þs»r voru skilyrði fyrir því að
verkalýðurinn' gæti sótt fram í
þjóðfélaginu.
.Ef þessi réttindi verða afnum-
in er voði fyrir dyrum hjá al-
þýðunni. Og aðalhættan á því
stafar af komúnistaflokknum.
Hann skapar ofbeldisástandið,
hann sáir einræðisfræjunúm.
Sú hefir afleiðingin orðið af
hinni siðlausu starfsemi þessa
flokks alls staðar þar sem hann
hefir orðið öflugur. Hér stefnir
í sömu átt. Það hljóta allir að
sjá, sem opin hafa augun. Al-
þýðuflokkurinn miðar því starf
sitt og baráttu gegn ofbeldinu
og fyrir lýðræðinu, auknum
lýðréttindum til handa alþýð-
unni, aukinni atvinnu og meiri
menningu.
Alt veltur á því fyrir alþýð-
una, að hún skilji þetta og starfi
samkvæmt því.
Fylkið ykkur undir merki
alþýðusamtakanna 1. maí.
Varist blekkingar andstæð-
inganna. Standið einhuga og
öflug með Alþýðuflokknum.
/k LÞÝÐUBLAÐINU barst
í gærkveldi svolátandi
tilkynning frá skrifstofu
borgarstjóra:
,,Svo sem kunnugt er -leiddu
tilraunir þær, sem á fyrra ári
voru gerðar til útvegunar láns-
fé erlendis til Hitaveitu Reykja-
víkur að þeirri niðurstöðu í bili,
að ekki væru þá hagkvæmir
tímar til útboðs á láni til fram-
kvæmdanna.
Þau atriði. sem þá voru láns-
útboði til fyrirstöðu, hafa að
ýmsu leyti reynst óbreytt til
þessa, og verður ekki með vissu
séð, hve lengi svo kann að
verða.
Hins vegar hefir jafnframt
verið athugað hvort hefja mætti
framkvæmdir í málinu nú í vor
eða sumar án undangengins
lánsfjárútboðs.
Forystu fyrir tilraunum til
að koma málinu fram með þess-
um hætti hefir Knud Höjgaard
verkfræðingur í Kaupmanna-
höfn haft og er nú vissa fengin
um að tilboð muni koma um
framkvæmd verksins á þessum
grundvelli frá verkfræðinga-
RAssneskur ílngmað-
nrvæntanlegnrhing-
að I dag eða á morgnn
Hann flýgnr til New York
af tilefni heimssýningarinnar.
JAFNVEL í dag er von á rúss
neska flugmanninum Kok-
niaki, sem ætlar að fljúga í ein-
um áfanga frá Moskva til New
York. Fer flug þetta fram í sam-
bandi við opnun heimssýningar
innar.
Með Kokniaki. er maður, sem
heitir Gordienko, en flugvélin
heitir Moskva. Ætla þeir að
fljúga yfir Svíþjóð, Noreg, ís-
land og Grænland, og hafa út-
varpsstöðina hér sem miðunar-
stöð.
Ætlaði „Moskva“ að leggja
af stað á þriðjudagskvöld, en
gat það ekki vegna veðurs. Flug
vélin er landflugvél og mun
ekki lenda hér, nema í nauðir
reki, því að ætlunin er að fljúga
alla vegalengdina í einum á-
fanga.
Knud Höjgaard
verkfræðingur.
firmanu Höjgaard & Schultz A.
S., er bygði rafmagnsstöðina við
Ljósafoss í ákvæðisvinnu.“
Alþýðublaðið skýrði fyrir
nokkrum dögum frá þeim
samningaumleitunum, sem
Hðjgaard og Schultz
gera tllboð í hltaveituna
—-- * .. ■
Vafasamt að tilboðið geti
orðið nógu hagkvæmt ?
Verkalýðssamtökin veitast gegn frumvarpinu.
ipifpt
Brezka herskipið „Resolution'
sem myndin er af, er eitt af
stærstu herskipunum í flotanuin
Einkaskeyti til Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
pHAMBERLAIN tilkynti
^ í neðri málstofu brezka
þingsins í gær ákvörðun
brezku stjórnarinnar um að
innleiða herskyldu í Bret-
landi. Tilkynti hann jafn-
framt að frumvarp um þetta
efni yrði lagt fyrir þingið í
næstu viku.
Er ákveðið að kalla alla
menn á aldrinum 20—21 árs
til herþjónustu í 6 mánuði
og að þeir myndu að æfinga-
tímanum afloknum fá tæki-
færi til að ganga í heima-
herinn og vera í honum í 3V2
ár. Söfnun sjálfboðaliða í
herinn heldur áfram.
Þá tilkynti Chamberlain að
stjórnin hefði ákveðið að gera
víðtækar ráðstafanir til að tak-
marka gróðabrall í sambandi
við endurhervæðinguna.- Ef ó-
friður brýzt út verða sett á
lög, sem ákveða refsingu fyrir
stríðsgróðabrall, sem takmarka
einkagróða og sem gæta hags-
muna ríkisins. Það er talið að
þessi ákvæði um herskyldu
verði til þess, að herstyrkur
Englands verði um 2 milljónir
manna.
Einræðisrikm vilia cklii
skilja afstððn Bratn.
Pétur Ottesen
lýsir Garðari
Hnomenn hlejrpa á
sprett nndir lokin.
SIGLUF J ÖRÐUR og
Ólafsfjörður voru
mikið til umræðu í alþingi
í gærkveldi. Var rætt um
fasteignagjald ríkisverk-
smiðjanna til Siglufjarðar
og ábyrgð á láni til raf-
veitu fyrir Ölafsfjörð.
Sköpuðu deilurnar um
þessi mál nýja flokkaskift-
ingu í þinginu.
Urðu þingmenn ákaflega
reiðir hver öðrum og fuku
óþvegin orð. Sagði Pétur
Ottesen t. d. um Garðar
Þorsteinsson, að það væri
til háborinnar skammar
fyrir alþingi, að slíkum
manni og G. Þ. skyldi hafa
skolað inn í þingsalinn. En
Garðar svaraði með álíka
orðbragði um bóndann.
Var eins og þingmönnum
þætti gaman að hleypa á
sprett svona undir lokin.
fram hafa farið í Kaupmanna-
höfn undanfarið um fram-
kvæmdir á hitaveitunni. Svar
Frh. á 4. siðu.
Danir búa sig undir ófrið.
Einkaskeyti til Alþýðublaðsins.
, KHÖFN í morgun.
FJÖGUR ÞÚSUND Kaup-
mannahafnarbúar hafa
verið kallaðir til starfs við loft-
varnir í borginni. Hefja þessir
menn nám sitt innan fárra
daga. Fer námið fram á kvöld-
um og helgidögum.
LONDON í gærkv. F.O.
Um leið og Chamberlain gaf
þessa yfirlýsingu, sagði hann, að
þrátt fyrir hina miklu baráttu
brezku stjórnarinnar sýndist ekk-
ert geta komiÖ einræðisríkjunum
í skilning um, að brezka stjórn-
in væri alráðin í því að sætta
sig ekki við fleiri árásir eða alls-
herjaryfirdrotnun einstaks ríkis,
og fyrir því hefði orðið að grípa
til þessa ráðs.
Frh. á 4. síðu.
Aðrar fréttlr:
Mikilvægar stjórnmálaviðræðnr.
Milljónir til flugvéla í Bandarikjunum.
------*-----
Gafencu utanríkismálariáð-
herra Rúmeníu kom til Parísar
í gær til viðræðu við franska
stjórnmálamenn. Bonnet utan-
ríkismálaráðherra Frakka og
sendiherra Rúmeníu í París og
margt annara þektra manna tók
á móti honum á járnbrautar-
stöðinni.
Brezka viðskiftamálasendi-
nefndin í Búkarest átti mjög
annríkt í gær og hélt langa
fundi með rúmenskum stjórn-
málamönnum og fésýslumönn-
um. Það var látið uppi opinber-
lega í gærkveldi, að góðar horf-
ur væru á um samninga og að
eitt af málum þeim, sem rætt
hefði verið um, væri ráðstöfun
á olíuframleið8lu Rúmeníu.
í §ofia er opinberlega tilkynt,
að Potemkin, aðstoðarutanrík-
ismálafulltrúi Sovét Rússlands,
hafi í gær átt mjög mikilvæga
viðræðu við forsætisráðherra
Búlgaríu.
Potemkin er nú á leið til
Tyrklands og mun dveljast þar
í sex daga, en á leiðinni heim
til Moskva mun hann aftur
koma við í Sofia og Búkarest.
f Ðanzig vildi það til í gær,
að allmargir lögreglumenn fóru
inn í pólskan barnaskóla og
höfðu þaðan á brott 18 böm og
fóru með þau 1 þýzkan skóla.
Fulltrúi Pólverja í Danzig hefir
lagt fram mótmæli gegn þessu
við yfirstjórn borgarinnar.
Frh. á 4. sffcu.