Alþýðublaðið - 04.05.1939, Síða 2

FIMTUDAGINN 4. MAÍ 1939
AL-ÞÝÐUBLAÐIÐ
EORMIBM
Snæ-
drottningín.
I1, r"' 'l " . ..„! , í t ft tW A
Einn salurinn var öðrum fallegri og nú voru þau komin
inn í svefnherbergið. Loftið var úr dýrmætu gleri.

■ vaVmv. ....
og á miðju gólfi stóðu rúm með gullstuðlum. Hún ýtti ársalnum til hliðar og sá brúnan
Annað rúmið var hvítt, þar svaf prinsessan, hnakka. Það hlaut að vera Óli. Hún kallaði
hitt rúmið var rautt og þar ætlaði Gerða að nafnið hans, draumarnir þutu framhjá og
leita að Óla. hann vaknaði og snéri sér við. En það var þá
ekki Óli litli.

Prinsinn líktist honum aðeins á hnakkann. Þá grét Gerða litla og sagði henni alla sögu
Qg prinsessan vaknaði líka og spurði, hver sína og hvað krákurnar hefðu gert fyrir hana.
þetta væri.
UMRÆÐUEFNI
Afgreiðsla ávaxtanna og
vandræði afgreiðsliunanns-
ins. Skrif blaðanna. Bréf til
mín frá Hirti Ingþórssyni.
ATHUGANIR HANNESAR
Á HORNINU.
Hjöetur ingþórsson, —
maSurinn, sem skiftí of fáum
ávöxtum milli of margra manna
eftir of mörgum lyfseðlum hefir
skrifað mér langt bréf, sem ég tel
sjálfsagt að birta. Mun almenning-
ur fá nýjan skilning á hinu erfiða
og vanþakkláta starfi hans, eftir
að hafa lesið bréfið. Bréfið er á
þessa leið:
„1 ATHUGUNUM ÞÍNUM og
Morgunblaðsins hafa undan-
farið verið bréf og greinar frá ein-
hverjum ávaxtaneytendum, sem
mjög kvarta undan afgreiðslu á
vöru þessari. Ég hefi nú undan-
farið fengið það vandasama og
vanþakkláta verk, að hafa
með höndum — vegna Skipaút-
gerðar rikisins — úthlutun ávaxta
gegn læknisreeeptum, og hefi ég
auðvitað ekki fremur en guð al-
máttugur getað gert svo öllum líki.
Til þess að þeir, sem skrifað hafa
svo orðljótar greinar um mig, að
þær fást ekki prentaðar, og aðrir,
sem lesið hafa um þær aðfinslur og
alla þá hlutdrægni og ókurteisi
sem ég hefi átt að sýna, geti séð
þá hlið málsins, sem að mér snýr,
vil ég biðja þig fyrir eftirfarandi
línur. Fólk heldur yfirleitt, að tak-
markanir á innflutningi ávaxta
Stafi aðallega af illvilja þeirra, sem
með völdin fara, en geta ekki
skilið að ekki er hægt að kaupa
endalaust, án þess að hafa nokkuð
til þess að borga með. Það hefir
verið áætlað, að til þess að full-
nægja ávaxtaþörf bæjarbúa, þurfi
um 1200 kassa mánaðarlega af nýj-
um ávöxtum, en við fáum tæplega
200 kassa á mánuði fyrir öll
sjúkrahús og alla sjúklinga hér 1
bæ og úti um land. Það er fróð-
legt að geta þess hér, að ef hver
‘ maður á landinu fengi eina appels-
ínu daglega, niundi það kosta rúml.
3.5 millj. kr. á ári í útlendri val-
utu, og yrði það þá álitleg upp-
hæö, sem neytendurnir fengju að
grelða.
EINN HINNA ÓÁNÆGÐU hefir
einhversstaðar réttilega tekið það
fram, að engum alvarlega veik-
um manni muni batna af nokkr-
um appelsínum, enda var ætlun
okkar að afgreiða oftar en einu
sinni út á hvert recept. Jafnvel
nokkrum sinnum, en sú leið var
fljótt gerð ófær. Fyrst og fremst
vegna þess, að læknar voru mjög
gjöfulir á recept og svo af því, að
fólk misnotaði þau á allan hátt. í
mörgum tilfellum fékk fólk rec-
ept vegna tilfallandi sjúkdóma,
ekki langvarandi veikinda, t. d.
ef viðkomandi var nýkominn heim
af sjúkrahúsi, hafði fengið inflú-
DAGSINS.
ensu eða þess háttar, og þurfti á-
vexti sér til hressingar um stutt-
an tíma, en um það var ekkert
tekið fram á receptinu. Fólk tók
nú út á þessi recept sín einu sinni
eða tvisvar og lánaði svo kunn-
ingjum sínum þau á eftir til að
fá út á þau líka. Svo þessi leið var
úti lokuð. Þá ákváðum við að
afgreiða ekki nema einu sinni út
á hvert — og tókum þau svo. Þá
var það ekki óalgengt á meðan við
afgreiddum oftar en einu sinni út
á þau, að sá sem receptið hljóðaði
á, kom í dag og fékk afgreitt út á
það. og svo kom einhver annar
daginn eftir og átti að sækja á-
vexti fyrir hann, því receptið væri
hjá okkur og er mér ekki grun-
laust um, að einhverjir hafi getað
slegið sér meira en til var ætlast
á þennan hátt. Þá kom oft fyrir, að
einhver kom og þóttist eiga að
sækja ávexti fyrir t. d. Jón Jóns-
son, sem ætti recept hjá okkur.
Tók það þá langan tíma að leita
að því, en auðvitað fannst ekkert
receptið, hafði aldrei verið til. —
Fór þá sendimaður út með miklu
veldi og nokkrum orðum um, að
við hefðum týnt því. Þá höfðum
við þá reglu, að segja fólki ná-
kvæmlega hvaða dag ávextir yrðu
afgreiddir, en árangur þess varð
sá, að snemma þann dag ruddist
svo margt fólk inn á skrifstofuna,
að við sjálft lá, að það træðist
undir og létu margir ófriðlega
mjög. Einn daginn afgreiddum við
nálega 700 manns og getur tæp-
lega nokkur, sem vit hefir á, talið
það lélega afgreiðslu, allra sízt, —
þegar tekið ér tillit til þess, að
maður verður að svara allskonar
spurningum og stundum lenda í
stælum við suma, sem finst þeir
fá oflítið af ávöxtum.
ÉG VIL TIL GAMANS segja frá
því, að einn, sem líom með á-
vaxtaseðil upp á citrónu, vildi fá
heilan kassa, 300 stk., hann átti að
nota eina á dag. Ég reyndi að gera
honum ljóst, að mestur hluti þess
mundi verða ónýtur, en það var
sama, bara að fá kassann. Ég lét
hann fá 30 stk. eða mánaðarforða,
og fór hann svo, eftir að hafa sent
mér nokkur vel valin kveðjuorð,
en áberandi óánægður var hann
með sína afgreiðslu. Sama var með
ávaxtaseðil upp á epli fyrir 9 mán-
aða gamalt barn, hann vildi óður
fá einn kassa af eplum, ekki man
ég nú hvað hann fékk, en ánægður
var hann ekki. Einn daginn kom
maður með recept, á því var ná-
kvæmlega tiltekið hvað hann ætti
að fá, af citrónum, rúsínum og
appelsínum. Það stóð svoleiðis á,
að ég átti þá ekki til nema appels-
ínurnar og rúsínurnar og afgreiddi
ég það, strikaði yfir það á recept-
inu og lét svo manninn hafa það,
og sagði honum hvenær við fengj-
um eítrónurnar. Hinn tiltekna dag
kemur hann aftur með receptið og
afgreiddi ég þá sítrbnurnar — og
fæ honum svo nötuna, hann spyr
þá með þjósti miklum, hvort hann
eigi ekki að fá appelsínurnar og
rúsínurnar líka. Ég spurði hann,
hvort ekki mundi vera bezt að tala
ekki meira um það og fór hann
þá út og skelti mjög á eftir sér
hurðinni, hann hafði viskað út yf-
irstrikanir mínar yfir appelsínurn-
ar og rúsínurnar. en ekki gert það
nógu vel, svo ég tók eftir því.
Fólk, sem beið eftir afgreiðslu og
sá hann fara svona óánægðan út
og ekki fá allt afgreitt, sem hann
bað um, hefir efalaust álitið, að
ég hafi beitt hann rangindum, en
ekki vitað hina réttu ástæðu.
ÞÁ ÞAGNAR SÍMINN ALDREI
og mitt fyrsta verk er, þegar ég
kem heim á daginn, að taka
símann úr sambandi. Alltaf er ver-
ið að spyrja um ávexti, bæði þeir,
sem þurfa þeirra með, en þó mest
aðrir. Venjulega spyr ég þann er
hringir, hvort hann eigi recept hjá
mér. Nei, hann á þá ekkert recept
en vill vita, hvenær ávextir komi,
til að geta verið búinn að útvega
sér það, áður en alt sé búið, slík-
um fyrirspurnum gef ég engin á-
kveðin svör, segi að þeir komi í
næstu viku eða þá hinni. Ef bréf-
in, sem þú hefir fengið, eru eitt-
hvað í áttina við það, sem ég fæ að
heyra daglega, skal mig ekki furða
þó þú látir hjá líða að prenta þau,
því það er ekki óalgengt, að manni
er vísað til hins neðsta eða
lengra, og ein kona, sem hringdi
og hitti svo illa á, að ávextir voru
nýbúnir í það skiftið, sagði, að ég
skifti því milli kunningja minna
og stæli svo afganginum. Hún
skyldi sjá um, að ég yrði rekinn,
ef nokkuð yrði úr þjóðstjórninni
og einhver Sjálfstæðismaður yrði
ráðherra. Guð blessi yðar hátign,
svaraði ég. Það hefir komið fyrir,
ekki einu sinni, heldur oftar, að
hringt hefir verið og spurt um á-
vexti. Jú, viðkomandi hafði rec-
ept á ávexti. Þeir yrðu að koma
fyrir kvöldið, það væri mjög áríð-
andi. Hef ég þá stundum spurt: Nú,
eru kannske gestir í kvöld? Já, það
koma gestir. — Út á þennan sjúk-
dóm heimtaði fólk ávexti.
ÉG HEFI NÚ TALAÐ við flesta
lækna bæjarins um þetta og skýrt
fyrir þeim okkar ástæður og hve
lítinn innflutning við fáum. Hafa
þeir tekið því mjög vel, og hefir
þetta nú breytzt mjög, þannig, að
minna er nú gefið út af receptum
en áður var, og einhver von um að
geta hjálpað þeim, seem nauðsyn-
legast þurfa ávaxta með. Ég hefi
haft fullan vilja til að reyna að
láta þá ávexti, sem við fáum, koma
þeim til góða sem mest þurfa
þeirra með, og til þess að vita
hverjir það eru — hefi ég látið
fólk leggja sín recept inn og ekki
afgreitt þau samdægurs, nema
læknir hafi áður verið búinn að
biðja sérstaklega um það, en það
er alvanalegt, að þeir hringja og
biðja um fljóta afgreiðslu fyrir
suma, en segja — að láta þá ann-
ars bíða, ef ekki sé nóg til af á-
vöxtum. Síðan hefi ég talað við
læknana og borið mig saman við
þá, hverjum séu ávextir nauðsyn-
legastir og þá — hvaða tegundir
Fólk biður uf eins mikið og
það geti fengið af öllum tegundum,
bæði nýjum, þurkuðum og niður-
soðnum. Það var einhver að kvarta
undan því í Morgunblaðinu, að
hann hefði komið með 2 recept og
hvorugt fengið afgreitt, því annað
hefði verið of gamalt en hitt of
nýtt — og að ég hafi afgreitt 2—3
menn á meðan hann hafi enga af-
greiðslu fengið. Þetta getur vel átt
sér stað, því eins og ég hefi getið
hér að framan, þá biðja læknar
oft um að flýta afgreiðslu fyrir
suma sjúklinga, t. d. eftir upp-
skurði eða því um líkt.
ÞAÐ SEM ÉG nú hefi sagt um
talsmáta og framkomu viðskipta-
vina minna á ekki við nema um
lítinn, já, mjög lítinn hluta af öll-
um þeim fjölda manns, sem hefir
orðið að leita til okkar um ávexti.
Allur fjöldinn hefir verið kurteis
og skilið þá erfiðleika, sem ég hefi
átt við að stríða, og eftir þeim
kynnum, sem ég hefi feengið, eru
hinir óánægðu venjulega þeir, sem
vildu heimta meira í sinn hlut en
sanngjarnt var, en voru hundsaðir
í því og reyna svo að fá reiði
sinni framrás gegn um dálka blað-
anna. Það stóð einhversstaðar
að starfsmenn hins opinbera mis-
skildu mjög köllun sína, ef þeir á-
litu sig ráðna til þess að svara akæt
ingi og illindum, þegar kurteisis-
lega væri til þeirra talað. Ég full-
yrði, að þeim sem við mig hafa
talað í kurteisi, hefi ég svarað eins
— en ég álít. að ég misskildi mjög
köllun mína, ef ég léti fáeina gikki
vaða uppi með frekju og hnútum
eins og þeim sýnist af ótta við það
að þeir kynnu að sparka úr klauf-
um, t. d. í blöðum eða annarsstað
ar. Ótal margt fleira bæði ljótt
og spaugilegt mætti um þetta
segja, og engan mundi ég öfunda
í mínum sporum, og ekki býst
ég við því, að þeir, sém mest um
þetta tala og bera sig mest undan
þeirri afgreiðslu, sem þeir hafa
fengið, mundu sleppa við aðfinnsl-
ur og illmælgi þeirra, sem ánægju
hafa af því að tala illa um aðra
og finna að öllu.
ÉG HEFI reynt að gera þetta
eftir því, sem ég hefi haft vit á, en
er þess jafn viss, að alltaf getur
manni yfirsést, og enginn von er
til að gera svo öllum líki.”
TLfAÐURINN SEM HVARF
28.
fyrirvaralaust yrðuð neyddir til að skyndiselja allar eignir yðar,
hvað álítið þér þá að þér munduð geta fengið fyrir þær í reiðu
fé — í hæðsta lagi?“
Carter beit á vörina og leit spyrjandi á Blake.
„Tæplega meira en svo sem fimta hlut hins raunverulega
verðs,“ svaraði hann svo.
,,Og líklega tæplega það. Og athugið þér þá, hvernig málið
horfir við Þér eeigið enga aðra erfingja og þar af leiðandi er það
yðar heitasta ósk, að systir yðar og barn hennar fái að njóta
eigna yðar, ef þau finnast, hvenær sem það verður. — En þá
getur vel komið svo að ekkert verði eftir af auðæfum yðar,
eignirnar fallnar í verði eða á annan hátt glataðar. — Það
getur líka farið svo, að þau finnist aldrei. Þegar þér eruð dá-
inn, mun leitin eftir þeim verða framkvæmd af málafærslu-
manni yðar, sem vitanlega hefir ekki annan áhuga fyrir ár-
angri hennar, en skyldurækni embættismannsins, sem oft er
misjöfn. — Horfurnar fyrir því að þér getið ráðstafað eignum
yðar óskertum, herra Carter, eru því laust frá því, að vera
glæsilegar.“
„Ég skal játa það, að þér hafið rétt fyrir yður og það hrygg-
ir mig mjög, en ég skil ekki ástæður yðar fyrir því, að benda
mér á þetta. — Hversvegna gerið þér þetta?“
„Sökum þess að ég kem hingað til yðar til að gera yður
tilboð. Ég kem hingað, herra Carter til að bjóða yður 200 þús-
und dollara í reiðu fé fyrir allar eignir yðar, hverjar sem eru.“
,,Hvað — hvað segið þér?“
„Mér er bláköld alvara. — Takið við þessum 200 þúsund
dollurum, sem ég býð yður og fastsetjið upphæðina þannig,
að ekki sé hægt að hrifsa hana fyr en systir yðar og barn
hennar er fundið, — og leyfið mér að sjá um, hvernig leitin
eftir þeeim er framkvæmd. Ég heiti yður að sýna sama áhuga
eins og það væri mín eigin systir.“
Carter hristi höfuðið í mállausri undrun.
„Þetta er ómögulegt. Þetta er alltof gott til að geta verið
veruleiki. — Ég á enga ósk heitari. — En þetta er ómögulegt.“
,,Því ætti það að vera ómögulegt?11
„Nú, þetta er hrein og klár vitfyrring! Slíkir hlutir ske ekki.
Hversvegna skylduð þér vilja gera allt þetta fyrir mig?“
„Sökum þess að ég ætla að fá hjá yður annað 1 staðinn.“
„Já, einmitt. Það hlaut að liggja eitthvað á bak við. En hvað
getur það verið, sem þér óskið eftir að fá hjá mér?“
,,Það sem þér hafið ekki lengur neitt not af, herra Carter.
— Það er fortíð yðar. — hið liðna líf yðar, allt sem liggur að
baki yðar. Horfnar minningar, — nafn yðar — alla fyrri til-
veru yðar.“
„Þér hljótið að vera brjálaður maður!“ — Það lá við að
Carter æpti orðin. — „Hringlandi snarbrjálaður eða blind-
fullur.“
„Þvert á móti,“ svaraði Blake. „Ég heefi aldrei verið með
jafnréttu ráði og á þessari stundu. Ég skal leggja spilin á
borðið fyrir yður og tala við yður eins og maður talar við
mann. Ég skal segja yður hversvegna ég heefi einmitt valið
yður meðal hundruð annara manna. Hvernig ég hefi sent af
stað hópa af leynilögreglumönnum til að hafa upp á yður.
Þér eruð eini maðurinn í veröldinni, sem getið hjálpað mér.“
Það kom einkennilegur glampi í hin dökku augu Carters.
Dagar hans á hressingarhælinu höfðu verið hver öðrum leiðin-
legri, enginn kom til að heimsækja hann eða spyrja eftir hon-
um eða líðan hans. En hér var æfintýrið allt í einu komið og
j»að meira en lítið spennandi æfintýri. Hann ætlaði að minsta
kosti að heyra hvað þessi ókunni maður segði. Og meðan hann
hlustaði á Blake, varð hann snortinn af mælsku hans og rök-
fastri hugsun. Það var heldur ekki einkennilegt, þó orð Blakes
hefðu nú áhrif. Hann hafði grætt öll sín auðæfi á því að verja
og tala máli skjólstæðinga sinna frammi fyrir dómurum. Og
nú talaði hann fyrir sínu eigin máli í fyrsta sinn. í meira
en hálftíma talaði hann látlaust. Hann útlistaði nákvæmlega
allar ráðagerðir sínar og framtíðarfyrirætlanir, en án þess að
láta uppskátt hver hann var. Og þegar hálftíminn var liðinn
vissi Blake að hann hafði unnið mál sitt. — Honum hafði
tekist að vinna samúð Carters og fá hann til að líta á málið
sömu augum og hann sjálfur.
„En hvernig á ég að trúa yður. Hvernig get ég vitað .....“
„Ef þér aðeins viljið hlusta á mig,“ greip Blake fram í, „þá
skal ég segja yður það ........“
"C' NN ÞÁ einu sinni höfðu peningarnir veitt Jim Blake
JL-i uppfylling óska sinna. Svo lagði hann af stað með Carter til
baka til Omaha til sjúkrahúss doktors Grimshaws. Hann lét
ekkert til sparað til að gera hinum dauðsjúkra manni ferðina
sem þægilegasta og annaðist hann á allan hátt sem sjúkan
bróður eða föður.
Daginn eftir að þeir voru komnir þangað heim, var gengið
frá kaupum þeirra. Jim Blake afhenti Francis Carter 200.000
dollara í seðlum. Carter var gamall og reyndur fjármálamað-
ur. Þó brá hann litum er hann sá hina geysilegu peninga-
hrúgu. En hann hafði heitið því, að spyrja einskis frekar og
það efndi hann. Peningana lagði hann á blindreikning í banka
í Omaha, sem hann hafði áður haft viðskifti við. Svo fylgdi
langar rekistefnur og viðræður við málafærslumenn og ótölu-
legur fjöldi skjala var undirritaður. Carter festi peningana
þannig, að ekki var hægt að hreifa þá fyr en hin horfna aystir