Alþýðublaðið - 05.05.1939, Page 1

KITSTJÓRI: P. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKUBXNN
XX. ÁBGANGUB
FÖSTUDAGINN 5. MAÍ 1939
102. TOLUBLAÐ
Bðnmrksðlagning á
fPmargar bygging-
í dag ákveðið um timb-
ur og $ms biisábðld.
VERÐLAGSNEFND heíir und-
anfarið unnið af miklu
kappi að því að ákveða há-
marksálagningu á ýmsar vöru-
tegundir, er snerta byggingariðn-
aðinn — og mun verða geíin út
tilkynning um það I dag eða á
morgun.
Pessar vörutegundir eru: Lino-
leum, gúmmí á ganga og stiga,
miðstöðvarofnar, miðstöðvarkatl-
ar, eldavélar, baðvatnsgeymar,
vatnsleiðslurör og tilheyrandi,
baðker, vaskar, klösett, skolprör,
vatnskranar, allar málningar-
vörur og málningartæki, veggfóð-
ur, þakpappi alls konar, húsa-
pappi, þakefni, gólf- og vegg-
flísar, húsastigar, einangrunar-
plötur úr korki, saumur allskonar.
Hámarksálagningin er auðvitað
mjög misjöfn og mun hafa mis-
jöfn áhrif í verzlunum, þar sem
sumar verzlanir hafa lagt á þess-
ar vörur um 30% en aðrar um
60%.
I dag mun nefndin ræða um
hámarksálagningu á timbri og
búsáhöldum ýmis konar.
Héðini bi
yrir afgíop baisi
flamt hefnr haft stórfé a£
verkamðnnnm og vill fá hjálp bæjarstj.
til að geta pvegið af sér sktSmmina.
víkor neitar bönorði
kommdBista.
Fundur var nýlega haldinn í
Verkamannafélagi Hólmavíkur.
Kom fram tillaga á fundinum um
að félagið gengi í svo kallað
„varnarbandalag“ kommúnista.
Var tillögunni vísað frá með yf-
irgnæfandi meirihluta atkvæða.
P ORINGINN „út á við“
mætti sem varafull-
trúi kommúnistans Bjarnar
Bjarnasonar á bæjarstjórn-
arfundi í gær. Og nú var ekki
hávaðinn eða frekjan, hvort-
tveggja var skilið eftir utan
dyra, enda var hér um hón-
orðsför að ræða —• og því
nauðsynlegt, að setja upp
spariandlitið.
ASalfundarefni bæjarstjórnar
með því, að varaforseti Jakob
Möller las upp úrskurð ráðu-
neytisins út af deilumálunum
um varafulltrúaréttindi Héðins
Valdimarssonar. Að því loknu
sagði H. V. nokkur vel valin orð
— og svo var ekki meira rætt
um það.
Aðalumræðuefni fundarins
voru fundagerðir ýmissa nefnda,
en Héðinn Valdimarsson hóf
umræður um Styrktarsjóð
verkamanna- og sjómannafé-
laganna í Reykjavík, hinn svo-
kallaða Stórasjóð.
Flutti H. V. tillögu þess efnis
að bæjarstjórn samþykkti að
fela bæjarráði að gera frumvarp
að nýrri reglugerð fyrir sjóðinn
í samræmi við tilmæli frá
Dagsbrún.
Þetta mál er þannig vaxið,
að þegar togararnir voru seldir
úr landi 1917 var myndaður
Dauðaslysið á Barónsstígnum:
Bœstiréttnr dœmdi i morgun Odd
Olafsson stnd med. i 20 daga
einfalt fangelsi skiiorðsbnndið.
... ....... !
T MORGUN kvað hæstiréttur upp dóm í máli valdstjórn-
arinnar gegn Oddi Ólafssyni læknanema, Leifsgötu 9.
vStýrði hann bifreiðinni R. 28, sem ók á-stúlkuna Guðrúnu
Guðmundsdóttur í vetur, en hún slasaðist svo að hún beið
hana.
Um kvöldið, er slysið vildi til,
sat mættur inni á Hótel Borg
ásamt þremur kunningjum sín-
um. Fór hann því næst út á-
samt einum þeirra og gekk um
bæinn stundarkorn,
Á Lækjartorgi hitti hann
eiganda bifreiðarinnar R. 28,
Óskar Ingvarsson, og datt í hug
að fá lánaða bifreið hans
stundarkorn. Vissi hann af
systrum sínum í bíó og datt í
hug að aka þeim heim. Óskar
léði Oddi bifreiðina.
Ók Oddur því næst hringferð
um bæinn og því næst upp
Hverfisgötu. Á horni Baróns-
stígs og Hverfisgötu hitti hann
systur sínar og tók þær upp í
bílinn og ók því næst suður
Barónsstíg.
Þegar Oddur ók upp Baróns-
stíginn, segist hann hafa verið
á þriðja gear og ekið, að því er
hann hyggur, á 20 km. hraða.
Sá hann þá bifreið R. 834 koma
á móti sér. Segir hann að ljós-
um þeirrar bifreiðar hafi brugð-
ið fyrir sig, svo að hann sá
ekkert fram. Rétt á eftir varð
stúlkan fyrir bíl hans. Kveðst
hann ekki hafa tekið eftir
stúlkunni og getur ekki kert sér
grein fyrir því, hvort heldur
skeði fyrr, að hann sá hana.
eða fann áreksturinn. Var hún
að hrökkva frá bifreiðinni, er
hann kom auga á hana. Hann
segist þegar hafa getað stöðv-
að bifreiðina. Hafði hann þegar
farið út úr bifreiðinni og geng-
Frh. á 4. síðu.
sjóður, að upphæð 100 þúsund
krónur, sem verja átti til styrkt-
ar verkafólki í Reykjavík í
Reykjavík í veikindum. En það
ákvæði er í reglugerðinni, að
réttindi til styrkja úr sjóðnum
hafi þeir, sem eru í félögum í
Reykjavík. sem eru 1 Alþýðu-
sambandi íslands, 'enda borgi
félögin til sjóðsins 1 krónu af
hverjum meðlim. Sjóður þessi
er nú 130 þúsundir króna. —
Verkamannafélagið Dagsbrún
hefir notið mikið styrkja úr
þessum sjóðum og margfalt
meiri en félagið hefir greitt til
hans, skiftir það tugum þús-
unda króna. Eins og kunnugt er,
slitu kommúnistar undir for-
ystu H. V. félagið úr Alþýðu-
sambandinu í haust og þar með
töpuðu meðlimir félagsins öllu
tilkalli til sjóðsins, þessvegna
neitaði og stjórn sjóðsins að
taka á móti tillagi félagsins og
Dagsbrúnarmenn koma ekki
til greina við þá úthlutun, sem
nú stendur yfir, en aðeins fé-
lagar Sjómánnafélags Reykja-
vikur og Verkakvennafélagsins
Framsóknar, því að það er auð-
vitað ekki hægt að brjóta reglu-
gerð sjóðsins með því að láta
félagsskap, sem slitið hefir
sambandi við hann hafa tilkall
til hans. Þá er rétt að taka það
fram, að reglugerð sjóðSins mun
ekki vera hægt að breyta og til-
raunir Héðins Valdimarssonar
með bónorðinu til bæjarstjórn-
ar því alveg tilgangslaus. Hann
ræddi allmikið um þetta mál
og talaði um pólitíska afstöðu
Alþýðusambandsins. Jón Axel
Pétursson gerði góðlátlega gys
að H. V. fyrir baráttu hans
gegn fyrri verkum sínum. Al-
þýðusambandið er ekkert póli-
tískara nú en það hefir verið,
það eru aðeins pólitísk fata-
skifti, sem formaður Dagsbrún-
ar hefir haft. Það er óhætt að
fresta öllum framkvæmdum
hvað þetta snertir. Dagsbrún
kemur auðvitað inn í Alþýðu-
sambandið aftur, Héðinn Valdi-
marsson hefir með sundrungar-
brölti sínu haft fé af bágstödd-
um verkamönnum í Dagsbrún.
Það er ein afleiðingin af mörg-
um, af starfsemi hans upp á
síðkastið. Hann verður að bera
sjálfur kinnroða fyrir það. Við
því getum við ekki gert.
Héðin var ákaflega bljúgur
og skírskotaði hvað eftir annað
til eðallyndis bæjarstjórnarinn-
ar, hann talaði lágt og brosti
biðjandi til hægri og vinstri.
En þetta hafði ekki áhrif. —
Af veiðum
komju í xnorgun Arinbjörn hers-
ir með 70 föt og Tryggvi gamli
með 59 föt.
Bjarni Benediktsson bar fram
tillögu um að vísa tillögunni til
bæjarráðs til athugunar. — Var
það samþykt í einu hljóði, einn-
ig með atkvæði H. V. Bæjar-
ráð hafa kommúnistar oft kall-
að gröf tillagna þeirra.
Daiadier taiar.
Frakkar eru ráðnir i að hindra
allar frekari ofbeldisráðstaf*
anir I Ewrépn með Fopnavaldl.
—.—— —~
Yfírlýsing frá Daladier I gærkvifldl.
ALADIER forsætisráðherra Frakklands gaf í gærkvöldi
^ út endurnýjaða yfirlýsingu um það, að Frakkland
væri alráðið í því að hindra með vopnavaldi frekari oíbeld-
isráðstafanir í álfunni.
Er talið, að þetta sé gert til þess að gera Beck utan-
ríkismálaráðhrra Póllands öruggan um það, að honum sé
óhætt að beita fullkominni festu í svari sínu til Hitlers í dag.
Alment er taiið, að með þessari yfiriýsingu hafi Daladier
gefið i skyn, að Frakkland myndi ekki skiljast við stefnu Pól-
íands, jafnvel þótt pólska stjórnin haldi því til streitu að fá vernd-
arrétt yfir Daxizig.
Daladier sagði einnig í ræðu
í gær, að það væri ein spurn-
ing, sem gnæfðzi ofar öllum
öðrum 1 hguum fólks, og hún
væri sú, hvort ofbeldið eða
samvinnan ætti að verða yfir-
sterkari í viðskiftum þjóðanna,
og þetta er spurning, bætti
hann við, sem varðar ekki að-
eins framtíð og öryggi Frakk-
lands, heldur og framtíð alls
mannkynsins.
Þýzk blöð fara nú mörgum
orðum um illa meðferð, sem
Þjóðverjar sæti í Póllandi.
Göbbels birtir grein í „Völk-
ischer Beobachter“ undir fyrir-
sögninni: „Hvert ætlar Pól-
land?“ og er greinin afarhvass-
orð. Jafnframt kennir hann
Bretum um, að ekki sé löngu
komið samkomulag milli Pól-
lands og Þýzkalands.
Fréttaritarar erlendra blaða
í Þýzkalandi segja, að Þjóð-
verjar hafi dregið saman mikið
lið í öllum borgum nálægt
pólsku landamærunum, og að
víða um landið beri mikið á
hermannaflutningum.
Herskyldan á Bretlandi
á ekki að gilda fyrir
Norður-irland.
LONDON í gærkveldi. FC.
CHAMBERLAIN forsætisráö-
herra Breta skýrði frá því
I dag í neöri málsfofunni, viö
umræður um herskyldulögin, aö
þau myndu ekki verða látin taka
til Norður-írlands, þrátt fyrir
beiðni Craigavons lávarðar um,
að svo skyldi verða gert.
Hann sagði að lögin kæmu til
framkvæmda um þrjú ár. Þá
myndi Bretland hafa á að skipa
Frh. á 4. síðu.
Bærian Vindás ð Raag
árvöllum brann tli
kaldra kola i morgaa
Riímfðt blörguðnst aðelis.
"OÆRINN Vindás í Hvoi-
hreppi I Rangárvalla-
sýslu brann í morgun tii
kaldra kola. Kom eldur upp
í íbúðarhúsinu, sem er úr
timbri og brann það á skömm-
um tíma, tókst aðeins að
bjarga nokkru af rúmfatnaði.
Bóndinn að Vindási heitir Jón
Þorvarðsson. Var hann einn
heima ásamt móður sinni.
Beek Huttl yfirlýsingw
sina um hádegi I dag.
....-4---
Óvfst enn nm innlbald hennar.
I
BERLjN í morgun. FO.
VARSJÁ er af kunnugum tal-
ið, að yfirlýsing Becks ut-
anrikismáiaráðherra Pólverja, sú
er hann gefur á þingfundi ijdag,
muni að eins taka 20—30 mín.
Mun hann hefja mál sitt um
kl. 12 eftir Mið-Evróputima, og
yerður ræðunni strax þar á eftir
úívarpað á þýzku, ensku og
frönsku.
Mr. Norton, ráðunautur brezku
sendisveitarinnar í Varsjá, hefir
verið kallaður heim til London,
til þess að gefa stjórninni skýrslu
urn innbyrðis afstöðu Póllands
og Þýzkalands, og hvað stjórn-
um þessara rikja ’hefir farið á
milli, og er búist við honum til
London í dag.
Bonnet, utanríkismálaráðherra
Frakklands, átti viðræðu við
pólska sendiherrann í París í
dag, og forsætisráðherra Belgíu
átti einnig tal við sendiherra Pól-
verja í Brússel.
UDgverJaland efcki met
á rnáti PðUandi.
LONDON í morgun. FO.
Forsætisráðherra Ungverja-
lands hefir nú gefið báðum
deildum ungverska þingsins
skýrslu um viðræður sínar við
Hitler og von Ribbentrop i Ber-
lín, og jafnframt gaf hann yfir-
lýsingu um afstöðu Ungverja-
lands til Póllands, Rúmeníu og
Júgóslavíu.
Hann sagði, að sú skoðun heföi
verið allútbreidd, að Þýzkaland
hefði reynt að fá Ungverjaland
með i deiluna gegn Póllandi, en
þessu væri ekki svo háttað, og
Vsk. á á. aftu.