Alþýðublaðið - 09.05.1939, Blaðsíða 2

ÞRIÐJUDAGINN 9. MAÍ 1939 AfcÞVÐUBLA&iÐ
Ouðm. Eggertsson kennari:
ViknmenB m nngmennafélðgin
TÍMARITIÐ VAKA, sem
hóf göngu sína á síðasta
ári, telur sig vera sérstakan
málsvara frjálslyndis og víðsýn-
is x þjóðmálum. Að ritinu
stendur félagsskapur, sem reynt
hefir verið að koma á fót í ýms-
um skólum landsins, á síðari
árum, og nefnir sig Vökumenn.
Hafði þessum félagsskap sums
staðar verið komið á með
nokkru: harðfyigi, og ýmsum
þþtti hann mótast mjög af
skoðunum ákveðinna stjórn-
málamanna, sem höfðu
átt mestan þátt í að koma hreyf-
ingu þessari af stað. Skal þó
ekki lagður neinn .dómur á það,
hvort svo hefir verið. Hitt var
aftur á móti ljóst, að ýmsir
Vökumenn höfðu horn í síðu
ungmennafélaganna, sem eins
og kunnugt er, hefir verið út-
breiddasti og vinsælasti félags-
sfcapur í mörgum sveitum
íandsins og ýmsum bæjum og
þorpum.
Virðast sumir forystumenn
Vökumanna líta á ungmennafé-
lögin sem keppinauta og reyna
að gera sem minst úr starfi
þeirra og áhrifum. Vilja þeir
jafnvel eigna sínum áhrifum
ýms viðfangsefni ungmennafé-
laganna. og kem ég þá að því,
sem sérstakleega er tilefni þess-
arar greinar.
í 2. hefti Vöku f. á. ritar Jón-
as Jónsson alþ.m. grein, er
hann nefnir „Vökumenn í skól-
um.“ Mirtnist hann þar á ráð-
stafanir þær, sem Ungmenna-
samband Borgarfjarðar gerði
s.l. sumar, til þess að hindra
drykkjuskap á íþróttamóti sam-
bandsins í Ferjukoti. Verður
ekki annað skilið af greininni,
en Vökumenn hafi átt mestan
þátt í þessu, eða a. m. k. átt
frumkvæðið. Hinsvegar er
ungmennafélaganna að engu
getið, þótt þau héldu mótið og
ættu vitanlega upptökin að
þessum ráðstöfunum og önnuð-
ust framkvæmdir þeirra. Út af
þessari grein J. J. ritaði ég
stutta athugasemd og sendi
Vöku til birtingar. En í stað
þess að ljá henni rúm í ritinu,
er hún send J. J. til umsagn-
ar og birt svar frá honum við
þessari athugasemd. Mun það
vera nálega einsdæmi í blaða-
mennsku, að birt sé svar við
grein, sem hvergi hefir birzt.
Það er að vísu fjarri því, að J.
J. hreki nokkuð í athugasemd
minni, en bætir aðeins við
nokkrum fullyrðingum, sem
hann hyggst að sanna með mál
sitt, en þær eru vægast sagt
mjög hæpnar.
Þegar var til meðferðar á al-
þingi frv. um að undanþiggja
U.M.S.B. skemtanaskatti af
mótum sínum í Ferjukoti, mun
hafa verið leitað til J. J. eins og
fleiri þingmanna um stuðning
við málið. Kveðst J. J. hafa gert
það að skilyrði fyrir stuðningi
sínum, og það hafi orðið að
samkomulagi, að tekin yrðu
upp „hin viðurkendu úrræði
Vökumanna“ til þess að út-
rýma óreglu af mótunum. Hefi
ég borið þetta undir þá, sem
stóðu fyrir áðurnefndum. ráð-
stöíunum á síðasta íþróttamóti.
Telja þeir, að sér hafi verið ó-
kunnugt um afrek Vökumanna
á þessu sviði eða að fyrir hafi
legið nokkurt samkomulag við
J. J. um þessi mál. Væri æski-
legt, að J. J. vildi nefna nöfn
þeirra manna er hann þykist
hafa samið við.
Þá segir J. J. að reglu á mót-
inu hafi verið haldið uppi af
sjálfboðaliðum, og er það ekki
rétt. Gæzluna önnuðust menn,
sem til þess voru kvaddir af fé
lögum innan sambandsins. Eru
öll félög innan þess skyldug að
leggja til starfsmenn á íþrótta
mótin eftir því sem héraðsþing
og stjórn sambandsins ákveð-
ur, og vitanlega eru það ein-
göngu ungmennafélagar, sem
kvaddir eru til slíkra starfa.
Annars er það næsta undar-
legt, að J. J. vill blanda saman
tillögum sínum og Vökumanna
— eins og það væri eitt og hið
sama. Það virðist einnig benda
á náið samband þarna á milli,
að ekkert virðist mega birtast
í Vöku nema það, sem J. J. er
þóknanlegt.
Ég hygg, að J. J. geri Hvann-
eyrarskólanum vafasaman heið-
ur með gumi sínu um útrým-
ing drykkjuskapar þar. Ó-
kunnugir hljóta að álykta, að
þar ‘hafi áður verið sérstakt
Snæ-
drottningin.
Þau óku gegnum dimman skóg, en vagninn lýsti, svo að
ræningjarnir fengu ofbirtu í augun. — Það er gull, það er
gull, hrópuðu þeir og hlupu fram,

Wv pw l'- f/.'.y |1S|
piHl wM
I
gripu í hestana, slógu meðreiðarsveinana, drápu þjónana og drógu Gerðu litlu út úr vagn-
inum. — Hún hefir verið alin á hnotukjörnum, sagði gamla ræningjakerlingin, sem hafði
langt skegg og miklar augnabrúnir.
— Hún er eins og alilamb, hvernig skyldi hún vera á
bragðið? og svo dró hún upp hnífinn sinn og hann var
hræðilegur.
— Æ, æ, sagði kerlingin alt
í einu. Litla dóttir hennar,
sem hún bar á bakinu, hafði
bitið hana í eyrað. — Bann-
settur ormurinn, sagði kerl-
ingin og hafði ekki tíma til
að deyða Gerðu.
drykkjubæli, en enginn, sem
þar til þekkti í tíð Halldórs heit-
ins Vilhjálmssonar mun viður-
kenna slíkt. Kunnugir draga
einnig mjög í efa, að nokkuð
minni drykkjuskapur sé um-
hverfis Hvanneyri nú eri annars
staðar í Borgarfirði.
Vökumenn hafa áreiðanlega
ekki fundið nein „viðurkend
úrræði“, fremur en ungmenna-
félögin, gegn drykkjuskap. Ég
hefi heldur ekki orðið þess var
að Vökumenn væri bindindis-
samari en ungmennafélagar. —
Annars virðist mér ástæðu-
laust að vilja nokkra samkeppni
milli þessara félagshreyfinga,
heldur ættu þær að vinna sam-
an á ýmsum sviðum. Virðast og
sumir höfundar Vöku vera á
sama máli. Vil ég í því sam-
bandi benda á grein í síðasta
hefti ritsins eftir Jón Emil
Guðjónsson, sem hann nefnir:
„Um Vökumenn og ungmenna-
félögin.“ Er ég höf. að flestu
leyti sammála um það, sem
hann segir um verkaskiftingu
og samvinnu þessara félags-
heilda. Væri vel, ef fleiri Vöku-
menn væru sama sinnis og þessi
greinarhöf., en hættu að kasta
hnútum að ungmennafélögun-
um eins og stundum áður hefir
átt sér stað.
Happdrættið:
Athygli skal vakin á auglýs-
ingu happdrættisins í dag. Dreg-
ið verður á miðvikudag kl. 1,
eins og venja er til.
lapfis Kristjðnssoai
Minnmgarorð.
Magnús Kristjánsson.
IDAG verður Magnús Krist-
jánsson, er fórst af vélbátn-
um „Ingu“ frá Stokkseyri 14.
marz sl., jarðsunginn að Hruna
í Ytri-Hrepp. Lík hans fanst um
næstsíðustu helgi og hlýtur nú
hinstu hvíld í hinum sama
kirkjugarði og faðir hans hefir
áður hlotið legstað.
Magnús var fæddur 28. jan-
úar 1916 að Kirkjubóli í Korpu-
dal í Önundarfirði. Fluttist
hann hingað til Suðurlands ár-
ið 1925 með foreldrum sínum,
Kristjáni Guðleifssyni og Ólínu
Ólafsdóttur. Bjuggu þau fyrst
að Brekku á Álftanesi, en síðan
að Efra-Seli 1 Ytri-Hrepp.
Magnús stundaði nám í
íþróttaskólanum í Haukadal í
Biskupstungum veturinn 1935
—’36. Hann vann einn vetur
hér í Reykjavík, og sótti þá í-
þróttaæfingar hjá glímufélag-
inu Ármann, íþróttir voru hans
líf og yndi, þegar tóm gafst frá
skyldustörfum, enda var hann
án efa efni í afburða íþrótta-
mann: rammur að afli, glæsi-
legur á velli, glaðvær og prúður
í framgöngu og hófsmaður í
hvívetna.
í fyrra vetur stundaði hann
sjóróðra í Þorlákshöfn, en nú
í vetur á Stokkseyri, þar til
hann var hrifinn burt með svo
sviplegum hætti.
Mikið er skarðið, sem höggv-
ið hefir verið í hóp hinna mann-
vænlegu systkina frá Efra-Seli
við lát Magnúsar. En skyldfólk
hans og vinir geyma minning-
una um hinn ágæta og hrein-
hjartaða dreng. Og þó erfitt sé
(Frh. á 4. síðu.)
T|/|AÐURINN SEM HVARF
32.
Hann vissí að ha nnmátti engan tíma missa. Ilku myndi
þegar vera farið að gruna að ekki væri alt með feldu. Hann
fékk ákafa löngun til þess að fá einhverja vitneskju um
hvernig ástatt væri heima í New York, bæði á skrifstofunni
og á heimili hans. Það myndi varla verða dregið lengi úr
þessu, að byrja einhverjar eftirgrenslanir eftir honum, ef það
var þá ekki þegar byrjað. Ef til vill var logreglan í New
York og skrifstofa hennar, sem hafði með tapað fólk að gera,
nú þegar farin ð leita hans. Hann varð því nú að hafa hraðan
á og ganga óhikað til verks ef honum átti að takast að ljúka
við það, sem hann var byrjaður á.
í lestinni á leiðinni til Omaha hafði Blake nógan tíma til
að brjóta heilann um viðfangsefni sín. Hann hugleiddi sína
fýrri tilveru og lét sig dreyma u mþá nýju, sem beið hans.
Mundi ekki alt hans sálrlíf tak einnig breytignum þegar hann
væri kominn í nýtt umhverfi, innan um ný viðfangsefni í
sinni nýju mynd?
„Verði það, þá eru það að minsta kosti ekki hm'far og skæri
doktors Grimshaws, sem eiga sök á því,“ sagði hann við sjálf-
an sig Éeizklega. í
Sál hans hafði særst ógurlega þegar hann komst að því
að ílka sveik hann I trygðum og honum hafði fundist hún
deyja þegar Charlotta snéri við honum bakinu. — Char-
lotta! — En var það ekki barnaskapur af manni á hans aldri
að sökkva sér niður í drauma um unga stúlku eins og Char-
lottu. — ,,Nei,“ tautaði hann. ,.Burt með alla ástaróra!“ —
Francis X. Carter hafði ekkert með slikt að gera. — Francis
X. Carter hafði heldur aldrei séð Charlottu. Hún var honum
ókunnug og óviðkomndi og myndi ávalt verða það. Um það
var Blake fyllilega sannfærður, — jafnsannfærður og hann
var um það, að inst inni myndi han návalt verða James L.
Blake og myndi aldrei gleyma Charlottu. .. .
AÐ urðu reglulegir fagnaðarfundir á sjúkrahúsi doktors
Grimshaw, þegar Blake kom aftur. Og þó undarlegt
megi virðast, fann Blake til innilegrar ánægju yfir því, að
vera kominn þangað heim aftur. En hversu oft er það ekki, að
það er eins og eitthvað dragi með óskiljanlegu seiðmagni
þangað, sem maður hefir orðið að þola mikar þjáningar.
Alla næstu viku stundaði doktor Grimshaw Blake og fram-
kvæmdi hinar síðustu aðgerðir. Og nú voru aðeins tveir tveir
dagar eftir, hugsaði hann, á sunnudagskvöldið, þegar hann sat
fyrir framan eldstóna, — aðeins tveir dagar og þá mundi doktor
Grimshaw kveðja hann fyrir fullt og allt, og þá..
Blake var að kveikja sér í cigarettu, þegar hann heyrði fóta-
tak fyrir framan, og augnabliki síðar kom doktor Grimshaw inn.
Blake sá samstundis, að eitthvað var að. Dökku augu læknisins
brunnu af geðshræringu og gráa hárið hans þyrlaðist í allar
áttir.
„Herra Carter! Hvað eigum við að gera?“ Hann virtist eiga
erfitt með að ná andanum. „Við erum komnir í hræðilega
klípu. — Það er ung stúlka niðri ....“.
„Ung stúlka! — Hvað segið þér?“ Geðshræring læknisins
smitaði Blake.
„Já, — og hún seegist vera að leita að einhverjum James
Blake. — Þekkið þér hann nokkuð?“
„Blake!“ var allt sem Jim gat sagt fyrsta augnablikið. En
svo jafnaði hann sig. Eftir ofurlitla þögn jafnaði hann sigvbg
svo jafnaði hann sig. Eftir ofurlitla þögn bætti hann við:
„Hversvegna komið þér til mín?“ Það vottaði fyrir brosi á
vörum læknisins.
„Carter! Þér hljótið nú að vera búinn að ganga úr skugga
um það, að það hvarflar ekki að mér að reyna að hnýsast í
leyndarmál yðar, meira en þér hafið sagt mér. En þessi unga
stúlka er komin alla hina löngu leið frá New York til Omaha í
þeirri von að....Hún heitir Charlotta Hope.“
Charlotta! Jim sýndist stofan hringsnúast, svo mikið varð
honum um þessa freégn. Eins og blindaður starði hann nokkra
stund á lækninn. Svo stóð hann hægt á fætur og gekk eins og í
leiðslu út að glugganum. Svo þvingaði hann sig til að tala —
tala með hinni nýju rödd sinni, rödd Francis Carters.
„Ég leyfi mér að enrurtaka spurningu mína: Hversvegna
komið þér til mín? Hversvegna spyrjið þér mig um þessa ungu
stúlku, — Charlottu Hope?“
„Þessi stúlka segir, að húsbóndi hennar sé horfinn og henni
sé persónulega ant um hann. Nú er hún að leita hans. Hún fann
bréf í skrifborðsskúffu hans, — jæja bréf er nú ef til vill full-
mikið sagt, — hún fann rifrildi af gömlu umslagi. Þar var ekk-
ert heimilisfang skráð, en nafn mitt og sjúkrahússins var
prentað í eitt hornið. Þetta voru vitanlega litlar eða engar upp-
lýsingar, — en þó er hún nú hingað komin.“
,,Ég get ennþá ekki skilið hversvegna ....?“
„En það getið þér, þegar þér hafið hlustað á mig: Ég hefi engin
sambönd við New York, ekki við nokkurn lifandi mann, og þér
eruð eini maðurinn í allri New York, sem ég hefi skrifað bréf
þangað í fjölda mörg ár.....Hvað segið þér um það, Carter?
Jæja, — á ég að fara niður til hennar aftur og lýsa því yfir,
að ég hafi aldrei heyrt yðar getið. — Á ég að láta hana fara
héðan aftur með einhverjum klaufalegum útskýringum?“
Blake átti í harðri baráttu við sjálfan sig. — Svo stundi hann
þungan.
„Já,“ sagði hann, svo, en röddin var hás og annarleg. „Segið
henni hvað sem yður sýnist, en komið þér henni á burtu.“
Ðoktor Grimshaw svaraði engu, en snéri til dyranna. Iiönd