Alþýðublaðið - 11.05.1939, Blaðsíða 1

Þér, sem flytjið!
Tilkynnið bústaðaskifti
yðar í dag eða á morgun,
svo þér fáið Alþýðublaðið
strax á flutningsdegi í
hinn nýja bústað yðar.
Símar: 4900 og 4906.
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÍBVFLOKKCBINN
a Aboangur
FIMTUDAGINN 11. MAÍ 1939
107. TÖLUBLAÐ
Bðstaðaskifti:
Kaupendur blaðsins, sem
flytja. geri svo vel og
tilkynni bústaðaskifti til
afgreiðslunnar.
Símar: 4900 og 4906.
Síldarverksniðjiir rikisins letnvei
ireítt 7 krónnr fyrir málið í snmar
Rðbstnðnlngiir Finns Jónssonar fyrir 411-
lðgn sinni í stjórn sildarverbsmiðjanna.
---- ♦ ...-
FINNUR JÓNSSON alþingismaður sendi í gær tillögu
sína um bræðslusfldarverðið í sumar og rökstuðning
sinn fyrir henni til ríkisstjórnarinnar. Fellur það nú í hlut
atvinnumálaráðherra að ákveða verðið endanlega. Finnur
Jónsson færir að því fullgild rölt, að varlegt sé að áætla
að síldarverksmiðjurnar geti greitt kr. 7,00 fyrir málið.
Skýrir hann m. a. frá því, að þegar er búið að selja helm-
inginn af áætlaðri mjölframleiðslu og tæplega % hluta af
lýsisframleiðslu verksmiðjanna á Siglufirði. Enn frem-
ur bendir hann á að í áætlun framkvæmdastjóra er
mjöl- og lýsisútkoman reiknuð eftir meðalútkomu síðustu
8 ára, þannig að umbætur þær, sem gerðar hafa verið á
verksmiðjunum, koma ekki að fullu til greina, sem þó er
siálfsagt að reikna með.
FINNUR JÓNSSON
Sigfús Einarsson
ténskáld_ látinn.
SIGFOS prófessor Einarsson
tónskáld varð bráðkvaddur í
gær 62. ára að aldri.
Var hann staddur í búðinni
Havana og hné þar niður. Var
tnáð i sjúkrabíl og ekið með hann
á Landsspítalann, en er þangað
kom var hann örendur.
Sigfús var fæddur að Eyrar-
bakka árið 1877. Or latínuskól-
anum útskrifaðist hann 1898 og
sigldi þá til Kaupmannahafnar.
Fékk hann nokkurn styrk itl
hljómlistarnáms og hvarf hann
að því námi af miklum áhuga.
Er hann var erlendis raddsetti
hann íslenzk þjóðlög.
Árið 1906 kom hann hingað
heim til Islands.
Margskonar störf hefir hann
int af hendi í þágu tónmentanna.
Lög hans eru alþekt, en auk þess
hefir hann kent hljómlist, verið
söngstjóri og organleikari við
dómkirkjuna.
Fru Valg. H. Guðmundsdóttir,
Hringbrauí 158 á sextugsafmæli
á morguh. Hún er móðir Einars
Kristjánssonar óperusöngvara og
þeirra systkina, vinsæl kona og
vel látin af öllum.
Rökstuðningur Finns Jóns-
sonar fyrir tillögu hans er svo-
hljóðandi:
„Þegar gera skyldi tillögur
til ríkisstjórnarinnar um verð á
bræðslusíld hjá Síldarverk-
smiðjum rikisins á fundi í
stjórn verksmiðjanna í gærdag,
gerði ég undirritaður eftirfar-
andi tillögu til breytingar við
áætlun framkvæmdastjóra:
Legg til að:
1. Mjölútkoman verði áætluð
skv. meðaltali þriggja síð-
ustu ára, kg. 21,45 úr máli
og lýsisútkoma einnig sam-
Hvorttveggja miðað við 410
þús. mála vinslu. Mjöl- og lýs-
isútkoma framkvæmdastjóra er
miðuð (við meðaltalsútkomu
undanfarinna 8 ára, og tel ég
það ekki sýna sennilega útkomu
vegna þess, að vélar verksmiðj-
unnar eru nú það fullkomnari
en áður, að þær ná nú betur en
áður lýsi og mjöli úr síldinni,
enn fremur eru afköst þeirra
nú miklu meiri en áður að til-
tölu við síldarþrærnar, þannig
að síld getur varla skemst fram-
ar hjá verksmiðjunum, eins og
var fyrstu árin. Ég tel því að
full varúð og 'réttlæti sé sýnt
með tillögu minni, þannig að
miða mjöl- og lýsisútkomuna
við meðaital þriggja síðustu
kvæmt því meðaltali kg.
20,42.
2. Meðalverð á mjöli verði áætl
að £ 10.0.0 og lýsi £ 13.10.0
pr. 5000 tonn £ 14.0.0 fyrir
afganginn. Síldarverð áætlað
kr. 7,00 pr. mál og síldin
keypt föstu verði samkvæmt
því og tekjuafgangur áætl-
aðuir samkvæmt framan-
skráðu, miðað við útgjalda-
áætlun þá, er fyrir liggur frá
f r amkvæmdast j ór a.
Tillögu þessa vil ég leyfa mér
að rökstyðja stuttlega.
Framkvæmdastjóri áætlar
tekjurnar þannig:
ára. Verður þá mjölútkoman
15,89% eða kg. 21,45 úr máli,
eða alls 8794 smál., hækkun 160
smálestir, og lýsisútkoman
15,13% eða kg. 20.42 úr máli,
alls 8238 smálestir (1016 kg.)
eða hækkun 290 smálestir frá
áætlun framkvæmdastjóra. Þó
ekki sé reiknað með hærra verði
en því, er framkvæmdastjóri
telur yarlegt, nemur hækkun
tekna við þessa breytingu, að
því er mér telst, rúmlega kr.
150 000,00, eða fyllilega 30 aura
hækkun á síldarmálið að frá-
dregnum áuknum útgjöldum
vegna aukinnar smálestatölu til
útflutnings.
Auk þess að meirihluti verk-
smiðjustjórnar hefir að minni
hyggju ákveðið að reikna með
oflitlu lýsi og mjöli, tel ég verð
það, er áætlun hans byggist á,
einnig of lágt. Verksmiðjurnar
hafa þegar selt 4300 smálestir
af mjöli fyrir £10.15.0 cif. Lýsi
hafa þær jselt ca. 5000 smá-
lestir fyrir £13.10.0. Þar eð
Norðmenn hafa ekki nándar
nærri getað uppfylt sína fyrir-
framsamninga um sölu á síldar-
mjöli. virðist ekki ástæða til að
óttast lækk'un á því. Ég hefi þó
til öryggis ekki talið rétt að
áætla verð mjölsins með fullu
söluverði, heldur reiknað með
£10.10.0 fyrir tonnið. Um lýs-
isverð er vitað, að ein íslenzk
verksmiðja hefir nýlega selt
(Frh. á 4. síðu.)
itaveitanl hjá rikisstjórninni.
IGÆR gengu borgarstjóri, borgarritari og bæjarverk-
fræðingur á fund ríkisstjórnarinnar og lögðu fyrir
i; hana hitaveitumálið. v
i; Raunar hefir ríkisstjórnin alltaf fylgst vel með öllu ;|
i; því, sem gerst hefir í málinu og stutt það. '
Útskýrðu fulltrúar bæjarins fyrir rikisstjórninni tilboð jl
það, sem fyrir liggur og hefir hún nú til athugunar málið j;
ji í heild. ;j
j: Tilboðið mun í aðalatriðum vera það, að Danir lána 6% !;
j: milljón danskra króna. það er efni til hitaveitunnar og inni- i;
: frosið fé sitt hér. Mun vera ákveðið í tílboðinu, að lánið ;j
!; greiðist upp á 8 árum og mun það verða erfiðasta atriði til- jj
; j boðsins. j j
1. Síldarmjöl (15,6%) 8634 tonná £10- 7-6 cif kr. 2 413 224,58
2. Síldarolía (14,59%) 7948 tonná £13-10-0 cif kr. 2 890 608,12
kr. 5 303 832.70
Rússland pyklst ekki
skllja tillðgnr Englands
---»-—..
Fréttabnrðnr snvétstlérnariniBar frans-
ballar gagnyfirlýsingu Ghamberlains.
Þeir, sem nú ráða stefnunni í Moskva. Frá hægri: Vorosjilov,
hermálaráðherrann, Stalin og Molotov (í miðjunni), forsætisráð-
herrann, sem nú einnig hefir tekið við embætti Litvinovs sem
utanríkismálaráðherra.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
FIRLÝSING, sein sovétstjórnin lét fréttastofu sína í
Moskva gefa út í fyrra kvöld og hafði inni að halda
dylgjur um óheilindi af Englands hálfu í samningaumleit-
unum þeim, sem nú fara fram milli Englands og Rússlands
um varnarbandalag gegn yfirgangi Þýzkalands, hefir nú
leitt til þess, að Chamberlain gaf gagnyfirlýsingu í enska
þinginu í gær, og óttast menn að slíkir árekstrar geti spilt
með öllu árangrinum af samningaumleitunum landanna og
séu jafnvel framkallaðir beinlínis í þeim tilgangi.
Sérstaklega þykir það ískyggilegt, að í þeim blöðum
;iti um heim, sem talin eru málsvarar sovétstjórnarinnar,
er England í sambandi við yfirlýsingu hennar blátt áfram
sakað um tvöfeldni í samningaumleitunum sínum og til-
raunir til þess að einangra. Rússland og snúa árásum
Þýzkalands gegn því.
Yflrlýsing Rfissa
í yfirlýsingunni, sem frétta-
stofa sovétstjórnarinnar, Tass,
gaf út í fyrra kvöld, er því hald-
ið fram. að í síðustu tillögum
Breta, sem lagðar voru fyrir
sovétstjórnina um helgina, sé
ekkert talað um aðstoð við
Rússland, ef það lenti í styrjöld
vegna þeirra skuldbindinga,
sem það tæki á sig með sátt-
málanum við England, en hins
vegar ætti Rússland að vera
skuldbundið til þess, að veita
Englandi og Frakklandi Iið, ef
þau lentu í styrjöid vegna
þeirra loforða, ísem þán hafa
þegar gefið Póllandi, Rúmeníu
og Grikklandi um hjálp. ef á
þessi lönd yrði ráðist.
Er þessi yfirlýsing lögð þann-
ig út, að verið sé að saka Eng-
land um það, að það vilji ota
Rússlandi út í stríð við Þýzka-
land, ef það skyldi ráðast á Pól-
land eða Rúmeníu, en ætli sér
sjálft að sitja hjá og svíkja gef-
in loforð, og er það í blöðum,
vinveittum sovétstjórninni, úti
um heim óspart gefið í skyn.
Svar Ghamberlains.
Chamberlain gaf gagnyfirlýs-
ingu sína í enska þinginu í gær
og gat hann þess í upphafi, að
hún væri gefin vegna verulegs
„misskilnings,“ eins og hann
orðaði það, á tillögum Breta, —
sem fram hefði komið 1 opin-
berri tilkynningu frá frétta-
stofu sovétstjórnarinnar.
í yfirlýsingu sinni sagði
Chamberlain, að England hefði
tekið á sig skuldbindingar við
nokkur ríki í Evrópu, án þess
að hafa haft tækifæri til þess
Frh. á 4. síðu.
Svo lítur út sem öll farþega-
rúm á milliferðaskipunum til
landsins verði upptekin í allt
sumar og er þegar búið að panta
flest farþegarúmin. Mikið hefir
og verið pantað af farþegarúm-
um frá landinu.
Leon Blum
í London.
Franskir ialnaðarnrenii
fiánægðir með afstððn
flokksbræðranna á Eœg-
landi tll herskyldunnar.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
EON BLUM, aðalleiðtogi
franskra jafnaðarmanna,
er nú í Englandi til þess að ræða
við Mr. Attlee og aðra leiðtogl*
brezka Alþýðuflokksins.
Átti hann viðtal við Attlee
þegar í gær. og hafa menn fyrir
satt, að hann muni hafa leitt
honum fyrir sjónir, að franskir
jafnaðarmenn ættu ákaflega
bágt með að skilja og sætta sig
við þá mótstöðu, sem brezki
Alþýðuflokkurinn sýnir her-
skyldufrumvarpinu.
Leon Blum fór í dag í bifreið
í heimsókn til Winston Chur-
chills á sveitaheimili hans í
Kent og ræddi við hann.
Usiræðnrskoraarnið
nr um herskjrldnm.
Framhv. hennar þolir enoa bið.
LONDON í morgun F.Ú.
Neöri málsstofa brezka þings-
ins samþykti í gær tillögu frá
Chamberlain um að skera niour
umræöur um herskyldulögin.
SagÖi hann, aö frumvarpinu væri
fylgt með mikilli athygli hvar-
vetna um heim, og gæti það
orðið hættulegt fyrir ástandið í
Evrópu, ef samþykt þess sætti
nokkrum töfum.
Farþegaskipin munu reynast
allt of fá — sérstaklega nú eftir
að Esjan hefir verið seld og hið
nýja skip Skipaútgerðar ríkis-
ins er ekki komið. Verður því
ekki neitt skip í förum á leið-
Frh. á 4. síðu.
ferðamannastraim-
nr til landsims i snmar.
-----*----
Sv© að segja iIS farpegarúm tll
landsins eru pegar seld.
---- +----
Hraðferðlr mfilli Heykjavíkur og
Akureyrar frá Rikisskip.
—;— -----—
"0 ERÐAMANNASTRAUMURINN til landsins er þegar
byrjaður, sagði landkynnir við Alþýðublaðið í morg-
un. Með síðustu skipum kom allmargt erlendra ferðamanna.