Alþýðublaðið - 16.05.1939, Side 1

EITSTJÖRÍ: F. R. YALÐEMARSSON
ÚTGBFANM: ALÞÝÐUFLOKKXIBINN
XX. ARGANGUB
ÞRIÐJUDAGINN 16. MA! 1939.
111. TÖLUBLAÐ

300nis.krðnflr-
fyrlr grðsleppn-
hrogn.
ðtflBtniDgsleyfi til Þýzka-
laníls iiælkar um 50%.
SKRIFSTOFUSTJÓRI
Fiskimálanefndar
skýrði Alþýðublaðinu frá
því í morgun, að á þessu
ári yrðu grásleppuhrogn
flutt út úr landinu fyrir
um 300 þúsundir króna.
Áður fyr var hrognum að ;■
mestu fleygt! Nýlega hefir
leyfið fyrir innflutningi
grásleppuhrogna héðan til
Þýzkalands verið hækkað
um 50%.
í fyrra var verð á grá-
sleppuhrognum hér frá 12
og upp í 25 aura líterinn,
en nú eru þau keypt fyrir
30—50 aura hyer líter.
( %
Nf botnvarpa verð-
ir repá i snnar.
hiigií nm aæstu mán-
aflamót með vðrpnna.
"O REZKUR maður kemur
hingað til lands innan
skamms með nýja tegund af
botnvörpu, sem reynd verð-
ur í sumar á togurunum og
munu einnig verða gerðar
tilraunir með hana á varð-
skipinu Þór.
Þessi nýja botnvarpa er
franskt „patent“ og er fengin
hingað af Samtryggingunni.
Mun hinn brezki maður koma
með hana um næstu mánaða-
mót.
Botnvarpan er með þeim
’iætti, að breytingar hafa verið
gerðar á fótreipinu, þannig, að
Itomið er í veg fyrir að steinar
falli inn í vörpuna og dragi
hana niður.
Telja margir kunnugir, að þessi
íýjung geti haft stórmikla þýð-
i'igu hér.
Morgunblaðið skýrir í morgun
frá því áliti brezks skipstjóra,
að botnvörpur íslenzku togaranna
séu ekki nógu góðar. Telur hann,
að þegar fiskurinn sé styggur,
hurfi op vörpunnar að ná nokk-
liö ofar í sjóinn.
íslenzkir skipstjórar hafa ein-
mitt athugað þetta, enda eru þeir
altaf að gera nýjar og nýjar
íilraunir með vörpurnar — og
hafa valið þær leiðir, sem þeir
hafa talið heppilegastar.
væntanlegt.
BREZKT herskip, „H. M. S.
Vindictive", kemur hingað
til Reykjavíkur 17. maí n. k. og
dvelur hér til 24. maí. Skip þetta
er 9100 tonn að stærð og er not-
að sem skólaskip fyrir sjóliðsfor-
ingjaefni. — Almenningi verður
leyft að skoða skipið einn dag,
meðan það dvelur hér, og verður
þ*ð auglýst nánar síðar.
m verðnr til 1. nm
© v
BælarverkfræðSngur legpr elndreglð til
að tilboði flðjgaard og Sehnltz verði tekið
■— ■■ '
Follgerð með ieiðslnm í húsin mun hita«
veitan kosta um 10 milijðnir krðna.
BÆJARSTJÓRNARFUNDUR um hitaveitumálið ♦
verður haldinn á morgun kl. 5 í kaupþingssalnum.
Mtm bæjarstjórn að líkindum taka afstöðu til tilboðs hins
danska firma á fundinum, en þó verða áreiðanlega 2 um-
ræður um það. Ailar líkur benda til, að tilboðinu verði tekið
og framkvæmdir hafnar í júlí eða ágúst, tæplega fyr. Þó að
tilboðið sé að ýmsu leyti ekki hagstætt, þá er hér um svo
mikið hagsmunamál að ræða fyrir Reykjavík fyrst og fremst
og þó einnig fyrir alla þjóðina.
Hér í blaðinu var í gær skýrt frá aðalatriðum hins danska
tilboðs. En til viðbótar því, skal þetta tekið fram. Tilboðið er
miðað við 6,8 milljónir danskra króna, — eða kr. 8,160,000 ís-
lenzkra króna. í þessu er ekki innifalinn kostnaður við leiðslur
frá götum og inn í húsin, en gert er ráð fyrir, að hann muni
verða um 1,5 milljónir króna, svo að áætlaður kostnaður hita-
veitunnar er um 9,7 milljónir íslenzkra króna. Þó er í þessari
upphæð ekki meðtalið það fé, sem þegar er búið að leggja í fyr-
irtækið, svo að því meðtöldu mun hitaveitan kosta um eða yfir
10 millj. króna.
Bæ|arverkfræðln[gur
áískýrir tifiboðið.
Eins og kunnugt er, vann Val-
geir Björnsson að undirbúningi
tilboðsins í Kaupmannahöfn í
vetur. Hefir bæjarverkfræðing-
ur sent bæjarráði alllangt bréf,
þar sem hann útskýrir tilboðið
nokkuð. Er ekki annað að sjá
af bréfinu, en að bæjarverk-
fræðingur leggi eindregið til að
tilboðinu verði tekið.
í bréfi bæjarverkfræðings
segir meðal annars:
„Eins og séð verður á tilboð-
inu er nú ekki lengur um langt
skuldabréfalán að ræða.
Býðst firmað til að fram-
kvæma verkið og leggja fram
féð, er greitt verði aftur á fyrstu
8 rekstursárunum. Vil ég sér-
staklega benda á, að ekki er
gjört ráð fyrir, að greiða þurfi
vexti af allri upphæðinni
strax, heldur jafnóðum af þeim
upphæðum er notaðar hafa ver-
ið til verksins.
Ef byrjað yrði þegar á þessu
sumri, er gjört ráð fyrir, að
ljúka verkinu um áramót 1940
til 1941.
Upphaflega var ætlazt til
þess að leggja mætti af rekst-
ursafgangi kr. 105,000.00 í end-
urnýjunarsjóð. Þegar nú á að
greiða allt verkið á 8 árum, er
engin ástæða fyrir hendi til þess
að leggja í endurnýjunarsjóð
þau árin. Má því taka þessa upp-
hæð og leggja við tekjuafgang
fyrirtækisins.
Áætlaðar brúttótekjur með
þessu móti yrðu:
1941 d. kr. 720.000,00
1942 860.000,00
1943 990.000,00
1944 1130.000,00
1945 1270.000,00
1946 1270.000,00
1947 1270.000,00
1948 1270.000,00
All* d. kr. 8780.000,00
Þessi upphæð er nægileg til
þess að greiða verðið á þessum
8 árum, ef upphitunin er seld
við verði er tilsvarar kolaverði
45 d. kr. pr. tonn.
Samkvæmt tilboðinu er áætl-
aður stofnkostnaður 6,8 millj.
en vextir ákveðnir minst 4Vá%
— mest 5V2%. Sé nú reiknað
með 5% vöxtum að meðaltali,
verður upphæð sú, er árlega
þarf að greiða nálega 1.040.000,-
00 d. kr. eða samtals á 8 árum
8,32 millj.
Fyrstu 3 árin getur fyrirtækið
ekki hjálparlaust staðið undir
ársgreiðslunum og hefir Hand-
elsbankinn lofast til að veita að-
stoð þau árin.
Þar sem nú reikna verður
með að greiða þurfi út úr land-
inu á þessum 8 árum í erlendri
mynt 8,32 millj. d. kr. ber að at-
huga h'vort þessi upphæð sé
meiri en hefði þurft til kola-
kaupa á sama tíma.
Áætlaður kolasparnaður þessi
árin er talinn eins og hér seg-
ír:
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1947
1948
Alls
21080 tonn
24210 —
27340 —
30470 —
33600 —
33600 —
33600 —
33600 —
237500 tonn
Þetta svarar þá því, að greitt
væri fyrir kolatonn í erlend-
um gjaldeyri út úr landinu 35
d. kr. Enda þótt erfitt sé að spá
um verð næstu árin, virðist þó
líklegt, að verðið muni ekki
verða minna en þetta.
Um ýms skilyrði í tilboðinu
hef ég rætt við Svein Björns-
son sendiherra og kommitteret
Jón Krabbe og var það sameig-
Frk. á A. síðu.
Frlfiistlnn
ETlÐSKIFTAMÁLA-
V RÁÐNEYTIÐ ákvað
í gær að setja 17 vöruteg-
undir á frílista, þannig að
framvegis þarf ekki að
sækja um innflutnings-
leyfi fyrir þessar vörur.
Er hér um að ræða næst-
um eingöngu nauðsynja-
vörur og tæpan Vá af öll-
um innflutningi til lands-
ins.
Vörutegundirnar eru
þessar: rúgur, rúgmjöl,
hveiti, hveitimjöl, hafra-
grjón, hrísgrjón, banka-
bygg, kol, salt, brensluol-
íur, smurningsolíur, ben-
zín, hessian, tómir pokar,
bækur og tímarit.
Nýr forsetl I alþjéðasam
bandl jafnaðarmaima.
—----fr--
Iroucskére seglr a£ sér fi dag efU
Ir langt og we! unnið starf, Al*
ðarda tefeur wIH f ersæti fi taans stað
Matari samtaandsins, Adler, seg-
ir einnlg af sér innan skamntSt
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
SAMKVÆMT símskeyti frá
Briissel mun núverandi
forseti Alþjóðasambands jafn-
aðarmanna, Belgíumaðurinn
Louis Brouckére, segja af sér
starfi sínu á fundi, sem stjórn
alþjóðasambandsins heldur í
Briissel í dag.
Eftirmaður hans sem forseti
alþjóðasambandsins verður
Hollendingurinn Albarda, sem
árum saman hefir setið í stjórn
þess.
Það er einnig búist við því, að
núverandi ritari alþjóðasam-
bandsins, Austurríkismaðurinn
Friedrich Adler, segi af sér ein-
hvern tíma 1 júní. Um eftir-
mann hans mun ennþá vera ó-
ráðið.
Það er gamla kynslóðin, sem
hér er að víkja sæti fyrir þeirri
yngri eftir langt og vel unnið
æfistarf.
Þeir Brouckére og Adler eru
báðir orðnir gamlir menn og hafa
síðan alþjóðasambandið var end-
urreist eftir heimsstyrjöldina bor-
ið hitann og þungann af starfi
þess ,sem ekki æfinlega hefir ver-
Dragnótaveiðin hafin:
Geysimlldl þátttaka í
flestum verstððvum.
----—+----
¥@rð á frystam IIsM hefur taækk*
að að werulegum mun.
---—*----
DRAGNÓTAVEIÐARNAR hófust í fyrri nótt á mið-
nætti, en samkvæmt lögum má stunda þær innan
landhelgi á tímabilinu frá 15. maí til 15. október.
Mikill fjöldi báta hefir þegar ♦
farið á dragnótaveiðar og verð-
ur þátttakan í þessum veiðum
afarmikil. Er þó talið að flestir
þessara báta muni ckki stunda
dragnótaveiðar, nema fram að
reknetaveiðitíma.
Afli dragnótabátanna er tek-
inn í frystihúsin víða um land
og verður allur fluttur út á veg-
um Fiskimálariefndar. Verður
smákoli fluttur út í ís, en stór
koli hraðfrystur.
Verð það, sem Fiskimála-
nefnd borgar fyrir fiskinn á
þessu ári, er allmiklu betra en
í fyrra.
Samkvæmt upplýsingum
Fiskimálanefndar er verðið nú
— og var í fyrra eins og hér
segir:
1938 1939
Rauðspretta I 0.55 kg. 0.72 kg.
— II ...
— III . .
Sólkoli I
0.30 — 0.32
0.20 — 0.12
0.35 — 0.55
ið létt með tilliti til þeirra óró-
legu tíma, sem verið hafa, og
iiins alvarlega klofnings, sem
hófst með stofnun kommúnista-
flokkanna og aiþjóðasambands
kommúnista eftir stríðið.
Adler og Brouckére hafa átl
verulegan þátt í því, að safna
kröftunum á ný í alþjóðasam-
bandi jafnaðarmanna. Allir
stærstu verkalýðsflokkar Evrópu;
utan Rússlands, eru nú aftur
sameinaðir í því.

Svar Rússa af-
hent í London.
LONDON í morgun. FÚ.
SVAR rússnesku stjórnarinn-
ar við gagntillögum Breta
verður lagt fyrir brezku stjórn-
ina í dag.
Frá Moskva er símað, að í
svarinu muni koma fram sama
sjónarmið og það, sem látið var
uppi í Moskva í fyrri viku, að
stofna beri til þriggjavelda-
bandalags á grundvelli sáttmála
um gagnkvæma aðstoð.
leit að lækjum ber
lítinn áranpr!
ÓR hefir nýlega leitað að
rækjum í Eyjafjarðarál og
norður af honum. Bar sú leit
lítinn árangur; fékk skipið að
ens 4 lítra í hálftíma hali. —
Fiskimálanefnd hefir nú ákveðið
að styrkja vélbát af ísafirði, og
fer hann næstu daga í leit að
rækjum við ísafjörð. Mjög mikið
aflaleysi hefir verið hjá Rækju-
verksmiðjunni á Isafirði undan-
farið, en sæmiiegur afli hefir
verið fyrir rækjuverksmiðjuna á
Bíidudal.
— II....... 0.25 — 0.35 —
— III ..... 0.20 — 0.12 —
Ýsa ........ 0.12 — 0.15 —
Þorskur .... 0.7% — 0.10 —
HeildarverS í ár er því
Frh. á 4. síðu.
Japanir ðnæpðir neð
Moletov.
LONDON í morgun. FÚ.
Japanski sendiherrann í Moslrva
átti í gær klukkustundar tal viö
hinn nýja utanríkismáiafulltrúa,
Molotov.
Eftir samtalið lét sendiherrann
í ljósi ánægju sína yfir ummæl-
um Molotovs um afstöðu Sovét-
Rússlands til Japana.
Ofursti O. Westby
frá Noregi er nýkominn úr för
sinni vestur og norður um land.
Ofurstinn dvelur hér enn í tvo
daga og talar á samkomu í
Hjálpræðishernum í kvöld og
annað kvöld.
Þýzknr kafbðtnr
sokkinn vestnr afl
Jötlandi?
Frá fréttaritara Alþýðubl. I
KHÖFN í morgim. '
DANSKUR kútter kom \
inn til Esbjerg í gær Ji
með kabal og bauju úr ;>
þýzkum kafbáti. <J
Menn óttast, að kafbát- íi
;; urinn hafi sokkið einhvers <i
staðar úti fyrir vestur- í
strönd Jótlands.
1