Alþýðublaðið - 16.05.1939, Blaðsíða 2

Friður
frelsi
framjarir
ÞRIÐJUDAGÍNN 16. MAÍ 1939.
Skipulag
fafnréiti
vinna
íslenzbar hendnr að hverju verfei
EKKI ftlls fyrir löngti voru sett *
lög um eftirlit með útlend-
ingum hér á íslandi. Ekkert skal
fullyrt um, hversu raunhæft þetta
eftiriit hefir orðið, og má kann-
ske segja, að byrjunarmistök séu
eðlileg á þessu sviði eins og á
snörgum öðrum. En nú er kom-
inn tími til að gæta fyllstu var-
úðar með þessi leyfi og fram-
lengja þau ekki fyrir þá menn,
sem óþarfir eru innan íslenzkra
landsteina.
fpróttir ©a
ntanferðir.
ALÞÝÐUÆSKAN hefir áður
minst á lýðræði og ein-
•ræði í sambandi við íþróttalífið.
Nýlega hefir borist fregn um,
að ensk íþróttafélög hafi hætt
við að fara til Þýzkalands í sum-
ar vegna ófriðarhættunnar.
Fjölmargir æskumenn eru
reiðubúnir til þess að læra iðn-
greinar og hvers konar störf, sem
vantar til faglærðar hendur, og
þeirra bíður máske að eins at-
vinnuleysið eða eyrin.
Hér eru aftur á móti erlendir
menn, sem fást við ekki vanda-
lærðari störf en framköllun og
„kopieringu“ mynda, pylsugerð
o. þ, h., en hafa jafnvel njósnir
að aukastarfi. Er ekki nóg komið
af svo góðu?
Eigum .við ekki að gefa slíkum
mönnum heimfararleyfi? Ef við
megum illa við því að hýsa eitt
flóttamannabarn, hversu miklu
síður þolum við þá að brauðfæða
njósnara eða eftirlitsmenn er-
lendra einræðisherra?
Námfús æska landsins er
reiðubúin til starfa og reiðubúin
til að nema verkkunnáttu, ef
henni er að.eins gefið tækifæri.
Allir munu helzt kjósa ís-
lenzkan atvinnurekstur í íslenzk-
um höndum, og ef ríkisvaldið
stefnir að aukinni framleiðslu og
atvinnu, þá er það gert fyrir ís-
lenzku þjóðina, en ekki erlendar
þjóðir.
Okkar stefna er því að íslenzk-
ar hendur vinni að hverju verki,
og við hljótum að gera þá kröfu,
að útlendingum sé ekki veitt
dvalarleyfi að óþörfu eða þar
sem engin þörf er erlendrar sér-
fræði.
Æska landsins vill heilbrigða
stefnu og framkvæmd i þessu
efní og krefst þess, að stjórnar-
völdin vísi ónauðsynlegum og
grunsamlegum útlendingum úr
landi.
Hins vegar er á sama tíma
slegið fram, að héðan úr Rvík
fari úrvalslið úr Fram og Val til
Þýzkalands í sumar.
Þetta kemur kynlega fyrir sjón-
ir, að íslendingar skuli ekki kyn-
oka sér við að sækja heim land
einræðis og ófriðar.
Hvers vegna fremur að velja
sér íþróttasambönd við það land,
þar sem íþróttafélögin og starf-
semi þeirra öll er bundin föst-
um pólitískum viðjum einræðis-
herrans, en að hafa samstarf við
þau ríki, sem standa okkur nær
að ætterni, menningu og stjórn-
skipulagi? Er ekki eins þægilegt
og lærdómsríkt fyrir okkar knatt-
spyrnumenn að sækja t. d. Eng-
land heim, og verður það dýr-
ara? íþróttamenn eiga að hug-
leiða þetta og gefa upp sínar
skoðanir um þessi efni.
Hver frjálsborinn islendingur á
að gera það að heilagri skyldu
sinni, jafnt í stóru og smáu, að
tryggja lýðræðið og sýna hug
sinn heilan við málstað þess.
Enginn þarf að óþörfu að fjand-
skapast við þau einræðisríki, sem
við eigum viðskifti við, þó
að þau séu ekki látin sitja í
fyrirrúmi um heimsóknir, gest-
risni eða önnur vináttumerki.
Allra sízt ættu þau að njóta for-
réttinda eða sérstakrar virðingar
frá okkar hálfu.
Alþýðuæskan vill brýna fyrir
íþróttamönnum að athuga vel
þessar hliðar málsins, því að svo
bezt verður trygt lýðræðið inn-
anlands, að varhugi Sé goldinn
við erlendum einræðisáhrifum og
ekki sé daðrað við fjandmenn
lýðræðisins í hvaða mynd sem
þeir birtast.
Andi íþróttanna er frjálshugur
og drenglunduð karlmenska. ”Hví
skyldu sannir íþróttamenn ekki
sýna þessa hlið? Hví skyldu þeir
hylla þá íþróttastarfsemi, sem
reyrð er í fjötra einræðisherrans?
Sannarlega væri meiri menning-
arbragur og rneiri karlmenska
fólgin í því, að sniðganga þau
lönd, sem nota íþróttafélögin
fyrir einhliða pólitísk áróðurs-
tæki hinnar menningarfjandsam-
legu einræðisstefnu.
Frá félðgunum.
Sumarstarfið er að hefjast. Fé-
lögin eru að undirbúa starfsemi
sina. Sá háttur hefir verið upp-
tekinn í F. U. J. í Reykjavík,
að velja stjórnina tvisvar á ári,
þannig, að nokkur hluti hennar
er valinn á síðasta aprílfundi,
til þess að annast sumarstarfið.
Þetta ætti að verða til þess, að
meiri áhugi og aukin ábyrgðar-
tilfinning yrði fyrir því, að sum-
arstarfið verði rekið með alúð og
áhuga.
En félagarnir verða að minnast
þess, að félagsstjórnin getur
ekkert gert einsömul; hún þarf
fullan stuðning félaganna til þess
að staiiið beri tilætlaðan árang-
ur.
F. U. J. í Rvík hefir nú tekið
upp þá nýbreytni, að gefa út
vélritað innanfélagsblað. Með því
fæst lífrænt samband milli stjórn-
ar og félaga. Er þess að vænta,
að þessari framkvæmdasemi
verði vel tekið af félögunum, og
að með þessari ráðstöfun takist
aó örfa og glæða áhuga félag-
anna fyrir félagsstarfseminni.
Félagið sá um útgáfu 1. maí-
blaðsins s.l. Er blaðið hið mynd-
arlegasta, enda seldist það vel
og sums staðar úti um land seld-
ist það alveg upp. Fer mjög vel
á því að æskan sjái um útgáfu
þessa blaðs, og þetta blað gefur
góðar vonir um glæsilegt fram-
hald.
Þegar Alþýðuæskan er að
fara í prentun fréttist að F. U. J.
og Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur hafi í hyggju að fara
skemtiferð til Borgarness um
næstu helgi. Verður vandað til
dagskrár og er ekki að efa að
fólk muni nota sér þetta ein-
staka tækifæri til að lyfta sér
upp á ódýran hátt. Gert er ráð
fyrir að þeir, sem vilja, geti
fengið bílferð til Hreðavatns, og
mun farið kosta báðar leiðir
með skipi og bílum um sex
krónur. Annars verður öll til-
högun auglýst nánar hér í blað-
inu. Þessi framkvæmdasemi
gefur góða von um að sumar-
starfið verði fjölþætt í sumar,
og eiga allir Alþýðuflokksmenn
og konur, eldri sem yngri, að
gera sitt til að svo geti orðið.
Frá útlöndum.
S. U. J. í Danmörku hefir
nýlega haldið stjórnarfund, þar
sem mættu fulltrúar víðs vegar
að úr Danmörku. í aðalályktun
fundarins er fagnað viðleitni
ríkisstjórnarinnar til að stofna
skóla fyrir unglingana og setja
nýja löggjöf um málefni æsk-
unnar. Jafnframt er heitið full-
um stuðningi ungra Alþýðu-
flokksmanna um að afmá þann
smánarblett af dönsku lýðræði,
sem settur hafi verið við síð-
ustu kosningar með því að velja
kommúnista og nazista á þing.
Er það sannarlega takmark,
sem öll lýðræðissinnuð æska á
Norðurlöndum ætti að keppa
að, því að svo bezt verður lýð-
ræðinu borgið, að ekki sé öfga-
mönnum leyft að grafa undan
því, eða vinna sig upp í skjóli
þeirra mannréttinda, sem lýð-
ræðið hefir skapað og á að
vernda.
Alþjóðasamband ungra jafn-
aðarmanna
heldur 6. þing sitt í bænum
Lille í Frakklandi 30.—31. júlí
í sumar. í sambandi við þingið
verður alþjóðlegt æskulýðsmót
haldiö í Lille og hefst 29. júlí.
Samböndin á Norðurlöndum
undirbúa nú af kappi þátttöku
sína í þessu móti, og munu Dan-
ir leggja af stað frá Fredericia
25. júlí um Hamborg, Köln og
Mispyrmið ekki iprétt-
mmmmef! öregla i iifnað-
ar&áttam, raniri keeasln
eða ilæmim bfiukinnm
Vlðvðrimarorð iþróttamanns.
Allar íþróttir, hverju nafni sem
þær nefnast hafa það takmark
að skapa iðkanda þeirra aukinn
þroska, betri heilsu, meira á-
ræði, bjartsýni, vaxandi dreng-
skap, reglusemi og félagshyggju.
Aliur útbúnaður íþróttahúsa,
leikvalia, sundlauga eða sund-
halla og annars, þar sem þjálf-
jun á að fara fram, þarf því
að vera mjög fullkominn, svo
það ekki getið orðið til hnekkis
framgangi íþróttanna eða við
þjálfun. Sömuleiðis þarf að
vanda til vals kennara, að þeir
séu í fylsta máta starfi sínu vaxn
ir, bæði hvað mentun, reglusemi,
skyldurækni og prúðmensku snert
París til Lille, en þaðan heim-
leiðis 31. júlí og kostar far-
gjaldið í 3. flokks járnbrautar-
vagni með uppihaldi í París og
Lille frá og til Frederica um
150 kr. danskar.
Hvenær fáum við tilsvarandi
ódýrar ferðir hér innanlands,
þó að við ekki hugsum hærra,
þar sem utanlandsferðir okkar
eru um langar leiðir og því dýr-
ar?
Útfyllið miðann, klippið hann
ir, annars má búast við að mið-
ur takist, að íþróttin eða þjálfun-
in nái ekki tilgangi sínum og
höfum við því miður séð þess
mörg dæmin, þar sem flestum
ef ekki öllum þessum þörfum
hefir verið að meira eða minna
leyti ábótavant og er ennámörg-
um stöðum. Það er til dæmis
ekki tilhlýðilegt að í 'jafnfull-
komnu húsi og Sundhöllinni, séu
settir upp sjálfsalar fyrir sælgæti
og tóbak.
Hús sem er jafn mikill heil-
brigðisbrunnur og Sundhöllin er,
má ekki, eftir að hafa aukið
þrótt fólksins í hressandi vatni,
hreinu lofti og sólbaði þegar það
gefst, selja þessu sama fólki
yngri sem eldri, vörur sem vinna
á móti og ónýta þá heilbrigð-
isinntöku sem það hefir fengið
á þessum sama stað, auk þess
sem sjálfsalar yfirleitt eru frek-
ar til að ala á gripdeildar breisk-
leika unglinga. Nei, hvorki íSund
höllinni né annarsstaðar á slíkum
jstöðum á slík ólyfjasala að fara
fram. Aftur á móti væri viðeig-
eigandi að slíkir staðir hefðu
mjólk til sölu til dæmis í pela
og hálfpelaflöskum, það yrði vel
þegið og í fullu samræmi við
staðinn og það markmið, sem
hann er gerður fyrir.
Þess vegna verður það að vera
krafa bæjarbúa að sjálfsalar Sund
hallarinnar verði teknir hið bráð-
asta burtu, svo og af öðrum
stöðum þar sem þeir eru.
Þ. Magnússon.
út úr blaðinu eg látið í póst.

■íj» '
IU |f.
REYKJAVÍK
Má láta
í pÓSt Ó-
frímerkt
Ég undirritaður óska að gerast kaupandi
ALÞfÐUBLOSINS MEÐ SUIHUBABSBLUI
Nafn ...................................
Heimili ................................
Staða ..................................
TVf AÐURINN SEM HVARF
38.
hann sjálfur, heldur vagninn, sem hafði vakið sérstaka at-
hygli viðgerðarmannsins. Var hann ekki fyr horfinn af staðn-
um, en viðgerðarmaðurinn þaut í talsímann og hringdi til eig-
anda stöðvarinnar, er samstundis hringdi til konu, er beið á
næstu veitingakrá.
í örUggri vissu um það, að ekki mundi líða á löngu áður en
Jim Blake mundi gefa sig fram og fá vagn sinn afhentan, hafði
Ilka tekið' það ráð, að bíða í nágrenninu. Henni sárleiddist, en
hvað gjörði það — allt mundi taka enda. Grunur hennar var
vakinn, er Charlotta Hope, skömmu eftir hið dularfulla hvarf
James, yfirgaf New York. Hún fékk svo leynilögreglumenn til
að leita hinna horfnu í kyrþei. Það hafði ekki reynst örðugt
að rekja spor Charlottu, en Blakes höfðu horfið með öllu við
vagnstöðina í Painted Port. Þó gat eigandi stöðvarinnar gefið
þær upplýsingar, að sá maður, sem bað fyrir vagninn, hefði
gefið nokkurnveginn rétta dagsetningu.
Ilka fyltist illgirnislegri gleði er hún fékk þessar fréttir.
Jim hélt auðvitað að honum hefði tekist að koma ár sinni mjög
klókindalega fyrir borð, en nú skyldi hann fá að komast á
aðra skoðun! Hann hafði að vísu skilið eftir handa henni
allmikil auðæfi, en hann hafði sjálfur horfið með langt um
meira og hún ætlaði sér ekki að láta það fé lenda í klónum á
annari konu. Ilka þóttist þess fullvís, að hvarf Blakes væri
í sambandi við það, að hann væri að reyna að strjúka með
Charlottu Hope. Þessvegna vildi hún ekki tilkynna það lögregl-
unni hvarfið strax. Ef leynilögreglumenn byrjuðu að rekja slóð
hans, gat það orðið til þess, að aðvara hann og honum gæti þá
ef til vill tekist að múta þeim með svo stórum upphæðum,
að þeir hjálpuðu honum til að hverfa.
Nei, það .var ómögulegt, en hún skyldi sýna þeim hvort hún
eða hann væri hyggnara. Hún hafði ákveðið að fylgja slóð
hans, en þó svo varlega, að hann gæti ekki orðið hennar var.
Hún ætlaði sjálf að leika hlutverk njósnarans, hlutverk, sem
átti svo vel við hið slavneska eðli hennar og æfintýraþrá.
Þegar svo sú stund rynni upp, að hún gæti ljóstrað upp um
þau Charlottu, gæti hún alltaf keypt einhvern til að koma
fram sem vitni. Ilka brosti þegar þetta kom í hug hennar. Þá
yrði það hún, sem segði fyrir skilnaðarskilmálana.
MAÐURINN í bífreið Blakes ók henni inn í skógarkjarrið,
þar sem hann nokkru áður hafði falið grænu Sedan-
bifreiðina. En hann veitti því ekki eftirtekt, að Ilka var á hælum
hans í litlu kappakstursbifreiðinni sinni. Ilka, þessi bros-
andi skuggi frá þeirri fortíð, sem hann óskaði, — og hélt að
sér hefði tekist, að þurrka út. Hún ók gætilega, en misti aldrei
sjónir af vagninum, sem á undan fór. Vegirnir voru afleitir, —
þröngar skógargötur, og hin risavöxnu tré mynduðu víða
hvelfingu yfir höfðum þeirra. Allt í einu sá hún að vagn
Blakes hægði snögglega á ferðinni, tók svo krappa beygju og
hvarf inn í stíginn.
Það var aðeins með því að beita öllum sínum viljakrafti,
að Blake tókst að yfirvinna viðbjóð sinn og koma líkinu úr
grænu bifreiðinni yfir í vagninn, sem bar fangamark og númer
Blakes. Svo settist hann við hlið þess og greip stýrið. Nátt-
myrkrið var nú alveg skollið á. Honum var nauðugur einn
kostur, að skilja grænu bifreiðina eftir í kjarrinu í þeirri von,
að enginn mundi finna hana, og þó svo illa tækist til, hafði
hann tekið númerskiltið burtu. Það lá á gólfinu í vagninum,
sem hinn dauði og lifandi James Blake sátu í og sem nú stefndi
að leikslokum hins hrikalega æfintýris.
Ilka hafði ekki vogað sér að elta hann inn í skóginn, þegar
svona var áliðið dags og því stöðvaði hún bifreið sína skammt
þar frá, sem bifreiðin hans hafði beigt út af akbrautinni. Hún
ætlaði varla að ná andanum, vegna ofsalegrar reiði. Að hugsa
sér, hún var á hælunum á honum og í þann veginn að ná í
hann og þá slapp hann þó úr greipum hennar. Inn í skóginn
lá enginn végur, hún sá í skini ljósanna af bifreið sinni, að
þangað lágu aðeins fjárgötur, sem engri bifreið virtust vera
færar. Kæmi hann ekki út úr þessu skógarþykkni aftur, ætl-
aði hún að aka sömu leið til baka í bifreiðaskýlið og fá mann
til að hjálpa sér til að fara inn í skógarþykknið og rannsaka
þessa ráðgátu.
Tíu mínútur liðu. Stundarfjórðungur. Hún ætlaði að bíða
eina klukkustund, en ekki augnabliki lengur.
Henni fannst óratími liðinn, þegar hún heyrði ' þrusk í
skógarkjarrinu og henni lék enginn vafi á, hvað honum myndi
valda, greinar trján brotnuðu, blöðin hrundu niður og mjúkur
jarðvegurinn stundi undan hjólum bifreiðarinnar. Og þvínæst
grilti hún — eins og skuggamökk — bifreið, sem með erfið-
leikum hökti út af fjárgötunni á akveginn.
Jim hafði enga hugmynd um nærveru hennar og ók áfram.
Líkið við hlið hans veltist til og frá og hallaðist stundum af
fullum þunga að öxl hans. Honum fanst stundum, sem nákuldi
hins dána legðist að hjarta sér.
Ilka sá nú vel til bifreiðarinnar og fylgdi henni eftir. Hún
var óvön erfiðu ferðalagi og áreynslu og auk þess ákaflega
þreytt á sál og líkama, en samt misti hún ekki sjónar á vagn-
inum, sem á undan ók. Nei, hann skyldi nú ekki sleppa henn'i
úr höndum í annað sinn, hugsaði hún. Jim ók hægt og var-
lega, honum lá ekkert á, vegurinn blasti við honum umferðar-
laus og nú var ekki eftirsókn í neinu. Þegar lauk skóginum, þar
sem hann hafði falið grænu Sedanbifreiðina, var háskaleg bugða
á veginum, þar sem hann sveigðist upp bratta brekku, rétt
hjá Painted Post. Jim rýndi út um bifreiðarrúðuna efíir þeim
stað, er hann hafði hugsað sér. Á eftir honum í hæfilegri fjar-
lægð ók refsigyðja hans. Þau voru að lögum harðgift hjón —
en hötuðust að reynd og sjón, — eitt dæmi um þá, lem í af-