Alþýðublaðið - 22.05.1939, Page 1

KFFSTJto: F. E. VALÐEMAESSON ÚTGEFANÐI: ALÞÝÐUFLOKEUEDÍN
XX. ÁRGANGUR MANUDAGINN 22. MAÍ 1939. 115. TÖLUBLAÐ.
—I—.................................................................
Eins dæmi i sögu verkalýðs^
tireifingarinnar á íslandi.
----—»
Stjórn verkalýðsfélags ætlar að svelta
tvð hundruð verkamannafjðlskyldur!
Stærsta skip heimsins í smíðum á Skotlandi: Það er bygt á skipasmíðastöð við Clydefljót,
er eign Cunardlínunnar og á að heita „Queen Elizabeth“. Skipið verður 85 000 smálestir
og með 14 þilí'örum. Fremsti reykháfurinn verður 20 metra hár og hæðin frá efri brún hans
niður í skipskjöl um 60 metrar. Björgunarbátar skipsins verða 26 að tölu, og tekur hver
þeirra fleiri farþega en fyrsta skip félagsins, „Brittannia“.
Franco hefir nú fengið
von um viðreisnarlán.
■ ' ■— ■» T.
Liknr talðai til, að Fianeoheiinn veiði nú aivopn-
aðm og ítalimii og Þjððveijaimr sendii heini.
Yfir 109 Alþýðis-
Mitsmenn í heim-
sókní Borgarnesi.
--0-
Áægæt fðr og skemtileg.
YFIR 100 félagar úr Alþýðu-
flokksfélögunum hér í
bænum fóru í gær með Fagra-
ncsi til Borgarness. Var komið
tii Borgarness kl. 10 f. h. og fóru
þá flestir þátttakendanna í híla
og héldu að Hreðavatni. Var
þar dvalið til kl. 4.
Var þá aftur haldið til Borg-
ainéss og settur fundur kl. 5 í
öamkomuhúsi Ungmennafélags-
ins. Setti Kjartan Guðnason,
formaður Félags ungra jafnað-
armanna, fundinn, en síðan
söng söngflokkur Alþýðuflokks.
félgsins, þá hafði Talkór F.U.J.
iframsögu á tveimur atriðum og
síðan sýndi leikhópur gaman-
Jeik. Þá flutti Haraldur Guð-
Stiundsson langa og skemtilega
'ÍCíeðu.
Að iokum var danz stiginn
' &V til Fagranesið átti að fara,
ta áður en skilið var í sam-
komuhúsinu, þakkaði Arngrím-
ur Kristjánsson Borgnesingum
fyrir viðkynninguna, en Daníel
Evjólfsson verkamaður þakkaði
félögunum fyrir komuna. Var
þetta ágæt för og skemtileg.
Málsatvik eru sem hér segir,
samkvæmt frásögn skipstjórans
á Haniiesi ráðherra.
Klukkan rúmlega tvö sunnu-
daginn 25. júlí síðastliðinn var
togariim staddur um 15 sjómíl-
ur út af Skaga. Sást þá tii síld-
artorfu nokkuð frá skipinu og
var siglt til hennar og voru
nótabátar togarans á stjórn-
borðssíðu.
Skipstjóri á Hannesi ráð-
herra var þá á vakt og kveðst
hafa séð til lv. Ólafs Bjarnason-
ar og norsks síldveiðiskips og
hafi þau virst sigla að sömu
torfu, næstum samsíða 4 strik á
bakborða, en stefnur skipanna
hafi skorið stefnu togarans.
Þar sem öll skipin hafi siglt i
AÐ er nú svo komið hér
á landi í einstaka verka-
lýðsfélögum, sem stjórnað er
af kommúnistum, að enginn
Alþýðuflokksmaður getur
þar lengur verið óhultur um
líf sitt og fjölskyldu sinnar.
Virðast kommúnistarnir nú
vera að ná því stigi, að þeir
telji tímabært orðið að á-
kveða á hvern hátt Alþýðu-
flokksmönnum skuli styttur
aldur, og á fyrst að reyna að
svelta þá í hel.
Fyrir fám dögum ráku
þeir úr Hlíf í Hafnarfirði
þrjá verkamenn án þess að
þeir hefðu nokkuð til saka
unnið við félagið, og hafa nú
sent atvinnurekendum í
Hafnarfirði bréf, þar sem
tekið er fram að þessir menn
hafi framvegis „ekki vinnu-
réttindi“.
Og ekki er látið sitja við þessa
þrjá fátæku verkamenn, held-
ur er samþykt í félaginu að fyr-
ir næsta miðvikudag skuli
um 200 verkamenn ræk-
ir úr félaginu og að þessir menn
„NJÓTI EKKI VINNURÉTT-
INDA SVO LENGI SEM
NOKKUR HLÍFARMAÐUR ER
FÁANLEGUR”. Allir þessir
menn eiga líf og afkomu sína
undir því, eem þeir geta inn-
unnið sér með höndum sínum.
ÞÁ Á NÚ AÐ SVIFTA RÉTT-
INUM TIL ÞESS AÐ FÁ AÐ
VINNA, m. ö. o. að svelta þá og
konur þeirra og börn.
Enginn þessara manna hefir
nokkuð af sér brotið við félag-
á talsverðri ferð, kveðst skip-
stjóri hafa gefið merki (eitt
langt hljóð) með eimpípu tog-
arans, um að hann héldi áfram
beina stefnu, enda hafi hann
„átt bóginn“, sem kallað er.
Norska skipið hafi þá vikið, en
lv. Ólafur Bjarnason ekki, og
hafi því, 4—5 mínútum síðar,
verið gefið aftur sams konar
hljóðmerki, en samt hafi lv. Ól-
afur Bjarnason haldið stefnu
sinni óbreyttri.
Skömmu síðar, er fjarlægðin
milli skipanna hafi verið um
tvær skipslengdir, hafi lv. Ól-
afur Bjarnason gefið merki
(þrjú stutt) með eimpípunni um
að vél hans ynni aftur á bak.
Frh. á 4. síðu.
ið, og það, sem þeim er gefið að
sök, eru tylliástæður einar. Öll
þeirra sök er sú, að þeir eru
Alþýðuflokksmenn og eru í
Verkamannafélagi Hafnarfjarð-
ar, sem dómur er fyrir að er í
alla staði löglegt félag.
Þetta er ein svívirðilegasta
tilraun til að svelta verkamenn
og fjölskyldur þeirra, sem enn
hefir gerð verið hér á landi og
hún er framkvæmd af Jtomm-
únistum, enda geta engir aðrir
en kommúnistar hagað sér á
þennan hátt.
En þetta er rétta hliðin á
kommúnistunum. Hún hefir
aldrei fyr fengið að koma svona
greinilega í ljós, enda hafa þeir
aldrei notið þess stuðnings fyr,
sem hefir gert þeim klelft að
fremja slík fólskuverk, en það
er stuðningur sjálfstæðis-
manna, er þeir lyftu þeim í
stjórn í Hlíf, þó þeir eigi lítinn
þátt í þessari sveltitilraun hinna
hálfvitlausu stjórnenda félags-
ins.
í sama blaðinu og sveltitil-
laga kommúnistanna er birt og
brottrekstur tilkyntur á um 200
verkamönnum skrifar Einar Ol-
geirsson, sem með lygaskeyt-
um sínum til erlendra blaða hef-
ir skaðað hlutleysismálstað ís-
lands meira en nokkur annar
núlifandi íslendingur, langa
grein, þar sem hann með sinni
venjulegu loddara vandlætingu
ræðst á Alþýðublaðið fyrir að
hafa bent á þá hættu, sem því
er samfara að kommúnistar fari
með stjórn í Byggingarfélagi
alþýðu hér í bænum.
Rökin í grein E. O. eru á
þessa leið:
„Við ætlum ekki að rökræða
við erindreka harðstjórnarinn-
ar um mannréttindi nú 1939.
Við látum okkur nægja að
brennimerkja þennan hugsun-
arhátt sem fasisma.“ (Orðrétt
úr Þjóðviljanum.) Ónei, það er
betra að láta það vera að rök-
ræða um málin og láta sér
nægja að „stimpla þá sem fas-
ista“, sem í móti mæla. Það á
að duga. Slík er og hefir alt af
verið framkoma kommúnist-
anna. Froðusnakk, kjaftháttur,
hávaði og glamur eru þeirra
rök, rógur og undirferli eru
þeirra vopn og ódrengskapur
og níðingsháttur er þeirra
flokkslega séreinkenni.
Það er betra fyrir E. O. að
ekki sé rökrætt um stjórn kom-
múnistanna á verkmannabú-
stöðunum síðustu tvö árin. Það
gæti komið margt óþægilegt í
ljós í þeim rökræðum. Það er
vitað, að þeir, sem standa þar
allra verst í stykkinu, eru sum-
ar af fremstu sprautum kom-
múnistanna og að pólitískri
hlutdrægni, lygum og blekking-
um er þar, eins og í verkalýðs-
félögum þeirra, beitt út í yztu
æsar. Þannig hefir t. d. H. V.
sagt það við menn, sem rétt
hafa til íbúða, að nú hljóti
verkamannabústaðirnir, sem
bygðir verða í ár, að verða
þriðjungi dýrari en þeir, sem
síðast voru bygðir, og sé það
alt vegna gengislækkunarinnar.
Þetta hlýtur hann að segja vís-
vitandi ósatt til þess að fæla
frá þá menn, sem rétt eiga á
íbúðum, og koma kommúnista-
kindum að í þeirra stað.
Og þannig má lengi halda á-
Frh. á 4. síðu.
LONDON í morgun. FÚ.
ÁTÍÐAHÖLDUNUM á
Spáni lauk í gær, og tóku
þátt í sigurgöngunni fjölda-
margar hersveitir, og voru rað-
ir herfylkinganna 24 km. á
lengd, Þessi skari og meginhluti
spánska hersins hverfur nú frá
herþjónustu, og hermenn ítala
og Þjóðverja á Spáni verða
sendir heim.
Nýju blaði hefir verið flett
við í sögu Spánar og viðreisn
arstarfið hefst af fullum krafti.
En til þess þarf fé, og gera
Spánverjar sér vonir um að fá
það fyrir milligöngu belgískra
stjórnmálamanna, en hollenzk-
belgísk bankasamsteypa veitir
ef til vill hið umbeðna lán til
viðreisnarinnar, og á lán þetta
að nema 20 milljónum sterlings
punda (540 milljónum króna).
Franska stjórnin mun ekki
leggjast á móti því, að fransk-
ir bankar eigi þátt í lánveiting-
unni, svo fremi að Frakklandi
sé veitt trygging fyrir því, að
Spánn verði óháður erlendum
ríkjum.
Binn nýi sáttmáli ttala
«g Þjððveija nndinitað-
ni i dag.
Clano greifí i Berlin.
LONDON í morgun. FÚ.
IANO GREIFI er kominn
til Berlín og hefir honum
verið fagnað þar af mestu virð-
ingu, hersýningar haldnar fyrir
hann og veizlur.
í gær var gert ráð fyrir, að
hernaðarbandalagssáttmálinn
yrði undirritaður í dag. Ciano
greifi og von Ribbentrop hafa
þegar átt með sér langar við-
ræður.
29 jiúsund gestii hðfðu
séð isl. sýningnna i New
Yoik ú iðstnúaginn.
Sýningin fær nær einróma lof
SAMKVÆMT skeyti frá Vil-
hjálmi Þór til Ragnars E.
Kvaran, ritara íslenzku deildar
[landssýninguna í Njew York föstu
höfðu 29 þúsund gestir sótt Is-
landssýninguna I NewY ork föstu
daginn 19. þ. m.
Ummæli gestanna hafa því nær
einróma verið lofsamleg og um-
rnæli blaða sömuleiðis.
Myndir frá sýningunni fyrir
blöð hér heima eru nú .á leið-
inni í pósti.
Kappleikurinn var bráð-
skemtilegur og sýndi Valur
mjög góðan leik, hraðan og
vissan — og við og við komu
fram leiftur nýrra aðferða,
sem hinn nýi þjálfari hefir
kent piltunum. Snemma í
fyrri hálfleik setti Valur
mark úr þvögu og í lok síð-
ari hálfleiks annað. Vann
Valur því með 2 mörkum
gegn engu.
Englendingar sýndu bezta
Haðnr verður nnðlr
tðítarvegn og btðnr
bana.
JNGVAR GUÐMUNDSSON á
Staðarbakka í Miðfirði lézt
í fyrradag af slysförum.
Bræðurnir Ingvar og Benedikt
Guðmundssynir á Staðarbakka I
Miðfirði vom í fyrradag kl. rúm-
lega 14 staddir hjá tóft af gömlu
úthýsi úti á túni á Staðarbakka.
Þakið hafði verið rifið af því
og stóð til að rífa veggina og
flytja moldina burt. Benedikt var
skamt fyrir utan tóftina, en Ing-
var var inni í henni. Hmndi þá
einn tóftarveggurinn og féll ofan
á hann. Var brugðið við og mok-
aði Benedikt ásamt fleiri mönn-
um ofan af Ingvari, en er til
hans náðist var hann örendur.
Símað var til héraðslæknisins á
Hvammstanga, en er hann kom
sagði hann Ingvar látinn fyrir
hálftíma.
Ingvar var 21 árs að aldri.
Þeir bræður bjuggu með móð-
ur sinni á Staðarbakka. F.Ú.
skipsmannaleikinn, sem hér
hefir sést. Þeir höfðu þó ekk:
góðan samleik •— og léku of
mikið „solo“. Annar „kant“-
maður þeirra var linur •— enda
léku þeir sjaldan á hann og
reyndu yfirleitt alt of mikið að
brjótast gegnum miðjuna meo
boltann. Markmaður þeirra var
og langt frá því að vera ör-
uggur,
Hljómsveit af skipinu lék
Frh. á 4. síðu. ,
Eæstaréttarðófflur fit af firekstri
Hmnesar ráðherra og Ólaf sBjarnas.
------»------
Ólafur Bjarnason dæmdur tilaðgreiða
Aliiance um 17 þúsund krónur.
------»------
IMORGUN var kveðinn upp dómur í hæstarétti út af
árekstri togara og línuveiðara. Stefndi Ólafur H. Jóns-
son f. h. Alliance vegna Hannesar ráðherra Ólafi B. Björns-
syni á Akranesi, eiganda lv. Ólafs Bjarnasonar. Var Ólafur
B. Björnsson dæmdur til að greiða Alliance kr. 16 909,31.
Skemtilegur kappleikur í gær-
kveldi milliValsog,Vindictive‘
K. R. vann 3. flokks mótlð. Úr-
sllt f kvðld á 2. flokks mótlnu.
T/" APPLEIKURINN í gærkveldi milli Vals og sjóliðanna
af Vindictive var mjög skemtilegur. Áhorfendur vort
jafnvel fleiri en nokkru sinni áður — og munu allmargir
hafa komið til að sjá „hergönguna“, sem Valur hafði haft
vit á að auglýsa.