Alþýðublaðið - 02.06.1939, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGINN 2. JÚNÍ 1939
ALÞYÐUBLABfO
Lepiarnál sima og
sendibréfa I Dai>
Birfca.
FYRIR nokkru síðan talaði
Steincke dómsmálaráð.
herra í útvarpið í Kaupmanna-
höfn og þagnarskyldu og frið-
helgi sendibréfa og símtala og
hvenær yfirvöldunum væri
leyfilegt að rjúfa hana. Ráð-
herrann benti meðal annars á
að í öllum lögum, þar sem ein-
hver þagnarskylda er fyrirskip-
uð, verður hún þó ávalt að víkja
þegar eitthvað sem snertir vel-
ferð þjóðfélagsins er annars
vegar, t. d. til að fyrirbyggja
glæpi. Samkvæmt því fullyrti
hann, að réttmæt væri að rjúfa
friðhelgi einkabréfa og þagnar-
skyldu símans í einstökum til-
fellum.
Um friðhelgi einkabréfanna
lét ráðherrann svo ummælt, að
hún mætti svo aðeins rjúfast,
að hjá lögreglunni lægju fyrir
upplýsingar, er bentu ótvírætt á
það, að viðkomandi bréf hefðu
einhverja þýðingu fyrir rann-
sókn á glæpamáli, sem til með-
ferðar væri. Og þó því aðeins
að dómsúrskurður um að opna
þau hefði á undan gengið. Þá
mætti lögreglan í einstökum ó-
venjulegum tilfellum gera slíkt
á eigin ábyrgð.
Hvað símanum viðvíkur, er
ekki um nein hliðstæð ákvæði
að ræða í stjórnarskránni. Og
í engum öðrum lögum er nein
reglugerð, er leysir vandamálið
um þagnarskylduna. Það var
því valin sú leið, að lögreglu-
stjórinn gerði samning við síma-
stjórnina árið 1914, um að fá
það upplýst, hvðan hringt hefði
verið, þegar það snerti einhver
sakamál er væri í rannsókn hjá
þeim. Og 1917 var það svo á-
kveðið, að yfirmaður ríkislög-
reglunnar, lögreglustjórinn, —
skrifstofustjóri dómsmálaráðu-
neytisins og nokkrir aðrir hátt-
standandi embættismenn gætu
krafist þess að fá að hlusta á
símasamtöl. En í apríl í fyrra
var þetta að mestu leyti afnum-
ið með nýrri reglugerð. Fram-
vegis geta að vísu yfirmenn í
leynilögreglunni krafist þess
undir vissum kringumstæðum,
að fá að hlusta á símasamtöl,
en innan 24 klukkustunda verð-
ur svo að liggja fyrir skýrsla
þessu viðvíkjandi. Yfirmaður
ríkislögreglunnar, lögreglu- i1
stjórinn og yfirforingi leynilög-
reglunnar, hafa að vísu ennþá
leyfi til að hlusta á símasamtöl
en ef ekki er dómsúrskurður fyr
ir því, mega þeir það því aðeins,
að um stórkostlega glæpi sé að
ræða, svo sem morð eða land-
ráð.
Ráðherrann lagði áherzlu á
það, að reglugerðir þessar
gæfu enga ástæðu til að óttast
um óréttmætann ágang á borg-
araleg réttindi. Enda sýndi það
sig bezt í því, að aldrei hefðu
komið fram kvartanir um mis-
notkun.
FÉimannleg íerilng-
argjöf.
HON ER EKKI LÖNG, en ljót,
sagan um þessa fermingar-
gjöf. Það er ótrúlegt, hve langt
imenn geta gengið í smekkleysum
og ræfilshætti. Ég nefni hér ekki
hin réttu nöfn, þótt ég geti það
að mestu leyti.
Vinnuveitandi einn hér í bæn-
um sagði mér þessa sögu sjálf-
:ur i þeim tilgangi að hún færi
víðar. Maður einn, sem hjá hon-
um vinnur og hefir verið óreglu-
maður, en er að reyna að sígr-
ast á þeim slæma galia, lét
ferma dóttur sína í vor. í tilefni
af því sendi éinhver henni, hér
í bænum, heillaóskaskeyti og
tvær flöskur af áfengi. — Enn
sú fermingargjöf. Þetta er ótrú-
leg saga, en því miður sönn. Af-
leiðingarnar urðu þær aö fjöl-
skyldan gerði sér glaðan dag —
eins og menn segja, en ætti að
heita annað. Húsbóndinn misti
afítur jafnvægið, var á „túr“
fyrstu dagana á eftir, og mest
frá vinnu heila viku. Það kostaði
hann 50 krónur, minsta kosti, í
vinnutapi, nýjan ósigur og hver
veit hvað.
Það er óskiljanlegt, að nokkur
maður getur fengið sig til þess
að senda stúlkubarni áfengi í
fermingargjöf til þess að draga
föður hennar aftur niður í þá ó-
reglu, sem aðrir eru að forða
honum frá og hann sjálfur að
reyná að sigrast á.
Mér hefir verið kunnugt um
það áður, að fermingarveizlur
geta orkað meiru i því, að leiða
ungan mann út á háskalega braut
Reldur en fermingin sjálf á rétta
braut, en þessi fermingargjöf
finst mér þó að bíti hausinn af
skömminni. — Vonandi eru slík
tilfelli sjaldgæf.
1 Pétur Sigurðsson.
drottnlngíii.
En hann sat grafkyrr. Þá grét Gerða litla og tár
féllu á brjóst hans og seitluðu inn 1 hjarta hans. Þá
aði ísmolinn og eyddi um leið spegilbrotinu.

Wmmm
liíii
Óli.leit á hana og þá söng hún sálm, sem Óli Þá fór Óli að gráta og þá runnu spegilbrotin
kannaðist við. úr augunum á honum. Hann þekkti Gerðu
og hrópaði: — Hvar íhefirðu; verið allan
þennan tíma, Gerða min?
Og hann tók utan um Gerðu litlu, en Gerða Og þegar þau lögðust til þess að hvíla sig,
hló af 'gleði og þau dönsuðu þangað til þau þá lögðust þau einmitt á orðið, sern Snæ-
voru orðin uppgefin. drottningin hafði sagt honum að finna, og þá
var hann orðinn frjáls maður.
Um þessar mundir
stendur yfir fyrirhleðsla Þverár
við Háamúla í Fljótshlíð. Verður
þar lágður á þessu súmri 300
metra langur garður, sem byrjun
•fyrirhleðslu á þessum stað, og
til þess að bægja nú þegar vatn-
inu frá innra hluta fljótshlíðar og
koma í veg fyrir eða draga úr
landspjöllum þeim, er áin veidur
þar. Þegar garðurinn er fullger,
verður hann 2000 metra langur.
Verkið hófst um miðjan apríl-
mánuð síðast liðinn, og er ráð-
gert að Ijúka því á naistu fimm
árum. Hafa að undanförnu unnið
þarna um 20 manns. — Eins og
áður hefir verið skýrt frá, hefir
undanfarin sumur verið unnið að
fyrirhleðslu á vatnasvæði Þverár
og Markarfljóts. Var byrjað á
fyrirhleðslunni við Markarfljóts-
brú, þegar hún var gerð, og síðan
haldið áfram áleiðis til Fljóts-
hlíðar. Verður því verki einnig
haldið áfram í sumar og uníið
að því að fullgera fyrirhleðslu
Ála — þ. e. hinn svo nefnda Efri-
Ála-garð. FO.
Smáíréttir.
Ég er nú búinn að flytja hest-
inn minn upp á Kjalarnesið til
vinar míns á Esjubergi, Gísla,
sem er sómamaður. Ég skildi við.
hann hjá meri með folaldi. og
sagði ég, að ef merin eignaðist
folald næsta ár, þá gæti hestur-
inn minn átt það, og þa yrði ég
me'ðeigandi í því. Ég fæ hey-
j;kap á nesintu í sumar. Þeir eru
góðir ,karlarnir þar. Grasspretta
er ekki góð enn þá, en í frarn-
för. Fólk vantar tii vinnú. Lítið
gert fyrir Kjalarnesið, nema
skríðuhlaup stundum, einkum á
Esjubergi, þegar Eiríkur Briem
átti það, en nú hlé um nokkur
ár; skriðurnar minka. — Oddur
Sigurgeirsson hjá Guðmundi skip
'stjóra við Sundlaugaveg.
j BRÉF j
PAR sem I. B. í reiði sinni er
enn þá að vaða elginn í
Þjóðviljanum 5. maí um menn
og málefni, sem hann er harla ó-
kunnugur, vil ég taka þetta fram:
Heimildir I. B, fyrir því, sem
hann níðir mig og Alþýðuflokk-
inn mest fyrir, eru frá vinkonu
hans, Gróu á Leiti, eða fengnar
hjá hinum og öðrum fíflum, því
hvað elskar sér líkt. En þótt I.
B. hringsnúist af reiði af því ég
mintist á stöðu hans hér, á hann
sjálfur sök á 'þyí. Ég hlaut að
gera þáö í sambandi við vetur-
inn ,sem I. B. sagði ekki liðinn
22. maí. Enginn ber á móti því,
að þetta verk I. B. er nauðsyn-
Jegt og heiðarlegt. Því er þá ó-
dæði að minnast á það jaf.nt og
önnur störf, ef það á við? Hvers
vegna reiðist I. B. svo af þessu,
þar sem hann er ekki skapaður
til annara verka, hvorki hér í
Grindavík eða annars staðar.
Fúkyrði I. B. um Alþýðuflokk-
inn og mig læt ég sem vind um
eyrun þjóta og virði ekki svars.
En ósannindaþvætting I. B. um
samninginn milíi verkalýðsfélags-
ins og atvinnurekandans, sem
getur að nafninu talist einn hér í
sveit og I. B. segir að sé honurn
mikið í hag, en hafi þó verið
þröngvað inn á hann, er vitleysa.
Ég skal fræða I. B. á því, að í
þéírri samningi á ég ekki einn
einasta staf. Hafi I. B. haft
minstu löngun til að fara með
satt orð, þá var honum innan
handar að fara sem sagt í næstá
hús, þar sem bæði fyrverandi og
- núverandi formaður leigðu báðir,
og fá hjá þeim upplýsingar um
hverjir stóðu að samningagerð-
inni, meÖ Jóni Sigurðssyni, erind-
reka Alþýðusambandsins. Báðir
voru þeir í stjórn, þegar þetta
gerðist. ,Um álit félagsmanna var
aldrei . leitað, svo samningurinn
var algerlega á valdi þeirra, sem
sömdu hann, ásamt þáverandi
stjórn.
Um líf eða dauða Alþýðuflokks
ins hér ætti I. B. að geypa sem
minst, því enginn veit sína æfi
fyr en öll er, og svo er með félag
I. B., enda þótt það hafi haldið
að nafninu einn fund austur í
hverfi og bætt þar við sig 1—2
aðkomandi sjómönnum, og í
öðru lagi haft eina danzskemtun
með stórum undirballans, er það
mjög lélegt til að stæra sig af
lijá pólitísku félagi.
Því hefir áður verið lýst, hvað
í’rh. á 4. síðu.
jl/f AÐURINN SEM HVARF
48.
hefði eðlilegum dauða. Þessi maður hafði sýnilega framið
sjálfsmorð.
Þó hann kendi nokkurrar meðaumkunar, fanst honum þó
réttmætt að Ilka fengi að þola angistarkvalir fram á síðasta
augnablik, svo mikið hafði hún pínt hann með eigingirni sinni
og grimd. Honum fanst hann halda á hinni reísandi svipu
réttlætisins, með því að draga það á langinn að frelsa hana
frá þeim örlögum, sem hún hafði sjálf kallað yfir höfuð sér.
Ilka hlaut aðeins það, sem hún átti skilið, með því að verða
að lifa í ótta og þjáningum nokkurn tíma.
En yfirheyrslunum lauk öðruvísi en Blake hafði gert ráð
fyrir. — Hann hafði álitið það sjálfsagðan hlut, að hún yrði
sýknuð. En eftir 14 klukkustunda þóf kvað kviðdómurinn upp
dóm sinn og dæmdi hana seka. — Og svo var hún dæmd til
lífláts í rafmagnsstólnum. Aftökudagurinn var jafnframt á-
kveðinn. Umsókn um náðun var send dómsmálaráðuneytinu,
en henni var synjað. Áfrýjun reyndist einnig árangurslaus,
því hæstiréttur staðfesti þegar undirréttardóminn.
Jim hafði verið í verstu hugarkvöium þessa mánuði, sem
málið stóð yfir, ag þegar hann fleygði frá sér blaðinu, þar
sem frá því var sagt, að verjendum Ilku hefði ekki tekist að
frelsa hana, þá skildi hann til fulls að áform hans hafði ger-
samlega mistekist. Draumar hans og áætlanir um það að gera
gott af sér og verða meðbræðrum sínum að liði, hrundu nú
saman eins og spilabogrir. Honum var nú sá einn kostur, að
snúa við, bæla niður allar vonir, sem hann hafði gert sér til
framtíðarinnar og segja yfirvöldunum allan sannleikann. Með
þeim hætti einum myndi hann geta bjargað Ilku.
Að vísu höfðu lögfræðingar Ilku gefið það í skyn, að þeir
myndu enn áný leita til æðstu stjórnarvalda ríksins með
náðunarbeiðni og þar hefði máske mátt eygja endanlegar út-
göngudyr. En Jim hafði ekki að ástæðulausu verið álitinn
einn hinna færustu og skarpgáfuðustu lögfræðinga og því
blandaðist honum ekki hugur um að þessi leið var vonlaus
fyrir Uku.
Nóttina áður en úrslitaáfrýjun málsins skyldi fram fara,
sat Charlotía Hope hrygg í huga í íbúð sinni, en þó var hún
enn ekki vonlaus um betri úrlausn málsins. Hún rifjaði upp
fyrir sér 1 huganum atburðsöguna frá upphafi, og hún komst
ekki hjá þv íað kenna meðaumkunar með Ilku, þegar öll
sund virtust vera að lokast fyrir henni. Hún lagði nú þá
spurningu fyrir sjálfa sig, hvort Jim myndi hafa verið því
samþykkur, að hún á sínum tíma tók þá ákvörðun að stuðla
til þess og vinna að því að kollvarpa hinni fölsku og liræsn-
isfullu tilveru, sem Ilka hafði skapð sér.
Hún sat við gluggann og starði út 1 náttmyrkrið. Þá var
hringt í símann. Hún gekk annars hugar að símatækinu og
bar það að eyranu.
„Charlotta .....“
Hún náfölnði, og við sjálft lá að hún hnigi niður. Hjarta
heennar barðist í brjóstinu og ótti, von og ólgandi gleði brut-
ust um 1 huga hennar. Iiún hallaði sér ósjálfrátt upp að
veggnum. Hún var gagntekin af áhriíum málrómsins, sem hún
hafði heyrt og titrandi í geðshræringu svaraði hún í símann
með ekkaþrungnum' rómi, aðeins einu orði:
„Jim.“
10 NGIN orð fá lýst þeim fögnuði, sem greip Charlottu, þeg-
ar hún heyrði rödd Jims Blake í símanum og varð það
ljóst að hann var ennþá á lífi, þrátt fyrir alt. En á næsta
augnabliki fanst henni hún kólna öll af skelfingu. Henni kom
Ilka í hug og örlög þau, sem biðu hennar. Og það var hún,
sem hafði leiett gruninn að Ilku og orðið þess valdandi að
hún hafði verið dæmd til dauða. Og hún hafði verið viss um
að hún gerði þar aðeins það, sem rétt væri. En fyrst Blake
var á lífi, gat kona hans ekki hafa myrt hann. — Hvernig
átti hún nú að kippa þessu í'lag aftur? Hún hafði ósjálfrátt
hrópað nafn hans fagnandi, þegar hún heyrði rödd hans í
símanum, en það var eins og skuggi hefði samstundis fallið
yfir gleði hennar.
Rödd Blakes heyrðist aftur:
„Charlotta! — Ég mátti til með að hringja til þín — þú
verður að hlusta á mig — ég þarfnast hjálpar þinnar.“
„Vinur minn ...“ sagði hún ósjálfrátt, en þagnaði óðar.
Hún hafði ekki ætlað að segja það.
„Ertu einsömul? —- Má ég koma til þín núna á eftir?“
,,Nei.“
Það hafði ekki heldur verið ætlan hennar að svara þannig'.
En það kom líka ósjálfrátt fram á varir hennar. Henni fanst
eins og ógnandi skuggi Ilku stæði á bak við þau og hefði
knúð þetta svar fram. — Ef Ilka —1 þegar hún væri laus úr
varðhaldinu — kæmist að því að Blake hefði heimsótt hana
að næturlagi, þá . . .
„Fyrirgefðu, að ég spurði,“ — hún heyrði að það kendi
sársauka og vonbrigða 1 rödd hans. ,,Ég hélt ... en vitan-
lega hefi ég engan rétt til að fara fram á slíkt. — Char-
lotta, en þú ert eini vinurinn, sem ég á og get treyst til íulls
og sem getur 'hjálpað mér.“
„Ég ’er. alein heima, Jim. — En athugaðu hvaða afleiðingar
það gæti haft fyrir þig, ef einhver sæi þig fara eða koma á
þessum tlma sólarhringsins. — Ég neitaði aðeins þín vegna.“
„Getúm við þá ekki íundist á skrifstofunni?“