Alþýðublaðið - 05.06.1939, Page 1
Miinið
sýnlnpna 1 Mark-
aðsskálanum.
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSOM
ÚTGEFAMÐI: ALI»ÝBUTLOKKl;E2Jtíí
XX. ÁKGANGOT
MÁNUDAGINN 5. JONÍ 1939.
136. TÖLUBLAÐ.
Mnnið
sýninpna i
Vinnnstððvnn
komiúnista
heidnr úfram.
Trésmiðirog mðrararneit
nÍH' krðfnm leirra á
BÆÐI félög múrara og tré-
smiða héldu fjölmenna
fundi á laugardagskvöld. Var
þar rætt um vinnustöðvun kom-
múnista í Dagsbrún. Samhljóða
tillaga var borin fram á báðum
íundunum þess efnis, að neita
skilyrðislaust kröfum kommún-
ista. Voru tillögurnar samþykt-
ar í einu hljóði.
Jafnframt var samþykt að
Iáta ekki koma til framkvæmda
að taka ómakslaun fyrir útborg-
un á launum félagsmanna.
Vinnustöðvunin heldur því á-
fram og málið stendur við það
sama. Er vinnustöðvunin alt af
að verða óvinsælli meðal Dags-
brúnarmanna og það er auð-
föndið á blaði kommúnista í
gær, að kommúnistum er kunn-
ugt urn það. Blaðið hótar bein-
línis að reka þá verkamenn úr
Ðagsbrún, sem taki aðra af-
stöðu í þessú máli en klíkan,
sem stjórnar félaginu.
Virðist eins og kommúnistar
séu að komast á þá skoðun, að
réttast sé að „hreinsa“ Dags-
brún enn betur en búið er og
gera hana eingöngu að félags-
skap kommúnista. Þeir um það.
En að líkindum er það aðeins
hótun. Kommúnistar eru orðnir
svo niðurdregnir, að þeir geta
ekki annað en urrað.
fHléiBiagiBBafiáifilIit ima allt lniid s
i
Frá sjómenskusýningunni.
C JÓMANNADAGURÍNN
^ var haldinn hátíðlegur
víða um 'land og alls staðar
við geysimikla þátttöku al-
mennings. Hér í Reykjavík
voru hátíðahöldin enn stór-
fenglegri en í fyrra, þrátt
fyrir það þö að færri skip
væru inni og veður óhag-
stæðara, allmikill stormur
var og kuldi.
Þegar í gærmorgun voru fán-
ar dregnir að húnum um allan
bæ, þó voru nokkrar stengur'
auðar, og er óviðkunnanlegt að
sjá það hér í borg sjómannanna.
Um allar götur voru börn og
unglingar með merki sjómanna
og blað þeirra og aðeins örfáir
¥alur sigraði K.R. i hægum
og fallegum leík og vann
þar með Meistaramótið.
i AÐ fór eins og flestir
spáðu: Valur . vann
Reykjavíkurmótið, sigraði
K. R. með 2 mörkum gegn 1,
og þó hefði leikurinn vel get-
að endað með sigri K. R.. eins
og bezt sést á því> að síðara
mark sitt setti Valur þegar
aðeins 5 mínútur voru eftir
og að þennan hálfleik lá
knötturinn oftar á vallar-
hélmingi Vals. Tækifæri K.
R. voru að minsta kosti alveg
eins mörg og Vals, en það,
sem líkast til hefir munað.
var að K. R. fylgdi ekki jafn
vel eftir upphlaupunum og
Valur.
Valur er vel að þessum sigri
komið, því að ef litið er á mót-
ið sem heild, þá hefir Valur sýnt
yfirburði, en K. R. er örskamt
frá, það þarf ekki nema herslu-
muninn til þess að það staridi
jafnfætis Val. Ef til vill þarf
það ekki nema örstutta en
harða æfingu hinna yngstu
krafta þess.
Þessi þrjú mörk voru öll sett
á sama markið, móti vindi,
ekkert mark var sett undan
vindi. K. R. setti sitt mark
framarlega í fyrra hálfleik, en
Valur bæði sín í seinni hálfleik.
Mark K. R., sem Óli B. Jóns-
son setti með ágætum samleik
frá Guðmundi Jónssyni og
Skúla, var fallegt „skot“, en
bæði mörkin, sem Valur setti,
komu upp úr hægum samleik
inn í markið, hið síðara hefði
Anton átt að geta varið.
Um 5000 manna horfðu á
þennan leik, en hann varð með
öðrum hætti en búist var við,
hann var mjúkur og drengileg-
ur á báða bóga, hægur og fal-
legur, ef til vill telja þó leik-
menn sjálfir að þeir hafi aldrei
tekið á því, sem þeir áttu til, en
svo illa hafði verið spáð um
hrindingar og hörku, að bæði
félög hafa ekki viljað láta það
ásannast. Hermann Lindemann
dæmdi vel. Ef til vill hefir hann
að nokkru haldið leiknum niðri.
Áhorfendur fögnuðu sigri
Vals af öllu hjarta og allir geta
óskað honum til hamingju.
Hann hefir unnið og ber nafnið
„Bezta knattspyrnufél. Reykja-
víkur“ með réttu þegar á heild-
ina er litið. Næsti knattspyrnu-
(Frh. á 4. síðu.)
báru ekki merki dagsins. Sýndi
dagurinn yfirleitt hug allra
bæjarbúa til þessarar grund-
vallarstéttar borgarinnar.
Skrúðganga sjómanna byrj-
aði heldur of snemma, hefði
hún byrjað um 15 mínútum
seinna, þá hefðu þátttakendur
verið enn fleiri, fjöldi manna
streymdi að Stýrimnnaskólan-
um eftir að gangan var komin
upp á Skólavörðustíg. En samt
sem áður var gangan fjölmenn-
ari en í fyrra, en ekki jafnvel
skipulögð. Getur það hafa staf-
að af hinum aukna fjölda. Sá,
sem þetta ritar, saknaði hinna
gránuðu sjógarpa úr broddi
fylkingarinnar, sem settu svo
mikinn svip á gönguna í fyrra.
En gangan var mikilfengleg og
sterk. Lúðrasveit Reykjavíkur
og Svanur léku, og í göngunni
voru bornir fjölda margir fé-
lagsfánar auk íslenzkra fána.
Gífurlegur mannfjöldi safn-
aðist saman á Skólavörðutorgi
og hlýddi á það, sem þar fór
fram. Var staðurinn skreyttur
á hinn prýðilegasta hátt. Þarna
voru nokkrar ræður íluttar,
sungið og lög spiluð, þar á með-
al sjómannamarsinn. Samtímis
því er biskup mintist drukkn-
aðra sjómanna var lagður blóm-
sveigur á leiði óþekta sjómanns.
ins í kirkjugarðinum.
Að athöfninni á Skólavörðu-
torgi lokinni fór mannfjöldinn
suður á íþóttavöll, en þar fór
fram knattspyrna milli sjó'
manna og reipdráttur milli
skipshafnanna á Jóni Ólafssyni
og Garðari frá Hafnarfirði.
Sigraði skipshöfnin af Jóni Ól-
afssyni.
Að þessu loknu hófust keppn.
irnar við höfnina. í kappróðrin-
um tóku þátt 13 skipshafnir.
Hlutskörpust varð skipshöfnin
af Sigríði, næst skipshöfnin af
Gylli og sú þriðja skipshöfnin
af Baldri. Þá var stakkasundið.
Fyrstur varð Vigfús Sigurjóns-
son á 2 mín. 51,4 sek. Annar
Jóhann Magnússon 2 mín. 52,3
sek. og þriðji Haraldur Guð-
jónsson 2 mín. 53,8 sek. Þá fór
fram björgunarsund, og er það
nýmæli. Er þar skapaður at-
burður úr lífinu á sjónum: Mað-
ur fellur fyrir borð, annar
sviftir sér úr sjóklæðum og
kastar sér út til bjargar. Hann
syndir 50 metra til mannsins
og tekur hann til skipsins aftur.
Vakti þetta mikla athygli.
Fyrstur varð Vigfús Sigurjóns-
son á 1 mín. 39,6 sek. og annar
Loftur Júlíusson á 1 mín. 49
sek. Þriðji maður gekk úr.
Geysilegur mannfjöldi var
viðstaddur á hafnarbakkanum
þegar þetta fór fram.
Um kvöldið hófust skemtanir
og samsæti. Áttu skemtanir í
fyrstu aðeins að vera í Hótel
Borg og í Oddfellowhúsinu, en
aðsóknin var svo mikil, að Iðnó
var einnig tekin og var alls stað.
ar húsfyllir. Því, sem fram fór
í Hótel Borg, var útvarpað og er
óþarfi að rekja það nánar hér.
Skemtanirnar fóru mjög vel
fram og voru sjómönnum til
mikils sóma.
Að Hótel Borg var sjómaður
heiðraður með fögrum bikar að
gjöf frá sjómannadagsráðinu.
Var þessi maður Pétur Magn-
ússon, en hann sýndi í vetur
mikið þrekvirki við björgun á
manni á Hermóði. Aðrar gjafir
voru og færðar í gær. Jón E.
Bergsveinsson erindreki afhenti
sjómönnum fána að gjöf og auk
þess bók í skinnbandi, þar sem
framvegis á að skrá í nöfn
druknaðra sjómanna. Voru þeg-
ar skráð nöfn þeirra sjómanna,
sem fórust í fyrra. Þá færði
kona sjómannadeginum að gjöf
Bandaríkjafána. Hafði sonur
hennar, sem í mörg ár var í
siglingum erlendis, átt fánann
og þótt vænt um hann.
Þessi dagur var sjómönnum
til mikils sóma og bar vott um
Frh. á 4. siðu.
Frá stakkasundinu.
Rússar svara með fyrir-
vara og samfiykkja tiUögar
Breta aOeins í aðalatriðam.
-...-.. ♦.—.•—
Stjérnlr Englandls og Frakklands
haf a nú svar peirra tll athugunar.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
D íKISSTJÓRNIR Bret-
lands og Frakklands
hafa nú til athugunar svar
sovétstjórnarinnar við uppá-
stungum Breta.
Það er talið, að svarið sé í
samræmi við ræðu Molotovs
— þar komi fram sami efinn,
og hafi því uppástungurnar
verið samþyktar aðeins í
grundvallaratriðum og með
fyrirvara.
Mun þetta aðallega vera
vegna Eystrasaltsríkjanna
þriggja, sem eru einu ríkin við
Evrópulandamæri Rússlands,
sem Bretar og Frakkar hafa
ekki ábyrgst né stungið upp á,
að gert væri.
Rússar vilja láta samkomu-
lagið ná til þeirra, en þessi ríki
sjálf munu fráhverf því.
Brezka stjórnin mun líta svo
á, sem sérhvert sjálfstætt Ev-
England sakað nm tilrann-
Ir til að einangra Djzkaland
og eyðileggja verzinn pess.
----—*---—■—
I ræðu, sem Hitler hélt í Kassel í gær.
LONDON í morgun. FÚ.
HITLER ríkisleiðtogi hélt
ræðu í gær, og hafði hún
ekki verið boðuð fyrir fram, —
Ræðan var haldin í sltyndiferð,
sem hann fór til Kassel í Vest-
ur-Þýzkalandi.
í ræðu þessari réðst Hitler á
Breta fyrir að hafa forgöngu
í því að reyna að einangra
Þýzkaland í því skyni að eyði-
leggja verzlun þess.
Hér væri að endurtaka sig
sama sagan og 1914. Þýzkaland
hefði ekki þá fremur en nú
stefnt að styrjöld, en aðrir unnu
þá að því að koma á styrjöld,
sagði Hitler, til þess að ná ný-
lendum vorum og tortíma flota
vorum. Það er markmiðið nú.
En augu vor eru opin. Eina
styrjaldarsekt Þjóðverja er sú,
að þeir vanræktu að vera nógu
sterkir hernaðarlega.
Lét hann svo ummælt, að
Þýzkaland hefði ekki aðeins við
pólitískar einngrunartilraunir
átt að stríða, heldur einnig við-
skiptalegar, og væru þær engu
hættuminni. En þrátt fyrir þetta
þyrfti hin þýzka þjóð hvorki að
hræðast pólitískar né viðskipta-
legar tilraunir til að einangra
hana.
rópuríki eigi að hafa frjálst vai
í efni eins og þessu.
Hvorki Bretar eða Rússar
hafa nokkru sinni stungið upp
á því, að varnrsamtökin næðu
til landa utan Evrópu.
Daiadier vongiðnr nm
árangnr práít fyrlr allt.
LONDON í moigun F.O.
T"^ALADIER forsætisráðherra
Frakka flutti ræðu I gær á
fundi framkvæmdanefndar radi-
kalsósfalistaflokksins.
Hann mintist þar á somkomu-
Iagsumleitanir Breta, Frakka og
Rússa kvaðst þess fullviss, aö
þær myndu bera góðan árangur
áður en lyki.
Hann kvað það hafa vakið mik
inn fögnuð meðal allra þjóða,
sem vinveittar væru Frakklandi,
hversu vel hefðu heppnast við-
reisnaráformin þar f landi, svo
að Frakkland væri aftur sterkf
fyrir, hernaðarlega.
Frakkland, sagði Daladier, mun
beita sér fyrir því, að friður geti
haldizt milli Evrópuþjóðanna, og
Frakkar skipuðu sér fremst í
fylkingu með þeim þjóðum, sem
víldu koma í veg fyrir, að ofbeld-
ið yrði ráðandi í skiptum þjóða
á milli. í þessum kafla ræðunnar
kvaðst hann fús til að taka til
athugunar, á hvem hátt stuðla
mætti að réttlátari skiptingu hrá-
efnanna.
Það kom fram í ræðu Dala-
diers, að hann hefir í huga á-
form um að auka hlutdeild æsku-
lýðsins i Frakklandi um það að
byggja upp nýlendumar. Einnig
boðaði hann ýmsar endurbætur
á sviði félagsmála, svo sem rik-
isstyrk til bammargra fjölskyldna
Drottningin
fer frá Kaupmannahöfn á mið-
vikudag áleiðis hingað.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman i
hjónaband af séra Bjama Jóns-
syni ungfrú Rannveig Oddsdóttir
og Sverrir Möller. Heimili ungu
hjónanna vgrður á Laugavegi 65.