Alþýðublaðið - 09.05.1927, Side 2

2
ALBYÐUBLAÚÍÖ

|alpý©ubla»i©[
j kemur út á hverjum virkum degi.
j : -----.................- ►
5 Áígreiðsla í Alpýðuhúsinu við :
J Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
j til kl. 7 síðd. :
j Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
J 9Vg —lOVa árd. og kl. 8-9 síðd.
I* Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ;
(skrifstofan). |
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 ■
hver mm. eindálka. :
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan :
(i sama húsi, sömu simar). ;
íhaldið síímf á svikráðum við
Uióðina.
Skyndikosningabrellan.
Það er alt af að verða ljósara
og ijósara, að íhaJdsliðið treystir
mest á slægðina. Með henni ætlar
■það að reyna að véla sér út at-
kvæði me'ðal ajóðarinnar. Stjórn
þess leitar að átyllu til þess að
flýta kosniagunum, svo að þær
verði á allra óhentugasta tíma
fyrir verkalýðinn og svo að þjóð-
in verði búin að fá sem allra
minstar fréttir af gerðum íhalds-
liðsins á þinginu. Bráðabirgða-
stjórnln veit, að hún og þingflokkur
Ihennar hefir unnið sér til óhelgi.
Nú vill ðún Je ða haga þjóðarinn-
ar frá herfrumvarpinu. Hnífurinn
þr þó í erminni, og honum verðux
beitt, h.ve nær sem íhaldið hefír
boimagn S.1 þess. Ef þvi tækist
að véia þjoðma til sð fyLgja em-
ktaklifl'gum þess, sem þó afneita
að venju öilu íhaldi heimá'í hénaði
meðan kosningar standa fyrir dyr-
am, - það er þeim eina vonin,
— ög ef sú reginóhamingja vrði
hiiutskifti þjóðarinnar, að Ihalds-
fiokkurinn aéldi völdum úfram
eftir kosningarnar, ef ðragðið
tækist — að flýta kosningunum
til þess eins, að þjóðin áttaði |ig
ekkl fyrr en um seinan —, þá
myndi ekki langt að bíða þess, að
stétiarber yrði iögleiddur. úlafur
Tliors kvað eklri kominn tíma til
þess í fyrra. Þjóðin var þá ekki
enn orðin nógu „þroskuð“ að hans
áliti tii þess að tími stéttarhers-
sns <?æri kominn. Hve nær álíta
íhaidsforkólfarnir hana nógu
„þroskaða" til^að þola slíka lög-
gjö?? Hvenær, scm íhaldsliðið
kemst í öíiugan meiri h uta í þi g-
inu. Þá kemur hcrinn.
„MgbiL'1 er ðyriaö á kosnir.ga-
iygunam. Það öer, jafnvei blákalt
fram, að tölur, sem það b>T til,
séu réttar, þó að mörg hundruð
manns viti. að þær eru ósannar.
Og jafnframt bendir það á fyrir-
tnynd íhaldsins — Mussolini. Hon-
um haíi tekist að ná takmarki í-
haldsins — að skerða frjálsræði
verkasýð ins ítalska. Og þcssar
nðfarir reynir það að gylia. :JLitli
Mussoiini' ætiar víst ekki að láta
standa 4 sér að reyna að h. rrna
eftir „stóra bróður" sínum þar
suður frá, eftir því, ssm hann
þorir. Ekki þykrr raunar sigur-
vænlegt að láta tkína of mjög
í vígtennurnar svona rétt fyrir
kosoingar. Betra að ílýta kosn-
ingunum ondir einhverju yíirskini,
svo að þjóðin fái mikiu skemmri
undirhúningsfrest beidur en á-
stæða var til að ætia, og hann ein-
göngu á mesta annatíma ársins.
Það er ekki hoit fyrir ihaldið,
að þjóðin viti nema sem allra
minst af gerðum þess á þinginu,
í. d. um framLengingu gengisvið-
aukans, sem átti ú'ð faHa aiður
síðustu áramót, — sem á að falla
niður um næstu áramót, — en
sem nú er líklegast að verði fest-
ur, fyrst eitt árið enn, Og verði
síðan tekinn npp í toilalögin íil
frambúbar, ef Jón Þorláksson og
ífcaidslið hans fær að ráða.
Ætlun bráðabirgðastjórnarinnar
er að iaumast til frambúðarvalda.
Ef henni tækist það, þá myndi i-
haldið ekki verða iengur hrætt
og hikandi, eins og nú fyrir kosn-
ingarnar. Þá fyrst legðist mara
þess á þjóðina af fullum þunga.
Þá myndi bráðlega verða hér
landsstjórn studd við stéttarheT,
áiögurnar enn margauknar á al-
þýðunni -og burgeisaforingi mcð
Mussolini i maganum 'beygja s'ig
í duftið fyrir spænskum vínsöl-
um um leið og hann sparkaði
í íslenzkan verkaiýð.
SSeðri deild.
Ályktanir.
Fernar fulinaðarályktanir voru
gerðar þar á iaugardaginn, áskor-
anin, er Héðinn Valdjmarsson
fiutti, am stjórnarfrv. á næsta
þingi im öryggis- og heilbrigð-
is-eftirijt með verksmiðjuvinnu,
um áuðuríararstyrk handa stú-
dentaefnunum frá Akureyri og tif-
’ögur Jakobs am stjórnarfrv. um
eignar- og notkunar-rétt hveraorku
og um nefndarskipun til að rann-
saka og gera illögur um ríkis-
rekstur -:iðvarps.
Héðinn lýsti verksmiðjueftiriiti
erlendis og nauðsyn eftirlits með
því, að heilsu verkamannanna oé
ekki spilt með illum og óhollum
búsakynnum eða starfshátíum, og
dregið sé sem allra mest úr slysa-
bættu Ætti stjórni.nni að veitast
auðvelt að andirbúa málið fyrir
næsta þing tneð aðstoð eins af
starísmönnum rikisins, sern kynt
hefir sér eftirlitið eriendis. Sá
maður er ólafur Sveinsson skipa-
eftirlitsmaður. Lofaði M. Guðm.
að taka málið til athugunnar og
fyrirgreiðsiu, enda fyrirskipaði
deiidin honum það með samþykt
tillögunnar.
Suðurfararstyrkurinn til stú-
dentaefnanna var afgreiddar sem
ályktun alþingis ' heild og hin-
ar sem ályktun n. d. Magnús dós-
ánt var sa eini, sem greiddi at-
kvæði gegn styrkveitingunni til
Akureyrarstúdentaefnanna, en Bj.
Irind. tók íram, að hann ætlaðist
tii, að gtyrkurinn í þetta sinn yrði
einsdæmi, en ekkí fordæmi. Fanst
það á, að hann og fleiri íhalds-
menn. sem atkvæÖi greiddu gegn
stúdentsprófinu á Akureyri, dróg-
ust á að. samþykkja þessa tillögu
til að slá duiu yfir hringlanda-
hátt Jónasar Kr„ sem eins og
kunnugt er_ greiddi atkvæði gegn
fyrri tillögunni, sem hann var aö-
aiflutningsmaður að.
t sambandi Að víðvarpstillög--
ana -rar nokkuð rætt um reynslu
þá, er þjóöin hefir fengið af hluta-
félagsrekstri víðvarpsins. M. a.
kvað Xiemenz, að menn hefðu al-
ment orðið fyrir vonbiigðum um
rekstyrinn Iijá féiaginu, og hefði
þaö tafið fyrir, að nýungar í víð-
varpsnotkun bærust hingað, í stað
þess. að flýta fyrir þeim. Það iáa
aýtilega, sem sent hefði verið frá
útvarpsstöðinni, oeyrist að eins
vestur í Borgarfjörð og austur
undii’ Eyjafjöll, og svo komi oft
eintómt „tikk-takk-lSkk-takk“ i
miðjum álíðum í staðinn fyrir
safla úr erindi. M. Guðm. Leit-
aðist við að verja rekstur ,,0t-
varps“-ins, en kannaðist þó við
vankantana, enda tjáði ekki að
neita þeim. Hins vegar kvað hann
Lslenzkan aiann, sem nú væri er-
lendis, hafa þá sérþekkingu, er tíl
þess óarf ýð geta tekið að sér
forstöðu víðvarpsins, ef ríkið tæk!
það í sínar hendur, og fært hing-
að oýjungar í rekstri þess.
íJm þingsál.-till. þá, er skýrt var
frá í síðasta blaði, um útlán úr
vínverzlunLnni o. fi., var ákveðin
ein umræða, og sr hún síðast á
dagskrá deildarinnar í dag.
Tvenn lög
afgreiddi Jeildin s. d. önnur eru
breyting á lögum am einkaselu á
áfengi, um beina útvegun lyfja
handa sjúkrahúsum o. fl.; en spí-
talabrennivínsglompan var tekin
saman • e. J. I það skifti íékk
Jónas Kr. að haida sannfæringu
Einni fyrir íhaldshvalnum og Lag-
færa frv. sitt. Myndi hann og
reynast óliku betri til gagnlegxa
hluta, ef hann íyrirmunaði Jóni
Þorlákssyni að tröllríða sannxær-
ingu sinni, enda ætti hann að vera
búinn að fá nög af svo góðu í
áfengisvarnamálinu, Akureyrarstú-
dentamiálinu o. fl. o. fl. Yæri þá
vel, ðí hann losaði sig hér eftir
úr þeim áíögum, en því miður
virðist lítii von til þess, þótt íigi
þætti taka því að kúga hann gegn
sjálfum sér í þessu máli. — Al-
þýðubl. vill sérstaklega geta þess,
að ammæli þess áður um ftv.
það, er nú var samþykt og flutn-
ingsmann þess, voru skrifuð áð-
ur en áfengisvarnatiliögurnar
komu tii atkvæða i þinginu og
Jónas Tír. neitaði öllum tilraunum
til að endarskoða Spánaivína-
samninginn.
Hin lðgin, tr samþ. voru, eru
tvær bieytirigar á bamafræðslu-
lögumrm. Önmrr er hið upphaf-
lega ítv. J. Guðn. og BernharðS
um eins árs sameinrngu tveggja
eða fleiri hreppa í eitt skóiahér-
að, ef skóianefndirnar óska og
Hæös'.lnnálastjórnin Leyfir. Hín er
sú, að ?ræ ðsi umá la stjó rn i.n megi
leyfa að stytta kenslutíma í skóla-
héraði um fjórar. vikur (í minst
20 vikur), ef það er gert til þess
að nota skólarm til kenslu ung-
■inga 14—17 ára, samkvæmt reglu-
gerð, er fræðslumálastjórnin sam-
þykkir, 3ams konar heimild og
iögin ?rá i fyrra veita til siíkrar
ken.slu.timastyttingar, ef það *r
gert til þess að nota skólann til
kenslu barna 7—10 ára o. tn, k.
8 vikur haust eða vor.
Efri deild.
Till íil þál. frá Jónl Baldv. um,
að sáttasemjari hafi umboðsmaann
á Austfjörðum, var að till. íorsrh.
vísað til stjórnarinnar með 7 alkv.
gegn 4. Frumv. um breytingu á
berkiavarnalögunum var til 3.
umr. Höfðu komið fram nokkrar
brt., sem allar voru tii hins verra;
voru þær og loks alt frv. samþ.
og afgreitt Lil n. á. gegn otkv.
J. Baldv. Um Lill. am skipun
sparnaðarn. var ákveöin cin umr.
Frv. um heimild til að veita leyfí
,til veðmálastarfsemi vib kappreið-
ar („Fáfcur") fór til 2. umr. >g
allshn. Frv. um gengisviðaukann
fór til 3. umr. gegn atkv. J. Baldv.
Æíla Danir að opna Orænland
fyrir IsIendingMra?
(Tilkynning frá sendiherra Dana.)
Á miðvikudagínn var flutti
Kragh innanríkisráðherra f þjóð-
þLnginu frv. til bráðabirgðalaga;
um leyfi handa dönskum þegnnm
til veiða á grænlenzkum miðum.
Er frv. á þessa leið:
Helmild sú, sem gefín er inn-
anrílrisráðherra með 2. gr. 1. nr.
86 frá 1. apr. 1925 til að veiía
sérstakí leyfi til veiða á Græn-
landsmiðum, er rýmkuð svo frá
1. júní 1927 tii 15. okt. 1927, að
hún heimilar dönskum fislriskip-
um að stunda veiðar á Græn-
landsmiðum utan línu, sem dreg-
in er milli yztu eyja, hólma og
skerja á svæðinu frá Vonarey að
norðan og Stóru Hrafnsey að
sunnan, þó 3vo, að um sé sótt
sérsiakiega 1 hvert sinn, og með
þeim skiiyrðum, sem ráðherrann
setur.
I greinargerðinrri er sagt, aö
hin eríiðu atvinnuskilyrði á Fær-
eyjum geri það forsvaranlegt, að
þessi tiiraun sé gerð, þö að hún
sé líokkuð vafasöm. Hvort þetta
verði að íöstu ráði, fari meðal
annars eftir því, liver reynslan
verði á mnirhm, sem í hönd fer:
Áður en endanlegar tillögur verða
lagðar fyrir þingið um málið, eiga
iandsnefndirnar að segja um það
álit sitt. Um skilyrði fyrir leyfi
ætlar ráðuneytið að setj^ sams
konar ákvæði sem i fyrra og í
ár, og eig; þau einnig við Leyfi til
að sigla til Stóru Hrafnseyjár.
Þess verður sérstaklega gætt, að
skipin séu eign danskra þegna