Alþýðublaðið - 10.06.1939, Side 3
LAUGARDAGINW 10. Itill 1939.
ALÞVÐUBLAÐtÐ
Sýning sjómanna i Mark-
aðsskálanum veknr mikla
eftirtekt og aðdánn allra.
----—....
Ummæli Soffíu Ingvarsdóttur
bæ|arfulltrúa um sýuiuguna.
♦------------------------->♦
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RIÍ'STJÓRI:
F. R. VALDEMARSS0N.
í fjarveru hans:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREEÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINO
(In»sfa»gur frá Hverfisgétu).
SfMAR:
4980: Afgreiðsla, auglýsingar.
4981: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Viihjálms (heima).
'196: Jónas Guðmunds. heima.
4915: AlþýðuprentsmiSjan.
#06: AfgreiSsla,
ALI»Ý®UPR#SrTSMIÐJAN
♦-------------------------♦
Sjðlfstœoismenn í
Dagsbrún.
HVERJUM einasta manni, sem
nokkuð fylgist með viðburð-
funum í verkalýðsfélögunum hér
á landi, er það fullkomlega ljóst
í dag, að sú óstjórn, sem verið
hefir í Dagsbrún siöan kommún-
istar komust þar í stjórnarað-
stöðu í byrjun ársins sem leið,
nefði verið með öllu óhugsanleg,
ef kommúnistar hefðu ekki notið
í félaginu ýmist beina eða ó-
beins stuðnings Sjálfstæðisflokks-
verkamannanna þar, sem hvattir
voru til þess af flokki sínum og
blöðum hans, aö taka höndum
saman við kommúnistana „land-
ráðamennina", að minsta kosti
um stund, til þess að eyðileggja
þann meirihluta, sem Alþýðu-
flokkurinn hafði haft í Dagsbrún.
Sjálfsagt hafa þeir hugsað, að
það myndi verða létt verk, að
ráða niðurlögum kommúnista í
félaginu á eftir, og varla búist
við því, að sama gerræðinu og
kommúnistar með stuðningi
þeirra höfðu í frammi við Al-
þýðuflokksverkamennina, yrði
síðar beitt við þá.
1 þessari ótrúlegu blindni
studdu Sjálfstæðismenn kommún-
istana í Dagsbrún á síðast liðnu
ári, ýmist beinlínis eða óbein-
línis, ekki að eins til þess að
reka úr félaginu Jón Baldvinsson,
Guðmund R. Oddsson og ýmsa
aðra af elztu og beztu talsmönn-
um AlþýÖuflokksins þar .heldur
og til þess að svifta Sigurð Guð-
mundsson, hinn vinsæla ráðs-
mann félagsins, trúnaðarstarfi
sinu hjá þvi og strika um hundr-
að og fimmtíu gamla Alþýðu-
flokksverkamenn út af félagaskrá
til þess að losna við atkvæði
þeirra í allsherjaratkvæðagreiðsl-
unni í fyrrahaust, þegar fyrsta
alvarlega skrefið var tekið til
þess að slíta Dagsbrún úr tengsl-
um við Alþýðusambandið.
Þessir brottrekstrar nægðu til
þess að tryggja kommúnistum á-
fram völdin í Dagsbrún. Þau
nægðu meira að segja til þess,
að tryggja Sjálfstæðismönnum
átján atkvæðum meira við síð-
ustu stjórnarkosningu þar heldur
en Alþýðuflokkurinn fékk. Það
•var ekki lítill fögnuður hjá Sjálf-
stæðismönnum yfir því, enda
þótt athugulir menn sæju ekki,
hvaða ástæða væri til þess að
miklast yfir svo mögrum sigri
eftir að meira en hundrað og
fimmtíu Alþýðuflokksmenn höfðu
með lögleysum og ofbeldi verið
reknir úr félaginu. Ýmsa mun
einnig^há hafa grunað, að Sjálf-
stæðismenn myndu til lengdar
litla gleði hafa af þeim „sigri“,
sem þeir þannig höfðu unnið á
Alþýðuflokknum í Dagsbrún með
hlutdeild sinni í klofningsstarfi
og óstjórn kommúnista þar. Enda
er þaÖ nú komið á daginn.
Sjálfstæðismennirnir í Dags-
brún eru nú að byrja að taka út
þakkirnar fyrir þjónustu sína við
kommúnista. Nú er þeim tilkynt
af þessum fyrri bandamönnum
sínum þar, að þeir hafi „gerst
freklega brotlegir við stéttarfélag
sitt,“ af því að þeir í málfunda-
félaginu, sem þeir hafa innan
Dagsbrúnar, óðni, leyfðu sér að
mótmæla þvf, að byggingarverka-
mönnunum í bænum væri sigað
út i verkfall, sem þeir sjálfir
gátu ekkert haft upp úr annað en
gtvinnuleysi og tekjumissi á með-
an það stóð, en kommúnista-
stjómin í Dagsbrún ætlaði að
nota til þess að tryggja sér nýjar
tekjur til skrifstofu sinnar og
skapa hinni nýju ríkisstjórn
vandræði, sem kommúnistaflokk-
urinn gæti fært sér í nyt. Og
Sjálfstæðisflokksverkamönnunum
í Dagsbrún er nú sagt, að starf-
semi þeirra í Óðni „verði ekki
þoluð" og þeim ótvírætt gefið í
skyn, að röðin sé nú komin að
þeim, að vera reknir úr Dagsbrún
á sama hátt og Alþýðuflokks-
mennirnir, sem reknir voru með
stuðningi þeirrai í fyrra.
Það er engin furða, þó Sjálf-
stæðismönnum þyki þetta lélegar
þakkir fyrir alla þjónustuna við
ikommúnista í 'Dagsbrún í baráttu
þeirra gegn Alþýðuflokknum,
enda taka blöð þeirra þeim þessa
hótun mjög óstint upp. Morgun-
blaðinu er bersýnilega farið að
skiljast það, að samvinna Sjálf-
stæðismanna við kommúnistana í
Dagsbrún hafi frá upphafi verið
lítið hyggileg, og að alvarleg
stefnubreyting í starfi þeirra þar
sé nauðsynleg, ef ekki eigi meiri
vandræði af að hljótast. Það við-
urkennir nú að nauðsyn beri til
þess, að Sjálfstæðisflokksverka-
mennirnir taki höndum saman
við Alþýðuflokksverkamennina i
Dagsbrún til þess að gera enda
á óstjóm og ofbeldi kommúnista
þar, og er það þó vissulega ekki
vonum fyrr, að sú viðurkenning
kemur. En Morgunblaðið er þó
að minsta kosti svo ærlegt, að
sýna þannig nokkurn vott af vilja
til þess að bæta úr þeim skaða,
sem orðinn er fyrir hina skamm-
sýnu samvinnu Sjálfstæðismanna
við kommúnista í Dagsbrún.
Því er aftur á móti ekki að
heilsa hjá Vísi. Þar veður enn
Uppi sama ábyrgðarleysið eins og
áður, sanm daðrið við „landráða-
mennina", þó í öðru orðinu sé
víðurkent að þeir séu „undir eft-
irliti frá Moskva". Vísir boðar
það síðast i gær, áð Sjálfstæðis-
menn í Dagsbrún „muni halda
sitt strik" og „að ekki verði hrap-
að að neinu“ og em þau um-
mæli ekki nema 1 fullu samræmi
við það hugarþel, sem Vísir hef-
ir hingað til sýnt til þeirrar
samvinnu, sem nú hefir verið haf
in milli Framsóknarflokksins,
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins um stjórn landsins.
Það getur vet verið að heild-
salaklikunni, sem að Visistendur
liggi það í léttu rúmi, þó að
Sjálfstæðisflokksverkamöfnnunum
í Dagsbrún verði fórnað fyrirfyr-
irætlanir hennar og þeir reknir
úr sínu verkalýðsfélagi. En það
er engan veginn vist, að þeir
kæri sig neitt um það sjálfir
að vera hafðir að ginningarfífl-
um lengur í daðri hennar við
„landráðamennina", sem haldið
er úti hér frá Moskva.
Lúðrasveit Reykjavíkur
fer hina árlegu skemtiferð sína
til Akraness á morgun. Far-
ið verður með botnvörpungnum
„Kára“ og lagt af stað kl. 9 f.
h. Farmiðar kosta 3 krónur.
Lúðrasveitin skemtir á leiðinni,
enn fremur verður danzað í sam-
komuhúsi Akurnesinga áður en
lagt verður af stað heim. Bæjar-
búar ættu að nota sér tækifærið
og fjölmenna með lúðrasveitinni
uppeftir.
Útbreiðið AlþýðublaðiÍ!
SÝNINGIN, sem sjómenn
hafa efnt til og opnuðu á
sjómannadaginn í Markaðsskál-
anum, hefir þegar verið sótt af
fjölda manna og vakið mikla
eftirtekt og aðdáun.
Fara hér á eftir ummæli, sem
Soffía Ingvarsdóttir bæjarfull-
trúi hefir sent Alþýðublaðinu
um sýninguna, sem ekki hvað
sízt ættu að verða konunum
hvöt til þess að sjá hana:
Flestum bæjarbúum mun
vera kunnugt um, að þessa
dagana er í Markaðsskálanum
yfirgripsmikil sýning á öllu því,
er lýtur að íslenzkri sjómensku.
En ég veit ekki hvort öllum er
nægilega ljóst, að þessi stór-
merka og fróðlega sýning á í
rauninni erindi til allra.
Við íslendingar erum fyrst og
fremst sjávarútvegsþjóð. Mann
fram af manni hafa forfeður
okkar sótt sjóinn. Ég held líka,
að hverjum sýningargesti, karli
eða konu, renni blóðið til skyld-
unnar, þegar hann sér hér sam-
ankomin öll hin margvíslegu
tæki, er þjóðin á nú yfir að ráða
í baráttu sinni við Ægi ásamt
þeim ófullkomnu áhöldum, sem
fyrri kynslóðir urðu að bjargast
við.
Hér á sýningunni gefur að
líta líkön af opnum bátum,
skútum, mótorbátum ög gufu-
skipum. Þá eru hér sýnishorn
mótorvéla og eimvéla, sem nú
knýja áfram hin íslenzku skip.
Fyr en varir er sýningargestur-
inn kominn upp á stjórnpall á
nýtízku gufuskipi, þar sem á-
gætur sýningarvörður skýrir
fyrir hinum fákunnandi gesti
leyndardóma siglingafræðinnar,
svo sem hinn nýtízku rafmagns-
dýptarmæli og margvísleg tæki,
sem hugvit síðari kynslóða hefir
búið stjórnendum skipa í hend-
ur til öryggis og hægðarauka.
Daglega heyrum við minst á
hin ýmsu veiðarfæri, svo sem
botnvörpu, línu, dragnót og
herpinót. En hve margir Reyk-
víkingar utan sjómannastéttar
hafa séð þessi tæki og skilið til
fulls, hvernig með þeim er unn-
ið? Hér kynnist sýningargestur-
inn á nokkrum augnablikum
þessum haglega gerðu tækjum,
sem draga margan happafeng í
þjóðarbú okkar.
Yfirleitt sýnir sýningin á á-
nægjulegan hátt, hve þjóðinni
hefir vaxið ásmegin í baráttu
sinni við hafið. Má þar til nefna
alt, sem nú hefir fengist til ör-
yggis lífi sjómanna. Vil ég þar
til nefna loftskeytautbúnað all-
an og talstöðvar, sem þarna eru
sýndar, vitakerfi íslands, sem
sýnt er með ljósdeplum á landa-
bréfi, og síðast en ekki sízt verð-
ur sýningargestinum starsýnt á
línubyssurnar, ekki sízt á þá,
sem bjargað hefir lífi þriggja
skipshafna á skömmum tíma.
Þá eru á sýningunni mörg stór-
fróðleg línurit, er snerta þróun
íslenzkrar sjómensku, en vænst
þykir manni um það línurit, er
sýnir, að sjóslysum við íslands
strendur hefir fækkað að stór-
um mun síðustu tíu árin, miðað
við það, sem áður var. Á Slysa-
varnafélag íslands áreiðanlega
drjúgan þátt í því.
, Það er eftirtektarvert, að
meðal hinna mörgu, er sýningu
SÁ finnur- bezt hvar skór-
inn kreppir, sem hefir hann
á fætínum." Þetta orðtak er
rétt, og það hefir sannast í
mörgum greinum og m. a. um
starfsemi þá, sem rekin er af
félagslegum samtökum hér í
Reykjavík til hjálpar reykvísk-
um börnum. Reykvíkingar hafa
brugðist vel við, þegar til þeirra
hefir verið leitað um fjárfram-
lög og annan stuðning við starf-
semi þessa, en svo sem að von-
um er, þá skortir mikið á, að unt
sé að veita öllum þeim börnum,
sem þurfa þess með, úrlausn
hvað snertir sumardvöl í sveit
undir góðri handleiðslu.
Undanfarin ár hefir verið
starfrækt barnaheimilið „Vor-
boðinn,“ og hafa börnin notið
þar sumardvalar 5—6 vikna
tíma. Nefnd sú, sem annast
starfsemi þessa, vill í sumar gera
tilraun með að útvega fleiri
börnum slíka sumardvöl en
hún hefir áður átt kost á, en
hvort það tekst, fer vitanlega
mikið eftir því, hve vel bæjar-
búar bregðast við, þegar til
þeirra er leitað.
Enginn mun neita því, að
þörfin fyrir slíka starfsemi, sem
hér er um að ræða, er mjög
brýn, og mörg fátæk börn verða
því miður að fara þess á mis, að
dvelja á sumarheimili í sveit.
þessa sækja, eru tiltölulega fá-
ar konur. Mikill fjöldi reyk-
vískra kvenna á sjómann fyrir
son, eiginmann eða einhvern ná-
komin nættingja. Mikinn hluta
hluta ársins er hugur þeirra
kvenna bundinn við sjóinn og
íslenzku skipin, stundum í kvíð-
vænlegum ugg og ótta. Það er
ekki af skilnings- eða ræktar-
leysi við íslenzka sjómanna-
stétt, að reykvískar konur
sækja ekki meira þessa sýningu
en raun ber vitni; það er senni-
lega gamla sagan, að konum
hættir við að telja sig ekki þátt-
takendur í athafnalífinu utan
heimilisins. Þar sem sjómenska
er ekki í þeirra verkahring,
telja þær sig ekki bera skyn-
bragð á þá hluti. Þessi hugsun-
arháttur þarf að breytast. Kon-
ur þurfa að fylgjast með á öll-
um sviðum.
Reykvískar konur, fjölmenn-
ið á hina margbreyttu og á-
nægjulegu sýningu íslenzkra
sjómanna. Hún eykur skilning
ykkar á lífi og starfi sjómann-
anna. Sjáið með eigin augum
alla þá fjölbreyttu nútíma-
tækni, sem íslenzka sjómanna-
stéttin hefir tekið í þjónustu
sína.
þrátt fyrir þá starfsemi, sem
ýms félög hafa með höndum
í þessu skyni.
Konur þær, sem standa að
,,Vorboðanum,“ skilja vel þörf-
ina fyrir aukið starf, þær þekkja
þau vandræði að þurfa að láta
börnin flækjast á götum bæjar-
ins allt sumarið, og því miður
þá eru hér í bæ margar fjöl-
skyldur, sem ekki hafa efni til
þess að fæða eða klæða börri
sín svo sem þörf er á, slíkum
fjölskyldum er ætlun „Vorboð-
ans“ að létta undir með eftir
megni, og að því hefir starf
undanfarinna ára miðað. — Á
sunnudaginn hefir nefndin
stofnað til margskonar skemt-
ana og starfsemi, sem ætlað er
að gefi nokkurar tekjur. Skemt-
un verður á Arnarhválstúni og
veitingar seldar þar. Merki
verða seld á götunum, auk þess
verður hlutavelta og bazar með
mörgum eigulegum munum við
vægu verði. Um kvöldið verða
danzskemtanir í Iðnó og Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Um leið og nefndin vill
flytja þakkir sínar öllum þeim
mörgu, sem stutt hafa starfsemi
,,Vorboðans“ bæði fyr og nú,
þá vildi hún mega vekja athygli
bæjarbúa á því, að sunnudagur-
inn er helgaður málefnum barn-
anna og fátæku mæðranna í
þessum bæ, og heitir hún því
á alla, að verja peningum sínum
á þeim skemtunum, sem veita
ágóðanum til mannúðar og
menningarstarfsemi.
Munið að hjálpa smælingj-
unum. Heiðrið minningu móð-
ur ykkar með því að létta undir
með fátæku mæðrunum. Sýnið
ykkar félagslega samhjálpar-
vilja með því að styrkja fátækú
börnin. Hver er sá, sem ekki
þráir sólskinið og hreina loftið,
minnist þess, að engum er meiri
þörf á að njóta þess, en þeim,
sem eru að vaxa, ungviðið grær
bezt í góðu lofti og heilnæmri
útivist. Hver sá, sem leggur lið
sitt til styrktar ,,Vorboðans“,
er um leið að styrkja grunninn
undir sínu þjóðfélagi, velgengni
þess og sá styrkur er fólginn í
hraustum, starfsfúsum þegnum,
hver veiklaður einstaklingur, er
sem bilaður hlekkur í keðju, en
bezta eign hverrar þjóðar er
heilbrigð sál í hraustum líkama.
Því marki verður ekki náð nema
undirstaðan sé rétt lögð.
Leggið ykkar skerf fram á
sunnudaginn með því að nota
afgangs aurana ykkar á skemt-
unum „Vorboðans.“
DÝRAVERNDUNARFÉLAG ÍSLANDS.
Dýraverndunarfélags íslands verður haldinn næstkomandi mið-
vikudag 14. þ. m. klukkan 8V2 síðdegis í húsi K.F.U.M. við Amt-
mannsstíg.
Dagskró: Samkvæmt félagslögunum.
Endurskoðaðir reikningar félagsins liggja frammi hjá for-
manni, herra hafnarstjóra, Þórarni Kristjánssyni, Hafnarhúsinu.
Stjórnin.
Dúa.
Reikningur
h. f. Eimskipafélags islands
fyrtr árið 1938 liggur frammi á
skrifstofa vorri frá I dag, til sýnis
fyrir hluthafa.
Reykjavik, 10 júni 1939.
Stjárnin.
Tryggingarstofnun rikislns
tilkynnir.
Öllum þeim, er reka tryggingarskylda atvinnu, ber að til-
kynna það til slysatryggingarinnar, og greiða iðgjöld fyrirfram,
samkvæmt áætlun.
Er því hér með skorað á alla þá, er hafa með höndum
tryggingarskylda starfrækslu innan lögsagnarumdæmis Reykja-
víkur, að tilkynna það tafarlaust til aðalskrifstofunnar, ef það
hefir ekki þegar verið gert.
Lög og reglugerðir fást á aðalskrifstofunni.
Vanræksla varðar sektum. '!
Tryggingarstofnun ríkisins.
Slysatryggingardeild.
Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu. Sími 1074.
Soffía Ingvarsdóttir.
Stjrrkið Barnaheimilið ,V«r-
boðann4 á sunnudaginn!
—----♦---
Skemtun á Arnarhólstúni, merkjasala,
hlutavelta, bazar og dansleikir.