Alþýðublaðið - 26.06.1939, Blaðsíða 3

MÁNUDAGINN 26. JÚNÍ 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
>3-------------------i >
ALÞYÐUBLAÐIÐ
KITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hans:
jéNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsia, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
49p2: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
"".96: Jónas Guðmunds. heima.
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
«--------------------♦
Earnakenn
ararnir.
VIÐ hliðina á verkamönn-
um, sjómönnum, bændum
og iðnaðarmönnum, sem bera
uppi þjóðfélagið með fram-
leiðslu lífsnauðsynjanna, eru
barnakennararnir, sem ala upp
hina ungu kynslóð og búa hana
andlega undir lífið, vissulega
sú stétt manna, sem mest á-
byrgð hvílir á í þjóðfélaginu, og
ef til veill meiri ábyrgð á hverj
um einum, en á nokkrum ein-
staklingi sjálfra framleiðslu-
stéttanna.
Það var sagt eftir hið örlaga-
ríka stríð milli Þjóðverja og
Frakka árin 1870—1871, að það
hefðu verið þýzku barnakennar-
arnir, sem sigurinn hefðu unnið
á Frökkum, þar sm alþýðu-
menntun var þá á miklu lægra
stigi, en með Þjóðverjum.
Þessi frægu ummæli, sem
lesa má í flestum kennslubók-
um í sögu síðan, eru fyrir okk-
ur aðeins einn vottur þess, hve
mikla þýðingu starf barnakenn-
aranna er hvarvetna um heim
talið hafa fyrir örlög þjóðanna.
Því að við höfum engan her og
hjá okkur verður hlutverk
barnakennaranna vonandi aldrei
það, að ala ungu kynslóðina upp
í hermannlegum dyggðum, ef
dyggðir skyldi kalla.
En þýðing barnakennaranna
er engu minni fyrir það hjá
okkur, en hjá öðrum þjóðum.
Þvert á móti. Við lifum í landi,
sem fram á síðustu áratugi hefir
verið langt aftur úr umheimin-
um í allri menningu, bæði verk-
legri og andlegri. Verkefnin eru
því óþrjótandi. En það þarf bæði
vakandi önd og vinnandi hönd
til þess að rísa undir þeim. Og
það er ef til vill ekki að eins
rniklu leyti undir neinum kom-
ið, hvort þjóðin öðlast það fram-
tak, þann áhuga og þann aga,
sem til þess þarf, eins og barna-
kennurunum.
Það er vissulega ekki lítill
þáttur, sem barnakennararnir
hafa átt í þeim átökum,
sem gerð hafa verið hjá okkur
síðustu áratugina til þess að ná
umheiminum og skapa menn-
ingu, verklega og andlega, sam-
bærilega við hans, þó að þess
þáttar gæti ekki eins mikið á
yfirborðinu eins og sumra ann-
ara, af því að hann er fyrst og
fremst falinn í andlegu undir-
búningsstarfi. Og þó mun á-
reiðanlega leitun á því, að barna
kennarar hafi 1 starfi sínu átt við
svo andstæð skilyrði og erfið
lífskjör að búa, eins og í okkar
strjálbýla og fátæka landi. Því
undursamlegra er það, sem á fá-
um áratugum þegar á hefir
unnizt.
Barnakennararnir okkar líta
nú þessa dagana yfir fimmtíu
ára félagssamtök sín fyrir hvoru
Um 80 prestar viðstadd"
ir biskupsvigsiu í gær.
SIGURGEIR SIGURÐSSON var vígður biskup yfir ís-
landi í gær og fór athöfnin fram í dómkirkjunni. Var
hún ákaflega hátíðleg og voru viðstaddir um 80 prestar
víðs vegar að af landinu. Vígsluna framkvæmdi fráfarandi
biskup, dr. Jón Helgason.
Rétt fyrir kl. 10 í gærmorg-
un söfnuðust prestar saman
í alþingishúsinu og gengu
þaðan til kirkju. Gengu próf-
astar fyristir, — þá biskups-
sveinar, — þá Jón Helga-
son biskup og biskupsefnið,
séra Sigurgeir Sigurðsson,
síðan vígslubiskuparnir og
síðan vígsluvottar.
Prestar og biskupar ganga í
kirkju.
Þegar prestar gengu í kirkju,
var hún orðin svo að segja full-
skipuð fólki. Þar voru mættir,
auk forsætisráðherra og annara
fyrirmanna, sendiherrar er-
lendra ríkja í fullum skrúða.
Prestar tóku sæti framan við
kór, en biskupar, vígsluvottar
og biskupssveinar gengu til
skrúðhúss. í kórdyrum tóku sér
sæti tveir prestar: Halldór Kol-
beins og Friðrik Friðriksson og
er forspilinu var lokið, las Hall-
dór Kolbeins inngangsorð og
bæn, en síðan var sálmurinn
„Nú syng þínum drottni guðs
safnaðar hjörð“ sunginn. Að
þessu loknu gengu prestarnir
Garðar Þorsteinsson og Jón
Þorvarðarson í Vík fyrir altari
og höfðu altarisþjónustu. Var
þá sunginn sálmurinn „Víst ert
þú Jesús kóngur klár.“ En síðan
lýsti séra Friðrik Hallgrímsson
vígslu. Talaði hann út frá text-
anum: „Þeir báðust fyrir og
lögðu hendur yfir þá,“ en þessi
orð eru úr postulasögunni og
lýsa siðum frumkristninnar. Er
hann hafði talað, las hann upp
æfiágrip biskupsefnis, en síðan
var sunginn sálmurinn „Lofið
guð, ó lýðir göfgið hann.“
tveggja í senn: aukinni mennt-
un meðal þjóðarinnar og bætt-
um skilyrðum, andlegum og efna
legum, fyrir kennarastéttina
sjálfa til þess að leysa hið
vandasama starf sitt af hendi.
Það er mikill framfarahugur, er
lýsir sér í þeirri þríþættu afmæl
ishátíð, sem þessa og næstu viku
fer fram hér í bænum: kenn-
araþinginu sjálfu, uppeldismála-
þinginu og landssýningu barna-
skólanna, þar sem sjá má glæsi-
legt sýnishorn af þeim árangri,
sem náðst hefir á allra síðustu
árum með aukinni menntun
kennarastéttarinnar sjálfrar og
bættum skilyrðum í barnaskól-
um landsins.
En það verður varla sagt, að
þjóðin hafi sýnt það enn í verki,
að hún kunni að meta að fullu
það starf, sem barnakennararnir
um land allt inna af hendi, með
því að búa þannig að þeim efna.
hagslega, að þeir geti helgað
sig óskifta hinu þýðingarmikla
hlutverki sínu. Enn eiga barna-
kennararnir við launakjör að
búa, sem fjarri eru því, að geta
talizt viðunandi og allt réttlæti
krefst, að verði tekin til ræki-
legrar endurskoðunar í náinni
framtíð. Þau tilmæli, sem hið
nýafstaðna kennaraþing sam-
þykkti þar að lútandi, geta
vissulega hvorki talizt ótíma-
bær né ósanngjörn, enda munu
þau hafa fullan skilning og sam-
úð hinna vinnandi stétta á með-
al þjóðarinnar, hvað, sem öðr-
um líður.
Meðan þessi sálmur var sung-
inn, gengu biskupar, biskups-
efni og vígsluvottar úr skrúð-
húsi í kór, en fyrir þeim gengu
biskupssveinar. Voru það
yngstu prestarnir, þeir séra Sig-
urbjörn Einarsson og séra Guð-
mundur Helgason. Jón Helga-
son biskup og vígslubiskuparnir
Friðrik Rafnar og Bjarni Jóns1
son gengu inn að altari. Bisk-
upssveinar tóku sér stöðu sinn
hvoru megin við altari og stóðu
þar meðan athöfnin fór fram.
Vígsluræða biskups Jóns
Helgasonar.
Nú hófst vígslsöngur á lat-
ínu milli biskups og safnaðar og
flutti biskup bæn. Síðan hóf
biskup vígsluræðu sína. Tálaði
hann út frá þessum orðum í 15.
kap. Rómverjabréfsins: „En
guð vonarinnar fylli yður öllum
fögnuði og friði í trúnni, svo að
þér séuð auðugir að voninni í
krafti heilags anda.“ Var ræðá
biskups kraftmikil og snjöll. —
Hann talaði um réttlætið og
kærleikann og lagði sérstaka á-
herzlu á, að aðall kærleikans
væri þjónustan fyrir aðra.
Biskup mælti þau orð í lok ræðu
sinnar til hins nýja biskups, að
inntak allra óska og bæna hon-
um til handa, væri að hann
mætti hallast í trúnni að brjósti
drottins Jesú Krists. Er biskup
hóf þessa ræðu sína, gengu
vígsluvottar til sætis, en hinn
nýi biskup kraup áfram við
gráturnar. Er biskup hafði lökið
ræðu sinni, stóðu vígsluvottar
aftur upp og tóku sér stöðu
eins og áður við hlið hins nýja
biskups, sem reis nú á fætur.
líver vígsluvottur las nú valinn
kafla úr ritningunni. Las séra
Ólafur Magnússon prófastur í
Arnarbæli fyrstur, þá Þorsteinn
Briem prófastur á Akranesi,
síðan Jósep Jónsson prófastur á
Setbergi og loks Friðrik Hall-
grímsson prófastur, en á milli
lesturs prófastanna voru sung-
in vers úr sálminum „Andinn
guðs lifanda á himnanna hæð.“
Þegar lokið var við að syngja
sálmrnn, hófst sjálf aðal vígslu-
athöfnin, biskupsheitið og vígsl-
an.
Hinn nýi biskup vinnur bisk-
upsheitið.
Biskup ávarpaði vígsluþega
nokkrum or'ðum, og lauk þeim
þannig: „Lofar þú mér fyrir
augliti allsvitanda guðs að gegna
öllum störfum þínum með ár-
vekni og trúmensku eftir þeirri
náð, sem guð gefur þér til þess?“
En vígsluþegi svaraði hátt og
skýrt: „Já.“ Biskup sagði því
næst: „Gef mér þá hönd þína
því til staðfestu.“ Vígsluþegi
rétti biskupi hönd sína og kraup
því næst aftur á kné. En biskup
hélt áfram: „Svo fel ég þér á
hendur hið heilaga biskupsemb-
I ætti og ...“, um leið og hann
mælti síðasta orðið lagði hann
hönd sína yfir höfuð vigsluþega
og vígsluvottar gerðu hið sama,
en síðan hélt biskup áfram:
„vígi þig til biskups í nafni guðs
föður, sonar og heilags anda.
Amen.“ Biskup flutti nú bæn,
sem lauk meö „FaÖir vor,“ og
að því loknu mælti biskup:

Hinn nýi biskup:
SIGURGEIR SIGURÐSSON
„Segjum allir af hjarta við því:
Amen,“ og vígsluvottar svöruðu:
„Amen,“ en biskup hélt áfram:
„í Jesú nafni, Amen.“ Var að
þessu loknu sunginn sálmurinn:
„Guð helgur andi, heyr oss nú.“
Ræða hins nýja biskups.
Þegar búið var að syngja
fyrsta vers þessa sálms, gengu
biskup og vígsluvottar til skrúð-
húss, en er lokiÖ var við að
syngja sálminn, var hinn nýi
biskup kominn upp í predikun-
arstólinn og hóf nú ræðu sina.
Biskup talaði út frá efninu:
„Hinn glataði sonur.“ Var ræðan
hin þróttmesta og afburða snjöll:
Sonurinn er á leið heim til föður
síns. Áður en hann kemst heim,
sér faðirinn til ferðar hans og
hleypur á móti honum. Kirkjan á
að leiða mennina heim. Hún á að
kveikja á larnpa kærleikans og
vinna í anda hans. Biskup kall-
aði á æskuna. Kirkjan á að vera
heimili allra. Hann mintist á
trúarbragðadeilur og hvatti ti)
umburðarlyndis, þó að skoðanir
kynnu að skiftast. Við verðum
að gera kærleikann að sterkasta
aflinu í þjóðlífi voru. Þjónar
kirkjunnar eru þess albúnir, að
færa fórnir og taka upp baráttu
fyrir hugsjónum kirkjunnar. Ef
kirkjan kemur til fólksins, þá
eignast hún ást þess. Þjóðin þarf
að koma öll til kirkjunnar. Fólkið
er kirkjunnar helgasta skraut. Ég
tek við embætti mínu með björt-
um vonum; ég elska lífið og
starfið og horfi hugdjarfur til
framtíðarinnar.
Að biskupsvigslunni lokinni
var altarisganga, og gekk hinn
nýi biskup meðal margra presta
og skylduliði sínu til altaris. At-
höfninni lauk með því, að sung-
inn var sálmurinn: „Virztu guð
að vernda og styrkja.“ Var söng-
urinn í kirkjunni ákaflega til-
komumikill, enda margt presta
viðstaddir. — Organleikari var
Kristinn Ingvarsson.
Biskupsvigsla er tilkomumikil
athöfn. Síðast fór biskupsvigsla
fram fyrir 22 árum, eða 1917.
Ódýrt
Hveiti í 10 lb. pokum 2,25
Ilveiti í 20 lb. pokum 4,25
Hveiti í lausri vigt 0,40 kg.
Strásykur 0,65 kg.
Molasykur 0,75 kg.
Spyrjið um verð hjá okkur.
BRGKEA
Símar 1678 og 2148.
Tjarnarbúðin. — Sími 3570.
Jén Axel Pétnrsson
svarar ritstj. Vísis*
. —■» •— . ; *
r| AGBLAÐIÐ VÍSIR gerir
mér þann vafasama heið-
ur á laugardaginn, að bendla
mig við pex þeirra Jónasar
Jónssonar og ritstjóra blaðsins
út af heiðarleik kvenna af „betri
heimilum hér í bænum.“ Virðist
umhyggja ritstjórans fyrir betri
borgara dætrum þessa bæjar
ekki meiri en svo, að hann jafn-
vel vilji vinna það til. að á þær
sannist samband við kínverska
sjómenn, ef það gæti orðið til
þess að kasta að einhverju leyti
rýrð á mína lítilfjörlegu per-
sónu. Iiins vegar virðist þessi
umhyggja ritstjórans ekki ná til
annara kvenna í bænum.
En það var ekki þetta, sem ég
ætlaði að ræða um í sambandi
við skrif ritstjórans. Hann getur
þess, að hann hafi hringt á
heimili mitt, en ekki náð tali af
mér daginn, sem blaðið kom út.
Segir blaðið, að ég hafi verið
sofandi, vegna þess, að ég hafi
haft næturvakt. Það er rétt, að
ég hafði næturvakt aðfaranótt
laugardags, en ég fór ekki að
sofa á laugardaginn fyr en kl.
IV2 um daginn. Blaðið Vísir
kom út kl. um 3. Allir, sem
kunnir eru útgáfu Vísis, vita
það, að það líður alllangur tími
frá því, að gengið er frá blaðinu
í prentun, og þar til að blaðið
kemur út. Það virðist því vera
alveg ljóst, að annað hvort hefir
ritstjórinn alls ekki hringt á
heimili mitt, eða, að hann hefir
hringt eftir að blaðið var kom-
ið í prentun, með þessari ritsmíð
hans.
En út af þeirri fyrirspurn,
sem ritstjórinn segist hafa ætlað
að beina til mín, skal þetta tek-
ið fram:
Engin bréf frá kínverskum
sjómönnum fóru með mér í land
úr umræddu skipi, þó að ég að
sjálfsögðu hefði tekið fyrir þá
bréf, sem hefðu átt að fara í
póst, eins og aðra sjómenn, sem
iðuglega biðja um slíkt um leið
og hafnsögumaðurinn yfirgefur
skipið. Það breytir engu frá
mínu sjónarmiði, hvort það eru
gulir eða hvítir menn, sem um
slíkt biðja, eða hvort mennirnir
sem bréfin senda, eða eiga að
fá þau, eiga heima í Kína eða á
íslandi.
Fyrst á annað borð er farið
að ræða um Kínverja í sam-
bandi við þetta mál, þá þykir
mér rétt að táka það fram, að
mín kynni af kínverskum sjó-
mönnum, einnig þeim, sem voru
á þessu umrædda skipi, eru ekki
lakari að neinu leyti en af ann-
ara þjóða sjómönnum. Þeir eru
yfirleitt prúðir og kurteisir. —
Annars er öll þessi froðu-
mælgi um sjómennina og kven-
fólkið hrein viðurstyggð og gef-
ur til kynna, að hlutaðeigandi
skriffinnar vilji láta líta svo út,
sem sjómennirnir séu einhverjir
glæframenn, en þeir, sem í landi
vinna, hreinustu englar.
■*
Jón Axel Pétursson.
Ungllngavlnna.
Þeir piltar, sem sækja vilja um unglingavinnu í
sumar, komi til skráningar næstkomandi mánu-
dag og þriðjudag 26. og 27. júní kl. 2—4 e. h. á
Ráðningarstofu Reykjavíkurbæjar og Vinnu-
miðlunarskrifstofunni.
Til greina koma aðeins piltar á aldrinum 16—
18 ára.
Hraiferðir Steindirs:
Allar okkar hraðferðir til Akureyrar eru um Akranes.
Frá Reykjavík: Alla mánud., miðvikud. og föstud.
Frá Akureyri: Alla mánudaga, fimtud. og laugardaga.
Ms. Fagranes annast sjóleiðina. Nýjar upphitaðar hifreiðar
með ú t v a r p i.
Stel
Símar: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.
Hraéferðlr B. S. A.
Alla daga nenta mánudaga.
um Akranes og Borgarnes. — M.s. Laxfoss anaast sjó-
leiðina. Afgreiðslan í Reykjavfk á BMrciðastðð ís-
sími 1540.
BifreiHastlIð Akureyrar.
Akranes — Borgarnes.
Áætlunarferðir alla þriðjudaga og föstudaga strax oftir
komu Ms. Fagraness. Frá Borgarnesi kl. 1 e. h. Fagra-
nesið fer til Reykjavíkur á þriðjudögum kl. 9 síðdegis.
Mapús Gunnlaupsðn, bifretðarstjóri.