Alþýðublaðið - 28.06.1939, Blaðsíða 1
BlTSTJéBI: F. R. VALDBMARSSON ÚTGBFAMXPl: ALÞÝÐUFLOBXXJBINH
XX. ÁRGANGUB MIÐVIKUDAGINN 28. júni 1939. 145. TÖLUBLAÐ
WSðnrstiiia teemplagsBaegndars
Framfærslukostnaður 1 Reykja
vík hefur ekkl hækkað nema
rúm 2% vfð gengisbreytlnguna
r —---♦ --
Manp^lald heM pess vegna ébreytt
1. |úll og aUt til 1. Janúar 1940.
KAUPLAGSNEFND, sem skipuð var samkvæmt lögun-
um um gengisskráningu og ráðstafanir í því sambandi,
til þess að gera yfirlit um breytingar á framfærslukostnaði
frá áramótum 1939, hefir nú tilkynnt ríkisstjórninni fyrsíu
niðurstöðurnar af störfum sínum.
Samkvæmt lögunum um gengisskráningu átti kaup-
giald ófaglærðra verkamanna og sjómanna og fjölskyldu-
manna með minna en 3600 króna árstekjum í Reykjavík og
tilsvarandi lægra annarsstaðar, að hækka frá 1. júlí, svo
framarlega sem hækkun framfærslukostnaðarins hér í
Seykjavík næmi 5% eða meiru mánuðina apríl, maí og júní,
í samanburði við mánuðina janúar, febrúar og marz.
Niðurstaða kauplagsnefndar hefir orðið sú, að hækk-
un framfærslukostnaðarins hafi ekki numið nema rúmlega
2%, og helzt því kaupgjaldið óbreytt 1. júlí og alt til 1.
janúar 1940.
I kauplagsnefnd eiga sæti Björn E. Árnason lögfræðingur,
formaður, skipaður af hæstarétti, Jón Blöndal hagfræðingur, til-
nefndur af Alþýðusambandi íslands, og Eggert Claessen hæsta-
réttarmálaflutningsmaður, tilnefndur af Vinnuveitendafélagi
íslands.
Mikil rauðáta.
AÐ má heita, að ekki
verði slldarvart ennþá
fyrir Norðurlandi. Þó fengu
tvö skip, sem leggja upp á
Siglufirði, ofurlítinn slatta
í nótt á Skagafirði, og flug-
vélin T.F. Örn sá síld út af
Horni í gær.
í dag er bezta veður fyrir
öllu Norðurlandi og er ágætis
veiðiveður á Grímseyjarsundi.
Til Djúpuvíkur hefir engin síld
komið ennþá.
í gær var rannsökuð síld, er
veiðst hafði á Grímseyjarsundi,
og reyndist vera mikil rauðáta i
henni, eða að meðaltali 18,5 rúm-
centimetrar í maga. I gær var
mælt fitumagn í Grímseyjarsíld,
og reyndist það 18,3 af hundraði.
Síldin er jafnstór, meðallengd 35
cm. og meðalþyngd 375 grömm.
Á Seyðisfirði hafa eftirtöld
skip lagt afla sinn á land: Garð-
ar 404 mál, Fylkir og Gylfi 172
mál, Reynir og Víðir 137 mál
og Gandur 64 mál. Síldin
veiddist í Mjóafirði.
Varðskipið Þór kom í gær til
Hafnarfjarðar. Hefir ríkisstjórnin
leigt hann til síldveiða í sumar,
Sjálfsagt kemur ýmsum það á
óvart, að framfærslukostnaður-
inn skuli ekki hafa hækkað
meira vegna gengislækkunar-
innar, eftir allar þær fullyrðing-
ar, sem einkum kommúnistar
höfðu komið með um þá gífur-
legu verðhækkun, sem hlyti að
fylgja í kjölfar gengislækkun-
arinnar.
En þess ber að gæta, að þeg-
ar fyrir gengislækkunina var
allveruleg verðhækkun orðin á
erlendum vörum vegna inn-
flutningshaftanna, — hinnar ó-
hóflegu álagningar heildsal-
anna í skjóli þeirra og brasks
með innflutningsleyfin, sem
sýndi að gengi krónunnar var
raunverulega þegar fallið, áður
en það var viðurkent með lög-
unum um hina nýju gengis-
skráningu.
ðflugar ráðstafanir hafa
taaldið verðiuu nlðrl.
En að sjálfsögðu má þakka
það hlnum öflugu ráðstöfunum,
sem gerðar voru í sambandi við
gengisbreytinguna til þess að
koma í veg fyrir verðhækkun,
að framfærslukostnaðurinn hefir
ekki hækkað meira en rúm 2%
síðan gengislækkunin varð.
í fyrsta lagi lögðu lögin um
gengislækkunina bann við allri
hækkun á húsaleigu, sem er
mjög þýðingarmikill liður fram-
færsíukostnaðarins, og hefir
síðan verið starfandi húsaleigu-
nefnd til þess að vaka yfir því
að það hann væri ekki brotið.
Þá var og ákveðið, að hvorki
mjólk né kjöt mætti hækka,
nema því aðeins að kaupgjald
hækkaði,
Verður því ekki heldur
nein verðhækkun á þessum
vörutegundum fram til
næstu áramóta.
Loks liefir ákvæðunum um
verðlagseftirlit verið beitt á-
kveðnar en áður til þess að
halda niðri verðinu og hámarks-
verð verið ákveðið á vefnaðar-
vöru, búsáhöldum og á fleiri
vörum; á þessum varningi hefir
áður verið óhæfileg álagning.
Alt eru þetta þýðingarmiklir
liðir framfærslukostnaðarins,
og þegar þess er gætt að inn-
Frh. á A. síðu.
Vlnnan vlð hltaveit-
nna hefst í september
------—... ..
Samningarnir við Hojgaard & Schultz
að mestu samhljóða tiiboði firmaus.
- ' »■—■—■—
Skýrsla bor^arstjóra á - bæj~
arráðsfnndl í fgær*
......-4-----
ABÆJARRÁÐSFUNDI, sem haldinn var í gær, lagði
horgarstjóri fram samning, sem hann gerði í Kaup-
mannahöfn hinn 15. þ. m. við A./S. Höjgaard & Schultz
um, að firmað leggi hitaveitu frá Reykjum í Mosfellssveit
til Reykjavíkur og leggi fram fé til fyrirtækisins.
Er samningurinn að mestu samhljóða tilboði firmans,
dags. 28. apríl síðastl., aðalhreytingarnar eru fólgnar í því, að
ótvíræðra eru tryggð umráð bæjarins yfir fyrirtækinu í sam-
bandi við veðsetningu þess til lánveitanda, og að skuldbind-
ing um yfirfærslu vaxta og afborgana lánsfjár er gerð hlið-
stæð skuldbindingum um samskonar yfirfærslur annara op-
inberra lána, t. d. Sogslánsins.
Nú þegar er unnið að því, að gera útboð á öllu efni til
hitaveitunnar og verður kaupum á því hraðað eftir föngum.
Er gert ráð fyrir, að öll aðaltilboð um efni verði komin í sept-
ember n.k. og að um það leyti muni komast fullur skriður á
framkvæmdir hér.
Ráðgert er, að verkinu verði lokið á saina tíma, sem í
tilboðinu var sagt, um áramót 1940—1941.
‘ * j
Mynd af Tientsin, tekin úr loftinu. Á myndinni sést Hai-Ho-fljótið og „alþjóðabrúin“ yfir
það, sem lokað hefir verið af Japönum. Til vinstri á myndinni sést franska forréttindasvæð-
ið og leiðin inn í það enska.
Japanír eru nú byrjaðir að
slaka til í deilunni í Tientsin
- ........ ■»—-——-
Þeir óttast viðskiftalegar gagnráðstafanir Eng-
lands eða jafnvel algert innflutningsbann.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. London í morgun.
"O ULLYRT er nú, að samningar muni hef jast milli
Breta og Japana í Tokio innan fárra daga um lausn
deilunnar í Tientsin, og þykir sú frétt benda til þess, að
Japanir sjái sér þann kost vænstan, að slaka eitthvað til,
að minnsta kosti í bili.
Er ástæðan til þess talin sú, að Japanir óttist við-
skiftalegar gagnráðstafanir af hálfu Englands eða jafn-
vel algert bann á innflutningi japanskra afurða þangað,
sem myndi verða mjög alvarlegur hnekkir ifyrir utan-
ríkisverzlun þeirra, þar eð japanski innflutningurinn til
Englands nemur nú árlega um 9 milljónum sterlings-
punda eða um 250 milljónum króna.
Það er sett í samband við þessa frétt, að yfirhershöfðingi
Japana í Tientsin, Homa, hefir þegar látið bann út ganga við
því, að brezkir þegnar séu flettir klæðum, í því slcyni að leita
á þeim, eins og gert hefir verið undanfarið, þegar þeir hafa
farið út af brezka forréttindasvæðinu eða inn í það.
Ástandið í Tientsin er nú iíka
talið hafa störlega batnað síð-
asta sólarhringinn, enda fékk
stór matvælasending að fara
inn á forréttindsvæði Breta í
borginni í gær í friði fyrir Jap-
önum.
Það er búist við því, að samn-
ingarnir í Tokio, sem munu
verða boðaðir samtímis bæði
þar og í London áður en þeir
hefjist, leiði til þess, að vöru-
flutningabanninu inn á forrétt-
indasvæði Breta í Tientsin verði
algerlega afiétt.
Mac Bride. (Daily Herald.)
Dýzk hernaðarflng-
lél skotln niður jrfir
Póllandi.
LONDON í morgun. FÚ.
ÝZK hernaðarflugvél hefir
verið skotin niður í Pól-
landi fyrir það, að fljúga yfir
pólska grund. Var skotið að-
vörunarskoti, sem flugmenn-
irnir skeyttu ekkert um, og
litlu síðar var flugvélin skotin
niður. Féll hún niður á sjó, og
var áhöfninni bjargað af skipi.
LONÐON í morgun. FÚ.
¥ GÆRKVELDI varð mesti
eldsvoði í London, sem
þar hefir orðið síðan 1879, og
horfðu mörg þúsund manna
á hamfarir eldsins.
Eldurinn kom upp í fimm
hæða háu vöruhúsi í austan-
verðri borginni og greip svo
ákaft um sig, að á svipstundu
stóðu þrjú vöruhús í ijósum
loga frá kjallara upp í þak.
Eldurinn breiddist einnig
yfir götuna, og kviknaði þar
Hundruð Gyðinga frá Þýzka-
landi hafa verið fluttir inn yfir
pólsku landamærin, segir í
skeyti frá fréttastofu Gyðinga í
Varsjá. í Berlín er borið á móti
þessu.
FelagsdóBii i Hafnar-
fjatðardeílnnni beflr
enn lerið frestnð.
FÉLAGSDÓMUR kom sam-
an síðdegis í gær til þess
að taka fyrir kæruna á hendur
Hlíf í Hafnarfirði út af brott-
rekstrunum úr félaginu.
Málinu var enn frestað ura
óákveðinn tíma, sökum veikinda
Péturs Magnússonar hæstarétt-
armálaflutningsmanns, sem
hefir tekið að sér að verja mál-
ið fyrir Hlíf.
í fjórða stóra vöruhusinu. í
öllu húsinu var mikið af eld-
fimum efnum, og var eldur-
inn mjög geystur.
Tjónið er metið á eina
milijón sterlingspunda.
400 slökkviliðsmenn með öll-
um tegundum af slökkviútbún-
aði, sem til er í borginni, börð-
ust við að hindra útbreiðslu elds
ins.
4 menn meiddust svo, að
flytja varð þá á sjúkrahú*
Fpgtir vörnhús i Londoi
brenna til kaldra kola.
-----♦_---—
Tjónið metið 1 milljón sterlingspunda.