Alþýðublaðið - 30.06.1939, Blaðsíða 2

ÚTI-ÍÞRÓTTIR
Af hverju stafar deyfðin yfir
þeini, og hvað þarf að gera?
Mikil deyfð ríkir nú yfir frjálsu
íþróttunum. Mótin eru fásótt af á-
horfendum og keppendum. Aðrar
íþróttir, knattspyrna, sund, tenn-
is o. fl., blómgast og aukast á sama
tíma. Hver er ástæðan fyrir þessu
öfugstreymi — og hvað er hægt að
gera? Þessarri spurningu verður
reynt að svara hér í sem stytztum
dráttum.
Það er með sanni sagt, að knatt-
spyrnan sé að bola frjálsu íþrótt-
unum alveg burt. íþróttavöllurinn
er nær því alltaf upptekinn af alls-
konar knattspyrnumótum frá vori
til hausts. Knattspyrnumenn hafa
allan æfingatíma á vellium nema
ca. 2 tíma, milli 6 og 8. Úti-íþrótta-
mennirnir fá að vera í friði í mat-
artimanum. Ég held því alls ekki
fram, að knattspyrnan eigi ekki
rétt á þessu. Þvert á móti gæti hún
heimtað meira, en það má ekki
gleymast, að útiíþróttamenn eiga
einnig rétt á sér. Ætti að full-
nægja kröfum beggja aðila. hrykki
íþróttavöllurinn hvergi nærri til.
Knattspyrnan hefir orðið yfirsterk-
ari, úti-íþróttirnar eru landreka.
Þær geta ekki staðið með knatt-
spyrnunni um notkun íþróttavall-
arins — bæði af tímaástæðum og
því, að hann er of harður til æf-
inga.
Krafa íþróttamanna er því sú,
að þeir fái æfingavöll fyrir sig. —
Hann þarf ekki að vera stór og
kostnaður við að koma honum upp
er lítill. Hið fyrirhugaða íþrótta-
hverfi er óþægilega langt frá
bænum ennþá, svo að sennilega
þyrfti að hafa slíkan æfingavöll
nær bænum í nokkur ár. „
Ef slíkur völlur kemst upp,
horfir allt öðruvísi við. Þá er hægt
að fá fleiri menn til að æfa en
áður, þegar uppfokinn melurinn
var, þá er hægt að hefja starf-
semi, sem mun koma fótunum
undir þessa íþróttagrein.
Zeus.
í ."'L! .-.Æ-r
IÞROTTIR
Góður árangur í
400 m. hlaupi.
Úrslit 400 m. hlaupsins, sem fór
fram í hálfleik á síðasta kappleikn-
um við Bretana, urðu þessi:
1. Sveinn Ingvarss., K.R. 53,4 sek.
2. Ólafur Guðm.ss., Í.R. 53.5 —
3. Sigurgeir Ársælss., Á. 53,8 —
4. Einar Guðm.ss.. K.R. 56,7 —
Þetta er sennilega jafnasta og
mest spennandi 400 m. hlaup, sem
hér hefir verið háð. Tíminn er
ágætur hjá öllum, enda þótt Svein
vanti 8/10 sek. upp á met sitt.
Sveinn leiddi alla leið og var aldr-
ei í neinni verulegri hættu nema
ef vera skyldi á síðustu metrun-
um, þegar Ólafi, sem yfirleitt hafði
haldið sig ca. I m. á eftir, tókst að
komast fast upp að honum.
Var munur að sjá Ólaf nú eða
á 17. júní mótinu.
Sigurgeir herti sig mjög í end-
ann og var aðeins 3 Vz m. á eftir
Ólafi í mark. Hlupu þeir báðir
betur en þeir hafa gert áður og
eiga þó sennilega eftir að bæta sig
meira. Einar hefði líka náð góð-
um tíma, ef hann hefði haldið
þeim hraða, sem hann hafði fyrri
hluta hlaupsins.
4. flokkur.
Nokkrir aukakappleikir hafa
farið fram hjá yngstu knatt-
spyrnuflokkunum. K.R. vann Fram
með 5—0, en tapaði fyrir Val með
3—1.
Þjálfun úti-
ípróttamanna.
Hér birtist framhald af grein Ben.
Jakobssonar. Verður talað um
mataraði.
Mataræði.
„Maturinn er mannsins megin,“
segir máltækið, og sannast það á
engum betur en íþróttamönnum.
Þó fer því fjarri, að rétt sé að tala
um sérstakt mataræði fyrir íþrótta-
menn, því allir, sem vilja eignast
góða hensu og halda henni, verða
að leitast við, eftir efnum og ástæð-
um, að neyta hollrar og kjarnmik-
illar fæðu. íþróttir auka næringar-
þörf líkamans á sama hátt og hvert
annað erfiði. Það er því mjög
þýðingarmikið fyrir íþróttamenn,
að fæða þeirra sé tiltölulega auð-
melt og innihaldi öll þau efni,
sem líkamanum eru nauðsynleg.
íþróttamönnum finst það nú ef
til vill smámunasemi, að skifta sér
af því, hvað þeir leggja sér til
munns, en svo er ekki. Heilbrigt
líferni og holt mataræði eru
fyrstu skilyrðin til þess að hljóta
góða heilsu, en á góðri heilsu
verður öll erfið tamning að byggj-
ast.
Heilsufræðingar og læknar nú-
tímans hafa komizt að raun um
það, að ýmsir sjúkdómar og
heilsubilanir stafá beinlínis af
óheppilegri fæðu. Það er óheppi-
legt að borða mjög mikið í einu.
3 máltíðir á dag eru því heppi-
legri en tvær.
Til athugunar:
1. Drekkið minst 1 lítra á dag af
nýmjólk. Nýmjólk inniheldur
flest þau efni, sem líkaminn
þarf til viðhalds og endurnýj-
unar á sjálfum sér, og er enn-
fremur gert sem orkugjafi.
2. Drekkið mjólk eftir erfiðar æf-
ingar, við þorsta, en ekki
sítronuvatn eða kaffi. Mjólkin
inniheldur sölt, sem eru nauð-
synleg líkamanum. Við mikið
svitatap tapast líka nokkuð af
söltum, sem líkaminn þarf að
fá aftur. Þeirri saltþörf verður
bezt fullnægt með því að
drekka mikið af mjólk.
3. Borðið mikið af kartöflum, en
þó því aðeins, að þær séu ó-
skemdar.
4. Borðið rúgbrauð og smjör, sem
viðbit en ekki margarín.
5. Grænmeti og ávextir eru mjög
þýðingarmiklar fæðutegundir,
og er neyzla þeirra aldrei of
mikil.
6. Fæðan er bezt, þegar hún er
blönduð, það er að segja, bæði
kjötfæða og jurtafæða. Til-
breytni er nauðsynleg til þess
að örfa matarlystina.
7. Drekkið sem minst af kaffi og
aldrei á fastandi maga.
8. Drekkið ekki kalda drykki eft-
ir erfiðar æfingar.
9. Neytið ekki matar strax eftir
mikla áreynslu. Æfið ekki
strax eftir máltíð.
10. Breytið ekki um mataræði
daginn. sem þið keppið. Borðið
sykurríka fæðu á undan erfiðri
keppni. Heppilegt er, að það
líði að minsta kosti 2 tímar frá
máltíð til keppni.
11. Að neyta tóbaks eða áfengra
drykkja meðan á þjálfun stend-
ur, gerir enginn íþróttamaður,
sem skilur tilgang íþróttanna
og æfir með það mark fyrir
augum, að hafa líkamlegt og
andlegt gagn af þjálfuninni.
12. Reynið að haga því svo, að þið
þurfið ekki að ílýta ykkur að
borða. Tyggið matinn vel. Það
léttir undir méltinguna. Mjög
mikil, krydduð fæða er óholl.
íþróttamenn hafa venjulega
góða matarlyst, þeir þurfa því
ekki að auka matarlyst sína
með óhóflegri notkun krydd-
efna. Aðal bragðbætir íþrótta-
manna á að vera gott skap og
lífsgleði.
(Frh.)
Bankakeppnin.
Málfæri íþrótta-
manna.
Margur íþróttamaðurinn hefir
með framkomu sinni bæði á leik-
velli og meðal annarra þótt vera
fyrirmynd. Þetta hefir sem betur
fer oft átt sér stað, en við nánari
kynningu af mörgum góðum í-
þróttamönnum verður annað uppi
á teningnum. Því íslenzki íþróttá-
maðurinn er sem sé einn hinn
mesti vandræðagripur á því sviði,
hvað honum hættir við að mis-
þyrma sínu eigin móðurmáli. Nú
kynni margur að reyna að bera
það fram sér til afsökunar, að
skortur sé á nýyrðum. Þessi af-
sökun er oft og tíðum réttlát. En
hún getur varla staðist í þessu
sambandi. Hægt er að benda á mý-
mörg dæmi þess, að útlend orð eru
látin ganga fyrir, þar sem íslenzk
myndu fara mikið betur. Svo er
annað, sem vert er að athuga. Þeg-
ar útlend orð eru tekin inn í mál-
ið, er mjög hætt við, að þau fái á
sig íslenzkt brennimark og verði
þá að hinum alþektu orðskrípum.
Ég skal síðar nefna dæmi þess. Nú
er það alkunna, að t. d. í knatt-
spyrnunni hefir mikil málhreins-
un átt sér stað, þótt gömlu „orðin“
vilji löngum lafa við. En í öðrum
íþróttagreinum er ástandið enn
verra. Komi maður hér út á í-
þróttavöllinn, dveljist stundarlangt
meðal íþróttamanna og hlusti á tal
þeirra sín á milli, þá gæti maður
raunverulega haldið, að maður
væri staddur meðal manna, sem
dvalið hefðu árum saman erlendis
og væru að týna móðurmálinu nið-
ur. Þar er talað um að starta,
spúrta, grísa, og þar heyrast fleiri
álíka frumlegar sagnir! Ég vil nú
beina því til íþróttamannanna
sjálfra hvort þeir, ef þeir hugsuðu
sig vel um, myndu ekki geta fundið
heppilegri orð. Nei, það er (sem
betur fer) til sægur af ágætum ís-
lenzkum orðum, sem bæði eru
styttri og fallegri en þau erlendu.
En það er einhvern veginn orðin
rótgróin venja íslenzka íþrótta-
mannsins, að þrjózkast við mörgu
því, sem íslenzkt er. Það er leiðin-
legt í þessu sambandi, að aðalfor-
vígismenn íþróttanna eru oft verst-
ir með þetta sjálfir, þótt þeir að
öðru leyti séu ósérplægnir dugn-
aðar- og áhugamenn. Þess vegna
þyrftu þeir fyrst og fremst að bæta
þennan galla sinn, og mega þeir
þá vera vissir um, að hinir koma
á eftir.
Diskos.
ERLENDARFRÉTTIR
Bankakeppninni lauk svo, að
Útvegsbankinn fékk 4 stig, Lands-
bankinn 2 og Búnaðarbankinn 0
stig. Leikirnir fóru þannig:
Útvegsb. — Búnaðarb. 4—0.
Landb. — Búnaðarb. 7—0.
Útvegsb. — Landsb. 2—1.
Frjálsar íþróttir.
Evrópumönnum virðist ætla að
ganga vel í kúluvarpinu á þessu
ári. Áður í vor hafa Þjóðverjarnir
Trippe og Stöck kastað yfir 16 m.,
en nú hafa þrír bæzt við. Pólverj-
inn Gieruttio kastaði í Lotz 16,02
og Þjóðverjinn Lampert 16,05 í
Darmstadt. Þá hefir Evrópumeist-
arinn frá 1938, Estinn Kreek, kast-
að 16,06.
Aldrei hafa náðst fleiri framúr-
skarandi tímar í 5 km. á einum degi
en daginn, sem Maki setti met sitt.
í hlaupunm tveim, í Helsingfors
og Stokkhólmi, náðust þessir ár-
angrar:
Maki, Finnland 14:08,8
Pekuri, Finnland 14:16,2
Salminen, Finnland 14:22,0
Kusocinski, Pólland 14:24.2
Tillman, Svíþjóð 14:24,8
Turminen, Finnland 14:33,0
Járvinen, Finnland 14:36,2
Strömbáck, Finnland 14:40,0
Laihoranta, Finnland 14:41,0
Níu afbragðs tímar á einum
degi!
í sama hlaupi og Máki setti met
sitt, setti hann einnig heimsmet í
þriggja mílna hlapi. Tíminn var
13:42,4 mín.
Salminen hljóp á 14:22,0 í sama
hlaupi ( 5km.). Hann er nú 36 ára
gamall, og er þetta sennilega eitt
bezta afrek, sem svo gamall maður
hefir nokkru sinni unnið.
Hollendingurinn de Bruyn hefir
nýlega seett hollenzkt emt í'kúlu-
varpi, 15,59.
Hér eru úrslit frá nokkrum mót-
um í U.S.A.: Kringlukast: Zagar
49,99, 100 yards: Jefferey 9.7, 200
m.: Jefferey 21,1, 400 m.: Miller
47,5, Upton 47,9, 110 m. grinda-
hlaup: Walcott 14,2. 800 m.:
Woodruff 1:51,3, Kúluvarp: Elmer
Hackney 17,03.
Finnunum hraðfer fram í
sleggjukasti. Þeir eru nú margir
yfir 52 m. Veirilá kastaði fyrir
skömmu 53,85 og Anttalainen
52,34.
Á móti í Helsingfors í síðustu
viku sló Matti Járvinen Nikkainen
út í spjótkasti. Kastaði hann 72,75
m., en Nikkainen 72,42.
Á sama móti og Thore Tillman
setti 5 km. met sitt náðust þessir
árangrar: 1500 m.: Arna Anders-
son 3:53,8, Sarkama 3:55,2.
Kringlukast: Berg 47,88, Schröder
46,20. 3000 m. hindranahlaup: L.
Larsson 9:20,8, Lindblad 9:22,0.
800 m.: Romeby Andersson 1:55,0.
Þýzki stórhlauparinn Rudolf
Harbig setti á sunnudaginn 18. þ.
m. nýtt þýzkt met í 500 m. hlaupi.
Hljóp hann á 61,7 sek. Hlaupið fór
fram í Erfurt. Þetta er ágætur ár-
angur, þar eð hverjir 100 m. eru
hlaupnir á 12,34 sek.!
Jakob setti sama dag þýzkt met
í 1000 m. Hljóp hann á 2:20, mín.
í sleggjukasti hafði Blask 56,30,
Hein 53,03 og Lutz 51,28. í kúlu-
varpi kastaði Blask 14,41 m., en
Hein 13,90.
Kalima frá Finnlandi stökk s.l.
sunnudag í Stokkhólmi 1,94 í há-
Saga íslenzku
metanna.
Langstökk.
5.37 Kristinn Pétursson, Í.R. 1911*
5.55 Brynjólfur Kjartansson 1914*
5.69 Tryggvi Gunnarss., Á. 1920*
5.70 Þorgils Guðm.ss.. Dr. 1920
5,93 Tryggvi Gunnarss., Á. 1920
5,97 Sami 1921
6,20 Kristj. L. Gestss., K.R. 1922
6.28 Sami 1923*
6.37 Páll Scheving, K.V. 1926
6.39 Garðar S. Gíslas., f.R. 1927
6.55 Sveinbj. Ingim.son, Í.R. 1928
6,82 Sig. Sigurðsson, K.V. 1937
Stökk P. S., 6,37, var í halla, og
stökk S. S., 6,82, í meðvindi.
Stangarstökk,
2.28 Ben. G. Wáge, Í.R. 1911*
2,66 Ben. G. Wáge, Ólafur
Sveinsson og Tr.
Magnússon 1913*
2.71 Ottó Marteinsson, Á. 1922*
2,81 Sami 1924*
2,96 Friðrik Jesson, Týr 1924
3,17 Sami 1924
3.25 Sami 1929
3,32 Karl Vilmundars., Á. 1935
3,34 Ásm. Steinsson, K.V. 1936
3.36 Ólafur Erlendss., K.V. 1937
3.40 Karl Vilmundars., Á. 1937
3,45 Sami 1938
Stjörnumerktu afrekiin eru ó-
staðfest, en viðurkend rétt.
stökki. f spjótkasti hafði Vaino
71,06, en Atterwall 64,82.
Svíinn Henry Palmé vann ný-
lega hið fræga Maraþonhlaup
Sporting Live blaðsins. Hann
hljóp á 2:36,54 klst. Annar varð
Morris á 2:42,42. Þátttakendur í
hlaupinu voru 62.
Knattspyrna.
Þjóðverjar unnu Dani með 2 : 0
í Kaupmannahöfn. Jakob var ekki
með. Hann hafði ekki getað stund-
að æfingar vegna veikinda.
Norðurlandakeppnin er byrjuð.
Fyrsti leikurinn fór fram í Stokk-
hólmi milli Svía og Finna. Unnu
Svíar 5:0. Eftir afmæliskeppnina
er keppnin enn meira spennandi.
Svíar vinna Norðmenn með 3 : 2 í
aukaleik, en Norðmenn vinna þá
litlu síðar með 1 : 0. Þó telja Svíar
að þeir hafi þar verið rændir
tveimur mörkum (þau dæmd ó-
lögleg), hvað sem nú er rétt í því.
Danir vinna svo Norðmenn með
6:3. Hvernig fer?
Enska landsliðið, sem er á ferða-
lagi í S.-Afríku, vann' Transvaal
með 3 : 0. Sama lið vann úrvalslið
Natal í Maritzburg með 9 : 1.
1000 m. hlaupið.
Afrek Ólafs Símonarsonar í 1000
m. hlaupi, 2:41,2 mín., gefur eftir
finsku stigatöflunni 723 stig. Sam-
svarar það 2:03,5 mín. á 800 m.
og 4:18.5 mín. á 1500 m. Gefur
það vonir um að 800 m. metinu
verði ógnað í Sumar.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnin á Bonnty.
10. Karl ísfeld íslenzkaði.
og. sat því þögull og hlustaði á þessa gömlu kunningja tala
um gamla vini sína, um Parker flotaforingja og orustuna við
Dogger Bank. Það var liðið langt á dag, þegar við Bligh vorum
fluttir aftur yfir á Bounty. Það var háfjara, og ég sá, hvar
skipsbátur hafði verið dreginn upp í flæðarmálið á einum stað,
en nokkrir menn grófu grunna gröf í leirinn. Þeir voru að
grafa veslinginn, sem hafði verið barinn í hel fyrir augum
sjómannanna á flotanum fyr um daginn. Þeir grófu hann fyrir
ofan flæðarmálið, þegjandi og án þess nokkur helgiathöfn
færi fram.
III.
Lagt af stað.
BIRTINGU þann tuttugasta og áttunda nóvember settum
við upp segl og sigldum niður til St. Helen, en þar vörp-
uðum við akkerum. Um mánaðartíma lágum við þar og 1 Spit-
head sakir mótvinds.
Heill mánuður er lengi að líða, þegar maður þarf að hafast
við ásamt fjörutíu mönnum um borð í smáskútu, og ekki bætir
það úr skák, ef skútan liggur fyrir akkeri. En ég fékk að kynn-
ast skipsfélögum mínum og hafði auk þess svo mikinn hug á
því að kynna mér hin daglegu störf um borð, að mér fundust
dagarnir fljótir að líða. Það voru sex liðsforingjaefni á Bounty.
Og þar sem við höfðum engan sérstakan kennara, eins og tíðk-
ast á skólaskipum, þá skiftust þeir Bligh og fyrsti stýrimaður
á um að kenna okkur hornmálsfræði, siglingafræði og siglinga-
stjörnufræði. Ásamt Stewart og Young naut ég þeirra hlunn-
inda að fá að læra siglingafræði hjá Bligh, og svo að ég sé
sanngjarn í garð yfirmanns, sem hafði að mörgu leyti mjög veila
skapgerð, þá er óhætt að fullyrða, að betri sjómaður og sigl-
ingafræðingur var ekki til á flotanum á þeim árum. Bæði hin
liðsforingjaeínin voru fullorðnir menn. George Stewart var
frá Orkneyjum, af góðum ættum, tuttugu og þriggja eða fjög-
urra ára gamall og hafði þegar siglt um mörg höf. Edward
Young var þrekvaxinn maður með sjómannsandlit, en það var
honum til lýta, að nærri því allar framtennurnar vantaði.
Báðir voru orðnir góðir sjómenn, og ég varð að herða mig,
svo að ég yrði ekki eftirbátur þeirra.
Cole bátsmaður og James Morrison annar bátsmaður kendu
mér almenna sjómensku. Cole var sjómaður af gamla skólan-
um, þögull og hafði hárbrúsk í hnakkanum. Hann þekti sjó-
mensku út í æsar, en hafði litla þekkingu á öðru. Morrison
var af allt öðru sauðahúsi. Hann var góðrar ættar, hafði verið
liðsforingjaefni, en ráðið sig á Bounty af því að hann lang-
aði að fara þessa för. Hann var framúrskarandi sjómaður og
siglingafræðingur, dökkur yfirlitum, grannvaxinn, gáfaður
maður um þrítugt, og í stuttu máli sagt, hann var hátt hafinn
yfir stöðu þá, sem hann valdi sér meðal skipshafnarinnar.
Morrison barði menn ekki til þess að herða á þeim við vinnuna,
en hann hélt alt af á spotta í hendinni, með hnútum á endan-
um, svona til öryggis, en hann notaði ekki spottann á aðra
en erkislæpingja, eða þegar Bligh hrópaði: — Reyndu að
fjörga þennan pilt!
Leiðindin yfir byrleysinu voru orðin almenn, en lóksins, að
kvöldi þess tuttugasta og ar,;:ars desember, birti yfir og vind-
urinn gerðist austlægur. ÞS var ekki farið að birta ennþá,
þegar ég heyrði bátsmanninn blása í pípu sína og Morrison
hrópaði: — Allir á fætur! Búið um rúmin!
Það var glaða tunglskin, þegar ég kom á þiljur og örlítið
bjarmaði af degi í austri. Undanfarnar þrjár vikur hafði verið
suðvestan gola, regn og þoka, en í dag var svali og heiðskírt
loft. Bitur austanvindur næddi um okkur frá Frakklands-
ströndum. Bligh skipstjóri stóð á miðþiljum ásamt Fryer og
Christian. Mikið var um að vera á þiljum uppi og pípublástur
gall stafna á milli. Ég heyrði karlana hrópa við spilið, en rödd
Christians gnæfði yfir hávaðann.
— Greiðið afturseglin, sagði Fryer, og Christian endurtók
skipunina. Ég stóð við aftursigluna og á augabragði höfðum
við leyst seglin og greitt þau. Hnútarnir, sem seglin voru
bundin með, voru frosnir, svo að það tafði fyrir þeim, sem
áttu að greiða framseglið. Bligh leit upp óþolinmóður:
— Hvað eruð þið að hafast að þarna uppi? hrópaði hann
reiður: — Sofið þið allir ennþá? Stórseglið er greitt, en þið
komið engu í verk. Reynið að herða ykkur, afturúrkreisting-
arnir ykkar!
Vindurinn fylt seglin og Bounty leið af stað. Bligh var ó-
þolinmóður, enda þótt nóg áhöfn væri á skipinu. Hann vissi,
að margir horfðu gagnrýnisaugum á brottsiglinguna, af skip-
unum, sem lágu við festar nær landi. Hann æddi um og
hrópaði og loks náðist akkerið upp og var bundið.
Skipið hallaðist undan vindinum, það brakaði í seglunum
og ýskraði í skeglunum.