Alþýðublaðið - 06.07.1939, Blaðsíða 3

FIMMTUDÁG 6. JÚLÍ 1939
ALOTOUBLAWe
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
R1TSTJ6BI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STBFÁN pétursson.
AFGREIÐSLA:
AIiÞÝBUHÚSINU
(Inngaagur frá Hverfisgðtu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. ft’éttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálras (heíma),
4005: Alþýöuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Verkamanna
bústaðirnir.
SÍÐAN Alþýðuflokkurinn var
stofnaður hér á landi> hef-
ir honum með þrautseigri bar-
áttu tekizt að bæta svo kjör hins
vinnandi fólks, að þess munu
engin dæmi í heiminum, þar
sem verkalýðshreyfingin og al-
þýðusamtökin yfirleitt eru enn
eins ung og hér hjá okkur.
Þetta er ekkert skrum, heldur
hispurslaus sannleikur, eins og
hver einasti maður veit, sem
hefir haft möguleika á að fylgj-
ast með og bera saman fram-
farirnar á lífskjörum fólksins
hér hjá okkur og hjá öðrum
þjóðum, sannleikur, sem nauð-
synjegt er að gera sér fullkom-
lega ljósan til þess að geta af
nokkurri sanngirni metið það
starf, sem Alþýðuflokkurinn
hér á landi hefir leyst af hendi,
og tekið rökstudda afstöðu til
baráttu hans samkvæmt því.
Alþýðuflokkurinn hefir ekki
unpið sigra sína í baráttunni
fyrir bættum kjörum fólksins
með neinum upphlaupum og
lögleysum, heldur með friðsam-
legu, en markvissu og þrot-
lausu umbótastarfi á grundvelli
laga og réttar í landinu á hverj-
um tíma, sem hefir skapað hon-
um sívaxandi áhrif á ríkisvaldið
og þar með sterkari og sterkari
aðstöðu til þess að beita því
fyrir velferðarmál hins vinnandi
fólks. Alþýðuflokknum dettur
ekki í hug, að miklast yfir þeim
sigrum, sem unnizt hafa, hann
hefði svo gjarnan viljað að þeir
hefðu verið miklu fleiri og
miklu stærri og veit, að margt
er eftir óunnið og verkefnin ó-
tæmandi. En við samanburð á
því, sem unnizt hefir hér og í
öðrum löndum, síðan verkalýðs-
hreyfingin hóf göngu sína, sér
hann enga ástæðu til að breyta
þeirri stefnu eða þeim starfsað-
ferðum, sem hann hefir haft og
svo hlutfallslega góðan ávöxt
hafa borið.
Verkamannabústaðirnir eru
eitt af því marga, sem Alþýðu-
flokkurinn hefir borið úr být-
um í þessari þrautseigu, en
friðsamlegu og hófsömu baráttu
sinni fyrir bættum kjörum
fólksins. Þeir hafa ekki verið
byggðir með neinu uppreisnar-
brölti, heldur með friðsamlegri
löggjöf og aðstoð ríkisvaldsins
fyrir frumkvæði Alþýðuflokks-
ins og samvinnu við annan
flokk, sem hægt var að sann-
færa um hina knýjandi þörf
verkafólksins og alþýðufólksins
yfirleitt á bættum húsakynnum.
Og það þarf ekki mikla skyn-
semi til að sjá, að því aðeins
muni verða haldið áfram að
byggja verkamannabústaði hér
á landi, að þessari stefnu Al-
þýðuflokksins og þessum starfs-
aðferðum hans sé fylgt áfram
eins og hingað til. Það er því
ekki hægt að gera þessu vel-
ferðarmáli hins vinnandi fólks
meira ógagn, en að spilla á einn
eða annan hátt þeirri sam-
vinnu, sem verið hefir milli Al-
þýðuflokksins og ríkisvaldsins
um byggingu verkamannabú-
staðanna frá upphafi.
Engu að síður hefir kommún-
istaflokkurinn, sem þó vill
gjarnan láta kalla sig verka-
mannaflokk, nú látið leiðast tij
þess að reyna að spilla þessari
samvinnu og það meira að
segja , þótt ótrúlegt sé, með
þann mann í broddi fylkingar,
sem Alþýðuflokkurinn hafði,
síðan byrjað var að byggja
verkamannabústaðina, treyst til
þess, að veita þeim forstöðu í
fullu samræmi við hina yfir-
lýstu og framsýnu stefnu
flokksins.
Um kommúnista var það
allt af vitað, að verkamanna-
bústaðirnir lágu þeim í léttu
rúmi. í þeirra augum voru
þeir frá upphafi „umbætur,“
sem hlutu að torvelda bylting-
arfyrirætlanir þeirra. Og það er
ekki langt síðan þeir börðust
opinberlega á móti þeim af
þeirri ástæðu og reyndu að telja
verkafólki trú um það, að þeir
væru ,,okurstofnanir,“ eins og
þeir komust að orði. En einnig
hinn nýi leiðtogi þeirra hefir
nú, síðan hann yfirgaf Alþýðu-
flokkinn, sýnt, að fyrir hann
voru verkamannabústaðirnir
ekki fyrst og fremst hagsmuna-
mál verkafólksins, heldur vígi
fyrir sjálfan hann 1 pólitísku
valdabrölti hans. Þess vegna
hefir hann nú notað aðstöðu
sína í Byggingarfélagí alþýðu
hér í Reykjavík til þess, að æsa
það til andstöðu við lög og rétt
í landinu og þar með ríkis-
valdið sjálft, þótt fyrirsjáanlegt
mætti vera, að bygging nýrra
verkamannabústaða af hálfu
þess félags, að minnsta kosti,
væri þar með hindruð. Hvað
þennan mann snerti og hina
nýju flokksbræður hans, mætti
verkalýðurinn í Reykjavík
vissulega lengi bíða þess að fá
hina nýju verkamannabústaði
og þá atvinnu, sem við þá skap-
aðist, ef þeir sæju sér ekki
persónulegan og pólitískan hag
í því, að þeir yrðu byggðir.
En Alþýðuflokkurinn hefir
ekki í hyggju að láta tefja eða
stöðva þetta velferðarmál
verkafólksins af neinum póli-
tískum spekúlasjónum komm-
únista og hins nýja flokksfor-
ingja þeirra. Það hefir hann sýnt
með stofnun hins nýja Bygg-
ingarfélgs verkamanna í gær-
kveldi. Byggingu verkamanna-
bústaðanna verður haldið áfram,
strax á þessu ári, undir forystu
Alþýðuflokksins, hvort sem
kommúnistum líkar það betur
eða verr.
Sjómaður segir meiningu sina:
Mónskanu og „Hagníískanu
Ódýrt
Hveiti í 10 lb. pokum 2,25
Hveiti í 20 Ib. pokum 4,25
Hveiti í lausri vigt 0,40 kg.
Strásykur 0,65 kg.
Molasykur 0,75 kg.
Spyrjið um verð hjá okkur.
BREKKA
Símar 1678 og 2148.
Tjarnarbúðin. — Sími 3570.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
UM ÞESSAR MUNDIR eru
tveir íslenzkir guðsmenn
á leiðinni til „Landsins helga.“
Þeir hljóta að vera fullir af and-
legheitum og heilagleika. Þeir
ætla að fá að sjá með eigin aug-
um þann stað, þar sem frelsar-
inn lifði og dó fyrir syndir
mannanna og að líkindum
ganga upp á Golgata og krjúpa
þar í þögulli bæn, sem krossinn
var reistur forðum daga.
Báðir þessir menn eru starfs-
menn Háskóla íslands, ekki
neinir lítilfjörlegir sveita-
prestar af útkjálkum, heldur
guðfræðiprófessorar, framverð-
ir kristinnar trúar í landinu,
menn, sem takandi er mark á —
og að auki persónur, sem marka
afstöðu kirkjunnar til fólksins,
kirkjunnar, sem allt af er að
hrópa á fólkið, fólkið er kirkj-
unnar helgasta skraut, sagði
hinn nýi biskup á stólnum, þeg-
ar hann var vígður.
Annar þessara forystumanna
kristinnar trúar í landinu hefur
sent kveðju heim, utan af
Atlantshafi, úr skipinu, sem
flutti hann frá föðurlandinu á-
leiðis til „Landsins helga.“ —
Kveðjan birtist í Lesbók Morg-
unblaðsins og er að mörgu leyti
skemmtileg aflestrar, því að
maðurinn er pennafær og gáfað-
ur, þó að ómögulegt sé að draga
fjöður yfir það, að hann er
þrællokaður og takmarkaður
á köflum.
Þessi maður er, auk þess að
vera guðfræðiprófessor, alþing-
ismaður, kosinn meðal annars
af sjómönnum og verkamönn-
um í Reykjavík, Magnús Jóns-
son.
í bréfi sínu til landa sinna ut-
an af Atlantshafi, stendur þessi
undarlegi kafli, sem lýsir skip-
inu, sem hann hefur tekið sér
far með:
„Já, Fúlton. Hvernig er
Fúlton? Hann er eitt af hundr-
uðum skipa, sem Norðmenn
nota til þess að siglá um allan
heim. Hann er 1500 smálestir,
gamall og hvergi fínn. Járn er
á þilfari og annað ekki, nema
á brú og fram á. Stýrt er með
stóru ratti, án vélakrafts, nema
þegar mest liggur á snöggum
vendingum. Vélin gerir sína 65
snúninga og brúkar ekki of mik-
ið af kolum. Ekkert rafmagn,
heldur olíulampar. Engin mið-
stöð, heldur kabisur. Engin loft-
skeytatæki með loftskeyta-
manni hálfdauðum úr leiðind-
um. Engin miðunarstöð né dýpt-
armælir. Einn skipstjóri, tveir
stýrimenn, tveir vélameistarar,
bryti og vikadrengur, 5 hásetar
og 4 kyndarar = 16 manns alls.
Ekkert öryggi á sjónum!
hrópaði sigurjónskan. En mikl-
ar siglingar. Hér er gömul og
menning að veði, siglinga-
menning Norðmanna. Svona
geta þeir keppt við aðrar þjóð-
ir. Með þessu sigla þeir inn
hundruð milljóna króna á ári
hverju. Á svona skipi sigla þeir
með farm, sem gefur jafnmikið
í aðra hönd eins og farmur, sem
fluttur er með miklu dýrari út-
gerð þeirra, sem halda, að þeir
séu miklir menn í krafti fín-
heitanna, Hér hafa þúsundir
manna góða atvinnu, við ör-
yggi, sem er eins mikið og ör-
yggi alls þorra manna, og að
minnsta kosti miklu meira en
Öryggi fiskimannanna flestra.
íslendingar hafa allt nema
vitsmuni og menningu til þess
að gera eins og Norðmenn í
þessu. En með öryggisráðstöf-
unum og flottheitum koma þeir
í veg fyrir þenna mikla at-
vinnuveg, sem virðist liggja op-
inn fyrir. Á þann hátt fá svo
íslendingar það eina öryggi á
sjó, sem er alveg tryggt, en það
er, að fara alls ekki á sjó, af því
að siglingar þeirra borga sig
sig ekki, þegar til raunverulegr-
ar samkeppni kemur.“
Og alþingismaðurinn er af-
skaplega hrifinn af þessari
gömlu og seigu menningu. Hana
á að innleiða hér, það á að af-
nema helvízku ,,sigurjónskuna“,
öryggið á sjónum, takmarkaðan
vinnutíma, skipaskoðun, að ég
nú ekki tali um loftskeytatæki,
miðunarstöðvar, dýptarmæli og
slíkan ,,lúxus.“ Mér finnst það
nú ekkert grín, þegar slíkt og
þvílíkt kemur frá einum af
leiðtogum þjóðarinnar — og ég
hélt satt að segja, að þessi stefna
væri dauð innan íhaldsins, en
svo virðist ekki vera. Það vit-
um við vel, að íhaldið barðist
og hefur allt af barist með hnú-
um og hnefum gegn öllum um-
bótum á skipunum, öllum ör-
yggisráðstöfunum á sjó og landi.
Þegar barizt var fyrir loftskeyt-
unum á Alþingi, sagði t. d. einn
af þingmönnum íhaldsins: Getið
þið sýnt fram á það með nokkr-
um rökum, að loftskeyti hafi
nokkru sinni bjargað manns-
lífi? — Það var eins og vitfirr-
ingur væri að tala. En þessi
andi er lifandi enn innan íhalds-
ins og engin ástæða til að ætla
annað, en hann sér þar vel lif-
andi. Þar er litið á peningana,
sem mokað sé inn, mannslífin
eru ekki tekin með í þeim út-
reikningi, enda bara skítug sjó-
mannalíf.
Norðmenn eru ekki eins
slæmir og Magnús Jónsson gér-
ir þá. Þeir eiga stóran flota, og
með hverju ári fækkar þeim
skipum, sem ekki hafa öll
hugsanleg tæki innan borðs.
Þegar um svo stóran flota er að
ræða og þann norska, þá er
ekki hægt að breyta honum á
einu ári eða svo, en það er unn-
ið kappsamlega að því að setja
tækin í öll skip og hin elztu eru
smátt og smátt höggvin upp.
Síðan verkamannastjórnin tók
við, er mér kunnugt um, að
að þessu hefur verið unnið af
hinu mesta kappi. Þar er ,,sig-
urjónskan11 í algleymi um þess-
ar mundir, en „magnúskan,11
sjónarmið hins kolsvarta íhalds
á fallanda fæti, sem betur fer,
enda eru Norðmenn menningar-
þjóð — og „magnúskan11 þróast
ekki í menningarþjóðfélagi.
Sigurjón Á. Ólafsson, hinn á-
gæti frömuður sjómannasam-
takanna, hefði varla getað feng-
ið betri viðurkenningu á ævi-
starfi sínu en þessi árás háskóla-
prófessorsins hefur verið. Ég
þakka Sigurjóni allt hið
marga, sem hann hefur gert, og
„sigurjónskan11 mun lifa og
verða minnzt af íslenzkum sjó-
mönnum, hvort sem þeir eru á
verzlunarflotanum eða fiski-
skipa, í marga áratugi, eftir að
„magnúskan11 hefur verið graf-
in. Ég legg það til, að við hefj-
um nú aukna baráttu fyrir auk-
inni „sigurjónsku11 — og að all-
ar endurbætur á aðbúnaði á
sjónum og kjörum sjómanna-
stéttarinnar verði í framtíðinni
kallaðar þessu ágæta nafni:
„sigurjónskan.11
SjómaSur.
Sigurjón Á. Ólafsson,
sem allra manna mest hefir
barizt fyrir auknu öryggi sjó-
manna og bætturn vinnuskilyrð-
um á skipunum, öllu því, sem
Magnús Jónsson kallar „sigur-
jónsku11.
E.S. Síðan þessi grein var
skrifuð úti 1 sjó, sé ég, að
kommúnistablaðið hefur skrifað
grein um þetta mál og á þann
hátt, sem þess var von og vísa.
Svívirðingar þessa snepils um
Alþýðuflokkinn bíta ekki á sjó-
mennina. Þeir hafa vísað þeim
á bug eins og öllu öðru brölti
þessara manna, en skrif blaðsins
sýna enn ljóst, að þrátt fyrir
allt, er samvinna á milli hinna
æpandi iðjuleysingja og ónytj-
unga og „magnúskunnar.11
Sjómaður.
Daisy gerist glettin,
heitir anterísk gamanmynd frá
Warner Bros, sem Nýja Bíó sýn-
ir núna. Aðalhiutverkin leika
Bette Davis og George Brent.
Fer'ðafélag Sslands
ráðgerir að fara skemmtiför til
Stykkishólms og út í Breiðafjarð-
areyjar um næstu helgi. Lagt af
stað meÖ ms. „Laxfossi11 á laug-
ardaginn kl. 4 e. h. og siglt
til Borgarness, en þaðan farið í
bílum vestur. Á laugardags-
kvöldið gengið á Helgafell og
nágrennið skoðað- Á sunnudags-
morgun farið á báti út í eyjar
(Klakkeyjar, í Eiríksvog og
Hrappsey og víðar). Komið heim
aftur á sunnudagskvöld- Áskrift-
arlisti og farmiðar seldir á skrif-
stofu Kr. ó. Skagfjörðs, Tún-
götu 5, til föstudagskvölds kl. 7.
Póstferðir 7. júlí:
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-
Kja'arness-, Reykjaness-, Ölfuss-
og Flóa-póstar, Þingvellir,
Þrastalundur, Hafnarfjörður,
Fljótshlíðarpóstur, Austanpóstur,
Akianes Borgarnes, Snæfellsness-
pósfur, Stykkishólmspóstur, Norð-
anpóstur, Dalasýslupóstur. — Til
Reykjavíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Ölfuss-
og Flóa-póstar, Þingvellir,
Þrastalundur, Hafnarfjörður,
Meðallands- og Krikjubæjar-
klausturspóstar, Akranes, Borg-
arnes, Norðanpóstur. — Til
Reykjavíkur: Brúarfoss frá Leith
og Kaupmannahöfn.
Danska blaðið
„Berlingske Aftenavis“ birtir
samtal við Geir Zoega vegamála-
stjóra um vega- og brúar-gerðir
á íslandi og um ísland sem
ferðamannaland. Leggur blaðið
áherzlu á það, að skemmtiferð til
íslands sé merkilegur viðburður
fyrir hvern mann, sem hana fari.
FÚ.
„Ægir“,
mánaðarrit Fiskifélags íslands
er nýkomið út. Efni: Fiskimanna-
skólar, Ræðan, sem Sigurjón Ein-
arsson skipstjóri flutti á sjó-
mannadaginn, Sjómannadagurinn
og sjómannasýningin, Hval- og
fiskveiðasýningin í Hamborg,
Sjóminjasafn, Þorskveiðar og salt
fiskútflutningur Norðmanna o. m.
fleira.
Hraðferðir Steiidórs:
Allar okkar hraðferðir til Akureyrar eru um Akranes.
Frá Reykjavík: Alla mánud., miðvikud. og föstud.
Frá Akureyri: Alla mánudaga, fimtud. og laugardaga.
M.s. Fagranes annast sjóleiðina. Nýjar upphitaðar bifreiðar
með útvarpi.
SteindAr
O
Símar: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.
Hraðferðir B. S. A.
Alla daga nema mánudaga.
um Akranes og Borgarnes. — M.s. Laxfoss annast f#-
leiðina. Afgreiðslan í Reykjavík á Btfreiðastöð ís-
lands, sími 1540.
Bifreiðast^ð Akureyrar.
RIDER HAGGARD; :yjg j
KYNJALANDIÐ
Spennandi frá upphafi til enda, 528 bls. í stóru broti.
KOSTAR AÐEINS KR. 3,00.
Rider Haggard er heimsfrægur fyrir Afríkusögur sínar.
Margir kannast við Náma Salómons og Hvítramannaland,
sem báðar hafa komið út á íslenzku. Kynjalandið er ein sá.
beztu sögum Rider Haggards.
Fæst í afgreiðslu Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8, Rvík.