Alþýðublaðið - 15.07.1939, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 15.07.1939, Blaðsíða 3
LAUGARDAGINN 15. JÚLI 1939. ALÞVPUBLAÐIO ALÞÝÐUBLAÐIÐ RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON. í fjarveru hsrna: STBFÁN PÉTURSSON. AFGREIÐSLA: ALÞÝÐUHÚSINU (Inngangur frá Hverfisgötu). SÍMAR: 4900: Afgreiðsla, auglýsingar. 4901: Ritstjórn (innl. fréttir). 4902: Ritstjóri. t$03: V. S. Vilhjálms (heima). 4905: Alþýðuprentsmiðjan. 4Ö06: Afgreiðsla. ÁLÞÝÐUPRENTSMIÐJAN Sjálfstæðisblððin við ganla hey- garðslwrnið. ÞAÐ þarf ótrúlega pólitíska' þröngsýni til þess að geta ekki viðurkennt þær stórkost- legu framkvæmdir, sem ríkið hefir ráðizt í hér á landi síðast- liðinn áratug til þess að skapa síldarútveginum svo öruggan grundvöll, sem hægt er af manna höndum, af því einu, að það hafa verið Alþýðuflokkur- inn og Framsóknarflokkurinn, sem hafa haft frumkvæðið og forystuna á höndum í þessari verklegu og skipulagslegu við- reisn síldarútvegsins. Það varpar alls engri rýrð á verk þessara flokka á sviði.síld- arútvegsins, þótt síldarútgerðin hafi á grundvelli þessara fram- kvæmda farið svo ört vaxandi, að nauðsynlegt hafi reynzt að fjölga síldarverksmiðjum ríkis- ins eða auka afkastagetu þeirra svo að segja ár frá ári. En það er einkennandi fyrir hinn póli- tíska naglaskap sumra þeirra manna, sem í Morgunblaðinu og Vísi tala máli Sjálfstæðisflokks- ins, að þó að þeir hafi, svo að ségja í hverju spori, þvælzt fyrir þfeim framkvæmdum, sem ríkið hefir ráðizt 1 til viðreisnar síldar- útveginum fyrir frumkvæði og samvinnu Alþýðuflokksins og Ffamsóknarflokksins, þá hafa þeir aldrei látið neitt tækifæri óhotað til þess að núa þessum flokkum því um nasir, að ekki hafi verið gert meira, þegar það hefir komið í ljós, að verksmiðj- urnar önnuðu ekki að taka. á móti því vaxandi síldarmagni, sem á land hefir borizt. Og það er alveg sérstaklega Finnur Jóns son, sá maðurinn, sem sennilega framar öllum hefir beitt sér fyrir hinu stórkostlega framtaki rík- isins á sviði síldarútvegsins, bæði í verklegum og skipulags- legum efnum, sem Morgunblað- ið og Vísir hafa á heilanum, þeg_ ar um vandamál þessa atvinnu- vegar er rætt. Þetta er því einkennilegri fram koma af hálfu Morgunblaðsins og Vísis, sem vitað er, að í stjórn síldarverksmiðja ríkisins, þar sem ekki að eins Finnur Jónsson, heldur og tveir Sjálfstæðismenn og tveir Framsóknarmenn eiga sæti, er unnið mikið og óeigin- gjarnt starf, laust við þann póli- tíska krít, sem blöð Sjálfstæðis- flokksins eru stöðugt að reyna að ala á í málefnum síldarút- vegsins. Það getur að sjálfsögðu oi|ðið meiningamunur í stjórn ríkisverksmiðjanna, einnig vegna mismunandi sjónarmiða og markmiða þéirra flokka, sem fulltrúa eiga í henni. En það er að minnsta kosti ekki sjáan- legt, að þar ráði neinar tilhneig- ingar til þess að gera velferðar- mál síldarútvegsins, sem jafn- framt eru ein stænrstu velferðar- mál þj óðarheiLdarinnar, að neinum póíitískum togstreitu- málum, eins og gert er svo að segja við hvert tækifæri bæði í MorgunbLáðinu og Vísi. Nú hefir hin mikla auknihg síldarflotans í ár samfara óvenju legum afla í nokkra daga um síðustu helgi enn einu sinni leitt nauðsyn þess 1 ljós, að auka af- kastagetu síldarverksmiðjanna, til þess að þær geti tekið á móti því vaxandi síldarmagni, sem að landi berst. Og það gildir ekki aðeins síldarverksrniðjurnar á Siglufirði, heldur og síldarverk- smiðjuna á Raufarhöfn, þar sem í ráði hefir verið að reisa nýja ríkisverksmiðju og stjóm ríkis- verksmiðjanna beútt sér sterk- lega fyrir því, þótt framkvæmd- ir hafi dregizt af hendi ríkis- stjórnarinnar af því, að fé hefir hingað til vantað til þeirra. Þetta tækifæri hafa nú bæði Morgunblaðið og Vísir, að göml- um vana, gripið til þess að reyna að breiða út þau ósannindi, að Finnur Jónsson hafi verið þeim framkvæmdum mótfallinn á Raufarhöfn, sem nauðsynlegar hafi verið. Það er sami andinn, sem lýst hefir verið hér á undan, sama flokksofstækið gagnvart Finni Jónssyni. Að vísu varð Morgunblaðið strax daginn eft- ir, að það fór með þetta fleipur, að éta það aftur ofan í sig í leið- réttingu, sem það vaxð að birta frá Sveini Benediktssyni, þess efnis, að »011 verksmiðjustjórnin stæði einhuga um nýju verk- smiðjuna á Raufarhöfn og þá afkastagetu, sem henni hefði verið fyrirhuguð. En hneysa Morgunblaðsins af þessu síðasta frumhlaupi sínu var þó þar með ekki á enda, því að samdægurs neyddist einnig hinn Sjálf- stæðismaðurinn í verksmiðju- stjórninni til þess að láta, ásamt Finni Jónssyni, bóka á fundi hennar afdráttarlausa yfirlýs. ingu á móti þessum pólitíska rógburði flokksblaðs síns um fulltrúa Alþýðuflokksins í verk- smið j ust j órninni. Það er mjög ólíkt, sem Sjálfstæðisblöðin og Finnur Jónsson hafast að í málum síld- arútvegsins. Fyrir þau eru við- fangsefni hans fyrst og fremst tækifæri t-il þess að ráðast á pólitískan andstæðing. Fyrir Finn »Jónsson eru þessi við- fangsefni vandamál, sem þarf að leysa í verki til þess að tryggja framtíð síldarútvegsins og allra þeirra, sem eiga af- komu sína undir honum, eins og hann hefir enn á ný sýnt með hinum ákveðnu tillögum um stækkun síldarverksmiðj- anna, sem hann ásamt Jóni Þórðarsyni hefir nú lagt fram í stjórn ríkisverksmiðjanna. Bínhemileg sam- gykht. MORGUNBLAÐIÐ flutti þá frétt í gær, að málfundafé- lagið Óðinn hefði á nýafstöðnum „mjög fjölmennum“ fundi, gert samþykkt um byggingamál verkamanna, þar sem félags- málaráðherra hefði í sambandi við stofnun hins nýja Bygging- arfélags verkamanna verið vítt- ur fyrir ‘„tilraun til að gera byggingasamtök verkamanna að pólitískum leikvelli ævintýra- manna,“ ef blaðið fer rétt með samþykktina, og jafnframt fyrir það, að snúa sér ekki til hins svonefnda Byggingarfélags sjálfstæðra verkamanna í stað þess að stofna nýtt félag. Það er ótrúlegt, að slík sam- þykkt hafi verið gerð á fjöl- mennum fundi, jafnvel þótt F,Ég vlldl ekki taka að mér að stjórna IslandlM. Við lifum of dýru Ififi í okk- ar stóra og fámenna landi. + Ummæli Norðmannsíns dr. Axel Somme f viötall við Alþýðublaðið „E G myndi ekki vilja taka að mér að stjórna íslandi, og stýra því á næstu árum gegn um fjárhagslega og atvinnulega örðugleika,“ sagði dr. Axel Sömme, prófessor í landfræðilegri hagfræði við verzlunarhá- skólann í Björgvin við tíð- indamann Alþýðublaðsins í fyrradag. Kunnastur er dr. Sömme fyrir rit sín um rík- isbúskap Norðmanna, kosn- ingastefnuskrá norska Al- þýðuflokksins og fleiri slík rit. Dr. Sömme kom hingað með þátttakendunum í norræna mótinu á Laugarvatni, en síð- an því lauk, hefir hann ferðast um Norðurland og komið víða við á Suðvesturlandi. Þá hefir hann talað við fjölda kunnra manna í atvinnumálum og stjórnmálum íslands og kynnzt vel ástandi atvinnuveganna. Mörgum lesendum Alþýðu- blaðsins mun hann vera kunnur af kaflanum um Norðurlönd í bók MFA, „Lönd og ríki.“ Hann er sniðinn eftir tilsvarandi kafla eftir dr. Sömme í hinni norsku útgáfu þeirrar bókar. —; Hvers vegna vilt þú ekki taka þetta að þér? ,,Ég veit ekki, hvernig þið ís- lendingar takið slíkum ummæl- um ókunnugra manna, en ég verð að segja það, að ég óttast, að mér myndi ekki takast að kenna ykkur meiri sparnað. Þið eyðið geysimiklu, miklu meiru en þið þurfið ög þið hafið ráð á. Þið hafið allt of marga bíla, klæðizt of dýrum fötum, sér- staklega þó kvenfólkið, þið byggið of dýr hús. Þið hafið ekki ráð á því, að hafa stærri í- búðir en þið þurfið að nota, en það hafið þið margir. Reykjavík er allt of stór, verzlanir of margar og á mörgum öðrum sviðum lifið þið .yfir efni fram.“ — En gerið þið Norðmenn ekki þetta líka? „Það má ef til vill segja það. En landið okkar er ríkara og við erum svo margfalt fleiri. einhver kunni að hafa verið svo glórulaus að gefa henni at- kvæði sitt. Það mætti sjálfsagt með sanni segja, að bæði Bygg- ingarfélag alþýðu, sem er undir óstjórn kommúnista og Bygg- ingarfélag sjálfstæðra verka- manna, sem eingöngu er skipað Sjálfstæðismönnum, séu póli- tískur leikvöllur ævintýra- manna. En um hið nýja Bygg- ingarfélag verkamanna er slík staðhæfing blátt áfram hlægi- leg.' — í því eru verka- menn að minnsta kosti af þrem- ur flokkum og stjórn þess skip- uð mönnum úr þeim öllum. Og þar sem það byggingarfélag eitt uppfyllti skilyrði laganna um verkamannabústaði með á orðnum breytingum, gat vitan- lega ekki komið til mála að veita neinu öðru félagi þau rétt- indi, sem Byggingarfélag al- þýðu hafði glatað fyrir lög- leysur kommúnista. DR. AXEL SÖMME. Þið megið aldrei gleyma því, ís- lendingar, að þið byggið stórt og erfitt land, og eruð svo fáir. Þess vegna þurfið þið að leggja svo miklu meira fram, miðað við hvern einstakling, til þess að ;gera landið ykkur undir- gefið, en aðrar þjóðir. Þetta finnst mér einmitt vera höfuð- atriðið í því, hvernig þið eigið að lifa í ykkar fagra landi. At- vinnuvegir ykkar eru einskorð- aðir, og ég get ekki séð, að til dæmis landbúnaður ykkar eigi mikla vaxtarmöguleika, hins vegar er það ekki vansalaust af ykkur, að kaupa kartöflur frá útlöndum. þær getið þið frám- leitt sjálfir nægilegar handa ykkur. Mér finnst, við fljótlegt yfirlit, að atvinnuvegir ykkar séu svo mikið happdrætti. Ef vel gengur með þá, eru erfið- leikarnir viðráðanlQgir — og; vel það, en ef illa fer, afli bregzt til dæmis, er stór hætta á ferð- um, og maður verður allt af að gera ráð fyrir slíku. Þið hafið líka reynslu, og hana dýr- keypta, af togaraútgerðinni. Af því að ekki var hugsað fyrir erfiðu árunum, meðan allt lék í lyndi, verða erfiðleikarnir ó- viðráðanlegir, þegar þeir koma, og nú verðið þið að súpa seyðið af ráðsmennsku fyrri ára. Hins vegar hefi ég sannfærzt um það, að íslendingar eru fram- úrskarandi duglegir, og ég treysti þeim manna bezt til að mæta erfiðum tímum, en þarna eru þó takmörk, og ef ég væri alls ráðandi hér til lands og sjávar, þá myndi ég reyna að taka fyrir eyðslu þjóðarinnar í ýmsum greinum. Atvinnuveg- irnir eru undirstaða alls, og allt líf þjóðarinnar verður að miðast við þá.“ — Þú hefir heimsótt marga alþýðuskóla. Eru þeir ekki of stórir og of dýrir líka? „Nei, það finnst mér ekki. Þetta eru fyrirmyndarskólar. Ég skal segja þér, hvers vegna ég tel, að þar séuð þið á réttri leið: Ég er nefnilega sannfærð ur um, að ísland getur haft mjög miklar tekjur af erlend- um ferðamönnum. Þið getið ekki fengið hingað erlenda eyðslu- seggi, værukæra letimaga, sem verða að hafa lúxus allt í kring um sig. Þið getið fengið mikið af ferðamönnum til að ganga á fjoll og jökla, fara ríðandi um landið o. s. frv. Skólamir ykkar geta orðið miðstöðvar fyrir slíka ferðamenn. Þið eigið að skipuleggja slíkar hópferðir á hverju sumri og auglýsa um allan heim. Þið eigið að taka alla farkosti í þjónustu ykkar í slíkum ferðalögum, til þess að skapa fjölbreytni. Þúsundir og tugir þúsunda koma árlega heim til Noregs til að klífa fjöll- in okkar, og við rökum saman fé af þessu fólki, en ég fullvissa þig um, að ykkar fjöll eru betri •— ykkar -náttúra æfintýralegri. Þarna er áreiðanlega möguleiki til að skapa nýjan, góðan at- vinnuveg. Og ég veit, að dugn- aður íslendinga getur skapað þennan nýja atvinnuveg.“ — Hvers vegna getum við ekki náð í letimagana? ,,Þið hafið ekki gistihús fyrir þá, þið eigið ekki nægileg þæg- indi, eða lúxus, og hafið ekki ráð á því fýrst um sinn. Slíkur lúxus væri og ekki i samræmi við náttúru landsins. Haldið ykkur að hinum, unga og kraft- mikla fólkinu, sem vill sækja eftir stórfeldri náttúru og rann- sókn hennar. Slíka náttúru eig- ið þið.“ —» Segðu eitthvað fleirra gdtt, „Finnst þér ekki nóg komið, Það má vera, að einhverjura ís- lendingi þyki þetta, sera ég hefi sagt, of raikil bersögli, en ég get ekki verið að segja annað en ég meina, og ég býst við, að nóé af faguryrðum klyngi í eyrum ykkar íslendinga dags daglega frá útlendingum.“ Póstferðir 18. júlí. Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-, Kjalamess-, Kjósar-, Ölfuss- og Flóapóstar, Þingvellir, Laugar- vatn, Þrastaíundur, Hafnarfjörð- ur, Biskupstungnapóstur, Borgar- nes, Akranes, Norðanpóstur, Dalasýslupóstur, Barðastrandar- póstur, Snæfellsnesspóstur, Með- allands- og Kirkjubæjarklausturs- póstur, Grímsnesspóstur. — Til Reykjavíkur: Mosfeilssveitar-, Kja arness-, Kjósar-, Reykjaness-, Ölfuss- og Flóa-póstar, Þingvell- ir, Laugarvatn, Þrastalundur, Hafnarfjörður, Fljótshlíðarpóstur, Austanpóstur, Borgarnes, Akra- r.es, Norðanpóstur, Stykkishólms- póstur. Dettifoss frá Hull og Hamborg. ■pimiH ■ Blömabúðin Austurstræti 10. Sími 2567.| iíniuaniHiii i Næsta hraðferð til Akureyrar er á Mánudag 1580 SíeiDdór. Mlkll verðlækkun á Tómötum. Fást í öllum matvöruverzlunum. Orðsendmg til kaupenda út um land. Munið að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl- ist ekki vegna greiðslufalis. Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafifi með póstkröfu. RIDER HAGGARD: KYNJALANDIÐ Spennandi frá upphafi til enda, 528 bls. í stóru breti. KOSTAR AÐEINS KR. 3,00. Rider Haggard er heimsfrægur fyrir Afríkusögur sínar. Margir kannast við Náma Salómons og Hvítramannaland, sem báðar hafa komið út á íslenzku. Kynjalandið er em af beatu sögum Rrder Haggards. Fæst í afgreiðslu Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8, Rvfk.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.