Alþýðublaðið - 22.07.1939, Blaðsíða 1

Skemtnn
I Ranðhélum
á HorpH,
sjá augl. á 2. sfðu.
ALÞÝÐU
F B. VAUMMABSfMiN
ÚTQVJMH: AJLÞ'
POL. ABOAMSÐ&
LAUGABDAG 22. JÚLI 1939
166. TOLUBLAÐ
Sækiö
hina f jölfereyitii sfeemt-
un i RauðMlam á
monin.
ii i .—¦

Fulltrúar norrænu
alíýðusamtakamra
koma á morgun.
STAUNING og fulltrú-
arnir á fund hinna
norrænu alþýðusamtaka,
Hedtoft-Hansen, fólksþing-
maður og forseti danska
Alþýðuflokksins, Lauritz
Hansen, forseti danska
Alþýðusambandfcsins, og
Axel Strand, gjaldkeri
sænska Alþýðusambands-
ins, koma hingað með
„Dronning Alexandrine"
síðdegis á morgun.
Magnus Nilssen, vara-
forseti norska stórþingsins
og varaforseti norska Al-
þýðuflokksins kom með
„Stavangerfjord" í morg-
un.
Á mánudagsmorgun fara
þeir austur að Gullfosái
og Geysi í boði Alþýðu-
flokksins.
Armenninpr sýnað
Ungiaden í dag og
á morgun.
GÆR fóru fram fim-
•*¦ leikasýningar á Stokk-
hólmsleikvanginum,. og í
stærstu samkomusölum borg
arinnar, Söngleikahöllinni,
leikhúsinu, Alvikshöllinni og
Djurgarden. s
Sýndu á leikvanginum norskir
og danskir fimleikaflokkaT. Fyrst
var um 150 manna norskur úr-
valsflokkur, þá 350 norskar fim-
leikakonur og að lokum sýndu
75 norskir fimleikamenn af gamla
skólanum fimleika sinna tíma.
500 danskar fimleikakonur
sýndu listir sínar undir srjórn
Ann-Mari Börup, og á eftir 500
danskir fimleikamenn.
í húsunum sýndu fimleikaflokk
ar frá: Bretlandi, Sviþjóð, Dan-
mörku, Póllandi, Portugal, Belg-
íu, Rúmeníu, Ungverjalándi, Nor-
egi, Finnlandi, Estlandi, Þýzka-
landi og Grikklandi.
I dag sýna Ármannsflokkarnir
jíimleika í Alvikshöllinni, en það
er einn af stærstu samkomusölum
Stokkhólmsborgar. Á morgun
sýna flokkamir aftur á sama stað.
Þoka yf ir síld
armiðunum.
FÁEIN skip hafa komið inn til
Ríkisverksmiojanna á Siglu-
tfirbi í gær og í nótt með dá-
lítinn afla.
Veður er gott fyrir norðan að
öðru leyti en því, að þoka er
yfir miðunum og hamlar hún
veiðum.
Sj ómennskusýningin
í Markaðsskálanum er enn þá
opin, en nú fer að verða hver
síðastur að sjá hana. Ætti eng-
inn, sem tök hefir á, að láta
Undir höfuð leggjast að sjá þessa
merkllegu sýningu.
Fulltrúar Norræna f éla
og hjúkrunarkonurear kom
með Stavangerfjor
aa.
Alpýðublaðlð áfti vlðtal m
fulltrúunum strax og peir stlgu á lai
•
STAVANGERFJORD kom í morgun um klukkan 7 með
norrænu hjúkrunarkonurnar á hjúkrunarkvennamót-
ið og fulltrúana á fulltrúafund Norræna félagsins, samtals
um 500 manns. Fyrstu gestirnir stigu hér á land um klukkan
8. Þá biðu bifreiðar á uppfyllingunni til að taka hjúkrunar-
konurnar og flytja þær til Þingvalla, en þar dvelja þær í
dag.
Um kl. 10 komu fulltrúarnir á fund Norræna félagsins
saman í Oddfellowhúsinu, en þar verða fundirnir haldnir.
Var þar stutt móttökuathöfn og blaðamönnum gefið tæki-
færi til að hafa tal af fulltrúunum, sem þeir og gerðu.
Fulltrúarnir eru þessir:
FRÁ DANMÖRKU: C. V.
Bramsnæs þjóðbankastjóri,
Ernst Kaper borgarstjóri, Chr.
Olesen framkvæmdastjóri, H.
Brun oberstlöjtenant.
FRÁ NOREGI: Harald Grieg
framkvæmdastjóri, Johan L.
Mowinckel fyrrverandi forsæt-
isráðherra, Magnus Nilssen for-
seti Stórþingsins, H. N. Bache
aðalritari Norræna féiagsins.
FRÁ FINNLANDI: K. Ant-
ell skrifstofustjóri, Karl Lavon-
ius fil kand.
FRÁ SVÍÞJÓÐ: Conrad
Carleson dómari, Harald Elldin
rektor, Karl Steenberg skóla-
stjórii
FRÁ ÍSLANDI: Stefán Jóh.
Stefánsson félagsmálaráðherra,
Steindór Steindórsson mennta-
skólakennari, Vilhj. Þ. Gíslason
skólastjóri, Guðlaugur Rósin-
kraift, ritari íslandsdeildar Nor-
ræna félagsins.
Með hinum norrænu gestum
eru frúr þeirra flestra — og auk
þess tvö börn Olesens fram-
kvæmdastjóra.
Að kynningarathöfninni lok-
inni var tekin mynd af þátttak-
. endunum, og fylgir hún þessari
grein, en að því búnu fóru
frúrnar til gististaða sinna, en þá
hófst setning fulltrúafundarins,
og flutti Stefán Jóh. Stefánsson
setningarræðuna og bauð gest-
ina velkomna. Fulltrúafundir
verða haldnir fyrri hluta flestra
daganna. Síðdegis í dag fara
þátttakendurnir í ferðalög um
nágrennið, á morgun fara þeir
til Þingvalla, en koma aftur um
kl. 4, og hefir Magnus Nilssen
lofað að tala á skemmtun al-
þýðufélaganna í Rauðhólum á
morgun. Á mánudaginn fara
þeir austur að Gullfossi og
Geysi.
Ummæli gestanna við
Alþýðublaðið í morgun
Alþýðublaðið átti strax í
morgun viðtal við nokkra af
fulltrúunum á fulltrúafundi
Norræna félagsins, og fara þau
hér á eftir:
Magnus Nilssen:
Magnus Nilssen er, eins og
kunnugt er, fyrsti varaforseti
norska stórþingsins og varafor-
seti norska Aiþýðuflpkksins.
Hann er úrsmiður , að iðn og
stundaði hana í fjölda mörg ár
í Oslo. Hann hefir átt sæti í
Stórþiriginu í mörg ár — og er
einn af elztu þingmönn-
um Alþýðuflokksins. Á þeim
tíma, þegar mikil sundrung
ríkti innan norskrar alþýðu-
hreyfingar, var hann foríngi sós
íaldemókrata og stjórnaði flokki
þeirra, sem 1918, neitaði áð
ganga í alþjóðasamband kbm-
múnista. Norskir Alþýðumenn
segja, að allar skoðanir Magn-
usar Nilssen frá þeim tíma á
starfsaðferðum norskrar al-
þýðu hafi sigrað. Hann er mjög
mikilvirkur starfsmaður í Nor-
ræna félaginu í Noregi.
„Mig hefir í mörg ár langað
til að heimsækja ísland," segir
Magnus Nilssen við Alþýðu-
blaðið, „en aldrei getað komið
því við fyrr en nú. Ég hefi kom-
izt að raun um það á sigling-
unni, að ekki hefir verið ofsög-
um sagt af fegurð landsins ykk-
ar. Ég hef að vísu ekki séð mikið
af því enn, en ég og kona mín
hlökkum mjög til þeirra ferða-
laga um það, sem ráðgerð eru."
— „Því miður er dvölin hér allt
of stutt," bætir frúin við.
Bramsnæs:
mannahöfn, fór hann að starfa
fyrir Alþýðuflokkinn, og var
brátt kosinn á þing. Átti
hann sæti í danska þinginu í
21 ár. Fjármálaráðherra varð
hann í stjórn Staunings 1924 og
gegndi því starfi í 2Í-Í ár. Hann
varð aftur fjármálaráðherra
1929, þegar Stauning tók við í^
annað sinn, en 1933 lét hann af
því embætti og gerðist forstjóri
Þjóðbankans. Harin var for-
maður- nefndar þeirrar, sem
undirbjó stofnun Menningar-
og fræðslusambands alþýðu
1924, og hefir hann verið for-
seti sambandsins síðan.
„Ég er víst eini fulltrúinn á
fulltrúafundinum, sem hefi áð-
ur komið til íslands. Ég kom
hingáð 1905 í erindum danska
prentarasambandsins, og bjó þá
á Hótel ísland. Ég hef enn lítið
séð af Reykjavík, eina húsið,
sem ég þekki aftur, er Hótel
ísland. Framfarirnar hafa verið
stórstígar hér á landi, eftir því,
sem mér hefir verið tjáð, og ég
sé þær hér. Hér hefir risið ný
borg, myndarleg og fögur, eftir
því, sem ég get bezt séð. Kona
mín hefir hlakkað til þessarar
farar eins og ég sjálfur, og ef-
ast ég ekki um, að við munum
fara héðan með margar góðar
endurminningar."
Harald Elldin:
Þegar tíðindamaður Alþýðu-
blabsins snéri sér að Harald
Elldin, forseta Arbetarnas bildn-
ingsförbund (Fræðslusamband
ýerkamanna), þá varð Elldin
fljótari til að spyrja blabamann-
inn um fræðsksambandið, sem
við hefðum hér á islaíidi. Hvort
hér væru leshringar og fyrirlestra
starfsemi. Var auðheyrt á herra
Elldin að hann ætlar sér að nota
Frh. á 4. síbu.
Fulltrúar Nörræna félagsins, eftir að fundur hafði verið settur
í Oddfellowhúsinu í morgun. Fulltrúarnir sitja í þessari röð Um-
hverfis borðið, talið frá vinstri: C. V. Bramsnæs, Helge Brun,
Ernst Kaper, Chr. H. Olesen, Conrad Carleson, Karl Steenberg,
Harald Elldin, J. L. Mowinckel, Harald Grieg, Henry N. Bache,
Magnus Nilssen, K. Antell, Kari Lavonius, Steindór Steindórsson,
Vilhjálmur Þ. Gíslason, Sveinn Björnsson, Guðlaugur Rósin-
kranz og Stefán Jóh. Stefánsson.
Magnus Nilssen talar
í Rauðhólum á morgun.
AMORGUN verður sumar-
hátíð í Rauðhólum, og
verður þar margt til skemmt-
unar.
Hátíðin hefst kl. 2,30 e. h., en
farið verður upp eftir fyrir og
eftir hádegið með strætisvögn-
um.
Veitingar verða í Rauðhóla-
skála, merki að hátíðinni verða
seld við innganginn að skemmti-
staðnum og hljómmagnari verð-
ur á staðnum.
Skemmtiskráin verður ágæt.
Hefst hátíðin með því, að
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur
íslenzk lög o. fl., þá flytur Har-
aldur Guðmundsson alþingis-
maður ræðu, Lúðrasveit Reykja.
víkur leikur Internationale og
fleiri lög. Þá talar Magnus Nils-
sen stórþingsforseti frá Oslo, en
á eftir ræðu hans leikur
Lúðrasveit Reykjavíkur þjóð-
söngva Norðurlanda.
Þá verður hlé, en að því
loknu sýna úrvalsglímumenn
úr Ármanni glímu. Næst fer
fram pokahlaup, frjálsar
skemmtanir og leikir, og að lok-
um verður dansað, en Bern-
burgshljómsveitin leikur undir
dansinum.
Áreiðanlega verður hvergi hér
í nágrenni bæjarins meira um
að vera, en í ; Rauðhólum á
morgun, og miinu bæjarbúar
streyma þangað. «
—~—' :" O
HHknmarkon'nnar dvelja
austur ð Dingvðllum i dag.
— ?----------------_
Mót Þeirro helst í fiamia Bíé á morgua.
C. V. Bramsnæs, forstjóri
danska þjóðbankans og forseti
Arbejdernes Oplysningsforbund
í Danmörku (Menningar- og
fræðslusambands alþýðu), er
einn af kunnustu leiðtogum
danska Alþýðuflokksins. Hann
er prentari að iðn og stundaði
prentstörf þar til hann settist
á skólabekk um 1911 og las
hagfræði. Eftir að hann tók
próf frá háskólanum í Kaup-
TVT orrænu hjúkrunarkon-
* urnar, sem komu með
„Stavangerfjord," eru 435
að tölu. Strax eftir að skipið
kom, var farið að flytja
hjúkrunarkonurnar í land. Á
hafnarbakkanum biðu stór-
ar bifreiðar, sem hjúkruhar-
konurnar tóku sér sæti í og
óku síðan til Þingvalla, —
en þar dvelja þær í dag, á-
samt 50 íslenzkum hjúkrun-
arkonum.
Allar hjúkrunarkonurnar borða
miðdegisverð í Valhöll, en kl. 2
safnast þær saman að Lögbergi
og par flytur Pálmi Hannesson
ræðu um jarðfræði og sögu Þing-
valla. Kl. 3—4 verður lagt af
stað hingað til Reykjavíkur. Kl.
7,15 í kvöld syngur Karlakórinn
Fóstbræbur fyrir hjúkrunarkon-
urnar í Gamla Bió.
I fyrramálið kl'. 10 munu hjúkr-
unarkonurnar sækja gubþjónustu
Frh. á 4. síðu.
Heimsókn um
borð í þýzku
kafbátunum.
"P ORINGI þýzku kafbátanna,
¦*• von Friedeburg, bauð í
gœr blaðamönnum um borð í
kafbátinn V 26.
Það, sem fyrst vekur athygli
þeirra, sem koma um borð í
slíkt skip, hlýtur að vera það,
hversu lítið sést ofan þilja, og
það litla, sem þar er, vendilega
málað eða löðrandi í feiti. Er
þetta gert til varnar gegn sjón-
um, þegar báturinn kafar.
Annað er það, sem vekur at-
hygli við fyrstu sýn um borð,
og það eru öll götin á þilfarinu,
og má segja, að það sé hriplekt.
Það er það líka, „og fær sjór-
inn óhindrað að leika í gegn um
það," sagði von Friedeburg. —
„En við búum í tunnunni eða
rörinu undir þilfarinu," heldur
kafbátsstjórinn áfram — um
leið og hann bendir blaðamönn-
unum á, hvernig farið skuli
niður um lítið hringmyndað op
— og niður í ,,tunnuna."
Fyrst var komið niður í há-
setaherbergi, og í öðrum enda
þess eru .^dyr" inn til kafbáts-
stjórans. Það er í gegn um þess-
ar „dyr", sem leið blaðamann-
anna liggur, en dyrnar eru
ekki annað en lítill sívalningur,
og það lítill, að skríða verður
í gegn um hann.
Þegar inn til kafbátsstjórans
er komið, býður hann blaða-
mönnunum sæti, og skýrir þeim
nú frá för þeirra, og gerð skip-
anna.
U 26 er smíðaður árið 1936.
Hann er 712 smálestir að stærð
og gengur 18 sjómílur á yök-
unni ofan sjávar, en ekki nema
8 sjómílur í kafi. Hann hefir
eina fallbyssu með 10,5 cm.
hlaupvídd og eina vélbyssu til
varnar gegri loftárásum. Fjögur
I Frh. á 4. síöu.