Alþýðublaðið - 26.07.1939, Blaðsíða 3
MIÐVIKUDAGINN 26. júlí 1939
ALÞYÐUBLAÐiÐ
Tientsindeilan.
Kínverskir sölumenn bíða fyrir utan gaddavírsgir'ðingar Japana í Tientsin eftir því að mega
fara inn á enska forréttindasvæðið með vörur sínar.
Sildaraflln
*------------------------
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓBI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
'4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
'4902: Ritstjóri.
|4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
14906: Afgreiðsla.
5021: Stefán Pétursson (heima).
! ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
•-------------------------♦
Stefna Aifiýðu-
flokksins.
JÓN BALDVINSSON skap-
aði þá stefnu, sem Alþýðu-
flokkurinn hefir barizt fyrir á
undanförnum tveim áratugum.
Stefna Jóns Baldvinssonar
var mörkuð með hliðsjón af
jafnaðarstefnunni og á grund-
velli hennar, með hliðsjón af
þeirri reynslu, sem bræðraþjóð-
ir okkar á Norðurlöndum höfðu
fengið í baráttunni fyrir bætt-
um kjörum hinna vinnandi
stétta,
Jón Baldvinsson var meðal
íslenzkrar alþýðu leiðtoginn
fyrir nákvæmari samvinnu við
grannaþjóðir okkar og þá
flokka, sem marka stjórnmála
stefnu þeirra, Alþýðuflokkanna.
Hinn íslenzki Alþýðuflokkur
hefir og alltaf barizt á sama
grundvelli og bræðraflokkar
okkar á Norðurlöndum. Einmitt
af þessari ástæðu hafa þeir ekki
unað sér innan flokksins, sem
iðkað hafa pólitíkina eins og at-
vinnuveg fyrir sjálfa sig. Með-
al þeirra þekkjast bæði ríkir
menn og auk þess allslausir
menn og vonlausir, sem óskað
hafa eftir eldgosi í íslenzku
þjóðlífi, en ekki hafa þrek til
að vinna í nokkur ár að upp-
byggingu nýs þjóðfélags, þar
sem fátæklingunum væru
trýggð meiri réttindi en þeir
áður höfðu.
íslenzk alþýðusamtök hafa
verið á gelgjuskeiði. Af því
skeiði eru komin fyrir löngu.
samtök alþýðunnar annars
staðar á Norðurlöndum. Þau
hafa fyrir löngu yfirstigið þá
sjúkdóma, sem hafa dregið úr
vexti samtakanna um skeið.
Þau hafa skapað sér nýja að-
stöðu, sem nú í dag vskapar
stjórnmálaviðhorf Norðurlanda.
Alþýðuflokkurinn íslenzki
hefir barizt fyrir því að starfa
á sama grundvelli og bræðra-
ílokkar okkar á Norðurlöndum.
Einmitt þetta hefir verið mikið
deiluatriði. Héðinn Valdimars-
son, fyrrverandi varaforseti Al-
þýðuflokksins, vildi fjarlægjast
þá lýðræðisstefnu, sem bræðra-
flokkar okkar á Norðurlöndum
fylgdu, og semja sig meir að
hinni asiatisku Moskvastefnu.
Hann heimsótti fyrir nokkru
formann danska Alþýðuflokks-
ins og vildi njóta stuðnings
hans í baráttunni gegn Alþýðu-
flokknum. Honum var með
kurteisum orðum vísað frá, þar
fékk hann sönnun fyrir því, að
hann naut ekki stuðnings hinna
norrænu Alþýðuflokka í sam-
vinnu hans við kommúnista.
Alþýðuflokkurinn starfar á
sömu línu og aðr.ir Alþýðu-
flokkar á Norðurlöndum.
A.
SÍLDARAFLINN var s. 1. laug-
ardagskvöld, 22. júlí, orðinn
646 379 hektólítrar. Um sama leytl
í fyrra var hann aðeins 201 679
hl., en í hitt eð fyrra 767 345 hl.
Hér fer á eftir afli sildvei'ði-
skipanna, mældur í málum, skv.
skýrslu Fiskifélagsins:
Togararnir:
Skaliagrímur 6390, Skutull 6263,
Gyllir 5911, Þorfinnur 5009, Gull-
toppur 4874, Belgaum 4721, Kári
4435, Garðar 4294, Maí 4184, Ar-
inbjörn hersir 4127, Þórólfur 4039,
Surprise 4036, Haukanes 3986,
Rán 3921, Snorri goði 3894, '
Jón Ólafsson 3560, Óli Garða
3446, Sviði 3428, Baldur 3092,-
Tryggvi gamli 3587, Júní 3583,
Sindri 2894, Egili Skallagríms-
son 2660, Hilmir 2623, Hafsteinn
2256.
Línuveiðarar:
Jökull, Hf. 5336, Hvassafell, Ak.
5043, Árniann, Re. 4214, Ó).
Bjarnason, Akr. 4176, Fróði, Þing.
4059, Bjarki, Sigl. 3346, Rifsnes,
Re- 3317, M. s. Eldborg, Borg.
3153, Bjarnarey, Hf. 3151, Björn
austræni, Sigl. 3080, Jarlinn, Ak.
3001, V.s. Þór, Re. 3001, Freyja,
Re. 2861, Málmey, Hf. 2698, Ven-
us, Þing. 2432, Sverrir, Ak. 2354,
Skagfirðingur, Sauð. 2282, Hug-
inn, Re- 2272, ísleifur, Akr. 2169,
Fjölnir, Þing. 2080, Sæfari, Re.
2070, Sigríður, Re. 1969, Alden,
Stykk. 1889, Pétursey, Súg. 1835,
Andey, Hrísey 1722, Sæborg, Hris
ey 1655, Hringur, Sigl. 1645, Rúna
Ak. 1060, Aldan, Ak. 794, Ólaf,
Ak. 686.
Vélbátar:
Dagný, Sigl. 5251, Súlan, Ak.
4384, Sæfinnur, Nesk. 4070, Gunn-
vör, Sigl. 3719, Gloría, Hólrn.
3609, Stella, .Nesk. 3498, Síldin,
Hf. 3234, Huginn III., Is. 3113,
Valbjörn, !s. 2789, Sæbjörn, Is.
2724, Sleipnir, Nesk. 2688, Dóra,
Fáskr. 2669, Már, Re. 2662, Geir,
Sigl. 2652, Fylkir, Akr. 2596, Þor-
steinn, Re. 2570, Björgvin, Ve.
2481, Garðar, Ve. 2469, Leo, Ve.
2453, Minnie, Ak. 2404, Isbjörn,
ts. 2343, Jón Þorlásson, Re. 2251,
Huginn II., Is. 2194, Nanna, Ak.
2179, Sæhrímnir, Þing. 2146, Gull-
toppur, Hólrn. 2086, Vébjörn, Is.
2025, Drífa, Nesk. 1978, Björn,
Ak. 1925, Huginn I., ís. 1899,
Snorri, Sigl. 1898, Helga, Hjalt-
eyri 1872, Heimir, Ve. 1845, Árni
Árnason, Gerðum 1821, Sjöfn,
Akr. 1787, Geir goði, Re. 1786,
Rafn, Sigl. 1779, Haraldur, Akr.
1770, Kolbrún, Ak. 1763, Sjöstjarn
an, Ak. 1718, Hrefna, Akr. 1705,
Grótta, Ak. 1676, Hjalteyrin, Ak.
1643, Arthur & Fanney, Ak. 1637,
Höskuldur, Sigl. 1637, Hermóöur,
Akr. 1613, Hrönn, Ak. 1578, Auð-
bjöm, ís. 1547, Birkir, Esk. 1452,
Ema, Ak. 1393, Hvítingur, Sigl.
1387, Gunnbjörn, ís. 1381, Vestri
ls. 1369, Hilmir', Ve. 1366, Njál),
Hf. 1366, Ásbjörn, ís. 1365, Marz,
Hjalteyri 1351, Bára, Ak. 1301,
Sæunn, Ak. 1243, Kristján, Ak.
1205, Bris, Ak. 1175, Þorgeir goði,
Ve- 1143, Kári, Ak. 1075, Valur,
Akr. 1069, Keilir, Sandg. 1042,
Aage, Sigl. 1019, Höfrungur, Re.
1018, Hermóður, Re. 1003, Gotta.
Ve- 945, Freyja, Súg. 941, Bangsi,
Akr. 938, Gautur, Re. 935, Liv,
Ak. 902, Ágústa, Ve. 900, Baldur,
Ve. 873, Hrafnkell goði, Ve. 824,
Olivette, Stykk. 771, Víðir, Re.
769, Unnur, Ak. 757, Gyllir, Ve.
752, Ársæll, Ve. 682, Glaður,
Hnífsdal 680, Stuðlafoss, Reyð.
664, Pilot, Innri-Njarðvík 621, Þór
ir, Re. 594r Frigg, Akr. 496, Skúli
fóg- II., Ve. 428, Stathav, Sigl.
347, Þingey, Ak. 313, Vöggur,
Njarðvík, 303.
Tveir um nót:
Gulltoppur / Hafaldan, Ve.
2589, Gísli J. Johnsen / Veiga,
Ve. 2423, Fylkir / Gyllir, Nesk.
2294, Barði / Vísir, Húsavík 2022,
Muninn / Þráinn, Nesk. 1984,
Freyja / Skúli fógeti, Ve. 1954,
'Kristiane / Þór, Ól.firði 1938, Egg
ert / Ingólfur, Kefl. 1930, Erl-
ingur I. / Erlingur II., Ve. 1908,
Reynir / Víðir, Esk. 1854, Mun-
inn / Ægir, Sandg. / Garði 1806,
Björg / Magni, Nesk. 1607, Val-
þór / Vingþór, SeyÖ. 1461, Jón
Stef. / Vonin, Dalvík 1393, Óðinn
/ Ófeigur II., Ve. 1384, Anna /
Bragi, Njarðvík 1381, Anna /
Einar Þver., Ól.firði 1332, Frigg
/Lagarfoss, Ve. 1305, Víðir /Villi
Garði / Sigl. 1184, Hilntir /Þór,
Nesk. 1070, Bára / Síldin, Fáskr.
1036, Alda / Hrönn, Fáskr. 1001,
Muggur / Nanna, Ve. 897, Björn
/ Islendingur, Nesk. 780, Reynir
/ Örninn, Kefl. 575, Alda / H.
Hafstein, Dalvík 446, Haki / Þór,
Hrísey 388, Leifur Eir. / Leifur
heppni, Dalvík 376, Björgvin /
Hannes lóðs, Dalvik 333, Brynjar
/ Sk. fógeti, Ól.firði 203, Björn
Jör / Hegri, Hrísey 144, Karl II.
í / Svanur II. 8.
Þrír um nót:
Einar Hjaltas. / Frosti / Krist-
inn, Hús. 1279, Gunnar Páls /
Gullþór / Nói, Dalvík, 589, Auð-
björg / Björgvin / Freyr, Nesk.
419, Bragi / Kristján X. / Skarp-
héðinn, Ól.firði 189, Bragi / Gull-
foss / Kári, Ól.firði 134.
Björn Jóiuson neta-
gerðarmaðnr 70 ára.
BJÖRN JÓNSSON
í dag er ,,Björn á Bala“, en
það er hann oftast nefndur 1
kunningja hópi, sjötugur, fædd-
ur 26. júlí 1869 á Lykkju á
Kjalarnesi.
Björn byrjaði ungur sjó-.
mennsku á þilskipum og síðar á
togurum, ávalt í góðum skip-
rúmum, enda mesti dugnaðar-
og fjörmaður við hvaða starf
sem var. Fyrir nokkrum árum
síðan hætti hann sjómennsku og
hefir stundað öðrum þræði dag-
launavinnu ásamt netagerð og
-viðgerð neta, sem nú er orðið
hans aðalstarf. Björn er ennþá
hinn fjörmikli maður og geng-
ur að starfi sínu sem ungur
væri; enda hefir hann verið
hinn mesti hófs- og reglumaður
um æfina.
Björn er einn af stofnendum
Sjómannafélags Reykjavíkur,
var 43. í nafnaröðinni. í þeim
félagsskap hefir hann sýnt mik-
inn áhuga og fórnfúst starf öll
þessi ár. Um eitt skeið 1 stjórn
þess og fulltrúi félagsins í full-
trúaráði og á sambandsþingum
frá 1922 til þessa dags. í fjölda
starfsnefnda hefir hann verið
kosinn og sjálfkjörinn í allar
skemmtinefndir. Getur vart
trúrri og ábyggilegri mann en
hann til hvaða starfs sem hann
er settur. Eins o'g hann hefir
verið nýtur maður í stéttarfé-
lagi sínu, hefir hann ekki verið
síður í Alþýðuflokknum. En
honum hefir hann tilheyrt frá
Ettlr Fétur Siiurðsson.
AÐ VILDI ÉG, að guðirnir
væru mér svo velviljaðir að
gefa mér orð í þessa grein, —
orð, sem brenndu sig svo djúpt
inn í hálfsofandi samvizku
manna, að þau kveiktu sársauka,
sviöa, iðrun og yfirbót. En það
er vonlítiö verk, sem ég legg hér
út í, og þar við bætist, að ég veit
varla hvað ég á að kalla þetta,
rem ég vil ráðast á. Það er
ekki mannvonzka eöa mann-
\ onzkuávextir, heldur meinsemd
svo lævís og meinleysisleg, að
hún er þeim mun hættulegri og
sl aðvænni. Af þessu vildi ég geta
má’að rnynd með svo' sterkum
li'.um, að sú andstyggilega grýlu-
mynd æpti hástöfum að hinum
seku og vekti viðbjóð I sálunt
þeirta, friðleysi, iðrun og aftur-
hvarf í sálum þeirra.
Þótt þetta sé vonlítiö verk, e
það ex til vill ekki alveg von-
laust. Ólíklegt er, að allar sið-
aðar þjóðir heimsins nrundu
halda áfram að verja stórfé til
menningarmála, kirkju, skóla og
annarra kerfa, sem fræða menn,
áminna og ala upp, ef slíkt bæri
engan árangur, og menn mundu
fyrir löngu hafa tapað trú á
þessu, ef árangurinn væri ekki
sýnilegur, en hann er hægfara og
eilífðin löng, sem betur fer, og
dropinn holar jafnvel harðan
steininn.
Mundi ekki hinn ráfandi lýður
á Austurstræti æpa og hlæja, ef
fyrir framan hann dúkkaði upp
rrllt í einu einn af forfeðrum okk-
ar, á luralegum skrápskóm, grá-
um ullarsokkum með breiðum
hvífum bekk, utan yfir buxun-
um, með mislitar bætur á knjám
og bakhluía og annaðeftir þessu?
En slíkum mönoum var oft ó-
hætt að treysta. Orð þeirra voru
góð eins og gullið. Þeir létu sér
ekki á sama standa um loforð
sín, og þeir ræktu sin skyldu-
störf svikalaust. Þetta gerir enn
margur góður maðurinn, sem
betur fer; hinir eru þó of margir.
Þessa forfeður okkar ,sem ég
nefndi, mundi margur uppskafn-
ingur aldar vorrar kalla ómennt-
aða pg illa siðaða menn; en hvað
á hún að heita menning þeirra,
sem ganga um á meðal manna
stroknir, heflaðir og smurðir í
olíum og ilmvötnum, og skreytt-
ir alls konar viðhafnaírbúningi,
en meta loforð sín einskis, svíkj-
ast urn að vinna störfin, sem
þeirn er trúað fyrir, og eru ef
til vill sjaldan og aldrei þar, sem
þeir eiga að vera, ýmist vegna
þess, að búið er að bendla þá
við svo mörg embætti eða störf,
að jreir geta engu sinnt til fulls og
af heilhuga, eða þá að þeir svikj-
ast um blátt áfranr á ýrnsan
hátt. Eru til dæmis við spil og
drabb á kvöldum, seinir til verka
að morgni og illa hæfir til starfa.
En nú treysti ég mér ekki til
áð telja upp, en meinsemdin er
öllum augljós, og margir tala
um hana, en —- „hver vill hengja
því hann var stofnaður. Björn
er ekki þannig skapi farinn, að
hann skipti um skoðun í stjórn-
málum með hverju tungli og
hringli frá einum flokki til ann-
ars. Stefnufesta og tryggð hans
við flokk sinn og stéttarfélag er
órjúfanleg. Yið félagar hans
óskum honum allra heilla á
þessum vegamótum lífs hans og
óskum og vonum að mega njóta
starfskrafta hans og áhuga fyrir
velferðarmálum verkalýðsins
mörg árin enn.
S. Á. Ó.
Alþýðublaðið óskar Birni til
hamingju með afmælið og
þakkar honum hin mörgu starfs-
ár 1 alþýðusamtökunum.
bjölluna á köttinn?11 sagði einn
skynugur rnaður við mig, er við
höfðurn rætt aftur og fram þessa
augljósu og margháttuðu spill-
ingu.
Eg skal trúa mínum heiðraða
lesara fyrir því, að ég hefi átt
íal við menn, bæði þér í Reykja?
vík og víös vegar á laridinu, í
tuga- og hundraðatali, jafnt háa
tem lága, og einmitt nienn, sem
ekki eru líklegir til að samsinna
allt, og allir viðurkenna og
kvarta yfir þessari meinsemd,
sem hér um ræðir. Seinast í dag
heíir það atvikazt svo, að þetta
hefir rifjazt upp fyrir mér til-
finnanlega. Ég hefi hitt nokkuð
marga menn að rnáli í dag, ekki
a'’a ómerka, og hefir talið bor-
izt að jæssu, en allir hafa j>essir
menn ve.ið eins undrandi og
; annfærðir og ég. En — „hver
viil hengja bjöliuna á köttinn",
sagði einn þeirra. Hver þorir að
.egja sannleikann og nafngreina
menn, þar sem allir þekkja hver
annan? Allir eru sammála um, að
trassaskapurinn, óorðheldnin,
sviksemin, óskilvísin og hirðu-
leysið, er lævís spilling, sem sýk-
ir samfélag rnanna og gerir við-
skipti og allt samstarf marina
erfitt og kostnaðarsamt. Er það
ekki til dæmis kostnaðarsanrt og
tímafrekt, að þurfa að gera sér
margar ferðir til að hitta rnariri,
sem annað hvort ekki stendur
við orð sín, eða er ekki á sinum
stað? Allir kvarta undan þessti,
hve erfitt sé að hitta menn, sem
eiga þó helzt að vera á ákveðn-
um tírria, á ákveðnum stöðum.
Og svo eru það hinir, sem Tdfa
og lofa, en svíkja og svíkja, og
oft er maður í vafa um, hverju
hægt sé að treysta. — Undir-
ferli, feluleikur, krókaleiðir —
svikamylla og refskák. Á þetta
að heita menning? Hér þyrfti
blátt áfram að húÖstrýkja menn,
ekki skrokk Jieirra, heldur hinn
helminginn, sem æðri er talinn,
en lýtur þó oft furðu )ágt. Það
þyrfti að nafngreina og stað-
greina hlutina, en hver vill segja
til syndanna, svo að gagni komi.
Ég veit það vel, að þessi orð
mín ná skammt, af því að ég
segi ekki við Pétur og Pál: „Þú
ert maðurinn“. Slíkt gera aÖ eins
spámenn, en hvar eru þeir? —
Allt getur orðið að dauðum vana,
og einnig það að hylja svívdrð-
ingarnar og ódrengskapinn með
einhverri fánýtri siömenningar-
gyllingu, sem er í samræmi við
hégómlegar sálir í máluðum
skrokkum.
Vér þurfum svo sem ekki að
§era oss merkilega. Vér höfum
ekki af miklu að státa, og hið
sama er að segja um hinn stóra-
litla heim. Hann hefir ekki held-
ur af rniklu að láta. Honum
gengur skammarlega. Menning
hans er blóðidrifin og ötuð fjár-
glæfrum og svívirðingum, þött
þjóðirnar reyni að klina á ým-
islegt fallegum nöfnum. Það skal
þó tekið fram, þótt svona sé
ástatt um heiminn og menningu
hans, trúi ég samt á bjarta fram-
tíð hans, Guð í himninum, Guð
manninum og komandi guðsríki
á jörðu. Þess vegna álít ég það
ómaksins vert að stinga á mein-
unum, og það einnig í okkar
litla þjóðfélagi.
Ég sný mér þá aftur að sjálfu
efninu. Hvað meina menn með
því, að semja ákvæði, ef svo
ekkert eftirlit er með því, að
slíku sé framfylgt? Embættum
er fjölgað og menn eru settir
til eftirlits með einu og öðru, en
svo er eftirlitið, ef til vill ekkert
nema nafnið. Allt drabbast svo
áfranr eftir sem áður, ýmsir
ir kvarta og nöldra í hljóði, en
enginn segir neitt, sem einhverju
Frh. á 4. síðu.