Alþýðublaðið - 31.07.1939, Qupperneq 1

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
EKTSTJéai: F. R. VALDIMAR8S0N
ÓTGEFÁNI'ÍI: ALÞÝWIVLOSKCiftBÐi
XX. ÁiMUNGVS
MÁNUDAGINN 31. JOU 1939.
173. TÖLUBLAÐ
Samtal víð Th. Stanni
forsætlsráðherra Dana.
Bíll veltar út af
vegiflum við
Lðgberg.
Tveir (arpegar slasast.
INÓTT fór bíll út af veg-
inum rétt hjá Lögbergi og
siösuðust tveir farþegar.
Var bíllinn að koma frá
Laugarvatni, og voru fimm
farþegar 1 honum. Klukkan IV2
í nótt fór bíllinn út af veginum
við Lögberg og meiddust tveir
farþegarnir, Hans Gammel-
gaard, danskur læknir, og Jón
Ásgeirsson. Eru meiðsli þeirra
þó ekki talin alvarleg.
Fjórir háttsettir for-
ingjar r Assneska f lng
hersins farast.
Óknnnngt, meA hvaða
hætti hað hefir orðið.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
¥ FÁORÐRI tilkynningu,
•fl- sem gefin var út í Moskva
í dag, segir, að fjórir háttsettir
yfirforingjar í rússneska flug-
hernum hafi beðið bana, er þeir
vóru að framkvæma skyldustörf
Frh. á 4. síðu.
THORVALD STAUNING er ekki
aðeins forsætisráðherra Danmerk-
ur og langþekktasti forvígismaður Al-
þýðuflokksins og verkalýðshreyfingar-
innar þar í landi. Hann er af öllum tal-
inn helzti og fremsti fulltrúi lýðræð-
isins á Norðurlöndum.
Stauning er vaxinn upp á meðal verka-
lýðsins í Danmörku og hefir síðan á unga
aldri staðið í fylkingarbrjósti verkalýðs-
hreyfingarinnar og átt langmestan þátt
í því, allra einstakra manna, að móta
stefnu hennar og gera hana að því valdi,
sem hún er orðin í dag þar í landi.
Stauning hefir oftast allra erlendra
stjórnmálamanna heimsótt ísland, enda
segir hann það, að hann kunni hvergi
eins vel við sig, utan Danmerkur, og á
íslandi. Hann hefir tekið upp þann sið,
að fara hingað í sumarleyfum sínum til
þess að hvíla sig og hefir væntanlega
skapað fordæmi með því fyrir aðra.
Stauning kom hingað fyrir rúmri
viku síðan og mun dvelja hér að þessu
sinni til 6. næsta mánaðar. Á fimmtu-
daginn og föstudaginn dvaldi hann austur á Þingvöllum sem gestur ríkisstjórnarinnar,
en kom til bæjarins aftur á laugardaginn. Alþýðublaðið átti þá ítarlegt tal við hann,
og fer það hér á eftir:
upp
Þúsundir horfðu á flug-
sýningarnar austur yf*
Ir Sandskeiði í gærdag
----.....
Ltstfliig himia uiHgu,islenzkuflug
mauna vakil mlkla hrifnlngu.
TH. STAUNING.
Myndin er tekin um leið og samtalið fór fram.
Cndanfarin ár hala verið
erfift ár fyrir Danmörku.
— Hvað segið þér okkur úm
ástandið í Danmörku?
„Undanfarin ár hafa verið
mjög erfið, og við höfum orðið
að miða pólitík okkar við það,
að hægt vseri að sameina hags-
muni allrar þjóðarinnar bæði í
atvinnumálunum og um þá
MJðg Ifttill sildarafli um
helgina, en pé er afl-
inn helmingi meiri en
á sama tima i fyrra.
O ÍLDARAFLI hefir verið
^ mjög tregur undanfama
viku, eri þó hefir veiðzt of-
urlítið í reknet. Alls er nú
búið að salta á Siglufirði
3300 tunnur, en í fyrra um
sama leyti var búið að salta
56,299 tunnur.
Síðastliðinn laugardag höfðu
alls borizt á land 705,352V2 hl.,
en á sama tíma í fyrra 397,692
mál.
Aflinn skiptist þannig, mæld-
ur 1 hektólítrum, innan sviga
tölurnar frá því í fyrra:
Djúpavík 66,766V2 (40,736),
Hesteyri 0 (16,968), Sólbakki
3,760 (0), Rauðka 22,678Ú2
(21,664), Grána 8,884Vú (5,485),
Ríkisverksmiðjurnar á Siglu-
firði 246,740 (147,926), Krossa-
nes 75,595Vá (24,602), Dágverð-
areyri 37,332 (25,204), Húsavík
11,015 (3,297), Raufarhöfn
51,963 (7,565), Hjalteyri 131,781
(100,513), Neskaupstaður 21,
782Vá (1,973), Seyðisfjörður
27,134 (1,757).
Veður er gott fyrir Norður-
landi í dag, sólskin og stillur.
Er því ágætis veiðiveður, ef
nokkur síld væri. Afli togar-
anna hefir lítið breytzt frá því
um síðustu helgi. Skallagrímur
er hæstur með 6865 mál, og
næstur honum er Skutull með
6263 mál.
Aðrir togarar: Garðar 5975,
Gyllir 5911 mál, Þorfinnur
5009, Arinbjörn hersir 4989
Belgaum 4954, Gulltoppur 4874,
Kári 4845, Tryggvi gamli 4572,
Surprise 4260, Maí 4184, Rán
4100, Þórólfur 4039, Jón Ólafs-
son 4036, Haukanes 3986, Snorri
goði 3894, Júní 3774, Sviði 3670,
Óli Garða 3446, Baldur 3403,
Sindri 3232, Egill Skallagríms-
son 3010, Hilmir 2772, Haf-
steinn 2353.
stefnu, sem tekin væri
gagnvart öðrum ríkjum.
Atvinnulíf Danmerkur hvílir
að mjög miklu leyti á landbún-
aðinum, þar sem við verðum að
útvega landinu það eldsneyti og
þau hráefni til iðnaðarins, sem
það þarfnast, í skiptum fyrir
landbúnaðarvörur, en innflutn-
ingurinn á eldsneyti og hráefn-
um er skilyrði fyrir því, að
fjöldi fólks, sem á afkornu sína
undir handverki og iðnaði, geti
haldið atvinnu sinni.
Viðskiptakreppan neyddi
löndin til þess að reyna að
verða meira sjálfbjarga á sviði
atvinnulífsins en áður, og sam-
keppnin í sölu á landbúnaðar-
afurðum er nú meiri en nokkru
sinni. Afurðaverðið lækkaði og
afkoma landbúnaðarins var
um langan tíma á helj-
arþröm. En með margs
konar löggjöf hefir land-
búnaðurinn nú fengið þá vernd
og þann stuðning, sem hann
þarfnast, þannig að hann á nú
við betri skilyrði að búa, og út-
flutningurinn til Englands og
Þýzkalands hefir vaxið mjög
yerulega síðan kreppuárið 1932.
Atvinnuleysið, sem skapaðist
af þessari umturnun á sviði at-
vinnulífsins, hefir verið mjög
mikið. Árin 1932—1933 voru
um 200 000 verkamenn atvinnu-
lausir, eða hér um bil 50% af
öllum félagsbundnum verkalýð.
Kreppan á sviði landbúnað-
arins hafði það í för með sér, að
milli 30 000 og 50 000 verka-
menn urðu atvinnulausir, en
það hafði aftur áhrif á aðrar at-
vinnugreinar, sem einnig urðu
að takmarka framleiðsluna. Til
útlanda gat þetta fólk ekki far-
ið, þar sem önnur lönd bönnuðu
innflutning á fólki, og framboð-
ið á dönskum vinnukrafti óx því
árlega um 5—6—7000, og það
varð að grípa til óvenjulegra
ráðstafana gegn erfiðleikunum.
1000 milljónir feróna til
opinberra framkvænAa.
í þeim ráðstöfunum, sem gerð-
ar hafa verið til að takmarka
innflutning á erlendum vörum,
hefir verið höfð hliðsjón af því,
hvað helzt gæti orð'ið til að auka
atvinnuna, en auk þess hefir
verið ráðizt í stórkostlegar op-
inberar framkvæmdir. Á sein-
ustu 10 árum hafa fjárframlög 1
þessu skyni numið allt að því
1000 milljónum króna. Bygg-
ingariðnaðurinn, sem hafði
stöðvazt, er hafinn á ný með
hjálp löggjafar, sem sér honum
fyrir fé, og nú er loksins svo
komið, að við erum nokkurn
veginn búnir að yfirstíga
kreppuvandræðin. Tala at-
vinnuleysingja nemur nú um
60 þúsundum, en þar er þess að
Frh. á 3. síÖu.
|2 ÚSUNÐIR áhorfenda
horfðu í gær á hina ungu
flugmenn okkar sýna listir
sínar yfir Sandskeiðinu, og
vöktu listflug Sigurðar,
Björns og Schauerte einna
mesta hrifningu.
Fór flugsýningin mjög vel
og skipulega fram og var
Svifflugfélagi íslands til hins
mesta sóma.
Strax í gærmorgun byrjaði
fólk .að streyma til Sandskeið-
is til þess að komast þangað upp
eftir í tíma og sjá aðbúnað flug-
nemanna, en þeir hafa verið
við æfingar og nám nú undan-
farið. Veðrið var líka dásam-
legt, glaðasólskin og hiti.
Fólksstraumurinn óx stöðugt
og náði hámarki sínu um kl.
3 V'2, þegar vart var fáanlegur
bíll í bænum, vegna þess að
allir voru uppteknir við fólks-
flutninga upp að Sandskeiði. Er
varlegt að áætla um 3 þúsund*
manns á Sandskeiðinu, þegar
flest var, og bifreiðarnar skiptu
hundruðum.
Flugdagurinn hófst stundvís-
lega kl. 4 með setningarræðu
Guðbrandar Magnússonar for-
stjóra, og að henni lokinni skírði
forsætisráðherrafrúin, Vigdís
Steingrímsdóttir, svifflugur
Svifflugfélagsins, og heita þær
nú: Hrafn, Máfur, Smyrill og
Fálki. Eru allar svifflugurnar,
að Fálka undanteknum, sem er
þýzkur, smíðaðar af félögunum
í Svifflugfélaginu. Vonandi líða
ekki mörg ár, þar til félagið hef-
ir eignazt jafnmargar svifflug-
ur og íslenzku fuglarnir eru.
Á meðan setningarræðan og
skírn ,,fuglanna“ fór fram, var.
svifflugunum 4 og báðum flug-
vélunum snoturlega raðað gegnt
áhorfendum, en flugmennirnir
stóðu heiðursvörð við þær.
Vakti það athygli margra, að í
þeim hópi voru tvær stúlkur,
svo að af því má sjá, að þarna
er einnig um íþrótt fyrir kven-
fólk að ræða.
Flugsýningin hófst á byrjun-
inni, byrjendafluginu, þegar
neminn flýgur sinn fyrsta
metra. Eru við þessar fyrstu
æfingar hafðar sterkbyggðar
svifflugur, því að gert er ráð
Ueflr ¥alnr pegartapað titli
sinnm og fslandsmötinn?
....----
Félagið tapaði í bráðskemmtileg
um leik við Fram í gærkveldi.
T
VEIR kappleikir fóru
fram á íþróttavellinum
í gærkveldi, og má óefað full-
yrða, að sjaldan hafi áhorf-
endur skemmt sér jafn vel.
Þeir voru líka mjög margir,
að líkindum um 3000, þegar
flest var, þrátt fyrir hina
fjölmennu samkomu á Sand-
skeiðinu. (Frh. á 4. síðu.)
Folltrúar norræoo
bræðrafiokkanna
fara heim i kvðld
FULLTRÚAR Alþýðu-
flokkanna og Al-
þýðusambandanna á Norð-
urlöndum fara heimleiðis
með „Dronning Alexand-
rine“ í kvöld kl. 6.
Með skipinu fara einnig
Ivar Vennerström lands-
höfðingi og kona hans.
fyrir, að þær komi ekki alltaf
sem bezt niður.
Modelflugið tókst prýðilega.
í Modelflugfélaginu eru 15
strákar, flestar á fermingar-
aldri, og hafa þeir byggt model-
flugur sínar eftir erlendum fyr-
irmyndum með þeim ágæta ár-
angri, að tvær flugurnar svifu
úr augsýn allra áhorfenda, en
vonandi hefir eigendunum tek-
izt að finna þær.
Rak nú hver flugsýningin aðta :
A og B flug, þar sem sýnt var,
hvers krafist er til að ná þessum
prófum. Þá var gerð tilraun til
að fljúga hitauppstneymisflug með
þeim ágæta árangri, að Schauerte
sem stýrði svifflugunni, tókst á
einum staö yfir Sandskeiðinu að
hækka sig um 4 metra á sek-
úndu og þótti honum verst, að
hann, vegna annarra dagskrárliða
.-Varð að koma niður eftir 18 míil-
útna svif.
Listflug Fritz Schauerte á svif-
flugu, Bjöms Eiríkssoriar og Sig-
urðar Jónssonar vakti mesta hrifn
ingu allra áhorfenda, enda var
ástæða til þess, því að sýning-
arnar voru brá’ðskemmtilegar, og
sást þar bezt, hversu gott váid
hinir íslenzku flugmenn okkar
hafa á flugvélum sínum.
Flugdeginum lauk með því að
áhorfendum var gefið tækifæri tiJ
að fljúga hringflug, en rigning-
arsúld og þoka á fjöllum dró
nokkuð úr þátttöku í því.
Gunnar Böðvarsson vann get-
raunina um, hve hátt svifflug-
an fór, þegar Schauerte byrjaði
listflug sitt, en það voru 510
metrar, en mest var gizkað á
4000 metra og minnst 60.
Bréfspjöldin seldust upp á ör-
skömmum tíma, og vom 4500
.spjöld í póstinum frá Sandskeið-
inu til Reykjavíkur
Klukkan um 6, þegar flugdeg-
inum lauk, vildu þær þúsundir,
sem tekiÖ hafði nokkrar klukku-
stundir að flytja upp eftir, allar
fara á sömu stundinni til bæjar-
ins með þeim afleiðingum, að
allir bílar, sem þar vom, fylltust
á svipstundu, en fólkiö beið þó
í stórhópum eftir þvi að fleiri
kærnu. Varð bílaumferðin á veg-
inum milli Sandskeiðis og Reykja
Frh. á 4. síðu.