Alþýðublaðið - 19.08.1939, Blaðsíða 3

LAUGARDAGUR 19. ÁG. 1939
ALÞYOUBLA0IÐ
0-------------------------'*
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDBMARSSON.
í fjarveru hans:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGRBIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Irmgsngur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Ferðamaœnalanð
ÞAÐ er með nokkru stoltu,
að við birtum nú sumar
e£tir sumar tölu þeirra erlendu
ferðamanna, sem koma hingað
með hinum stóru ensku, þýzku,
sænsku og frönsku skemmti-
ferðaskipum, og sýnum, hvern-
ig þeim fer fjölgandi ár frá ári.
I'ví að flestir, að minnsta kosti
þeir, sem komnir eru til vits og
ára, muna vel þau ár, að erlend-
ir ferðamenn til landsins voru
ekki taldir í hundruðum, hvað
þá heldur þúsundum.
í fyrra telzt svo til, að 6176
ferðamenn hafi komið hingað
með hinum erlendu skemmti-
ferðaskipum. í ár voru þeir
nokkru fleiri, eða 6432. En
livað er það fyrir land, sem hefir
frá náttúrunnar hendi mjög
mörg skilyrði til þess að geta
orðið glæsilegt ferðamannaland
og haft ekki aðeins þúsundir eða
tugi þúsunda, heldur hundruð
þúsunda og jafnvel milljónir í
tekjur af erlendum ferðamönn-
um? Þessar fáu þúsundir er-
lendra ferðamanna, sem nú
koma hingað með erlendum
skemmtiferðaskipum á ári
hverju, standa ekki einu sinni
við hér nema einn eða tvo daga.
Aðeins örfáir verða hér eftir
um lengri tíma, í fyrra voru
þeir 22, í sumar 29. Hinir fara
stráx aftur heim með skipun-
um eða halda áfram með þeim
til annarra framandi l'anda.
Meðim við höfum ekki tök á
því að halda hinum erlendu
ferðamönnum lengur hér á
landi, höfum við ekki mikla á-
stæðu til að vera stoltir. í ná-
grannalöndum okkar, Noregi,
Svíþjóð og Danmörku, dvelja
margir þeirra vikum og mánuð-
um saman og skila miklum er-
lendum gjaldeyri í þjóðarbú
hvers þeirra. Þannig gæti það
einnig verið og á það einnig að
verða hjá okkur í framtíðinni.
Þá fyrst getur ísland talizt
ferðamannaland og þjóðin haft
nokkurn atvinnuveg af ferða-
lögum útlendinga hingað.
Frá náttúrunnar hendi er ís-
land engu síður til þess fallið
að laða erlenda ferðamenn að
sér til sumardvalar, heldur én
nágrannalöndin. Þvert á móti.
Hin óvenjulega og sérkennilega
fegurð landsins hrífur alla,
sem eru hér nægilega lengi til
þess að reyna þáð, að
eyjan vor er engum köld,
er hún brqsa lætur,
hennar morgna, hennar kvöld,
hennar Ijósu nætur.
Við höfum ekki aðeins ennþá
fegri fjallasýn en Noregur og
Svíþjóð og stórfenglegri fossa.
Við höfum líka hveri og
laugar, sem ættu að geta
orðið eftirsóttir baðstaðir fyrir
erlenda gesti, og laxár og veiði-
vötn fyrir þá, sem unna veiði-
skap í sumarleyfum sínum.
ítöluxn stendur mlklll beygur
af bandalaginu vlð Þýzkaland.
Ferðalög Görings og annarra erindreka Hitlers til Ítalíu verða með mánuði hverjum tíðari
og tíðari og Mussolini og ítölum sjálfum að sama skapi óvelkomnari. Hér sést Göring, í skín-
andi einkennisbúningi, sem gestur Mussolini í Palazzo Venezia í Rómaborg í síðustu ítalíuför
sinni. Lengst til vinstri Mussolini og er fremur súr á svipinn.
I
EFTIRFARANDI grein skýrir fréttaritari hins heims-
fræga Lundúnablaðs „Economist“ í Rómaborg frá al-
menningsálitinu á Ítalíu á bandalaginu við Þýzkaland.

YNGSTU meðlimir ítalska
fasistaflokksins eru á-
nægðir með bandalagið við
Þýzkaland. Það er þeirra stefna,
sem með því hefir sigrað. Heim-
speki sú,. sem fasistarnir hafa
breitt út og nú hefir fest rætur
í skólunum og hinum hernaðar-
legu æskulýðsfélögum, hefir
steypt af stóli þeirri kristni, sem
undanfarin tvö þúsund ár hefir
haft ómetanlegt menningargildi
fyrir Ítalíu. Fasistar vilja held-
ur hverfa aftur til heiðninnar
og tilbiðja ofbeldið og hið rudda
lega vald, og þeir taka stundar-
sigra fram yfir allt annað í líf-
inu. Og allt þetta er framkvæmt
af miklu meiri krafti og með
meiri árangri en hinum megin
við Alpafjöllin, í þriðja ríkinu.
Hinir ungu fasistar, sem ferð-
ast til Þýzkalands, kynnast þar
enn betur og á ótvíræðari hátt
þeirri heimspeki, sem þeir eru
að koma á hjá sér í heimaland-
inu. Þess vegna er það, að ítalir
hafa á svo skömmum tíma tekið
upp skoðanir hinna þýzku naz-
ista, sem þeim fyrir nokkrum
árum voru með öllu ókunnar
(kynþáttakenningarnar. og bar-
áttan á móti Gyðingunum eru
talandi tákn þess). Og af sömu
ástæðu er það, að Ciano greifi
og Starace, ritari fasistaflokks-
ins, hafa blindandi lagt velferð
lands síns í hendur hinum vold-
uga granna.
En við stöndum að einu leyti
mikið verr að vígi frá nátt-
úrunnar hendi en nágranna-
löndin.. Landið er svo langt frá
alfaraleið. Það fer svo langur
tími í ferðalögin hingað, meðan
við höfum ekki fullkomnari og
hraðskreiðari skip og fljótari og
fleiri ferðir milli landa. Þess
vegna koma hingað nú ekki
nema fáar þúsundir erlendra,
ferðamanna á ári og standa ekki
við nema einn eða tvo daga, af
því að þeir eru með erlendum
skipum, sem aðeins fara hér
fram hjá, ef svo mætti að orði
komast, á langferðum sínum.
Það er því ekki neinum efa
undir orpið, að fyrsta skilyrðið
fyrir því, að ísland geti orðið
raunverulegt ferðamannaland
er það, að við eignumst sjálfir
þann skipakost, sem er við
ferðamanna hæfi. Allt annað
kemur á efti'r, þegar þörfin fer
að gera vart við sig.
Dranmnr nngtasista.
Svo fylgja þeir Þýzkalandi —
eins og góðu börnin, og segjast
vera að undirbúa það, sem þeir
kalla „skyndistríð.“ Allir út-
reikningar ítala eru miðaðir við
hraða, enda vitnar lega lands-
ins um þörf þess á skjótum ár-
angri, ef til ófriðar kæmi. Það,
sem aðallega er nú rætt um á
Ítalíu, er ,,rothoggið“ á Frakk-
land. Það var eingöngu vegna
þess að ítalía var hlutlaus, eftir
því sem þeir segja nú, að Frakk-
land var ekki jafnað við jörðu í
orustunni við Marne í heims-
styrjöldinni 1914. Nú eiga ít-
alskar, þýzkar og spánskar her-
sveitir samtímis að ráðast inn á
franska grund, og eftir eina
viku, eða í mesta lagi tvær, á
Frakkland að vera gjörsigrað.
Sú hjálp, sem Frakkland
kynni að fá frá Englandi og
Rússlandi, er af þessum stríðs-
æsingamönnum álitin einskis
virði eða myndi að minnsta
kosti koma of seint.
Engl. hefir heldur engan her,
segja þeir, og Rússland er svo
langt í burtu, að það gæti ekki
undir neinum kringumstæðum
komið Frakklandi til aðstoðar.
Og hverjir vilja fara að berjast
fyrir land, sem er gjörsigrað?
Eftir þessum útreikningum fas-
istaríkjanna, hlýtur stríð gegn
Frakklandi að enda með sigri
möndulrík j anna.
Þjóðverjar fá einir að berjast
við Englendinga, segja fasist-
arnir. En Frakkland verður her-
fang ítala' og friðarskilmálarn-
ir, sem þegar er farið að tala
um opinberlega, eiga að ræðast
á þeim grundvelli, að veldi
Frakklands verði þurrkað út á
Miðjarðarhafi. Frönsku nýlend-
unum í Norður-Afríku á að
skipta á milli Ítalíu og Spánar,
en Korsika og Savoyen verða
eign ítalíu.
Með þessu er þó ekki sagt, að
allur almenningur hafi svipaðar
skoðanir á þessum málum. Það
fer fjarri því. Og segja má, að
almennt hafi samstarfi möndul-
ríkjanna af öllum almenningi á
Ítnlíu verið tekið með hinum
mesta kvíða. Þjóðverjar og ítal-
ir eru, eins og kunnugt er —
gamlir óvinir. Ítalía vann sjálf-
stæði sitt eftir harðvítuga bar-
áttu við þýzka höfðingjavaldið
á Norður-Ítalíu.
Hversu mikið, sem hinir ungu
fasistar unnu þýzka nazisman-
um, þá er hann í eðli sínu eng-
an veginn í samræmi við hinn
ítalska hugsunarhátt. Einnig er
óhætt að gera ráð fyrir andstöðu
kaþólsku kirkjunnar, enda hefir
hinum nýju kynþáttalögum ver-
ið kröftuglega mótmælt b»ði af
páfanum og biskupunum. Hinir
þýzku ferðamenn á ítalíu eru
þegar farnir að láta sem Ítalía
væri þýzk hjálenda, og margir
ítalir virðast þegar vera farnir
að sætta sig við það.
Einkenni andstöðunnar við
Þýzkaland er óttinn. Hinn stöð-
ugi ótti allt síðastliðið ár við að
lenda í stríði við hlið Þýzka-
lands virðist heldur ekki vera
ástæðulaus. Allar áætlanir, sem
gerðar hafa verið viðvíkjandi
komandi stríði, undirbúningur-
inn, ófriðarbyrjunin, ófriðurinn
og ófriðarlokin — allir þessir
útreikningar hafa eingöngu gert
Ítalíu enn háðari Þýzkalandi en
nokkru sinni áður. Tökum til
dæmis stríðsundirbúninginn. —
Samvinna hinna þýzku og ít-
ölsku herforingja er orðin mjög
náin. En það hefir orðið til þess,
að þýzku herforingjarnir fá
fullkomna vitneskju um öll
hernaðarleyndarmál ítalíú. —
Þeir hafa þess vegna beztu
möguleika á því að kynna sér,
á hvaða sviði hernaðarins Ítalía
er veikust fyrir, hlunnindi, sem
ef til vill geta komið sér vel,
þótt síðar verði.
Uppivaðsla Þlóðveria.
Það atriði þýzk-ítalska afctt-
málans, sem fjallar um hinar
fjárhagslegu hliðar, kveður svo
á, að á ítalíu skuli alltaf vera
þýzkir fjármálaráðunautar. Þeir
eru þegar komnir þangað. ít-
ölsku bankarnir hafa fengið
þýzkt starfsfólk, og Þjóðverjar
eru nú starfandi í fjármálaráðu-
neytinu og öllum helztu fyiMÞ-
tækjum landsins. Auk þessara
opinberu starfa finnst ítölunum
eins og þeirra sé gætt af ein-
hverjum öðrum, sem þeir geta
ekki fullkomlega gert sér grein
fyrir hverjir eru, bréf hverfur
— einhver vinur er settur í
fangelsi, orðrómur, staðfestar
upplýsingar, allt bendir til þess,
að Gestapomönnunum fari stöð-
ugt fjölgandi á Ítalíu.
Allt fram að því, að banda-
lagssáttmálinn var birtur, von-
uðust ítalir almennt eftir því,
að í honum fyndust einhverjar
útgöngudyr fyrir þá, svo að þeir
gætu forðað sér frá því stríði,
sem koma kynni, enda þótt
erfitt yrði að halda landinu
algjörlega hlutlausu. Þó að
fyrstu greinar samningsins séu
eingöngu um samkomulag á
ýmsum sviðum, þá er 3. grein
samningsins öllu óþægilegri. —
Hún hljóðar þannig:
„Ef það skyldi henda, gegn
vilja samningsaðila, að annar
hvor þeirra lenti í ófriði við
annað eða önnur ríki, skal hinn
samningsaðilinn þegar í stað
koma hinum fyrrnefnda til
hjálpar og styðja hann með öll-
um þeim tækjum, sem hann
hefir yfir að ráða bæði til lands
og sjávar og í lofti.“
Ákveðnara er ekki hægt að
komast að orði. ítalirnir hafa
verið að hugga sig við þann
orðróm, sem gengið hefir um
það, að konungurinn hafi hótað
því að segja af sér, og neitað
að skrifa undir bandalagssátt-
málann, nema hann fengi skrif-
legt loforð frá Hitler um það,
að hann ætlaði sér ekki að ráð-
ast á Pólverja. En þessi fregn
hefir ekki verið staðfest.
Þrátt fyrir bjartsýni yngri
mannanna, hafa flestir það á
vitundinni, að það muni fara illa
fyrir Ítalíu um leið og stríðið
skellur á. Það er auðveldara að
tala um að ráðast inn í Frakk-
land, heldur en að gera það. —
Frá ítalíu séð liggja landamær-
in þeirra megin við Alpana.
Frakkar geta í einni svipan
verið komnir inn á sléttur Lang-
barðalgnds, og tekið hernaðar-
verksmiðjur ítala, sem að mestu
Ieyti eru í kring um Milano.
En í þessu sambandi gegnir
öðru máli með Ítalíu. Þeim meg-
in, sem Frakkland er, liggur
óræktarland, fjalllendi, gjár og
skörð alla leið að Róndalnum.
Róndalurinn er ekki heldur
lykillinn að Frakklandi. Sam-
kvæmt skilningi ítala er það
þess vegna mjög sennilegt, að
Langbarðaland verði vígvöllur-
inn.
Striðslðngnn prátt
fjrrlr allt.
í þessu liggja erfiðleikarnir.
Ef ítalir tapa stríðinu, þá hafa
þeir ekki haft annað upp úr
samvinnu sinni við Þýzkaland
en vissuna um það, að þeir verði
undir öllum kringumstæðum að
kistuleggja áætlanir sínar við-
víkjandi Miðjarðarhafinu. En
væri betra íyrir þá að vinna
stríðið? Þegar tvær þjóðir, þar
sem önnur telur 80 milljónir og
hin 40 milljónir íbúa, berjást
hlið við hlið, verður það áreið-
anlega sú þjóðin, sem telur 80
milljónirnar, sem ákveður frið-
arkjörin. Ef það er satt, að Þjóð.
verjar stefni að því að fá aftur
„frumþýzku" héruðin Trentino
og Triest (eins og nýlega glopr-
aðist út úr stjórnmálamanni við
hálfopinberan miðdegisverð), þá
fá ítalir áreiðanlega ekki mikið
af Dalmatiu, Grikklandi og
Tunis.
En það er alveg ástæðulaust,
að ímynda sér, að þessi almenna
óánægja geti haft nokkra þýð-
ingu fyrir stríð eða jafnvel í
upphafi stríðsins. Stríðsæsingin
er nægilega mikil til þess að
reka þjóðina út í styrjöld, jafn-
vel þótt það sé við hlið Þjóð-
verja. En þjóðernistilfinning-
in á Frakklandi styrkist nú með
degi hverjum. Það væri þess
vegna ef til vill hyggilegt, að
benda ítölum á það, að jafnvel
nú — á hinni elleftu stundu,
þegar teningunum hefir nærri
því verið kastað, geti þeir unn-
ið sér meir í hag með því, að
komast að friðsamlegu sam-
komulagi við England og Frakk
land — heldur en að heyja von-
laust stríð með vonlausum
bandamanni.
Kaupið Alþýðublaðið!
Næstu
hraðferðhr
okkar til og frá Ak«
ureyrl, eru á morg«
un (sunnudag) og
mánudag.
Maðurinn —
seni hvarf.
Þessi óvenjulega skemaatilega skildsaga
er skrifuð af 6 þekktustu skáldsagaa-
höfunduiBt Bandaríkjaana, eftir kug-
mynd Franklin B Reesevelts Banda-
rífejaforseta.
Kestar 2 brénur. — Fæst í Afgretðslu AlþýSufelaðsins.