Alþýðublaðið - 25.08.1939, Blaðsíða 1

'JMUU— .---- . ... J1.”," 1 g“Sl 1
enlngnnum kastað á fnndl Hitlers og
ýzku herforiagjanna i Berlfn i nótt?
—. •» ■
í Eerlln er búfzt við pvi9 að þýzki herinn Vari
inn yfir landamæri Póllands Vyrripartinn I dag.
Ragnar E. Kvar-
an lézt í gær.
Þýzka stjórnin þrátt fyrir
allt hikandi vegna hinnar
ákveðnu afstöðu Englands?
----------------------»-------
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
ÍTLER kom frá Berchtesgaden til Berlín í gærkveldi
um sama leyti og Ribbentrop kom þangað frá Moskva,
og voru nazistaforingjarnir þegar í stað kallaðir á ráðstefnu
ásamt öllum helztu foringjum þýzka hersins.
Þessi fundur stóð langt fram á nótt, en það er allra
álit, að á honum muni úrslitin hafa falíið um það, hvort
síríð eða friður verður í Evrópu.
Frá Berlín berast þær fréttir, að þar sé búizt við því,
að þýzki herinn fari yfir landamæri Póllands fyrripartinn
í dag. Og úti um alla Evrópu hafa menn sterkan grun um
það, að það sé þegar umsamið mál milli þýzku nazista-
stjórnarinnar og rússnesku sovétstjórnarinnar að skipta
Póllandi upp í fjórða sinn í sögu þess.
Síðasta vonin, sem menn gera sér um það, að varðveita
friðinn, byggist á því, að England skuli þrátt fyrir samn-
inginn í Moskva hafa lýst því yfir, að það stæði fast við
ötl loforð sín við Pólland, og það er talið, að sú yfirlýsing
hafi vakið mikil vonbrigði í Berlín, þar sem menn hefðu
vænzt þess, að samningurinn myndi verða til þess að
beygja bæði England og Frakkland og þá auðvitað einnig
Pólland.
Danzig umkringd affpýzk-
um og pólskum hermönnum
-------<*.---—
Senatlð tiefir rofið stjórnarskrá borgar-
inear og gert Forster að einræðlsherra.
Stjórnarskrá Danzig hefir
nú raunverulega verið rofin
af sjálfu senati borgarinnar
með.því, að Forster, leiðtogi
nazisca í borginni, hefir ver-
ið gerður að eins konar lands-
stjóra Hitlers þar og fengið
alræðisvald í hendur. Það er
sama hlutverkið, sem honum
er ætlað að leika í Danzig,
eins og Seyss-Inquart í Aust-
urríki.
Þessi viðburður liefir aukið
viösjáruar enn um allan helm-
ing. Póiveriar hafa stöðvað all-
ar járnbrautarferðir til borgar-
innar og lýst því yfir, að þeir
muni e)tki undir neinum kring-
umstæ. m láta það viðgangast,
rð Danzig verði innlimuð í
Þýzkaland og réttindi Pólverja
í borginni afnumin.
Bæði Þjóðverjar og Pólverjar
bafa þegar safnað ógrynni liðs
við landamæri fríríkisins, Þjóð-
verjar að austan, í Austur-
Prússlandi, en Pólverjar að
sunnan og vestan, í pólska hlið-
inu. Segja ÞjóSverjar, að Pól-
verjar bafi fimm herfylki tilbú-
in að ráðast inn í borgina, en
Pólverjar, að Þjóðverjar hafi
11 herfylki rótt innan við landa.
hueri Austur-Prússlands og
ALBERT FORSTER,
Seyss-Inquart Danzigborgar.
auk þess níu herfylki víðs vegar
við landamæri pólska hliðsins
og landamæri Slóvakíu og Pól-
lands.
tekalr
i Danzig.

Kort af Danzig og umhverfi hennar, pólska hliðinu og Aust-
ur-Prússlandi. Fríríkið nær yfir það svæði, sem er svartlitað
á myndinni.
framkomu Þjóðverja í garð Pól-
verja í Danzig. Margir pólskir
járnbrautarstarfsmenn hafa
verið handteknir þar, og nazist-
ar eru farnir að gegna störfum
tollvarða á tollaeftirlitsstöðvum
Pólverja. Auk þessa hafa marg-
pólskir járnbrautastarfs-
Bvidbjörnen sbyndi-
ieoa kaiiaðnr heim.
Skipið !ðr héðan kl. 12
á miðnætti.
TT|ANSKA EFTIRLITSSKIPIÐ
„Hvidbjörnen“ var skyndi-
lega kvatt heim til Danmerkur í
gærkveldi, og fór það héðan
beina leið til Kaupmannahafnar
kl. 12 í nótt.
Laust fyrir kl. 9 fékk skip-
stjórinn á „Hvidbjörnen" skeyti
frá Kaupmannahöfn, þar sem
honum var tilkynnt, að vegna
hins alvarlega ástands í heimin-
um, skyldi hann sigla til Kaup-
mannahafnar þegar í sta'ð.
Kom þessi tilkynning öllum
mjög á óvart, oig voru margir
skipverja í larníi. í Gamia Bíó
Frh. á 4. síðu.
fastlr
LONDON í morgun. FÚ.
Pólsk blöð birta í gær stór-
letraðar fregnir um óhæfilega
ír
menn verið reknir frá störfum.
Þýzka beitiskipið „Schleswig“
er væntanlegt til Danzig í dag,
en þetta þarf ekki að hafa neina
hernaðarlega þýðingu, því að
koma þess hafði verið boðuð áð-
ur.
I Varsjá er tilkynnt, að pólska
stjórnin muni taka afstöðu til
útnefningar Forsters sem æðsta
manns Danzigborgar, þegar
ljóst sé orðið, hver tilgangurinn
er. Stjórnin endurtekur, að hún
muni ekki fallast á sameiningu
Þýzkalands og Danzigríkis né
sleppa tilkalli til réttinda sinna
þar.
Utlaus striðsuudirbiln-
Inpr á Englandi og
Frakklandi.
1 Frakklandi hafa nýir árgang-
ar verið kvaddir til vopna og
herforingjar fengið skipunarbréf
sín. Mikið af fiutningatækjum
hefir verið tekið í þarfir hersins.
Ráðstafanir hafa verið gerðar til
þess, að allir íbúar Parísarborgar,
sem heimangengt eiga, hverfi
þaðan.
I Englandi hafa barnakennarar
verið kallaðir heim úr sumar-
leyium. Eiga þeir aö fylgja skóla-
börnum, ef fyrirskipaður verður
brottflutningur þeirra af hættu-
svæöum borganna. Listasöfnum
Lundúnaborgar hefir verið lokað
og listaverkin flutt í Örugga
geymslu.
Frh. á 4. siðu.
Roosevelt reynir á síðustu
stundn að stilla til friðar.
•» ...
Símskeyti til Hitlers, Moscicki Pól-
landsforseta og Victors Emanuels.
LONDON í morgun. FÚ.
ROOSEVELT Bandaríkjafor-
seti hefir símað Hitler rík-
isleiðtóga Þýzkalands og Mos-
cicki Póllandsforseta og skorað
á þá að gera sér allt far um að
leiða hin þýzk pólsku deilumál
til lykta með friðsamlegu sam-
komulagi.
Áður hafði Roosevelt símað
Ítalíukonungi og beðið hann að
beita áhrifum sínum í þágu frið-
arins.
Roosevelt forseti fór þess á
leit við Hitler og Moscicki í sím.
skeyti sínu, að þeir féllust á að
forðast allt, sem leitt gæti til
þess, að til vopnaviðskipta
kæmi, meðan reynt væri að
leysa deilumálin friðsamlega,
annaðhvort fyr.ir milligöngu
annarra, með beinum samkomu-
lagsumleitunum eða þannig, að
hvor þjóðin um sig tilnefndi
fulltrúa frá hlutlausu ríki í Ev-
rópu eða einhverju lýðveldinu
í Ameríku, er síðan kæmu sam-
an og ræddu tillögur til úrlausn-
ar. Við slíkar úrlausnartilráunir
yrði það skilyrði að vera undir-
staðan, að hvor þjóðin lofaði að
virða landamæri og sjálfstæði
hinnar, hvaða leið sem farin
kynni að verða.
Roosevelt sagði í skeyti sínu,
að hann væri sjálfur og öll am-
eríska þjóðin mótfallinn hern-
aðarlegum landvinningum og
neitaði að viðurkenna, að nokk-
ur þjóð hefði rétt til að hafast
að nokkuð það, sem leiddi til
þess, að milljónum manna yrði
steypt út í styrjöld.
I skeyti sínu til Victors Ema-
nuels segir Roosevelt, að hann
trúi því, að Ítalíukonungur gæti
haft áhrif í þessari deilu, til þess
að hún leystist friðsamlega, og
kemst hann þannig að orði: „Ég
trúi því, og öll ameríska þjóðin
trúir því, að þér gætuð mikið
gert 1 þessu efni.“
Hnssolini hræddnr.
Mussolini ræddi I morgiun við
Frh. á 4. sföu.
RAGNAR E. KVARAN
R1.GNAR E. KVARAN, for-
stjóri Ferðaskrifstofu rík-
isins, lézt í gær í Landspítalan-
um af afleiðingu uppskurðar.
Hann var skorinn upp á síðast-
liðnu vori við botnlangabólgu,
en á þriðjudaginn var hann
skorinn upp við magasári, og.
sá sjúkdómur leiddi hann til
bana.
Ragnar E. Kvaran var fædd-
ur 24. febrúar 1894 og því rúm-
léga 45 ára gamall.
Þessa ágæta manns verður
nánar getið síðar hér í hlaðinu.
Viðtal við Barða
finðmundsson.
Barði guðmunds-
SON þjóðskjalavörð-
ur kom heim með Gull-
fossi síðast. Alþýðublaðið
hefir haft viðtal við þjóð-
skjalavörðinn um skoðanir
hans á landnámi Islands
og rannsóknir hans á því
sviði, sem vakið hafa svo
mikla athygli og deilur um
öll Norðurlönd, og birtist
viðtalið hér í hlaðinu á
morgun.
Mun mörgum leika for-
vitni á að kynnast skoðun-
um Barða nánar en skýrt
hefir verið frá í símskeyt-
um, enda hafa þær frá-
sagnir að ýmsu leyti verið
ófullnægjandi og jafnvel
rangar.
Yfirlýsing Chamberlains;
GnA veit, að ég heti pert allt
til þess að varðveita íriðinn
-----»------
BresskastJöriRm fær eiaræöisvald
LONDON
gREZKA
gærkveldi. FÚ.
ÞINGIÐ kom
saman í gær til þess að
heyra greinargerð Chamber-
lains forsætisráðherra og
Halifax lávarðar utanríkis-
málaráðherra um viðburði
síðustu daga og horfur, og til
þess að taka til meðferðar
lagafrumvarp, sem veitir
brezku stjórninni hinar víð-
tækustu heimildir til fram-
kvæmda, svo að kalla má, að
hún fái raunverulegt einræð-
isvald með því. Frumvarpið
var samþykkt með öllum
greiddum atkvæðum gegn
Frh. á 4. síðu.