Alþýðublaðið - 28.08.1939, Page 2

MÁNUDAGUR 28. ÁGÚST 1939.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
— Það eru víst hirðmenn, sagði Hans klaufi, — þá verð ég
að gefa dómaranum það bezta.
Og svo sneri hann við vösum sínum og sletti — Þetta var vel af sér vikið, sagði konungs-
leðju framan í hann. dóttirin, þetta hefði ég ekki gert, en ég skal
áreiðanlega læra það.

wmm

ftl • rM&ýJivitjÍ

C x \ u. rmfa
Og svo varð Hans klaufi konungur, fékk konungsdótturina, kórónuna og sat í hásæti.
En þessi saga er eftir blaði dómarans, svo að það er máske ekki vert að trúa henni.
.Sg
Berjatínsla.
KRON hefir nú útvegað berja-
fólki ágæta dvalarstaði austur í
sveitum, þar sem gott berjaland
er. Er það í Haukadal, Þrasta-
lundi, Syðri-Reykjum í Biskups-
tungum og víðar. Ber eru mikil
um þessar mundir, og er nauð-
synlegt að ná þeim, y áður en
þau fara að skemmast, og er á-
gætur markaður fyrir þau. Fólk,
gem vill fara í berjaferðir, getur
snúið sér til skrifstofu KRON,
sími 1727.
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 30. júlí til
6. ágúst (í svigum tölur næstu
viku á undan): Hálsbólga 28 (18).
Kvefsótt 36 (28). Taugaveiki 1
(0). Iðrakvef 8 (18). Kveflungna-
bólga 3 (3). Munnangur 0 (3).
Hlaupabóla 0 (4). Mannslát 2 (9).
Landlæknisskrifstofan. FB.
Farsóttir og manndauði
vikuna 6-—-12. ágúst (í svigum
töiur næstu viku á undan): Háls-
bólga 18 (28). Kvefsótt 6 (36).
Blóðsótt 2 (0). Taugaveiki 0 (1).
Iðrakvef 9 (8). Kveflungnabólga
0 (3). Munnangur 1 (0). Mannslát
1 (2). Landlæknisskrifstofan. FB.
Póstferðir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Kjalarnes's-, Reykjaness-, Kjósar-,
Ölfuss- og Flóapóstar, Þingvellir,
Laugarvatn, Þrastalundur, Hafn-
arfjörður, Barðastrandapóstur,
Borgarnes, Akranes, Norðanpóst-
ar, Dalasýslupóstur, Snæfells-
nesspóstur, Meðallands- og
Kirkjubæjarklausturspóstar,
Grímsness- og Biskupstungna-
póstar. Til Reykjavíkur: Mosfells-
sveitar-, Kjalarness-, Reykjaness-,
Kjósar-, Ölfuss og Flóapóstar,
Þingvellir, Laugarvatn, Þrasta-
lundur, Hafnarfjörður, Austan-
póstur, Borgarnes, Akranes,
Norðanpóstar, Stykkishóimspóst-
ur, Gullfoss frá ísafirði, Súðin
austan um úr hringferö.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Niræð kona segir frá hin-
nm góðu og gðmin dögnm
Hún fylgist enn með heimsviðburðunum
og þykir lætin ljót í fólkinu úti í heimi.
— <-------------------
EKKJAN Sesselja Guð-
mundsdóttir er níræð í
dag. Hún býr nú í „Franska
spítalanum“ ásamt dóttur sinni,
Guðrúnu Jónsdóttur. Sesselja
gamla er ættuð austan úr
Hrunamannahreppi og bjó að
Hrunakrók lengst af með manni
sínum, Jóni Jónssyni frá Hörgs-
holti. Hrunakrókur var efsti
bærinn í Hrunamannahreppi.
Hann er nú kominn í eyði fyrir
nokkuð löngu síðan.
Þau hjónin áttu 10 börn, sex
þeirra náðu fullorðins aldri, en
fimm eru nú á lífi, þau Ingimar
skólastjóri, Jón fisksali, Guð-
rún, Tómas verkamaður og El-
ísabet, sem býr suður í Garða-
hverfi.
Alpýðublaðið heimsótti Sesselju
á föstudagskvöld og hafði stutt
samtal við hana. Þrátt fyrir sinn
háa aldur er Sesselja mjög ern
og hefir góða fótavist; vinuur
hún að prjöni af elju og dugnaði.
Hún notar ekki gleraugu, og
heyrn hennar er enn fullkomin.
— Viltu segja mér eitthvað frá
gömlum dögum?
„Ég veit ekki, hvað ég á til að
taka,“ segir Sesselja og brosir.
„Það er frá svo mörgu að segja.
Tímarnir nú eru svo gerólíkir
þeim tímum, sem ég lifði á mín
æskuár og aðalbúskaparár, að
þið, unga fólkið, getið ekki gert
ykkur þá í hugarlund.“
— Hvenær komstu fyrst til
Reykjavíkur?
„Þá var ég 23 ára gömul, eða
árið 1872. Þá var ég send til
Reykjavikur með belju að aust-
an. Þegar við komum í Foss-
voginn tjölduðum við, en ég gekk
til bæjarins með beljuna. Gömul
kona, sem bjó í Skálholtskoti,
keypti beljuna, og fór ég beint
til hennar með hana. Stórt tún
var þá umhverfis Skálholtskot,
en á pví túni eru nú Skálholts-
stígur og Þingholtsgöturnar. Þeg-
ar ég kom hingað, var einmitt
veríð að lemja grjötið í tugthús-
ið, og gerðu það danskir stein-
smiðir. Þetta átti að vera mikil
Sesselja Guðmundsdóttir.
bygging, og var í þá daga talið,
að hún stæði alllangt fyrir utan
bæinn!
I þessari sömu ferð kom ég til
Hafnarfjarðar, og man ég sér-
staklega eftir því, hve vatnið var
:tært og jgott x læknum. Við tjöld-
luðum x Firðinum, en létunx hest-
ana vera á beit í Setbergi. Allt
ferðalagið tók vikutíma, og ég
verð að segja þér það, að ég'
þöttist hafa framazt mikið við
þetta mikla ferðalag. En heldur
þú, að ungu dömunum ''hér í
Reykjavík þætti gaman að því,
að leiða belju hér xxm göturnar
nú? Ég held varla“.
— Varstu á þjóðhátíðinni 1874?
„Nei; ég var þá nýbyrjuð að
búa, en hann séra Jóhann í
Hruna hafði stórt boð fyrir öll
'hjön í sökninni, og það var mikii
veizla, heilu nauti var slátrað,
og eftir matinn var bændunum
boðið upp á bnennivín, en kon-
unum koniak. — Þú skalt ekki
halda, að neinn liafi drnkkið sig
blindfullan, því að það var álit-
inn hinn rnesti ósiður í þá daga
og fordæmt af öllum.“
— Hvað er það elzta, senx þú
manst eftir?
„Það var, þegar mennirnir
komu að norðan til þess að
sakja hundana. Þá var ég 7 ára
gömul, og ég man vel eftir því,
þegar þeir komu heirn tit okkar
ti! að vita, hvort peir gætu feng-
ið hund. Þá var nxikið hundafár
'fyrir norðan, og margar sýslur
voru alveg hundlausar. Hunda-
mennirnir fengu marga hunda,
og ráku þeir stóra hópa norður
Kjöl, en hvolpana höfðu þeir
undir peysunum. Hundarnir voru
dýrmætir í þá daga.
Það kom sér vel fyrir okkur í
Árnessýslu, að við skyldum hafa
hjálpað Norðanmönnunum, eins
og viö gerðum, því að tveimur
vetrum síðar urðum við að leita
á náðir þeirra. Konx þá upp mikil
kláðapest í fénu, svo að skera
varð niður allan fjárstofninn
milli Ölfusár og Þjórsár. Þá var
farið norður og Norðannxenn
beðnir um fé, og brugðust þeir
sannarlega vel við; þeir jafnvel
gáfu lömb. Þannig hjálpu'ðum
vi'ð hver öðrunx í gamla daga.“
— Þú fylgist vel nxeð öllum
fréttum og opinberum málum?
„Já; ég hlusta á útvarpið á
hverjum degi, og það er nú
næstum því eina skemmtunin,
sem ég hefi. Ég hefi sérstaklega
gaman af því að hlusta á fréttir
Ferðafélagsins, pegar pað er að
fara til Kerlingarfjalla, því að
það rifjar upp fyrir mér grasa-
íerðirnar 1 ígamla daga. En þær
voru ekki neinir lystxtúrar í þá
daga, það skaltu ekki halda,
kunningi! Ef það var sólskin, þá
sváfum við í. sólSkininu, en tínd-
um á næturnar, þegar dögg var
á. — Það var samt sem áður
oft gaman í þessum feröum til
fjallanna, og þú mátt trúa, að
þá gerðust niörg ævintýri hjá
unga fólkinu. Á þessum árum
vorxi ekki skálarnir til að sofa í,
heldur sváfum við í heinxaofnuxn
tjöldunx, og okkur leið vel. Það
var ta’inn hinn nxesti eymdarskap-
’ur a'ð eiga ekki tjald í þá daga“.
— Jæja; hvernig lízt þér á á-
standxð i heiminum núna?
„Þaö eru aumu lætin í fólkinu
úti í heimi núna. AÖ þeir skuli
nú ætla sér að fara að deyða og
eyða öllu því á fáum mínútum,
sem ''hefir tekið þá áratugi að
byggja upp. Það er annars anzi
skrítið, að þeir skyldu fara að
semja, Hitler og Stalin.“
— Sækir þú kirkju núna?
„Nei; ég hlusta á messurnar i
útvarpinu, og mér líkar pær vel.
En í gamla daga taldi ég ekki
eftir mér að fara þriggja tíma
gang til kirkjunnar í Hruna, þó
;að í kaisaveðri væri.“
Þessi níræða heiðurskona er
Frh. á 4. síðu.
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnm á Bounty.
54. Karl ísfeld íslenzkaSi.
Ég settist við hlið hennar og hristi hárið frá augunum. í
sömu andránni horfðumst við í augu, og Tehani brosti. Svo
sneri hún sér undan. Allt í einu fór hjarta mitt að slá hrað-
ar. Hönd hennar hvíldi á rótarhnyðjunni rétt við hönd mína.
Ég tók í hönd hennar, og hún dró hana ekki að sér. Hún laut
höfði og horfði ofan í tært vatnið — og við þögðum bæði
lengi.
Ég horfði ekki ofan á vatnsflötinn, heldur á hina fögru
stúlku, sem sat við hlið mér. Hún var í kyrtli úr hvítu efni
og armar hennar og axlir voru silkimjúkar. Og fætur hennar
voru nettir, svo að prinsessa hefði mátt öfunda hana af.
— Tehani, sagði ég og tók með báðum höndum um hönd
hennar.
Hún svaraði egnu, en leit upp og sneri sér að mér. Og áður
en við gátum sagt nokkuð hvíldi hún í örmum mínum. Hixxn
daufi ilmur af hörundi hennar gerði mig nærri því ölvaðan,
og um stund hafði ég svo ákafan hjartslátt, að ég gat ekkert
sagt. Það var hún, sem fyrst tók til máls.
— Byam, sagði hún og strauk fingrunum gegnum hár mitt.
—- Átt þú enga konu?
— Nei, svaraði ég.
— Ég á engan mann.
í sömu andránni heyrði ég kvenrödd neðan frá ánni: —
Tehani, Tehani. Og Tehani svaraði og bað stúlkuna að bíða.
Svo sneri hún sér að mér.
— Það er bara þernan mín, sem kom ásamt mér í land.
Ég bað hana að bíða við ósinn, þangað til ég kæmi.
— Kemur þú frá Tetiaroa? spurði ég og lét höfuðið hvíla
á öxl hennar.
— Nei, ég hefi verið á Raiatea ásamt frænda mínum. Við
höfum verið á sjó í tvo sólarhringa.
— Hver er frændi þinn?
Stúlkan sneri sér að mér undrandi og spurði: — Veiztu
það ekki?
— Nei, sagði ég.
— Þú talar mál okkar eins og þú værir innfæddur. En hvað
þið eruð einkennilegir, Englendingarnir. Ég hefi aldrei talað
við Englending fyrr. Frændi minn er Vehiatua, höfðingi yfir
Taiarapu.
— Ég hefi heyrt hans getið.
— Ert þú höfðingi í þínu landi?
— Kannske ofurlítill höfðingi.
— Ég vissi það! Ég vissi það um leið og ég sá þig. Hitihiti
hefði ekki gert hvern sem var að taio.
Aftur varð þögn. — Tehani, sagði ég.
— Já.
— Hún lyfti höfðinu og ég kyssti hana á enskan móð, beint
á munninn. Við gengum til baka og leiddumst, en þernan gekk
á eftir okkur og augun stóðu í henni af undrun.
Vehiatua var kominn 1 land og var að borða morgunverð,
þegar við komum. Hann var virðulegur og góðlegur öldungur
með silfrað hár. Þegnar hans sátu umhverfis hann meðan
hann mataðist, þeir báru honum brauðávexti, steiktan fisk,
nýjan' af glóðinni, og banana. Þessi gamli höfðingi var tatto-
veraður um allan líkamann nema andlitið, og það var sú
fegursta myndskreyting, sem ég hafði nokkru sinni séð. Mér
þótti vænt um, að ég bar aðeins mittisskýlu, því að það þykir
ekki kurteisi að nálgast höfðingja nema með naktar axlir.
Vehiatua virtist ekkert undrandi, þegar hann sá mig,
— Jæja, Tehani, sagði hann vingjarnlega við frænku sína.
— Morgunverðurinn þinn er tilbúinn um borð. Og hver er
þessi ungi maður, sem með þér er?
— Það er taio Hitihitis — hann heitir Byam.
— Ég hefi heyrt á hann minnzt. Vehiatua sneri sér að mér
og bauð mér að matast með sér. Ég settist við hlið hans og
svaraði spurningum hans viðvikjandi Bounty, sem hann hafði
heyrt mikið rætt um. Hann var uixdrandi á því, hve fær ég
var orðinn í tungu Tahitibúa, og ég sagði honum frá verk-
efni því, sem mér hafði verið falið og hvernig taio minn hefði
verið mér til mikillar hjálpar.
— Og nú hefir þú og hinir setzt að hér á eyjunni?
— Við verðum hér að minnsta kosti fyrst um sinn, sagði
ég. — Það getur verið, að Georg konungur skipi okkur að
koma heim, þegar næsta herskip kemur, eftir tvö eða þrjú ár.
— Já, sagði hinn aldni höfðingi, maður verður að hlýða
konungi sínum.
Brátt kom Tehani aftur í land, eftir að hún hafði neytt
morgunverðar og haft fataskipti. Hár hennar hafði þornað í
sólskininu, hún var greidd og ilmvötn borin í hár hennar.
Hún gekk á undan fylgdarliði sínu með virðuleik, sem hefði
sæmt enskri hefðarkonu. Höfðinginn kinkaði kolli til mín og
stóð á fætur.
— Við skulum fara til húss ættingja míns.
Feitur, vöðvamikill maður lagðist á kné fyrir framan Ve-
hiatua. Höfðinginn stökk upp á axlir hans léttilega, eins og
hann hefði mikla æfingu. Maðurinn stóð á fætur stynjandi.
Vehiatua, Teini og fleiri höfðingjar á þeim timum máttu ekki
ganga, því að ef fætur þeirra snertu jörðina, varð landareign
hins óbreytta manns eign höfðingjans. Hvert sem þeir fóru
voru þeir bornir af manni, sem var æfður til starfsins.
Tehani gekk við hlið mér, og við fylgdum frænda hennar
og gengum eftir sandinum frarn með ströndinni. Þegar við
fórum fram hjá fiskimannaþorpunum, flýttu fiskimennirnir