Alþýðublaðið - 09.09.1939, Page 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
LAUGARDAGUR 9. SEPT. 1939.
207. TÖLUBLAÐ
Látiansar orustnr standa nn nm Var
sjá, en borgin er enn á valdi Pól verja
ÞJóðverJar ern á undanhaldl fyrlr Frðkknm.
Konur og karlar grafa skotgrafir í útjöðrum Varsjár.
Eimskipafélagsskipin er-
lendis sipla taeimleiðis i dag
En skipin hér heima verða ekki látin fara
fyrr en samið er við sjómannafélögin.
O T J ÓRN Eimskipafélags
^ íslands tilkynnti í dag
rét't fyrir hádegi, að Sjóvá-
tryggingafélagi Islands hefði
horizt símskeyti um það, að
vátrygging sú á skipshöfnum
Eimskipafélagsins, sem um-
hoðsmenn sjóvátryggingafé-
lagsins í London hafa unnið
að undanfarna daga, sé nú
komin í lag.
Segir stjórn félagsins enn
fremur, að skip félagsins
191 ðtlendingir ð
íléííaskipnnnm.
Visíir verða þau að íá tir
landi, pecjar birgðir peirra
lirýínr.
IÞEIM sex skipum, sem
hingað hafa flúið, eru alls
191 sjómaður, Langflestir eru
Þjóðverjar, en auk þess Norð-
menn (á norska skipinu), brezkir
þegnar, Portúgalar og frá fleiri
þjcðum.
Sjómenn af fyrstu tveimur
skipunum gátu farið í land, en
síðan hefir verið gefið út bann
við landgöngu þeirra. Það er ó-
líklegt, að skipin hafi nægar
vistir handa skipshöfnunum —
enda munu þau þegar hafa feng-
ið eitthvað af mat úr landi.
Ómögulegt er að segja um
það, hve lengi skipin dvelja hér.
Hinsvegar er ekki líklegt, að
mörg skip flýi bingað úr þessu.
Einhver vafi virðist leika á
því, hvar þýzka stórskipið
Bremen er. Virðast ýmsir telja
líklegt, að það komi hingað,
vegna sögusagna, sem ganga
um það að skipið hafi sloppið frá
hinu brezka herskipi, sem
fylgdi því. Það er ólíklegt, að
þessar sögur hafi við nokkuð að
styðjast, enda hafði áður verið
tilkynnt, að skipið væri komið til
enskrar hafnar.
muni því tafarlaust hefja
siglingar á ný.
En eins og áður hefir verið
getið hér í blaðinu, hafa stétt-
arfélög sjómanna á verzlunar-
skipunum krafizt stríðstrygg-
ingar fyrir sjómennina og
áhættupeninga á stríðshættu-
svæðum í samræmi við það,
sem gildir á Norðurlöndum. Á
fundi með útgerðarmönnum 4.
þ. m. lögðu fulltrúar Sjómanna-
félaganna þessar tillögur fram.
Tillagan um stríðstryggingu
fékk þegar góðar undirtektir
meðal útgerðarmanna. Um á-
hættuþóknun var þá engin af-
staða tekin af þeirra hálfu. Með
bréfi 5. þ. m. hafa fulltrúar
sjómanna ítrekað, að umræður
haldi áfram um þessi mál. Engar
samræður hafa síðan átt sér
stað.
Hins vegar mun nokkur drátt-
ur hafa átt sér stað um svör
á stríðstryggingu fyrir sjómenn-
ina frá hinu enska vátrygging-
arfélagi, og enn fremur munu
útgerðarmenn vilja fá vitneskju
um, hvers konar samninga
útgerðarmenn og sjómenn hafa
gert um þessi mál á Norður-
löndum, og mun það hafa valdið
þeim drætti, sem orðið hefir á
samningum hér. Á dönskum
skipum er stríðstrygging lög-
boðin, en ekki er enn kunnugt
um, hvaða reglur gilda nú á öðr-
um Norðurlöndum um stríðs-
tryggingu. Skipshe(fnir á E.s.
Snæfelli og E.s. Selfossi eru nú
þegar stríðstryggðar bráða-
birgðatryggingu, sem er að mun
lægri en sjómenn krefjast og
nú gildir í Danmörku. Skip Eim-
skipafélags íslands voru áður en
stríðið hófst stríðstryggð, en
önnur flutningaskip munu ekki
hafa verið stríðstryggð. Það er
krafa sjómanna, að samningar
takist, áður en skipin leggja úr
íslenzkri höfn.
Þessar kröfur tilkynntu full-
Frh. á 4. síðu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KAUPMANNAHÖFN í morgun. *
ÞÝZKI HERINN, sem sótt hefir til Varsjá frá Austur-Prússlandi, er nú á næstu grös-
um við borgina, og eru grimmilegar orustur háðar norðan við hana. Borgin er undir
stöðugri stórskotahríð Þjóðverja, og hver loftárásin er gerð af annarri á miðbik hennar.
Pólski herinn lætur hægt undan síga, en hefir borgina alla enn á sínu valdi. •
Yfirgnæfandi meirihluti borgarbúa, sem fyrir ófriðinn voru 1 milljón og 200 þúsund,
eru flúnir úr horginni. Eftir eru 120 þúsund manns, sem allir taka þátt í vöín hennar.
Það er ekki búizt við því, að Pólverjar geti varið borgina til lengdar, en auðséð þykir,
að þeim muni takast að bjarga hernum heilu og höldnu yfir í nýjar, sterkar varnar-
stöðvar á austurbökkum Weichsel.
Þeirri frétt var útvarpað
seinnipartinn í gær á þýzku, að
því er menn héldu frá útvarps-
stöðinni í Varsjá, að Þjóðverjar
væru búnir að taka borgina og
hefðu komið þangað á bryn-
vörðum bifreiðum kl. 4,15 eftir
hádegi (eftir íslenzkum tíma).
En örstuttu síðar var útvarpað
£rá Varsjá á pólsku og fréttin
horin til baka. Álíta menn, að
flugufregninni um liertöku
borgarinnar hafi verið útvarpað
af þýzkri stöð, sem sendi á sömu
bylgjulengd og Varsjá.
Kl. 8,30 í gærkveldi hafði.
pólska sendisveitarskrifstofan í
London samband við útvarps-
stöðina í Varsjá, og meðan ver-
ið var að gera loftárás á borg-
ina. Sá, sem talaði við sendi-
herrann, sagði:
„Vér heyrum hávaðann af
skothríðinni, og vér munum
berjast þar til yfir lýkur. í út-
hverfunum eru hlaðin virki, og
sporvagnar og strætisvagnar
hafa verið stöðvaðir. 120 000
borgarar vinna að því að grafa
skotgrafir. Það verður miklum
erfiðleikum bundið að verja
borgina, en vér höfum að baki
okkar ekki aðeins herinn, held-
ur og hvern einasta borgara,
sem getur valdið byssu.ÍC
„Verjið Varsjð til
hinzta manns“!
í allt gærkvöld var verið að
gefa fyrirskipanir í pólska út-
varpinu og fólk hvatt til þess
að verja borgina. Ein hvatning-
arfyrirskipunin var frá yfir-
manni setuliðsins í Varsjá, Zu-
Frh. á 4. síðu.
Frá kolanámunum í Saar.
Þjúðveijar sprengja tarýr og
vegi á nndanhaldlmi i Saar.
Margar kolanámur hafa pá pegar
verið teknar af franska hernum
Sfldarfólkið streym-
ir til bæjarins.
Mikil pðrierfyrirankna
vinna i bænnm.
ÍLDVEIÐIFÓLK er nú sem
óðast að koma heim, og
fjölgar nú óðfluga í bænum.
Jafnframt eykít aðsóknin að
vinnumiðlunarskrifstofunni og
skráning atvinnulausra manna
vex.
I gær voru skrá&ir atvinnulaus-
ir í vimuimi'ðlunarskrifstofunni
urn 290 manns, en sama dag í
fyrra voru skráðir hjá henni at-
vinnulausir 307 menn. Nú sem
stendur vinna vi'ð hitaveituna
um 90 manns, og er það svo að
segja eina vinnan í bænum. — í
hitaveitunni var fjöigað í vikunni
um 10 manns.
I fyrra byrjaði atvinnubóta-
vinnan ekki fyrr en 27- október,
en íull ástæða er til þess, að at-
vinnubótavinna byrji nú fyrr,
ekki sízt vegna þess, að nú hefir
sumaratvinna manna fyrir norðan
orðið miklu rýrari en hún var
í fyrra. Þess ber og að gæta, að
svo fáir verkamenn vinna nú í
hitaveitunni, að það nægir lítið
tíl að uppfylla hina auknu þörf
fyrir atvinnu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
SÓKN FRAKKA í Saarhéraðinu fer nú harðnandi, og
eru þegar margar kolanámur fallnar í hendur franska
hersins.
Þjóðverjar halda hægt undan og sprengja á eftir sér
bæði brýr og vegi til þess að tefja sókn Frakka. Tundur-
sprengjum hefir verið komið fyrir meira að segja niðri í
ökrunum.
Ákafar orustur standa yfir í skógunum umhverfis Saar-
briieken, og sækja Frakkar þar fram með skriðdrekum, sem
eru 75 smálestir að þyngd, og fylgir fótgönguliðið á eftir
þeim.
Þjóðverjar hafa nú flutt fylki, að því er sagt er, til
Þpkt skip ferst ð pfzkn
tundnrdnfli.
LONDON í morgun. FCf.
Samkvæmt fregn frá Stokk-
hólmi rakst þýzka skipið „Bis-
marck", með 15 manna áhöfn, á
þýzkt tundurdufl suður af Eyr-
arsundi í gær og sökk eftir
stutta stund.
8 mönnum af skipshöfninni
var var bjargað, hinir 7 fórust.
Hollenzkur tundurduflaveið-
ari rakst á tundurdufl úti fyrir
hollenzku ströndinni í gær og
sökk með 29 manna áhöfn.
mikinn liðsauka, sex her-
Ríkisstlérnin hvet*
ur til að spara kolln.
Kolabirgðir eru tii
ur, en nýju kolin
fram á miðjan vet-
verða miklu dýrari.
|3> ÍKISSTJÓRNIN heldur
áfram að senda tilkynn-
ingar sínar, áskoranir og að-
varanir til almennings.
Hvort tveggja er jafn nauð-
synlegt á tímum eins og nú,
að ríkisstjórnin sé vakandi
og sístarfandi og eins hitt, að
almenningur verði vel við
öllum fyrirmælum hennar og
taki til eftirbreytni aðvaranir
hennar.
Fólk verður að hafa það fast
Frh. á 4. síðu.
Saarhéraðsins og allra víg-
stöðvanna milli Mosel og
Rín, og er búizt við, að viður-
eignin þar fari mjög harðn-
andi næstu daga.
Havasfregn frá Amsterdam
hermir, að ströngu eftirliti hafi
verið komið á á Þýzkalandi með
allri umferð á þjóðvegum
vegna benzínskorts.
Sagt er, að 66 menn hafi ver-
ið handteknir í gær nálægt Ber-
lín,, fyrir að aka í bifreiðum sér
til skemmtunar.
Eitt Berlínarblaðanna segir,
að það sé óskiljanlegt, að nokkur
maður skuli nota bifreiðar til
skemmtiaksturs, þar sem farar-
tæki, sem ríkið á, liggi ónotuð
vegna benzínskorts.
„itiienia" var skttin i
kaf með tnndnrskeyti.
Frá Washington er símað, að
rannsóknum hafi verið haldið á-
fram viðvíkjandi afdrifum „At-
heniu“. Þykir nú sannað, að slrip-
ið hafi sokkið vegna þess, að
skotið hafi verið á það sprengj-
um, og hafi skipið sprungið og
sokkið við aðra sprengjuna, sem
í því letnti.
Roosevelt Bandarikjaforseti
hefir lýst yfir því, að hann efist
ekld um, að fólk trúi niðurstöð-
um þessarar rannsóknar, sem
gerð hafi verið af hlutlausri þjóð.