Alþýðublaðið - 15.09.1939, Blaðsíða 1

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
UTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 15. SEPT. 1939.
212. TÖLUBLAÐ.
ússnesk árás á Pólland
Rússnesku blöðin bera Pólverj^
um þjóðerniskúgun á brýn og
boða sundurlimun landsins!
m
1
m
\ U EN ý*'
,mN0 /
^preussénO ^ *
i morgun.
rússneska
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins, Kaupmannahöfn
MOSKVABLAÐIÐ „PRAVDA,“ aðalblað
kommúnistaflokksins, flutti í gær svæsna árásar-
grein á Pólland, þar sem Pólverjum er borið á brýn, að þeir
beiti þjóðernisminnihlutana í pólska 'Hvíta-Rússlandi og
pólsku Ukraine hinni mestu kúgun. Segir blaðið, að full-
komin óstjórn ríki nú á Póllandi og þess muni skammt að
bíða, að pólska ríkið verði limað sundur og leyst upp.
Þá var í mörgum rússneskum blöðum í gær ráðizt
heiftarlega á Pólverja fyrir það, að pólskir flugmenn hafi
flogið inn yfir rússnesku landamærin, og er það tilkynnt,
að nokkrir þeirra hafi verið neyddir til að lenda og teknir
fastir.
Úti um heim óttast menn, að þessar rússnesku blaðaárásir
á Pólverja, sem minna mjög á þýzku blaðaárásirnar á þá undan-
farna mánuði, séu fyrirboði þess, að Rússar ráðist fyrr en varir
inn í Pólland að austan og leggi undir sig þau héruð, sem talað
er um í blöðum þeirra.
BROMBERG"
POSEN TH0R”\.
♦ GRODNO I
^ BEUWEN
^ '' ^ ,v TAflNOm
Kort af Póllandi,
Wverlar tóku
lipli I gær.
Samkvæmt tilkynningu frá
þýzku herstjórninni í gær, gafst
pólska setuliðið í hafnarborg-
inni Gdynia upp í gærmorgun,
en það hefir varizt þar fræki-
lega síðan í stríðsbyrjun.
Þýzku hersveitirnar fóru inn
í borgina klukkan rúmlega tíu
í gærmorgun, En viðurkennt er
í tilkynningu Þjóðverja, að enn
sé barizt fyrir norðan borgina.
Varsjá er eftir sem áður á
valdi Pólverja, en í þýzkum
fréttum er því haldið fram, að
þýzku hersveitirnar séu í þann
veginn að umkringja hana. Þó
er viðurkennt, að þær hafi ekki
náð saman fyrir austan borg-
ina, þar sem 30 km vegalengd
sé enn á milli þeirra.
Aðalsókn Þjóðverja er enn
SamkoHHlag milli sjé
manna og ðtgerðar-
manna í Noregi er
farið át um gðfnr.
OSLO í morgun F.Ú.
SAMKOMULAG þa'ð, er náð-
ist á dögunum milli morskra
útgerðarmanna og sjómanna, er
þegar fari'ð út um þúfur, vegna
þess aö sjómannafélögin álita
hættusvæ'ði það, sem tiltekið er
; samkomulaginu, alltof takmark-
að, þar sem fleiri sambandsveldi
Bretlands séu nú komin í stríðið
en þegar samkomulagiö vargert.
Fundir hafa verið haldnir hjá
sáttasemjara ríkisins, en þeirhafa
engan árangurhoriðogerþeim nú
slitið. Samkomulaginú frá 7. sept.
er því sagt upp frá 20. sept.
Einnig hafa stýrimenn og vél-
stjórar sagt upp síniúm samning-
um.
— eins og síðustu dagana, í
Suður-Póllandi, þar sem þeir
eru nú á næstu grösum við Lub-
lin og Lemberg, en hafa þó
hvorugri þeirri borg náð, enda
þótt þeir héldu því fram í gær,
að þeir hefðu þá þegar tekið
Lemberg.
Tilgangur þýzku sóknarinn-
ar á Suður-Póllandi virðist
fyrst og fremst vera sá, að loka
öllum samgönguleiðum Pól-
lands til Rúmeníu.
Sókn Þjóðverja suður á Pól-
landi gengur öll miklu erfið-
legar nú en í vikunni, sem
leið, og kenna Þjóðverjar óhag-
stæðum veðurskilyrðum um.
Það hefir rignt mikið og vegirn-
ir eru mjög torfærir yfirferðar.
í fréttum blaðamanna að aust-
an er sagt, að „leðja hershöfð-
ingi“ hafi skorizt í leikinn!
Pólska fréttastofan birti í
gærkveldi ákveðna tilkynningu
um endurtöku Lodz, og segir í
tilkynningunni, að Þjóðverjar
hafi skilið þar eftir vopn, skot-
færi og önnur hernaðartæki.
Endurtaka Lodz er sögð hafa
haft mjög hvetjandi áhrif á
pólska herinn, og Varsjá er var-
in endurvöktu kappi og áhuga.
í Havas-fregn frá Zúrich
segir, að manntjón sé mikið í
liði Þjóðverja. Engar tölur hafa
verið birtar, en fullyrt er, að
sjúkrahús í Berlín og Wien séu
full af særðum hermörmum.
Frakkar nA á 135 hm.
svæðl á öízhri grund.
LONDON í morgun. FÚ.
í seinustu tilkynningu
frönsku hermálastjórnarinnar
segir, að haldið sé áfram sókn-
inni á Saarvígstöðvunum og
hafi Frakkar tekið marga þýzka
fanga,
í fregnum frá Brússel er get-
ið um skyndiárás, sem franskar
skriðdrekasveitir gerðu nálægt
landamærum Luxemburg. Áð-
Frh. á 4. síðu.
Þýzku skipin hér vilja fá
að leggjast inn i Hvalijörö!

Allar verzlanir verða lek-
aðar sllan morgandaglnn.
----■ ■
Afhending mafvælaseðla hefst
á morfgnn kL 10 fyrir hádegi.
..■■■♦ ■ "—?-
Rihísstjðrnin gaf út i gær reglugerð um sðln kola.
A'
CKIPSTJÓRAR þýzku
^ flutningaskipanna, sem
hér liggja nú á ytri höfninni,
hafa sótt um leyfi til hafnar-
skrifstofunnar að fá að
leggja skipum sínum við
festar inni í Hvalfirði.
Er þessi beiðni skipstjóranna
nú í athugun hjá hafnaryfirvöld-
unum, og verður tekin ákvörðun
unr það nú næstudaga, hvaðgera
skuli við skipin. Hefir m. a.
verið um það rætt, að þau legð-
ust heldur inn í Skerjafjörð, í
stað þess að leyfa þeim að leggj-
ast inn I Hvalfjörð, því bæði er,
að það er erfiðara með allt eftirlit
með þeim og eins verður ómögu-
legt að hafa nauðsynlegt eftiriit
með skipshöfnunum.
Einnig hafa skipstjórarnir far-
ið fram á, að þeir fengi að kynda
undir Öðrum eimkatlinium, og
hvort það verður leyft er einnig
í athugun.
En eitt er þegar víst, að af
ytrí höfninni verða skipin að fara,
vegina þess a-ð þau eru þar að
nokkru leyti í siglingaleið, og
inn í sund komast ekki nema
þau tvö, sem þar eru nú.
Það yrði að teljast að minnsta
kosti mjög varhugavert að þau
erlendu skip sem hér eru verði
flutt á þá staði, þar sem ekki er
hægt að hafa fullkomið eftirlit
með þeim, en það væri vitanlega
ekki hægt að hafa, ef þau væru
uppi í Hvaifirðá.
I þessu sambandi er rétt að
minna á það, að nýlega komu
fregnir um það, að Englendingar
teldu nokkra hættu á þvi, að
Þjóðverjar reyndu að koma sér
upp bækistöðvum fyrir kafbáta
við strendur hlutlausra landa í
Suður- og Mið-Ameríku og það
yæri ekki nema eðlilegt, að Eng-
lendingar litu það mjög grun-
samlegum augum, ef hin þýzku
skip, sem hér eru nú með tölu-
verðan forða af margs konar vör-
ttm fengju að leggjast inn í Hval-
fjörð, þar sem ómögulegt er að
hafa eftirlit með þeim.
Þjóðverjar að senda út
njjan hafbátaflota ?
Enska blaðið „Daily Ex-
press“ þykist hafa heimildír
fyrir því, að Þjóðverjar séu nú
að senda út annan kafbáta-
flota til þess að leysa þá af
hólmi, er úti hafa verið síðan
styrjÖldin hófst.
LLAR verzlanir í Reykja-
vík og Hafnarfirði, yfir-
leitt allar verzlanir á landinu,
verða lokaðar allan daginn á
morgun. Er þetta gert vegna
birgðatalningar, en verzlanir
eiga að gefa skömmtunarskrif-
stofu ríkisihs nákvæmar skýrsl-
ur yfir birgðir sínar núna um
helgina. Mjólkur- og hrauða-
búðir og fisk- og lyfjabúðir
verða þó opnar,
Er fólk aðvarað um að gera
innkaup sín í dag, en búðir
verða opnar til kl. 8 í kvöld, Á
morgun hefst afhending
skömmtunarseðla; í öllum
barnaskólum borgarinnar, og
fer hún einnig fram á sunnu-
dag. Er fólk beðið að athuga
vandlega auglýsingu hér í
blaðinu í dag frá matvæla-
skömmtunarnefnd bæjarins um
afhendingu seðlanna.
Er fólk alvarlega áminnt um
að sækja ‘ skömmtunarseðla
sína og afhenda birgðaskýrslu.
í gærkveldi gaf ríkisstjórnin
út reglugerð um kolasölu og
kolanotkun. Er reglugerðin svo-
hljóðandi:
1. gr. Kolaverzlanir mega
ekki selja meira magn af kol-
um til húsa (hitunar eða mat-
argerðar) en sem svarar til mán
aðarnotkunar, og eigi til ann-
arra en þeirra, er venjulega
skipta við þær. Hafi kolaverzl-
unin engin kol handa viðskipta-
mönnum sínum, en önnur kola-
verzlun er á staðnum, gefur sú
fyrrnefnda viðskiptamanni sín-
um vottorð um, að hann sé
hennar venjulegur viðskipta-
Tékfear hafa pegar nqrnd-
afl sér ríkisstjérn erlendis.
*—— .......-..
Tékkneskur her á að berjast við hlið
Breta og Frakka á vesturvígstöðvunum.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
CAMKVÆMT upplýsing-
^ um frá helztu mönnum
Tékka í París, hafa ríkis-
stjórnir Bretlands og Frakk-
lands til íhugunar að viður-
kenna bráðabirgða ríkis-
stjórn fyriú Tékkóslóvakíu.
Útlægir Tékkar hafa þeg-
ar valið menn í þessa stjórn,
og' er þeirra meðal Benes rík
isforseti og Osusky, sendi-
herra Tékka í París.
Þá er tilkynnt, að tékkneski
herinn, sem verið er að mynda
í Frakklandi, muni berjast sem
viðurkenndur bandamannaher
Breta og Frakka, en ekki sem
útlendingaherdeild eða sjálf-
boðaher.
Herinn hefir sína eigin her-
foringja og aðalhækistöð, en
Lðgreglueftirlit bert
um allt JHýzkaland.
LONDON í morgun. FÚ.
Þýzka lögreglan og S.S.-iiðið
svokallaða hefir verið samein-
að.
Þetta er fyrsta verk Himm-
lersj yfirmanns leynilögregl-
unnar, sem fulltrúa Fricks inn-
anríkismálaráðherra með ótak-
mörkuðu umboði. Hann hefir
einnig skipt Þýzkalandi í 15
svæði, og er S.S-.maður settur
yfir hvert þeirra.
maður og tilgreinir mánaðar-
notkun hans. Er öðrum kola-
verzlunum heimilt að afgreiða
kol gegn afhendingu þessa vott-
orðs.
2. gr. Einstaklingum og stofn-
unum er bannað að kaupa kol
nema fyrri birgðir séu þrotn-
ar og þá eigi meir en svo, að
birgðir séu til eins mánaðar.
3. gr. Allir þeir, er verzla
með kol, skulu 16.—17. sept.
1939 senda skömmtunarskrif-
stofu ríkisins skýrslu um birgð-
ir sínar.
4. gr. Á öllum þeim stöðum,
sem verzlað er með kol, skal
hlutaðeigandi dómari tilnefna
einn mann til þess að vera eft-
irlitsmann með kolaverzlunum
á staðnum. Getur hann veitt
undanþágu frá ákvæðum 1. og
2. gr, reglugerðar þessarar, t. d.
þar sem staðhættir eru þannig-,
að erfitt er með aðdrætti mán-
aðarlega. Eftirlitsmaður skal
halda gerðabók, þar sem skráð-
ar eru allar þær undanþágur,
sem gefnar verða. Áfrýja má
ákvörðunum hans til skömmt-
unarskrifstofu ríkisins.
5. gr. Hreppsnefndum og
bæjarstjórnum er skylt að að-
stoða eftirlitsmanninn eftir
því, sem þörf gerist um upp-
lýsingar um kolaþörf, kola-
birgðir o. s. frv.
6. gr. Þóknun eftirlitsmanns-
ins ákveður hlutaðeigandi bæj-
arstjórn eða sýslunefnd og
greiðist hún úr hlutaðeigandi
bæjarsjóði eða sýslusjóði.
7. gr. Brot á reglugerð þess-
ari varða sektum allt að kr. 10-
000,00, og skal farið með mál út
af þeim sem almenn lögreglu-
mál.
8. gr. Reglugerð þessi öðlast
þegar gildi.
Benes.
yfirstjórn verður í höndum
franska yfirherforingjans,
Því er neitað í Berlín í dag,
að 400 Tékkar hafi verið hand-
Frh. á 4. síðu.
20kanpmenn handtebn-
Ir I Parls fyrir 'strlðs-
okur.
LONDON í morgun. FÚ.
Um 20 menn hafa verið'
handteknir í París fyrir stríðs-
okur. Þeir voru allir kaupmenn
og eru sakaðir um að hafa
hækkað verðlag meira en hóf-
legt var.
Flestir þeirra höfðu selt gas-
grímur og rafmagnsvasaljós og
slíkt.