Alþýðublaðið - 15.09.1939, Blaðsíða 2

ALÞTÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 15. SEPT. 1939.
W* t
' T +
Svanirnir
Hér þekkjum við hvert tré og stein, hérna hlaupa hestarnir
um hagann, eins og í gamla daga, hér er föðurland okkar,
og loksins höfum við fundið þig, litla systir.
Við getum verið hér í tvo daga ennþá, en þá verðum við að fljúga yfir hafið. En
eigum við að flytja þig? — Hvernig á ég að fara að því að frelsa ykkur? sagði
þeirra. Og þau töluðu um þetta nærri því alla nóttina. Þau sváfu aðeins
Lísa vaknaði um morguninn við vængjablakið. Bræður hennar voru aftur orðnir
svönunum, og þeir flugu langt í burtu.
En einn þeirra, sá yngsti, varð eftir. .Og svanurinn lagði höfuð sitt í kjöltu henn^r, og
hún klappaði hvítu vængjunum hans. Um kvöldið komu hinir svanirnir aftur, og þegar
sólin hneig í sæ, féll af þeim hamurinn.
Drangatrð og sýnir
í Hafnarfirði.
ÓTT ótrúlegt sé, er það pó
satt, a'ð draugatrú er ekki út-
dauð á voru landi, þrátt fyrir
aukna menntun, meira rannsókn-
areðli og fjölmenni kaupstaðar-
Íífsins.
Draugar nútímans virðast með
nákvæmlega sama eðli og upp-
runa og draugar þeir, sem iýst
er í þjóðsiögum fortíðarinnar,
samanber: „Draugurinn í eldivið-
arhlaðanum“, sem gekk upp við
það, að kylfa var keyrð í höfuð
honum, og því meira, sem oftar
var barið. Enn fremur sagnirnar
um draugana, er gefinn var mat-
ur, og lifðu því í hundruð ára.
um draugum í Hafnarfirði. og
Nú langar mig að lýsa nokkr-
segja sögurnar af íramkomu
þeirra, eins og þær eru túlkaðar
og sagðar á götum og gatna-
mótum, en segi um leið, eins og
■kjaf takindurnar: En blessaðir,
hafið mig ekki fyrir þeim.
Eftir þvi, sem ég kemst næst,
rnunu höfuðpaurarnir vera fjórir,
þótt í fylgd með þeim sé urmull
af alls fconar smá skottum og
skrípum, eftir veðurfari og öðr-
um ástæðum. Nú er það svo með
þessar sagtiir sem aðrar af sama
tagi, að erfitt er að segja, hverj-
ar sannasiar etu, þegar um marg-
ar útgáfur er að. ræða, og tek ég
því það, er. sannast sýnist.
Aðalhöfuðpaurinn virðist hafa
aðsetur sitt á Linnetstígnum; er
hann fjölförull og útigangssamur
og því mjög ábcrandi, og hvim-
lei'ður, hávaðasamur Oig dólgs-
legur. Gætir hans mest á undan
slæmum veðrum og illum atburð-
um. Veldur það siðsömu fólki
nokkrum áhyggjum, hve aðsæk-
inn hann er ungum stúlkum, þótt
í meira lagi sé það hjátrúar-
kennt að ætla, að nokkur kyn-
blöndun geti átt sér stað milii
draugs og dömu.
Annar höfuðpaurinn er sagður
hingað kominn vestan úr Döium;
er hann bæði kyrrstæður og kyn-
villtur, illa lyntur og illa liðinn.
Er sagt, að hann sé brældur út
með brennisteini vegna vonzku
og vanskila.
Bá þriðjd er að útliti þeirra
mennilegastur, bjartur á hár og
útlit; er hann sagður arnfirzkur
að ætt og síðustu leifar drauga,
er orðlagðir voru þar í fornöld.
Verstu einkenni hans eru, að hvar
sem hann er eða fer þrífst enginn
gróður eða gaafa.
Sá fjórði og síðasti er sagður
hafa aðsetur sitt í Lækjar-
hvammi. Er hann þeirra elztur
og hrumastur. Hefir hann riðu
mikla, og bendir það til, að hann
í lifenda lífi hafi lifað á bœnni-
víni. Er hann raupsamur og ráp-
gjarn og lifir mest af sjálfsáliti
og heimsóknum koliega sinna, er
til hans sækja ráð og reynslu-
þekkingu. .
Mjög eru fjórmenningar þessir
samrýmdir, fara þeir í hóp-
göngum um bæinn, þegar kvölda
tékur, oig ráðast að trúgjörnu
og ístöðulitlu fólki með alls kon-
ar fleðulátum og fagurgala. Á
fundum, þar sem lítill er félags-
legur þroski, en rifrildi og ósam-
Romulag, fylkja þeir liði og hafa
iþá í fylgd með sér urmul af alls
konar grísilgreyjum, mórum og
skottum. Og segja skyggnir
irienn, að þeir skoppi yfir og
umhverfis ræðumenn í allra
kvikinda líki, og að fjöldi manns
heyri þá uml og ýlfur um allan
sal. Veldur þetta miörgum ó-
huggnunar og illra drauma.
En þó tók út yfir allt daginn
sem vinnustöðvunin var gerð í
vor. f aðsigi var vestanst-ormur
og h^glél og því beygur í fólki
við ískyggilega atburði, enda kom
það á daginn. Eitt af skipum
bæjarútgerðarinnar var að leggj-
ast að bryggjunni til að losa afla
sinn á land; fóru því margir
fram á bryggju, ýmist í atvinnu-
leit eða af forvitni. — En hvað
sjá þeir. Allir höfuðpaurarnir
hengu ems og grásleppuspyrður
(uppi í lyftigálga bryggjiunnar, er
notaður er við upphölun fiskjar,
og görguðu -eins og krákur og
krummar, en umhverfis gálgann
steppaði hópur ófrýnilegra grís-
ilhvolpa með ærslum og óhljóð-
um.
"Ekki nóg með það; menn, sem
veikgeðj-a voru og kvíðnir, sáu
á hv-erjum kamri og í krók, sem
o-g í diinmum skotum, fleiri
hundruð samkynja sk-offin. Var
eigi að undra, þótt ekki ýrði
mönnum sv-efnsamt þá nótt. Af-
leiðingin varð auðvitað sú, að
gálgamiennirnir -og allt þeirra
fylgihyski m-agnaðist og kynjað-
ist óðfluga næstu daga við krásír
otg goðar afíeiðingar.
En. svo var þá s-em fyrr, að
engin ósköp standa lengi. Mörg
hjátrú manna reyndist ósönn og
sýnirnar sjónvillur. Hafa því
bæjarbúar náð fullri ró og jafn-
vægi, og skoða nú allt með heil-
brigðri skynsemi. Munu margir
þeir, er óttaslegnastir urðu, álíta,
að hér hafi verið um mennska
menn að ræöa, menn, er annað-
ðtblntDn matvælaseðla.
Allir íbúar lögsagnarumdæmis Reykjavíkur fá úthlut-
að matvælaseðlum dagana 16. og 17. þ. m. (laugard. og
sunnud.) samkv. reglugerð ríkisstjórnarinnar frá 9. þ. m.
Heimilisfeður og einstaklingar, eða aðrir fyrir þeirra
hönd, mæti annan hvorn þessara daga með útfylltar skýrsl-
ur um heimilisfólk og vörubirgðir, sem sendar hafa verið
í öll hús í bænum. Úthlutað verður í harnaskólunum fjór-
um, og skulu menn mæta í skóla þess skólahverfis, er þeir
búa í. Skólahverfin takmarkast þannig:
Til Laugarnesskólahverfis telst allt fyrir innan Lauga-
veg 165.
Til Skildinganesskólahverfis telst Grímsstaðaholt og
Skildinganeshyggð.
Skólahverfi Miðbæjar- og Austurbæjarskóla skiptast
um eftirtaldar götur: Klapparstígur, Týsgata, Óðinstorg,
Óðinsgata og Urðarstígur.
Skólahúsin verða opin frá kl. 9 f. h. til kl. 7 e. h.
Menn eru áminntir um að hafa skýrslurnar greinilega
og samvizkusamlega útfylltar.
Úttalntonarnefnd Reykjavfkurbæjar.
Kartðflnr
Á tímabilinu 20. septemher til 31. október kaupum
vér vel verkaðar og flokkaðar kartöflur á
kr. 19,00 pr. 100 kg.,
í góðum umbúðum, afhentar við vöruhús vort í Reylcjavík.
Þeir, sem kunna að vilja selja oss kartöflur samkvæmt
þessu, eru beðnir að tilkynna það sem fyrst, og afla sér
upplýsinga um reglur þær, er gilda um verkun, flokkun og
afhendingu kartaflanna.
GRÆNMETISVERZLUN RÍKISINS.
hvort hafi sloppið út af Kleppi,
eða að Kleppur' sé þeirra rétta
heimkynni.
Þrátt fyrir al.lt, sem hér hefir
verið lýst, muinu vesalingar þess-
ir ganga lausir, eru og álitnir
meinlausir og gagnslausir, óg að
engin hætta stafi af þeim, svo
fremi að þeir séu látnir afskipta-
lausir og fyrirlitnir. En fari svo,
að einhver veiti þeim áheym eða
blekkist á að taka þá alvariega,
bið ég góðar vættir að hjálpa
bæjarbúum, þá mun draugagang-
úrinn taka sig u,pp á ný á kom-
anda vetri og í enn ógie'ðslegri
mynd.
Hafnarfirði, 23-/8. 1939.
Gróa á GötunnL
Grænmetis-salan við st®inbryggj
una s-elur á hv-erjum degi fiá
kl. 8—12. Mikið grænmeti. Verzi-
ið þar sem «r ódýrast.
Útbreiðið Alþýðuhlaðið!
CjgARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnin á Boisnty.
70« Karl ísfeld íslenzkaði.
— Jú, John Norton, bátsstjóri. Harín smíðaði flekann fyrir
Christian.
Læknirinn opnaði skúffu í borðinu og tók upp blað.
— Hérna hefi ég skrá yfir nöfn þeirra, sem fóru 1 skipsbátinn
með Bligh. Tólf þeirra komust lifandi til Englands.
Hann renndi augunum yfir skrána og horfði því næst alvar-
legur á mig..
— Því miður er Norton ekki meðal hinna lifandi. Samkvæmt
þessari skrá drápu villimennirnir á Tofoa hann.
Mér þótti fyrir því að frétta lát Nortons, og ég skildi vel,
hversu það var óheppilegt fyrir mig að geta ekki notið vitnis-
burðar þessa manns. Enn fremur var Nelson látinn. Hann hafði
fengið hitasótt, þegar þeir komu til Coupang. Nelson var ekki
einasta vinur minn, heldur vissi hann, að ég hafði ætlað mér
að komast með Bligh í skipsbátinn. Þegar þessir menn voru
báðir horfnir af sjónarsviðinu, voru þess minni vonir, að ég
yrði sýknaður. Samt sem áður var Hamilton vonbetri,
— Þér megið ekki missa kjarkinn, sagði hann. Vitnisburður
Tinklers verður miklu meira virði en vitnisburður Nortons
og Nelsons, og þér megið vera viss um, að hann verður látinn
bera vitni. Sir Joseph Banks mun áreiðanlega sjá um það, að
þér náið rétti yðar. Nei, þér megið treysta orðum mínum. Mál-
staður yðar er ekki vonlaus,.
Hann var svo stilltur í fasi og framgöngu, að ég varð rólegur,
og hætti um tíma að brjóta heilann um það, hvaða örlög biðu
mín. Hamilton læknir skýrði mér nú frá því, sem mér lék
mest forvitni á að vita. Hann sagði mér hrakningasögu Blighs
og félaga hans. Fyrst höfðu þeir farið í land á Tofoa til þess að
sækja vatn og vistir. En þegar villimennirnir sáu, að þeír voru
vopnlausir, höfðu þeir ráðizt á þá, og það var með naumindum
hægt að verjast því að allir féllu.
í þetta skipti var Norton eini maðurinn, sem féll. Eftir það
lentu þeir 1 hinum mestu mannraunum, og það er áreiðanlegt,
að hefði einhver annar en Bligh stjórnað leiðangrinum, hefði
enginn hrakningsmanna komizt lifandi heim til Englands.
Þann 14. júní, 47 dögum eftir uppreisnina, komu þeir til hol-
lenzku nýlendunnar við Coupany flóann á Timor, meir en
þrjú þúsund og fimm hundruð mílur frá Tofba. Er þeir höfðu
hvílt sig í tvo mánuði hjá hinum vingjarnlegu íbúum Cou-
pany, keyptu þeir litla skonnortu og bjuggu hana til ferðar til
Batavíu, en þangað komust þeir 1. október 1789. Þar dóu þrír
menn: Elphinstone, Lenkletter og Thomas Hall, Ledeward varð
eftir í Batavíu, og hinir fengu far heim til sín með hollenzku
skipi. Robert Lamb, slátrarmn, dó á leiðinni heim, svo að ekki
komust fleirí en tólf menn heim af hinum nítján, sem hraktir
voru frá skipinu.
— í sögu sjóferða okkar er ferðalag þetta á opnum báti um
úfin höf alveg einsdæmi, hélt Hamilton áfram. — Þér getið
skilið, að uppi varð fótur og fit í Englandi, þegar Bligh kom.
Ég var í London um þær mundir, og vikum saman var ekki
rætt um annað þar en uppreisnina á Bounty. Allir hrósuðu
Bligh og almenningur hafði mikla samúð með honum. Það er
þýðingarlaust að neita staðreyndum, herra Byam. Þeir, sem
eftir urðu á Bounty, eru álitnir hinir verstu þorparar.
•—- En minntist Bligh ekki einu orði á þá, sem eftir urðu í
skipinu gegn vilja sínum? sagði ég. — Ég skil nú, hvers
vegna ég er álitinn uppreisnarmaður, en þar voru aðrir, sem
hann veit, að eru saklausir. Hann lofaði að láta þá njóta rétt-
lætis, ef hann kæmist nokkru sinni til Englands aftur. Stewart
og Coleman eru hafðir hér í böndum, eins og þér vitið. Þeir
eru jafnsaklausir og þeir, sem fóru með Bligh.
— Ég hefi lesið skipanir þær, sem Edwards skipstjóri fékk
hjá flotamálaráðuneytinu, svaraði hann. — Þar er skrá yfir
nöfn þeirra, sem urðu eftir á Bounty, og þeir eru allir álitnir
uppreisnarmenn. Það verður enginn greinarmunum gerður á
ykkur, og Edwards skipstjóri hefir verið skipað að gæta ylck-
ar svo vel, að ykkur sé ókleift að flýja.
— Á þá að halda okkur í þessari fangaholu, þangað til
Pandora kemur til Englands?
— Ekki ef Edwards skipstjóri fylgir mínum ráðum, Það
stendur skýrum orðum í skipunarbréfi hans, að hann eigi að
loka ykkur inni, en þar stendur enn fremur, að hann eigi að
skila ykkur lifandi. Og um það mál hefi ég töluvert að segja.
Og ég vil ekki ábyrgjast líf ykkar, ef þið verðið látnir hýrast
mánuðum saman í þessu greni. Ég skal gera það, sem ég get,