Alþýðublaðið - 18.09.1939, Síða 3

ALÞYÐUBLABIÐ
MÁNUDÁGUB 16. SEPT. 1939.
«---------------------—&
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALBEMARSS@N.
í fjarveru hans:
STHFÁN PÉTURSSQN.
AF©REI#SLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(InngaBgur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: AfgreiSsla, auglýsingar.
4901: Ritstjérn (innl. fréttir).
49f|: Ritstjéri.
49f3: V. S. Vilhjálxns (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
49O6: Afgreiðsla.
5091 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝ©UPRENTSMIÐJAN
♦ —---------------------♦
Svikin fulÞ
komnnð.
SVÍK SOVÉT-RÚSSLANDSvið
málsta'ð friðarins, frelsisins
og sósíalismans eru nú fullkomn-
uð. Sovétstjórnin hefir kastað af
sér grímu hlutleysisins í peim
hryllilega hildarleik, sem nú er
háður austur í Póllandi og hún
átti með vináttusamningi sínum
vi'ð Hitler svo verulegan þátt í að
hleypa af stað. Nú sendir hún
rauða herinn inn í Pólland að
austan tif þess að ráðast að baki
Pólverjum og hirða þau héruð
landsins, sem Hitler íofaði Stalin
fyrir svikin.
Annað hlutvenk munu margir,
ekki aðeins á Rússlandi, heldur
og úti um allan heim, hafa ætlað
rauða hernum en það, að hann
yrði látinn aðstoða Hitlér við að
bæla niður frelsi og sjálfstæði
smáþjóðanna í Evrópu. En þann-
ig hefir það orðið: Fyrir ofurlitla
'hlutdeild í ránsfengnum er rauði
herinn nú sendur inn í Póiland
að austan til þess að vega aftan
að ftielsishetjum pólsku þjóðar-
innar, sem eiga í vök að verjast
fyrir ofurefli hins þýzka innrás-
arhers að vestan. Það er „vemd-
in“, sem Sovét-Rússland hefir á
undanförnum árum heitið smá-
þjóðunum gegn yfirgangi þýzka
nazismans! Það er „friðarstefna
Sovét-Rússlands", sem Þjóðvilj-
inn sagði á dögunum að hefði
„rekið aftur allar árásir fasista-
ríkjanna"! Það er „baráttan gegn
stríði og fasisma“!
Það er nú komið á daginn,
sem margan grunaði um Moakva-
spmninginn. Hlutleysissamningur-
inn, sem birtur var, var aðeins
yfirskin. Undir niðri var gerður
annar samningur, um sameigin-
lega árás á Pólland og skiptingu
ránsfengsins. Það er endurtekn-
ing á einíu smánarlegasta ofbeld-
isverki og óréttlœti átjándu ald-
arinnar, þegar Rússland, Austur-
ríki og Prúissl.and komu sér sam-
an um að svifta pólsku þjóðina
sjálfstæði sínu og skipta landi
hennar á miili sín. Og verk Sta-
lins og Hitlers verður áreiöan-
lega ekki vinsælla í veraldarsög-
unni en fordæmið. Sovét-Rúss-
iand hefir við svikin unnið nokkr-
ar þúsundir ferkílómetra af nýju
iandí við landamæri sín að vest-
an. En það hefir tapað miHjónum
af verkamjannahjörtum um allan
iieim.
14 dagar í Paradís
heitir myndin, sem Gamla Bíó
sýnir núna.,Er það tai- og söngva
nlynd með hljómlist eftir Wagn-
er, Liszt, Chopin, Grieg og Mosz-
kow;ski. Aðalhlutverldn leika Gene
Raymond, Lewis Stone og 01-
ympe Bradna.
t
Fiskbirgðir
á öliu landinu námu 31. ágúst
síðastliðinn 25 714 þurrum tóun-
um. Á sama tíma í fyrra inámu
þær 11 764 þurrum tonnum.
HINAR sterku víggirðingar,
sem Frakkar og Þjóð-
verjar hafa byggt sitt hvorum
megin við landamærin, eru
auðvitað fyrst og fremst
oyggðar samkv. reynslunni frá
heimsstyrjöldinni. Þess vegna
verðum við fyrst og fremst að
gera okkur ljóst, hvernig sú
reynsla var á þessu sviði.
Þýðingarmesta reynslan var
áreiðanlega sú, að nauðsynlegt
var að dreifa varnarvirkjun-
um yfir stór svæði. Um belg-
isku vígin, sem Þjóðverjar réð-
ust á árið 1914, er það að segja,
að þessu grundvallarlögmáli
hafði ekki verið fylgt. -Þvert á
móti hafði vörnin verið styrkt
og dregin saman umhverfis
þýðingarmestu virkin, sem
voru vel brynjuð, en stóðust þó
ekki snúning þýzka stórskota-
liðinu, sem var mjög öflugt og
gerði gríðarmikinn usla í virkj-
unum, sem voru svo stór, að
svo að segja hvert einasta skot
hlaut að hitta. Enn fremur voru
virkin þannig byggð, að hvar
sem kúla kom í virkið, hlaut
hún að hitta og skemma eða
eyðileggja meira eða minna af
varnartækjum. Þegar þar við
bætist, að virkin reyndust
ekki eins. traust og búizt var
við og þoldu ekki kúlur þýzka
stórskotaliðsins, þá fara að
verða skiljanlegar þær afleið-
ingar, sem hlutust af því, þegar
kúlunum rigndi yfir virkin.
í skotgrafastríðinu fékkst
sams konar reynsla, Skytturnar
voru í löngum, þéttum röðum,
en til varnar voru langar rað-
ir skotgrafa. Ef óvinunum
heppnaðist með því að ein-
beita styrk sínum á einn stað
að rjúfa línuna, var leiðin
venjulega opin úr því og lítið
um varnir, og gátu þeir þá
barizt til beggja handa og sótt
fram um leið. Það var því mjög
lítilfjörleg vörn að hafa aðeins
einfalda skotgrafalínu.
Það varð því að bæta úr
þessu á einhvern hátt, og var
þá tekið til bragðs að grafa
margfaldar skotgrafalínur, og á
bak við þær haslaði skotliðið
sér völl. Auk þess voru byggð
virki til hliða og svæðum lok-
að, svo að óvinirnir gætu ekki
dreift sér, þó að þeim heppnað-
ist að brjótast í gegn um víglín-
urnar á stöku stað.
Vélbyssurnar, sem að vísú
var búið að finna upp í byrj
uh heimsstyrjaldarinnar, en
þó ekki metnar að verðleikum
sem morðtól í þá daga, reynd-
ust hið skæðasta vopn, þegar um
það var að ræða að hrinda á-
rás. Þegar framleiðsla þeirra
óx að miklum mun, styrktist
vörnin stórkostlega í hlutfalli
við sóknina. Á síðustu árum
heimsstyrjaldarinnar var það
eitt af mestu vandamálum á
rásarliðsins, hvernig ætti að
fara að því að eyðileggja vél-
byssur varnarliðsins, þannig
að árásarliðið gæti náð árangri.
Það kom nefnilega fljótt í ljós,
að það var nærri því ógern-
ingur að vinna á, þar sem varn-
arlið — búið vélbyssum ■— var
fyrir. En fyrir varnarlið var
það aftur á móti mjög þýðing-
armikið að geta verndað vél-
byssur sínar, þangað til árás-
arliðið geystist fram. Ein aðferð-
in var sú að koma vélbyssun-
um þannig fyrir, að þeir, sem
rffacw!ch
LONDQN
ESSEN
Waiöm
BEL ■
LzHavre
MA/NZ
RE/MS

> " '
r'SCHWE/Z
Kort af landamæravíggirðingum Frakka og Þjóðverja: Maginot-
línunni og Siegfriedlínunni,
fremstir væru í víglínu óvin-
anna, sæju þær ekki. Þær voru
ekki notaðar í upphafi orustu,
en voru látnar senda kúlnaregn
á hindranir þær, sem óvinirnir
höfðu komið upp til vamar
gegn árás. Þær voru ekki not-
aðar fyrr en fótgöngulið árás-
arliðsins var komið að fremstu
víggirðingu þess.
Það reyndist árangurslaust
að reyna að eyðileggja vél-
byssurnar með ákafri stór-
skotahríð. Auk þess var það
svo seinlegt, að óvinirnir gátu
dregið saman lið umhverfis vél-
byssurnar •— og varið þær.
Árásarmennirnir urðu því að
finna aðrar leiðir til þess að
eyðileggja vélbyssur varnarliðs-
ins. Þá var stríðsvagninn fund-
inn upp, hinn svokallaði skrið-
dreki, og háskotabyssur fót-
gönguliðsins. Skriðdrekinn er
svo þekktur, að óþarfi er að lýsa
honum frekar, Hann var svo
vel brynjaður, að það var hægt
að aka honum alla leið til vél-
byssnanna og skjóta niður
mennina, sem við þær störfuðu.
Háskotabyssur fótgönguliðsins
eru vopn, sem eru svo létt, að
árásarliðið getur flutt þær
með sér, en gera .mikinn usla,
þegar þær eru notaðar. Þær eru
þannig útbúnar, að þær geta
slöngvað fallbyssukúlunum
upp í loftið og látið þær fara
í boga jafnlanga leið og vél-
byssurnar draga, en þessar
kúlur verka jafn vel og venju-
legar fallbyssukúlur, en þær
eru vélbyssunum hættulegri
vegna þess, að það er erfitt að
verja þær- gegn kúlum, sem
þannig koma ofan að.
í skotgrafastyrjöldinní voru
grafnar margar umferðagrafir,
— og í gegn um þær var hægt
að komast í skjóli alla leið
fram í fremstu víglínu. Eftir
þessum gröfum voru matvæli
flutt, sáraumbúnaður og vopna-
birgðir. Enn fremur fóru menn
eftir þeim, þegar höfð voru
vaktaskipti og varalið var sent
fram á vígstöðvarnar. -r-
Þegar hermennirnir voru ekki
frammi í víglínunni, höfðust
þeir við í skotheldum skýlum. í
víglínunni voru margs konar
hindranir, og voru gaddavírs-
girðingar oftast notaðar. Þær
áttu að stöðva árásarmennina,
meðan varnarliðin létu vél-
byssuhríðina dynja á þeim.
Maginotlínan og Siegfried-
línan eru byggðar á mjög líkan
hátt og skotgafavíggirðingar
frá síðustu árum heimsstyrj-
aldarinnar, en hafa verið byggð-
ar miklu sterkari og endingar-
betri með því að nota mikið af
stáli og járnbentri steinsteypu í
þær.
Vélbyssurnar, óvinir fót-
gönguliðs árásarmanna númer
eitt, eru hafðar í brynvörðum
skýlum eða steinsteypuklefum,
sem hægt er að komast að
neðanjarðar. Á þennan hátt
eru þær verndaðar gegn skrið-
drekum, háskotabyssum og riff-
ilskyttum, og fjöldi þeirra veld-
ur því, að erfi’tt er að vinna þær,
Sumum þeirra, og þær eru líka
brynvarðar, er komið fyrir bak
við hóla og hæðir, á þann hátt,
að þær styrkja hindranirnar, og
komið þannig fyrir, að hægt er
að koma þeim við til allra hliða.
Til þess að hindra framrás
skriðdrekanna og koma í veg
fyrir, að þeir komizt í gegn um
ví'glínumar, er brynvörðum
fallbyssum komið fyrir á sama
hátt og vélbyssunum, sumum
þannig, að hægt er að skjóta
úr þeim fram á orustusvæðið á
móti skriðdrekunum, sem eru
að sækja fram, öðrum er komið
þannig fyrir, að þær sjást ekki
frá orustusvæðinu.
Skriðdrekagirðingarnar eru
annaðhvórt búnar til úr j árn-
brautarteinum eða súlum úr
járnbentri steinsteypu. Á bak
við þessar víglínur, sem eiga að
hindra fótgöngulið og skrið-
dreka, er skotliðinu komið fyr-
ir, en mestur hluti þess er þó
ekki brynvarinn.
í stað gömlu skotgrafanna,
hefir nú veríið byggt net af
neðanjarðargöngum og gröfum,
göngum og lyftugöngum úr
pGriman er fallin.~i
;; ---------♦.. jj
: Hitler og Stalin berjast saman
i; ........■»---------
GRÍMAN HEFIR FALLIÐ af Stalinkommúnismanum. ;j
Eitt atriðið enn 1 leynisamningi þeim, sem Stalin jj
I; gerði við Hitler um leið og þeir gerðu ekkiárásarsamning-
; inn, er komið í ljós, Rússneski herinn hefir ráðizt á Pól-
;j verja — og Molotov, málpípa Stalins, hefir gefið sömu I
;j skýringar á því atferli og Hitler gaf, er þýzki herinn réð- !;
;j ist inn í landið. Rök kommúnismans og fasismans eru þau !;
jj sömu. !;
jj Um leið fellur gríman af íslenzku kommúnistunum. ;j
j; Blekkingar þeirra og lygar falla um sjálfar sig, allar í einni ;»
; svipan, og þeir standa eftir naktir og stimplaðir sem banda- jj
; menn fasismans, ofbeldisins og kúgunarinnar.
!; Síðastliðinn miðvikudag, 13. september, stóð eftirfar- jj
andi klausa í langri grein í Þjóðviljanum eftir mann, j;
j; sem lært hefir kommúnistiskar bardagaaðferðir i Moskva. j;
j; Klausan talar sínu máli — og þarf ekki skýringa við: !;
j; „........ En friðarstefna Sovétríkjanna hefir ekki !;
1; breytzt, Hún er sú sama og tekin var upp 1917: barátta ;;
!; fyrir friðinum, friður við öll lönd, burt séð frá þvx, hvaða !;
|; stjónarfar ræður í þeirn, en enga undanlátssemi við þá, J;
!; sem reyna að særa frarn styrjöld og kúga aðrar þjóðir. j>
j; Þessi ákveðna stefna veldur því einnig, AÐ SOVÉTRÍKIN jj
\ HYGGJA EKKI Á LANDVINNINGA OG MUNU EKKI í
< HYGGJA Á ÞÁ. Það er því eins fjarri þeim, eins og það J;
jl væri ósamrýmanlegt lxugsunarhætti íslenzkra verkamanna. j;
j! Ástæðan er einföld: I Sovétríkjunum er verkalýðsstéttin jj
!; ráðandi, og hún hefir enga hagsmuni af því AÐ LEGGJA jj
!; ÖNNUR LÖND UNDIR SIG. Þvert á móti. Hún styður j!
frelsisbaráttu kúgaðra þjóða eins og bezt hefir sýnt sig jí
;j á Spáni og í Kína, Og þess vegna mun æsingamönnunum !!
lj við Alþýðublaðið ekki verða að von sinni um það, að Sovét- 1;
jj ríkið ráðist á Pólland. Einnig þessi von Skjaldborgarinnar !;
? mun bregðast.“ jj
jj * Það var ekki von okkar, að Sovétríkin myndu ráðast á j;
j; Pólland, heldur töldum við það sennilegt. — Það er nú jj
!; komið á daginn.
!; í gærkveldi sagði útvarpið í Moskva: „Rauði herinn jj
!; er í stríði, hinn mikli, glæsilegi foringi vor, félagi Stalin, j:
!; hefir falið honum göfugt hlutverk.11 !;
Það var eins og orðin væru töluð af Göbbels í Berlín.
járnbentri steinsteypu. í göng-
unum eru oft brautarteinar,
sem ætlaðir eru fyrir flutninga-
vagna, Liðunum er komið fyrir
í neðanjarðarhermannaskálum
með öllum nýtízku þægindum.
Um allt er komið fyrir síma,
og allir klefar eru gasheldir.
Auðvitað er mikið um loft-
varnabyssur á víglínunum, og
þeim aðallega ætlað að hindra
flugvélar í að fara yfir landa-
mærin.
Það segir sig sjálft, að með
slíkum varnartækjum er hægt
að standast árásir óvinahers,
þótt margfalt sterkari sé, en
auðvitað er ekki hægt að segja,
hve mikið sterkara árásarliðið
verður að vera til þess að vinna
varnarlínuna.
Þessar öflugu varnarlínur
gefa möguleika til þess, að við-
komandi ríki geti varið landa-
mærin með tiltölulega litlu liði,
en notað aðallið á öðrum víg-
stöðvum.
Hitler hefir þegar látið í Ijósi,
að hann ætli að beina aðalliði
sínu gegn Pólverjum, en láta
lítinn hluta þýzka hersins verja
vesturlandamærin. Nú er eftir
að sjá, hvort vesturríkin ætla
að fara eins að á landamærum
Frakklands, eða hvort þau
ætla að reyna að rjúfa þýzku
varnarlínuna.
6ott ver ð.
Súputarínur 5,00
Áleggsföt 0.50
Desertdiskar 0,35
Ávaxtadiskar 0,35
Ávaxtaskálar 2.00
Ávaxtastell 6 m. 4,50
Smu rb rauösd i ska r 0,50
Vínglös 0,50
Isglös 1,00
Sítrónupressur 0,75
Veggskildir 1,00
Kartöfluföt með lokl 2,75
Matskeiðar 0,25
Matgafflar 0,25
K. EIrwssm 6 SiSrnssoi
Bankastrasti 11.
¥egna pess að verzlunin er að
hæfta hifldum við stórkostlega
liw® Hf vt
UloULU
Allar vörur verzlunarinnar verða seldar með miklum afslætti,
Kápur í miklu úrvali með sérstöku tækifærisverði. Kjólar frá
kr. 10.00. Kvennsvuntur, Barnafatnaður alls konar, Káputau frá
kr. 8,50. Borðdúkadamask, Svuntusilki, Magabelti, Drengjaföt á
allan aldur og margt, margt fleira, sem of langt yrði upp að
telja, Komið meðan úrvalið er mest,
VERZLUNIN LILLA, Laugavegi 30.
Hraðferðir Steindðrs
til Akureyrar um Akranes eru alla miðvikudaga og
laugardaga.
Miðstöð og útvarp í bifreiðunum.
Afgreiðsla okkar á Akureyri er á Bifreiðastöð Oddeyrar.
Steindór - Sfml 1580