Alþýðublaðið - 20.09.1939, Page 1

ALÞTÐUBLAÐIÐ Mðlfundaflokkur AI- MðnflobfcsiBs! Æfing I kvðld í Al-
RITSTJÓRI: F. R. VALÐEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN fcfðnfcfisinn 6. hœð.
XX. ÁRGANGUR MIÐVIKUDAGUR 20. sept. 1939 216. TÖLUBLAÐ
Pólland rís aldrei upp aftur i sömu
mynd og fyrir stríðið, segir Hitlere
9
u
Fyrlr pvi skulu Þýzkaland og Rússland s]á
Ræða Hitlers í Danzigígær*
Farnlr nauðsynlegar
gegn vaxandi dýrtíð*
Hitler, þegar hann hélt ræðu sína í þýzka ríkisþinginu þ. 1.
september, og lýsti yfir innlimun Danzig í Þýzkaland og árás-
inni á Pólland.
KormMirgðir Reykjavik-
or eidast i 1-41 mánnð.
----*---
Kaffi í eitt ár, en sykur í 40 daga.
CAMKVÆMT upplýsing-
^ um frá skömmtunar-
skrifstofu ríkisins voru 16. þ.
m. birgðir af skömmtunar-
vörum í Reykjavílt sem hér
segir:
Hjá heildsölum: 98,6 smál.
kaffi, 15,2 smál. sykur, 234,8
smál. hveiti, 9,8 smál. rúgmjöl,
84,1 smál. haframjöl og bygg-
grjón, 42 smál. aðrar kornvör-
ur.
Hjá smásölum: 16,9 smál.
kaffi, 61,9 smál. sykur, 101
smál. hveiti, 24,9 smál. rúg-
mjöl, 33,5 smál. haframjöl og
bygggrjón, 30,1 smál aðrar
kornvörur.
Birgðir á heimilum: 1,9 smál.
kaffi, 29 smál. sykur, 40,6 smál.
hveiti, 9,6 smál. rúgmjöl, 13,8
smál. haframjöl og bygggrjón,
8,4 smál. aðrar kornvörur.
Hjá iðnfyrirtækjum og bök-
urum: 79,6 smál. sykur, 163
smál. hveiti, 57,5 smál. rúg-
mjöl.
Þegar frá eru teknar birgðir
iðnfyrirtækja og bakara, þá eru
birgðir í verzlunum og á heim-
ilum samtals:
117,4 smál. kaffi, 101,6 smál.
sykur, 376,4 smál. hveiti, 44,3
smál. rúgmjöl, 131,4 smál.
hafuamjöl og bygggrjón, 80,5
smál. aðrar kornvörur.
Ef miðað er við það, að þess-
ar birgðir væru eingöngu af-
hentar gegn matvælaseðlum til
Reykvíkinga, myndu þær end-
ast sem hér segir:
Hveiti ca. 4 mánuði. Rúg'mjöl
ca. 1 mánuð. Haframjöl og'
bygggrjón ca. 3Vz mánuð. Aðr-
ar kornvörur ca. AVi mánuð.
Kaffi ca. 12 mánuði. Sykur ca.
40 daga.
Við þetta er þó það að at-
huga, að ekki var við.þessa út-
hlutun klippt af matvælaseðl-
um Reykvíkinga vegna birgða
þeirra á heimilunum. Hins veg-
ar er hér ekki tekið tillit til
þess, sem aukalega er veitt mat-
söluhúsum, gistihúsum, sjúkra-
húsum og öðrum slíkum stofn-
unum, né heldur rúgmjöls
þess, sem heimilt er að nota til
sláturgerðar. Með e.s. Brúar-
fossi komu til landsins ca. 540
smál. af rúgmjöli, en ekki er
vitað, hvernig það skiptist milli
landshluta.
Esia er væntan-
leg á mofgun.
í JIÐ NÝJA SKIP Skipaútgerð-,
ar ríkisins „Esja“ er væntan-
legt hingað síðdegis á morgun.
Skipið er fullfermt af nauðsynja-
vörum og öll farrými skipuð.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
T_T ITLER kom til Danzig í gær klukkan hálf tvö (eftir ís-
-I- lenzkum tíma), og er það í fyrsta skipti, sem hann hefir
komið þangað. Kirkjuklukkum var hringt í borginni og mik-
ill mannfjöldi hafði safnazt saman undir forystu Forster,
leiðtoga nazistaflokksins í Danzig, til þess að fagna „for-
ingjanum.“
Síðar í gær hélt Hitler hálfs annars klukkutíma ræðu
fyrir mannf jöldanum. Lýsti hann því yfir, að Pólland myndi
aldrei rísa upp aftur í þeirri mynd, sem það var fyrir styrj-
öldina. Fyrir því myndi ekki aðeins Þýzkaland sjá, heldur
einnig Rússland.
í ræðu sinni sagði Hitler enn •
fremur, að hann hefði engar
fyrirætlanir, sem færu í bága
við hagsmuni Englands og
Frakklands. En afskipti Breta
af meginlandi álfunnar hefðu
nú verið brotin á bak aftur.
Það hefði verið þeim að kenna,
að friðsamlegt samkomulag
hefði ekki náðst við Pólland og
Þýzkaland hefði verið neytt til
þess að heyja styrjöld. En nú
hefðu Þýzkaland og Rússland
komið sér saman um að skapa
frið á meginlandi álfunnar.
Um /Ukraine sagði lxann í
ræðunni, að Þjóðverjar hefðu
engar fyrirætlanir um að leggja
haua undir sig.
Forvextir hækka 1
Danmðrkn.
Frá fréttaritara Alþý&ublaðsins.
KAUPM.HÖFN í morgun.
JÓÐBANKINN í Danmörku
hækkar forvexti í dag um
l»/o eða upp í 41/2%-
Samtímis veröa útlánsvextir
hækka'ðir um 10/0 eða upp í 5
og 51/20/0..
Pólverjar verjast enn á
premnr vigstððvnm.
LONDON í rnorgun. FO.
Enda þótt pólska stjómin sé
nú í Rúmeníu, veita pólskar her-
sveitir fjandmönnunum viðnám
uð minnsta kosti á þmmur víg-
Btöðvum, nefnilega viÖ BugfljótiÖ
norðaustur af Varsjá, við Lem-
berg og á suðurvígstöðvunum.
Þjóiðverjar segja, að hersveitir
Pólverja fyr.ir vestan Varsjá hafi
neyðzt til þess að hörfa undan,
en Pólverjar segja hins vegar, að
þama hafi þeim tekizt að reka
heyg inn í viglínu Þjóðverja.
Hótun sína um að hlífa Varejá
ekki á mokkurn hátt, hafa Þjóð-
verjar enn sem komið er fram-
kvæmt áðallega með stórskota-
hríð, að undantekinni loftárás í
fyrrinótt.
Ýmsar fregnir bárust um það í
gær, að Smigly-Ryds marskálkur
væri kominn til London. Sendi-
herra Póllands í Loindon neitar,
að þessi fregn sé rétt. Hann full-
yrðir, að hann sé enn í Póllandi
og yfirherstjórnin sé í hans hlönd-
um.
Ávarpi frá brezku þjóðinni var
útvarpað til pólsku þjóðarinnar
í gærkveldi. Var svo að orði
komizt, að enn einu sinni væm
Pólverjar merkisberar frelsisins í
álfunni, og að brezka þjóðin,
bandamenn þeirra, myndi halda
baráttunni áfram, þar til Pólverj-
ar fengju frelsi sitt og land aftur.
Rússneska flotanum í Eystra-
salti flefir veiið skipað að taka
upp eftirlit þar. Var þessx á-
FÝh. á 4. síðu.
fiefir Gðbbels
verið förnað?
Ekbert heyrzt af honnm
sfðan striðið byrjaði.
PARÍS í gærkvöldi. FÚ.
P RÁ AMSTERDAM er
símað, að ferðamenn, sem
koma frá Þýzkalandi, skýri frá
því, að þar sé um fátt meira
talað en dr. Göbbels. Þykir
mjög svo einkennilegt, að aldrei
skuli til hans heyrast, og geta
menn sér til, að honum hafi
verið fórnað vegna þýzk-rússn-
esku vináttunnar — eins og Lit-
vinov,
Sumir halda jafnvel, að búið
sé að drepa hann,
í útvarpið þýzka átti hann að
tala 13. og 14. þessa mánaðar,
en ekkert hefir til hans heyrzt.
Ólga í Tékkóslóvakíu.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
I Kaupmannahafnarfnegnum er
sagt frá uppþotum í Tékkóslóva-
kíu.
Uppreisnartilraun var gerð í
Skodaverksmiðjunum, og þýzka
leynilögreglan hefir handtekið
margt manna. Ætla menn og, að
allmargir uppreisnarsinnar hafi
verið teknir af lífi.
¥iðtækar ráðstafanir fgegn at*
vinnaleysinu óhjákvæmilegar.
-------------
Fnndarsamhykktir Aipýðuflokksfélagsins i gærkveldi
♦-----
F
609 stfilfcnr gera
verkfall gegnást-
leitnnm verkstjóra.
UNDUR Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur í gærkveldi
var vel sóttur, þrátt fyrir rigninguna. í byrjun fund-
arins voru teknir inn 10 nýir félagar. Meðal þeirra voru
nokkrir, sem fóru úr Alþýðuflokknum, þegar sundrungin
var.
Formaður félagsins skýrði
frá fyrirkomulagi starfseminn-
ar í vetur — og er ákveðið, að
einn fundur skuli haldinn á
mánuði, en aukafundir þegar
þurfa þykir. Hefir stjórn fé-
lagsins þegar skipulagt fjöl-
þætt vetrarstarf.
Stefán Jóh. Stefánsson hóf
umræður um ráðstafanir vegna
ófriðarins — hér og erlendis, og
Finnur Jónsson flutti erindi
um samstarf einræðisherranna
í Berlín og Moskva.
Var gerður góður rómur að
báðum erindunum og sérstak-
lega urðu miklar umræður um
ófriðai’ráðstafanirnar hér
heima.
Að þeim loknum voru sam-
þykktar eftirfarandi ályktanir:
Varnir gegn dýrtíðinni.
„Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur skorar á ríkisstjóm að
hlutast til um, að ákvæðum
laga um eftirlit með verðlagi
verði beitt til hins ítrasta til
þess að koma í veg fyrir, að
vörur hækki í verði umfram
það, sem óhjákvæmilegt er. í
þessu sambandi hendir félagið
á, að með hækkandi vöruverði
virðist eðlilegt að lækka álagn-
ingarprosentu verzlana.“
Atvinnuleysið.
„Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur skorar á ríkisstjórn og
LONDON í morgun. FÚ.
SEX HUNDRUÐ kon-
ur gerðu verkfall í
eldspýtnaverksmiðju einni
í Manila á Filippseyjum,
og var ein aðal ástæðan
sú, að einn af verkstjórun-
um hafði gerzt ástleitinn
við nærri því hverja ein-
ustu af þeim ungu stúlk-
um, er þarna unnu.
Eitt af aðalskilyrðunum
fyrir því, að vinna yrði
tekin upp aftur, var sú, að
að þessum ástleitna for-
manni yrði sagt upp.
Mussolini ætlar efcki að
fara i strið fyrst ■■ sinn.
------«1----
Hermennirnir hafa fengið heimfarar-
leyfi til vínuppskeru og haustsáningar
RÓM í morgun. FÚ.
TTALSKA stjórnin hefir gef-
ið út tilskipun þess efnis,
að bændur, sem nú eru í her-
þjónustu, skuli fá heimfarar-
leyfi um vinnuuppskerutímann
og til þess að ganga frá haust-
sáningu.
Álitið er, að Mussolini hefði
ekki gefið mönnum þessum
heimfararleyfi, ef hann hefði í
hyggju að fara í stríð.
Ítalía fylgist nú enn nánar
en áður með öllu, sem gerist,
einkum eftir að líkur fóru að
benda til þess, að deilan færi að
ná til Dónárdalsins líka.
bæjarstjórn að gera þegar allar
þær ráðstafanir, sem mögulegar
eru, til þess að draga úr at-
vinnuleysi því, sem nú er og
líkur eru til að fari vaxandi
samfara aukinni dýrtíð, og
hefja þegar undirbúning að
framkvæmdum, sem miði að
hvoru tveggja í senn, að auka at
vinnuna og draga úr innflutn-
ingsþörfinni.“
Gegn birgðasöfnun.
„Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur skorar á ríkisstjórnina að
gæta þess vandlega, að settiun
reglum um skömmtun nauð-
synja verði stranglega fram-
fylgt og að gera ráðstafanir til
þess að rannsaka, hve mikil
brögð eru að því, að einstakir
menn hafi safnað birgðum aí
skönnntmiarvörum eða kolum
og að gera allar slíkar óeðlileg-
ar birgðir tafarlaust upptækar,
Jafnframt skorar félagið á rík-
isstjórn að taka þegar upp
skömmtun á kolum.“
Ekki rafmagnshækkun.
„Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur skorar á rafmagnsstjórn
og bæjarstjórn að hækka eigi
verð á rafmagni, þar sem gera
má ráð fyrir aukinni sölu raf-
Frh. á 4. síðu. ;