Alþýðublaðið - 22.09.1939, Blaðsíða 4

‘FÖSTUDAGUR 22. SEPT. 1939.
HÍGAMLA BSÖ ES
Heimfararleyfi
gegffi drengskap-
arorði
(Urlaub r.rf Ehrenwort.)
FramúrskaranJ i vel gerð
og áhrifamiki 'a'ikmynd,
er gerist á síðasta ári
Iheimsstyrjaldarinnar. Að-
alhlutverkin Ieika:
Rolf Moeblus,
Ingeborg Theek og
Fritz Kampers. í
5MAAUGLYSINGAR
ALÞÝÐUBLAÐSINS
Húseignir til sölu. Mjög
fallegt nýtízku steinhús á
fallegum stað, ásamt mörgum
öðrum húsum, stórum og smá-
um. Jón Magnússon, Njálsgötu
13 B, heima kl. 6 síðdegis. Sími
2252.
Smábarnaskóli minn byrjar
1. október á Ránargötu 12, sími
2024. Elín Jónsdóttir.
NÝJA ESJA
Frh. af 1. síðu.
hylkjum, sem alls rúma 150
tonn. 38 tonna neyzluvatns-
hylkjum er komið fyrir sam-
hliða öxulgöngunum og í farm-
rúmi nr. 2. Bilið milli ytra og
innra byrðings er ásamt stafn-
hylkjum skipsins notað sem
„ballast“-hylki, er rúma sam-
tals 175 tonn af sjó.
Tvö hleraop eru á farmrúm-
um skipsins og í sambandi við
þau 3 bómur og 3 rafmagns-
vindur. Akkersvinda, varp-
vinda og stýrisvél ganga einnig
fyrir raforku.
í skipinu eru tvær Atlas
Dieselvélar, hvor 1000 hö.
Hraði þess er mestur ca. 15
mílur á klst. Hjálparvélarnar
eru tvær 120 kw. Dieselvéla-
samstæður, sem framleiða raf-
orku fyrir aðalvélarnar og
ljósakerfi skipsins.
Vatnsþrýstikerfið saman-
stendur af 2 þrýstivatnshylkj-
um fyrir kaldan sjó og heitt og
kalt vatn. Salernisdælur eru
einnig fyrir salemi skipsins.
Til þæginda fyrir farþega má
með breytingum á vatnsmagni
í háhylkjum og botnhylkjum
breyta jafnvægishlutföllum
skipsins og draga þannig úr
veltingi þess.
Undir bakkanum að framan
eru vistarverur háseta, aðstoð-
armanna í vél og matsveina, á-
samt sérstakri borðstofu fyrir
sömu menn.
Borðsalur og setsalur I. far-
rýmis eru miðskips, en borðsal-
ur II. farrýmis aftur á skipinu.
Á aðalþilfari eru farþegaher-
bergi beggja farrýma, ásamt
vistarverum þjóna og þerna. í-
búðir vélstjóranna eru aftan-
vert í þilfarsbyggingu mið-
skips, en stýrimenn búa í öðr-
um þilfarsherbergjum bak-
borðsmegin á skipinu.
Póstrúm er einnig á skipinu,
ásamt geymsluklefa fyrir
bögglapóst og sérstakt herbergi
fyrir póstafgreiðslumann.
Alls eru í skipinu klefar fyrir
160 farþega, flest tveggja
manna klefar. Sérstök áherzla
er lögð á, að rúmgott sé í sölum
og anddyrum og að loftræsting
sé þar sem bezt.
A I. farrými eru klefar fyrir
88 farþega, með þægilegum
„kojum“ úr chromuðu stáli. í
kojunum eru gúmmídýnur.
Þvottaskál er í hverjum klefa,
ásamt heitu og köldu vatni.
Gegnum sérstök op er dælt
inn í klefana heitu lofti, sem
stilla má eftir þörfum á hverj-
um stað fyrir sig. Umgerðir
allar eru úr chromuðu stáli,
gluggatjöld og hengi ásamt
gólfteppum og divanklæði eru
úr smekklegum nýtízku efnum.
Veggir í bbrðsalnum eru úr
abaci-við, með Cubamahogni-
listum. Stólar og bekkir eru
klæddir í ljósum lit. Gólfið er
lagt Ruboleum. Veggir setskál-
ans eru að ofanverðu úr Syko-
more-lön, en að neðan úr Cuba-
mahogni og loftið úr pólsku
birki. í setskálanum er píanó
til notkunar fyrir farþega,
skrifborð og innbyggður arinn.
Þar er og sérstakur bar.
Anddyrið er að aftanverðu
klætt Rio Palisander, en að
framan og til hliðanna ljósu
ahorni.
Breiður og þægilegur stigi
liggur niður í borðsalinn og
svefnklefana á milliþilfarinu.
Beggja vegna á bátaþilfari eru
luktar svalir með stórum glugg-
um á, og geta farþegar setið
þar í skjóli, þótt veður sé
slæmt.
Eldhúsið er mjög rúmgott og
miðað við, að matreiða verði
fyrir allt að 200 farþega. Elda-
vélin er olíukynt og eldhúsið að
öðru leyti búið öllum nýtízku
þægindum.
í búrinu, sem liggur inn af
anddyri I. farrýmis. eru tveir
kæliskápar. Eldhús og búr eru
flísalögð og með rafmagnsloft-
ræstingu.
Á II. farrými eru klefar fyrir
72 farþega. Klefarnir eru hvít-
málaðir og kojurnar úr chrom-
uðu stáli. Svefnsófi er einnig 1
klefunum, sem fella má upp að
veggnum. Þvottaskál er í hverj-
um klefa með heitu og köldu
vatni.
Loftræsting skipsins er af
nýtízku gerð. Gegnum sérstök
göng er blásið fersku lofti, sem
hita má upp eftir þörfum, og
gegnum önnur göng er óhreinu
lofti dælt út aftur.
Á stjórnpalli eru bjartar og
smekklegar íbúðir fyrir skip-
stjóra, 1. stýrimann og loft-
skeytamann.
Skipið er búið öllum nútíma
siglingatækjum, radiomiðunar-
stöð, hljóðdýptarmæli o. s. frv.
í því er og talstöð og loftskeyta-
stöð, ásamt sérstöku viðtæki og
radiogrammófón í sambandi
við gjallarhorn víðs vegar um
skipið.
Verðhækbun á raf-
magni ekbi strax.
Tekjnr rafveitnnnar ank-
ast mlktð við hina vax-
andi netkun.
AKVÖRÐUN um að hækka
rafmagnsverðið var frest-
að að taka á bæjarstjórnarfundi
í gær. Verðhækkunin á raf-
magninu var svo að segja eina
umræðu,efnið á fundinum.
Haraldur Guðmundsson og
Soffía Ingvarsdóttir mæltu
bæði gegn verðhækkuninni og
töldu, að þar sem mikil aukn-
ing væri þegar orðin á raf-
magnsnotkun — og að sýnilegt
væri, að aukningin yrði enn
meiri, væri ástæðulaust að
hækka verðið. Aðalatriðið er,
að tekjur rafveitunnar vaxi og
það með hinni miklu neytenda-
fjölgun.
Guðmundur ÁsbjörnsSon og
fleiri töldu ekki líkur til, að
hægt yrði að komast hjá verð-
hækkun. Tekjur rafveitunnar
yrðu að hækka verulega til að
standast hin auknu útgjöld —
vegna gengisbreytinganna á
sænskri ,krónu.
Þó var ákveðið að fresta mál-
inu til næsta bæjarstjórnar-
fundar, en þangað til verður
athugað um það, hvort komizt
verði hjá verðhækkun, sem
telja verður líklegt.
Þá bar Haraldur Guðmunds-
son fram tillögur þess efnis, að
bæjarstjórnin sæi um, að fólk
gæti fengið raftæki með að-
gengilegum greiðsluskilmálum.
Sagði hann, að með slíkum ráð-
stöfunum myndi verða hægt að
auka enn að miklum mun notk-
( un rafmagnsins.
I DA8
VARSJÁ
Frh. af 1. síðu.
vélbyssuskothríðin dyndi yfir þá
úr öllum áttum.
Nýrri árás Þjóðverja á Modlin-
vígi við Varsjá hefir verið
hrundið, og í Lublinhéraði er
sagt, að Pólverjar hopi hvergi,
þrátt fyrir gífurlegt mannfall í
liði þeirra.
Aðeiiis nokkrar hand
tðknr í Tékkóslóva-
kín segja Djóðverjar.
BERLIN í gærkveldi. FO.
Reutersfréttastofan í Englandi
og Havasfréttastofan í Frakk-
landi hafa undanfanð flutt fregn-
ir 'um óeirðir og jafnvel upp-
reisnir í hinum þýzku verndar-
héruðum, Bæheimi og Mæri.
Þessu er opinberlega mótmælt í
Þýzkalandi og staðhæft, að fyrir
þessum fregnum sé enginn fótur.
Sé hér aðeins urn hinn vel þekkta
andþýzka áróður að ræða.
Umsjónarmaður sá með dag-
blöðunum í Bæheimi og Mæri,
sem verndarstjórnin hefir skip-
að, hefir gefið yfirlýsingu þess
efnis, að nokkrar handtökur hafi
aðeins verið fyrirskipaðar í þess-
um héruðum, og hafi hinir hand-
teknu veríð fylgismenn Benes,
fyrrverandi forseta.
ÞEIR TREYSTA EKKI Á SIGUR
ÞÝZKALANDS
Frh. af 1. síðu.
varðveizlu í eftirtöldum lönd-
um: Suður-Ameriku, Japan,
Egyptalandi, Luxemburg, Sviss-
landi, Eistlandi, Lettlandi og
Finnlandi.
Nánara um, hversu miklu fé
þetta nemur, hefir verið birt, og
fer skýrslan hér á eftir, samkv.
hinum amerísku blöðum:
Ribbentrop hefir lagt 633 000
feterlingspund inn í bapka í Hol-
landí og Svisslandi, auk þess sem
hann hefir þar geymda liftrygg-
ingu, að upphæð 1 Vr millj, stpd.
Dr. Göbbels hefir falið bönkuin
í Argentínu, Japan og Luxemburg
til varðveizlu 927 000 stpd. í pen-
ingum og verðbréfum. Göring
O/2 millj. stpd., og er þar af 716
þús. stpd. í peningum. Hess dá-
lítið undir 1 millj. í peningum og
verðbréfum. Ley 378000 stpd. og
Himmler 1/2 millj. stpd. Engar
tölur eru birtar að því er Julius
Streicher snertir.
Birting þessara fregna hefir
leitt til þess, að þýzka útvárpið
birti fregn um það í morgun, að
dr. Benes hafi tekið með sér 1
milljön sterlingspunda frá Prag,
er hann fór frá Tékkóslóvakíu til
London í fyrrahaust.
'ÁSTANDIÐ OG ÁFENGIÐ
Frh. af 3. síðu.
eyða fé til ills eins, í stað þess
að tryggja sér og sínum viður-
væri, hjálpar bæjarfélögunum í
baráttunni við fátækt og at-
vdnnuleysi.
Hér hefir þó aðeins verið vikið
að hinni fjárhagslegu hlið. En á
tímum eins og nú standa yfir
— og reyndar alltaf — myndi
hið siðferðilega og félagslega líf
hafa ómetanlegt gagn af þessari
ráðstöfun.
Krafa landsmanna til rikis-
stjórnarinnar er því þessi:
Lokið öllum áfengisverzlunum
nú þegar.
Krafan er almenn og því sjálf-
sagðara og auðveldara að fram-
kvæma hana, þar sem þjóðstjórn
er við völd.
x + y.
Dansklúbburlnn Ctnderella
heldur dansleik í Oddfellow'
húsinu annað kvöld.
Næturlæknir er Páll Sigurðs-
son, Hávallagötu 15, sími 4959.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
og Iðunnar-apóteki.
Næturvarzla bifreiða: Stein-
dórsstöð-
ÚTVARPIÐ:
19.30 Hljómplötur: Létt lög.
Í9,45 Fréttir.
20,10 Veðurfregnir.
20,20 Hljómplötur: Lög leikin á
hljióðpípu.
20.30 Iþróttaþáttur.
20,40 Píanókvartett útvarpsins
leikur.
21,00 Hljömplötur: a) Islenzk lög.
b) 21,15 Þjóðlög frá ýms-
um löndum. c) 21,30 Har-
móníkulög.
21,50 Fréttaágrip. Dagskrárlok.
MORÐIÐ I RÚMENIU
Frh. af 1. síðu.
ist til þess að stöðva bílinn.
Samstundis var tveimur bílum
ekið þarna að, og menn vopnað-
ir skammbyssum þyrptust úr
þeim, að bíi forsætisráðherra
og hófu ákafa skothríð á hann
og hæfðu hann með 11 skotum.
Lögregluforingi, sem var í híln-
um með Calinescu var einnig
drepinn. Morðingjarnir óku því
næst til útvarpsstöðvarinnar og
tilkynntu, að forsætisráðherr-
ann hefði verið myrtur, en yfir-
völdin náðu hrátt stöðinni aftnr
á sitt vaid, og ríkisstjórnin fyr-
irskipaði (að [hætta öllum út-
varpstilkynningum í bili. Hófst
þá lögreglan handa að hand-
taka leiðtoga Járnvarðarliðs-
manna. Allra opinherra hygg-
inga er stranglega gætt.
Þýzka útvarpið skýrir frá
því, að ellefu menn úr Járn-
varðarliðinu, gmnaðir um þátt-
töku í imorðinu, hafi verið
skotnir kl. 10 í gærkveldi á
staðnum, þar sem morðið var
framið, til viðvörunar öllum
þeim, sem hiynntir eru Járn-
varðarliðinu eða í því.
Undanfarna daga hefir lög-
reglan í Rúmeníu verið athafna-
söm og handtekið ýmsa menn
af þýzka þjóðernisminnihlutan-
um, þar sem upp hafði komizt
um samsæri, sem hrinda átti í
framkvæmd, er þýzki herinn
kæmi til landamæra Rúmeníu.
í Czernowitz fundust fyrirskip-
anir á þýzku til manna af þýzk-
um stofni, um hvað þeir skyldu
gera, er Þjóðverjar kæmi að
landamærunum.
Mr. Howard Little
flytur í haust 25 fyrirlestra um
enskar bókmenntir, þjóðsiði og
þjóðskipulag. Fyrirlestramir hefj-
ast 2. n. m. og verða svo tvisvar
á viku. Mr. Little hefir nú dvalið
(þér í 15 ár og er flestum Reyk-
víkingum kunnur að nafni, en of
fáir hafa hlýtt á hann flytja er-
indi, því að hann er sagður
mjög málsnjall maður og auk
þess einkar fjölfróður. Hann er
svo skýrmæltur, að jafnvel þeir,
sem óvanir em að heyra ensku
talaða, hljóta að skilja hann, ef
þeir hafa þá kunnáttu í ensku,
áð þeir þekki orðin.
Félag matvörukaupmanna
auglýsir á öðrum stað hér í
blaðinu, að vegna viðskiptaörð-
ugleika, sem skapazt hafa, geti
aðeins þau heimili, sem hafa ver-
ið í mánaðarreikningi að mestu
eða öllu leyti á sama stað, feng-
ið að njóta sömu viðskiptavenju
fyrst Um sinn. En greiðslu verð-
ur að vera að fullu lokið fyrir
6. hvers mánaðar. öll önnur við-
I skipti em háð staðgreiðslu.
DANSLEIKDR
(eingösp eldri dansar)
verður í G.T.-húsinu næstkom-
andi laugard. (23. sept.) kl. 9V2.
e. h. Áskriftalisti og aðgöngu-
miðar frá kl. 2 e. h. á sama
stað. Sími 3355.
Hljómsveit S. G. T. spilar.
Dönsk samninganefnd
er í þann veginn að leggja af
§tað til Englands til +ess að
semja við Breta um verð á
dönskum landbúnaðarafurðum.
FÚ.
NÝJA Blð
Hðfn
þokunnar
Frönsk stórmynd, er ger-
ist í hafnarbænum Le
Havre og vakið hefir
heimsathygli fyrir frábært
listgildi. — Aðalhlutverkin
leika:
Michele Morgan og
Jean Gabin.
Börn yngri en 16 ára fá
1 ekki aðgang.
Okkar hjartkæra móðir og tengdamóðir,
Margrét Jónsdóttir,
andaðist 21. þ. m. að heimili sínu, Ásvallagötu 35.
Kristín G. Samúelsdóttir. Elías E. Jónsson,.
Systir mín,
Sigríður Guðmundsdóttir,
andaðist á Landakotsspítala að kvöldi hins 21. þ. m.
Arnbjörg Guðmundsdóttir.
Tllkynnlng
frá
Félagi matvðrukanpmanna nm
tabmðrkun á lánsviðskiptnm.
Vegna erviðleika þeirra sem skapast hafa í öllu
viðskiptalífi út af styrjöld peirri, er nú geysar, hefir
Félag matvörukaupmanna sampykkt, að frá 1, októ-
ber geta aðeins þau heimili, sem hafa haft mánað- 1
arreiknings viðskipti að mestu eða öllu leyti á sama
stað, fengið að njóta sömu viðskiptavenju FÝRST
UM SINN, pó pví aðeins að greiðslu sé að fullu
lokið fyrir 6. hvers mánaðar
Öll önnur viðskipti miðast stranglega við stað-
greiðslu.
STJÓRN F. M. R.
Bifreiðar brenna spirltus!
--------♦-------
Uppfynding dansks verkfræil^
ings, sem vekiir geysiatkygil.
... .. ■Ct'
Það á að breyta 10 pús. hílnm strax.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN 1 morgun. FÚ.
ANSKUR MAÐUR —
Ellehammer, að nafni,
hefir gert uppgötvun, sem
vekur geysilega athygli.
Uppgötvun hans gengur
út á það að breyta bifreiðum
fljótt og með lítilli fyrirhöfn
— svo að þær geti brennt
spíritus í stað benzíns.
Hin verkfræðilega rannsókn-
ar+öð hersins 'hefir: lýst því
yfir, að spíritusbifreiðar séu á
gætar og eins gott að aka þeim
og benzínbifreiðum.
Félagsskapur hefir verið
stofnaður í þeim tilgangi að
hagnýta uppfinninguna, og hef-
ir þessi félagsskapur ákveðið
að breyta 10 þúsund bílum úr
benzínbrennslu i »píritus-
brennslu og er talið, að það
þurfi ekki að taka nema nokkra
daga.
Ef það tekst að fá nægilegan
spíritus, mun bifreiðaakstur,
sem stöðvaður hafði verið, byrja
aftur.
Talað er um að minnka
brennivínsframleiðsluna að
miklum mun og nota spíritus-
inn handa bifreiðunum.
Svalt og bjart
heitir nýjasta bók Jakobs Thor-
arensen. Hún kom á bókamarkað-
inn í dag. 1 hienni eru 8 smásöig-
úr. Jakob Thorarensen er fyrir
löngu orðinn vinsæll rithöfundur.
Útbreiðið Alþýðublaðið!