Alþýðublaðið - 26.09.1939, Blaðsíða 2

ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPT. 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Svanirnir.
— Ó, að mig dreymdi nú hvernig ég ætti að fara að því
að frelsa ykkur, sagði hún. Og þessi hugsun gagntók hana
svo, að hún bað guð að hjálpa sér. Og jafnvel í svefni hélt
hún áfram að biðja guð. Þá dreymdi hana, að hún væri að
fljúga til Hillingalandsins.
Og þar kom blómadísin á móti henni, fögur og tignarleg, og þó líktist hún gömlu kon-
unni, sem gaf henni ber í skóginum og sagði henni frá svönunum með gullkórónurnar.
— Það er hægt að bjarga bræðrum þínum, sagði hún. En ertu hugrökk og þolinmóð?
Reyndar er hafið mýkra en hendur þínar og getur þó breytt útliti steinsins, en það er
ekki tilfinninganæmt, eins og hendur þínar. Það er hjartalaust og finnur því ekki til
neinna þjáninga. Sérðu brenninetluna, sem ég held á í hendi minni?
Það spretta margar brenninetlur umhverfis gjána, sem þú sefur í. Mundu það, að einung-
is er hægt að nota þær brenninetlur og brenninetlurnar, sem spretta á gröfunum í kirkju-
garðinum!
Ný bók;
í IjósaskiptHm eftir
Friðgeir SL Berg.
I
T^TÝKOMIN er á markaðinn bók
^ með þessu nafni. 1 bókinni
eru 14 dulrænar sögur. Segja þær
frá skyggnisýnum höfundarins,
draumum og öðrum dulrænum
fyrirburðum, sem fátíðir eru á
hinu hversdagslega reynslusviði
flestra manna. — Sögur þess-
ar eru vel og sennilega sagðar
á látlausu máli en skýrar og skor-
inorðar. Mun höfundurinn vera
hugsandi maður og athugull um
margt. Sögurnar: „Þeir siegjaþað
sé hann Þorgeirsboli“ og „Ó-
venjulegur andstæðingur“ eru
einna dulmagnaðastar.
Ég fagna þessari bók. Hér er
á ferðinni dulrænn maður, sem
er sýnilega vitrænn um leið, en
það fer því miður ekki alltaf
saman. — En þegar svo er, hlýt-
ur éhjákvæmilega að verða meira
tómahljóð í „hjátrúar'-hrópum
skynfæratrúmannanna, ef þeir
velja sér ekki þann kostinn að
þegja! — Og í þeim ægilega
hildárleik, sem nú er háður í
heiminum, er gott að vita til
þess, að við og við getur rofað
fyrir þeim sannleika, að tilver-
an sé auðugri en svo, að hið
jarðneska tilverusvið, sem stund-
um er svo ömurlegt, sé eini
vemleikinn. — Bókin á skilið að
vera keypt og lesin.
Gretar Fells.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Tapa Djéðverjar striðinn
vegaa skarts á benzíni?
AOKKAR tímum er jafn-
nauðsynlégt áð hafa ben-
zín handa vélum, eins og nauð-
synlegt var að hafa fóður handa
hestum riddaranna í styrjöld-
um áður fyrr. Þetta er öllum
hernaðarsérfræðingum ljóst. Ef
Hitler hefði tekið tillit til á-
lyktana þeirra, hefði hann
sennilega aldrei hrundið styrj-
öldinni af stað. Ef þetta mál er
rannsakað ofan í kjölinn, þá er
það nærri því víst, að Þýzka-
land hlýtur að tapa.
DjAðverjar parfoast 35
millj. tonia af vélaelds-
Samkvæmt þýzku opinberu
mati þurfa Þjóðverjar 35 millj-
ónir tonna af vélaeldsneyti á
1000 km. víglínu. Það er ekkert
nærri því, að Þjóðverjar fram-
leiði svo mikið, því að þeir
framleiða ekki einu sinni nóg
handa sér á friðartímum. Árið
1938 t. d. eyddu Þjóðverjar 7
milljónum tonna af vélaelds-
neyti. Þar af framleiddu þeir
sjálfir 0,55 milljónir tonna af
olíu og 1,7 milljónir önnur
brenniefni. Þjóðverjar urðu því
að flytja inn um 5 milljónir
tonna, Hvaðan fluttu þeir þetta
inn? 37% komu frá írak og Suð
ur-Ameríku, einkum frá Vene-
zuela, 30% frá Evrópu, einkum
Rúmeníu, og 28% frá Norður-
Ameríku.
Það er bersýnilegt, að þetta
fengju Þjóðverjar ekki flutt
inn á ófriðartímum, m. a. vegna
þess, að bandamenn eru ofjarl-
ar þeirra á hafinu.
Rilssar geta ekki
Og hvaðan ætla þá Þjóðverj-
ar að fá benzín og olíu?
Svarið hlýtur að verða: Rúss-
land. En Rússar geta þó ekki
framleitt nóg handa Þjóðverj-
um. Sovét-Rússland hefir fram
að þessu framleitt um 29 millj-
ónir tonna vélaeldsneytis á ári.
Til þess að fullnægja þörfum
sínum yrðu þá Þjóðverjar að fá
allt, sem Rússar framleiða. En
það mun vera mjög takmarkað,
sem Rússar geta flutt út af
vélaeldsneyti. Útflutnings-
vandamálið er með engri þjóð
jafnflókið og hjá Rússum. Rúss-
nesku járnbrautirnar eru í
mjög slæmu ástandi og flutn-
ingskostnaður er mjög mikill.
Ef flytja á benzín eða olíu sjó-
leiðis, er nauðsynlegt að hafa
til þess tankskip. Þjóðverjar
eiga 31 og Rússar 27 tankskip.
Aftur á móti eiga Englendingar
410 tankskip.
Allar rússneskar olíuleiðslur
enda við Svartahafið eða Kas-
píahaf. Það yrði því að flytja
þessa vöru frá Suður-Rússlandi
til baltisku hafnanna, áður en
hægt er að flytja þær til Þýzka-
lands. Eins og nú standa sakir
virðast því Rússar ekki geta
birgt Þjóðverja upp að véla-
eldsneyti.
Bandaríkin framleiða um 175
milljónir tonna árlega af véla-
eldsneyti. Ef svo vildi verkast
gætu þeir fullnægt þörfum
Vorosjilov for ð
fnnd Hitlers.
LONDON í gærkv. FÚ.
TILKYNNT hefir ver-
ið í Moskva, að Voro-
sjilov, hermálaráðherra
Sovétstjórnarinnar og yf-
irmaður rauða hersins, sé
væntanlegur til Berlínar
þ. 29. þ. m.
Breta, Frakka og bandamanna
þeirra í stríði.
Þjóðverjar eiga því það á
hættu, að þeir verði orðnir ger-
samlega eldsneytislausir fyrir
vélar sínar fáeinum mánuðum
eftir að þeir hafa hleypt styrj-
öldinni af stað.
Samkvæmt tilkynntngu
frá sænska utanríkismáiaráðu-
neytinu er nú krafizt vegabréfa-
áritunar, að því er snertir alla
útlendinga, sem koma til Svíþjóð-
ar. Undanþegnir eru fyrst um
sinn danskir, finnskir, íslenzkir
og norskir ríkisborgarar.

lafnvel ungt fólk
eykur vellíðan sína með því að nota
hárvðtn og llmvðtn.
Við framleiðum:
EAU DE PORTUGAL
EAU DE QUININE
EAU DE COLOGNE
BAYRHUM
ÍSVATN
Verðið í smásölu er frá kr. 3,10 til kr.
14,00, eftir stærð. —
Þá höfum við hafið framleiðslu á
; ILMVÖTNUM
úr hinum beztu erlendu efnum, og eru
nokkur merki þegar komin á markaðinn. —
Auk þess höfum við einkainnflutning á erlendum
ilmvötnum og hárvötnum, og snúa verzlanir sér því
> til okkar, þegar þær þurfa á þessum vörum að halda.
Loks viljum vér minna húsmæðurnar á bökunar-
dropa þá, sem vér seljum. Þeir eru búnir til með
réttum hætti úr réitum efnum. — Fást alls staðar.
Áfengfesverzlins rikisfns.
(3HABLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Uppreisnln á Bounty.
Karl ísfeíd íslenzkaði.
þegar hann nálgaðist. Þegar ég var orðinn sannfærður um, að
Christian væri ekki í bátnum, hrópaði Ellison húrra og klappaði
saman höndunum. Við óskuðum allir eftir því, að Christian
slyppi. Upp frá því sáum við ekki Aitutaki.
Stundum sáum við Resolution á hverjum degi og stundum
ekki nema annan hvern dag. Við vissum, að skonnortan elti
okkur, án afláts. Hún ko mupp að freigátunni og tók vatn og
vistir. Svo stefndi hún til lands. Daginn eftir kom James Good
með miklar fréttir. Mennirnir, sem fóru í land með bátnum,
höfðu fundið rá, sem var merkt Bounty.
Um þetta var mikið rætt, bæði í fangaklefanum og káetu
skipstjórans. Edwards skipstjóri áleit þetta auðvitað sönnun
þess, að Bounty hefði komið við á þessari ey, eða farið þar fram
hjá. En við vissum betur. Samt gættum við þess, að gera vit-
neskju okkar ekki uppskáa. Þessi rá hafði vafalaust fallið fyrir
borð, þegar við vorum hjá Tupuai, og stormur og straumur
höfðu borið hana þessa löngu leið.
Næstu tvo mánuði var siglt suður og norður og allir eyja-
klasar rannsakaðir nákvæmlega. Aðfaranótt 21. júní var svo
dimm þoka, að við misstum sjónar á Resolution. Freigátan
sveimaði um í nokkra daga, en skonnortan fannst ekki. Edwards
skipstjóri sigldi til Namuka, en þar áttu skipin að hittast, ef
þau yrðu viðskila. Eins og menn muna, hafði Bounty komið við
á Namuka á sínum tíma til þess að taka vatn og vistir. Pandora
varpaði akkérum, þar sem Bounty hafði legið og í gegnum
kvistgatið sá ég húsin, sem ég hafði áður séð, og villimennina,
sem hópuðust ofan að ströndinni og létu ófriðlega, ýttu bátum
á flot og komu út að skipinu. Pandora beið þarna í fjóra daga
eftir Resolution. Náð var í vatn úr landi og gekk það ekki
slysalaust. Þegar skonnortan kom ekki, var álitið, að hún hefði
farizt. Edwards skipstjóri ákvað nú að hraða sér heim. Nú
fórum við frá Namuka og fórum fram hjá Tofoa á sama stað
og uppeisnin hafði verið gerð mörgum mánuðum áður. Það er
hægt að hugsa sér, hvernig okkur var innan brjósts, þegar við
gægðumst út um kvistgatið og sprungurnar á veggnum — og
sáum móta fyrir Tofoa í bláleitri móðu.
XVIII.
PANDORA FERST.
Ég fer fljótt yfir sögu í ágústmánuði. En það, sem við bar,
hefir máske verið tilbreytingasamt fyrir skipverjana. Hjá okkur
föngunum var hver dagurinn öðrum líkur. Við komum til eyja
og fórum frá eyjum og smám saman nálguðumst við Endea-
voursundið. Við fórum að mestu sömu leið og Bligh, þegar hann
fór á opnum báti til Timor. Nú fyrst skildi ég, hvílíkt þrek-
virki Bligh hafði unnið. Það virtist ganga kraftaverki næst, að
hann skyldi komast heilu og höldnu með seytján menn vopn-
lausa í vályndum veðrum 4000 mílna vegalengd. Þetta þrek-
virki var aðalumræðuefnið í fangaklefanum. Enda þótt við
hötuðum Bligh allir, vorum við þó hreyknir af því, að það
skyldi hafa verið Englendingur, sem vann þetta þrekvirki.
Við sáum Edwards sjaldan. Hann hafði aðeins þrisvar eða
fjórum sinnum komið í eftirlitsferð. Hann hafði þá aðeins
stanzað neðst í stiganum, horft kuldalega á okkur og farið
því næst aftur. Við vorum lagðir á vald dutlungum Parkins
— og hann eitraði okkur lífið að svo miklu leyti, sem hann
þorði. Þegar við nálguðumst Endeavoursundið, hætti Parkins
líka að koma til okkar, en lét liðþjálfann líta til okkar. Bæði
skipstjórinn og liðsforinginn voru önnum kafnir við að stjórna
skipinu. Á hverjum degi voru bátar sendir á undan freygát-
unni. Við höfðum nú náð norðurhluta kóralrifsins, sem liggur
fram með austurströnd Ástralíu. Þetta er einhver sú hættu-
legasta siglingaleið, sem til er á heimshöfunum. Við fórum
stórar krókaleiðir. Alltaf varð að skásigla milli kóralrifja og
sandbakka. Allan daginn heyrðum við hróp skipverjanna, sem
voru að mæla dýpið.
Tuttugasti og áttundi ágúst var ömurlegur dagur. Það gekk
á með svörtum éljum og stórhættulegt var að sigla. í birtingu
um morguninn sáum við, að umhverfis okkur var krökt af
sandbökkum og kóralrifjum og rauk sjórinn yfir skerin. Frei-
gátan hafði legið kyrr um nóttina og Corner liðsforingi fór í
báti á undan, til þess að reyna að finna leið út úr skerjunum.
Við sáum lítið af því, sem gerðist, en af orðum þeim, sem hróp-
uð voru frá stórnpalli, varð okkur það ljóst, að skipið var í
mikilli hættu statt.
Þannig leið dagurinn, og um kvöldið var það bersýnilegt,
að við vorum í meiri hættu en nokkru sinni áður. Skipsbátur-
inn var kominn langt á undan okkur, og nú var hleypt af fall-
byssu til merkis um, að hann ætti að snúa við. Myrkrið datt
á. Eldar voru kynntir og skotið var úr byssum, til þess að gefa
mÖnnunum í bátunum til kynna, hvar við værum. Skotunum
var svarað frá bátnum með skothríð, og okkur var það ljóst,
að báturinn nálgaðist. Allt af var verið að stika dýpið. Við
heyrðum hrópað 110 faðmar, 50 faðmar, 36 faðmar, 22 faðmar.