Alþýðublaðið - 06.10.1939, Page 1

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJéRI: F. R. VALÐEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR FÖSTUDAGUR 6. OKT. 1939. 230. TÖLUBLAÐ
Vaxandi atvinnuieysi i bænnm krefst nti
tafarlausra ráðstafana af bæjarstjórn.
------4----
En atvinraubótavinnuDiii parf að haga á annan
hátt @n gert hefir verið á undanfðrnum árum.
Neiríkliti bæjar-
stjórnar sampykkir
itækkon ð raf-
magnsverðino.
Alþýðuflokkur-
INN mótmælti því á
bæjarstjórnarfundi í gær,
að framkvæmd yrði fyrir-
huguð hækkun á raf-
magnsverðinu. Haraldur
Guðmundsson sagði, að
svo virtist, sem notkun raf-
magns myndi vaxa stór-
kostlega, og að sjálfsögðu
hefðu tekjur rafveitunnar
vaxið jafnmikið og notk-
uninni nemur — og að
tekjur hennar myndu enn
vaxa við aukna notkun.
Hann taldi alls ekki rétt
eða heppilegt, að bæjar-
stjórn samþykkti verð-
hækkun á rafmagni fyrr
en fullséð væri, að hjá því
| yrði alls ekki komizt.
Þetta féll ekki í góðan
I jarðveg hjá Sjálfstæðis-
; mönnum, og var hækkun-
; in samþykkt.
A TVINNULEYSI verka-
manna og iðnaðar-
manna í bænum var rætt
nokkuð á bæjarstjórnar-
fundinum í gær.
Hóf Jón Axel Pétursson
umræður um það og lagði
fram tillögu í málinu þess
efnis, að vegna erfiðleika og
vaxandi atvinnuleysis í
bænum, fæli bæjarstjórn
borgarstjóra að undirbúa at-
vinnubætur og hafa nú -þeg-
ar tal af ríkisstjórninni í
þeim tilgangi. Skyldu at-
vinnubætur, samkvæmt til-
lögunni, hefjast í þessum
mánuði.
Samkvæmt skráningu at-
vinnulausra manna í Vinnu-
miðlunarskrifstofunni í gær
voru 462 menn atvinnulausir.
Sama dag í fyrra voru at-
vinnuleysingjar 517.
Hins vegar eru nú 220 verka-
menn við vinnu í hitaveitunni
og lítur út fyrir að á næstunni
verði enn bætt við verkamönn-
um í þessa vinnu. — Þetta sýn-
ir, að þó tala atvinnul' manna
sé nú lægri en hún var á sama
tíma í fyrra, þá er brýn þörf á
þvf að hafist verði handa um
atvinnu.
í fyrra byrjaði atvinnubóta-
lostar hitaveltaii á
12. millján kréna?
----4----
Kiostnaðaraakinn nemur 1,3 milj.
kréna, segir ¥algeir BJðrnsson.
U OSTNAÐARÁÆTLUN
hitaveitunnar er nú
kornin á 12. milljón króna.
Hækkunin er að vísu eðlileg
afleiðing af ófriðnum, efni
og flutningsgjöld á því
hækka gífurlega.
Þessi aukni kostnaður
nemur nú, samkvæmt upp-
lýsingum Valgeirs Björns-
sonar bæjarverkfræðings,
sem nú dvelur í Kaup-
mannahöfn, um 1,3 milljón-
um króna.
Það fer ekki hjá því, að Reyk-
víkingum fari að hrjósa hugur
við þessum gífurlegu upphæð-
um, því að auðvitað koma þær
niður á bæjarbúum.
En hér kemur fram mjög
ljóslega afleiðingin af því
dæmafáa sleifarlagi, sem ríkti
í öllum undirbúningi þessa
máls af hendi borgarstjórans og
þess meirihluta, sem hann
styðst við.
Um það dugar þó ekki að sak-
ast úr því sem komið er, en
skaðinn er orðinn mikill.
Á lokuðum bæjarstjórnar-
fundi í gær var rætt um þetta
mál. Frá þeim umræðum er því
ekki hægt að skýra, en sam-
þykkt var svohljóðandi ályktun
af bæjarstjórn. Var hún sam-
þykkt í einu hljóði, því að þó
að hér sé mjög varhugavert
mál á ferðinni, þá dugar ekki
að stöðva framkvæmd hitaveit-
unnar:
„Bæjarstjórn Reykavíkur á-
lyktar, að gera þá breytingu á
samþykkt sinni 30. maí þ. á.
um lántöku til Hitaveitu
Reykjavíkur, að lánsupphæðin
megi, vegna verðhækkunar af
völdum ófriðarins, nema allt að
9 milljónum danskra króna eða
tilsvarandi upphæð í annarri
mynt, og hefir borgarstjóri,
Pétur Halldórsson, fullt og ó-
takmarkað, framseljanlegt um-
boð til viðbótarlántöku á allan
sama hátt, sem hann hafði um-
boð til lántöku í sambandi við
samning um framkvæmd Hita-
veitunnar við A/S. Höjgaard
& Schultz, Köbenhavn, dags.
15. júní þ. á., eftir umboði bæj-
arstjórnarinnar 30. maí þ. á“.
Ólafur Hjaltested,
iitli drengurinn, sem varð fyrir
bíinum í fyrrakvöld, er dáinn.
vinna 27. október, þá voru
fleiri atvinnulausir en nú eru.
Jón Axel Pétursson sagði í
gær á bæjarstjórnarfundinum,
að flestir væru nú sammála um
það, að atvinnubótavinnú yrði
að haga í haust og í vetur með
öðrum hætti en undanfarin ár.
Nú steðja að nýir og óvenju-
legir erfiðleikar, sem nauðsyn-
legt er að gera ráðstafanir til
að mæta. Það virðist liggja í
augum uppi, að ein bezta vörn
okkar gegn þessum erfiðleik-
um sé aukning á innlendri
framleiðslu. Reykjavík ræður
yfir miklum möguleikum til
stóraukinnar garðræktar og
þaðj er því sjálfsagt að láta
vinna 1 atvinnubótavinnu nú
þegar,- að undirbúningi garð-
stæða.
Þetta er ekki aðeins atvinna
handa hinum auðu höndum í
þessum bæ nú, heldur er þetta
hagsmunamál framtíðarinnar
fyrir Reykjavík og fyrir land-
ið í heild sinni. Ríkissjóður
mim fús til þess, að fé það, sem
honum ber að leggj-a fram til
atvinnubpta hér, verði einmitt
notað til slíkra framkvæmda —
og ég tel alveg sjálfsagt, að
bæjarstjórnin bregði fljótt við
og fari að undirbúa þetta mál.
Einkennileg þögn varð eftir
þessa ræðu. Hvorki íhalds-
menn né kommúnistar tóku til
máls, enda eru kommúnistar
alveg hættir því að minnast á
atvinnuleysismálin á bæjar
stjórnarfundum. — Þeir hafa
öðru að sinna, það er heimspóli-
tíkin, sem er aðalviðfangsefni
þessara herra.
Sjálfstæðismenn vildu ekki
samþykkja tillögu Alþýðu-
flokksins að svo komnu máli,
og var henni vísað til bæjar-
ráðs.
En þess er að vænta, að þetta
mál fái góðar undirtektir og að
borgarstjóri hafi tal, sem fyrst,
af félagsmálaráðherra, sem at-
vinnubæturnar heyra undir.
Bæjarstjörnin sam-
ÞlfkHr spirningu til
póst eg símamála-
stjóra.
Tillaga Alpýðufíokksins út af
ittBkkim fargjaldanna með
strcetisvögnum of ákveðin!
‘O' EFIR póst- og síma-
málastj. misskilið sam-
þykkt bæjarráðs um hækk-
un fargjaldanna með stræt-
isvögnunum?
Bjarni Benediktsson vildi
halda þessu fram á bæjarstjórn-
arfundi í gær, en erfitt er að
sjá annað af samþykkt þeirri,
sem gerð var í bæjarráði, gegn
I atkvæði fulltrúa Alþýðuflokks-
I « Frh. á 4- 8Íðu.
Franskir skriðdrekar sækja fram á vesturvígstöðvunum
Enginn friður meðan Hitler
er við völd, segja brezk blöð.
----4---
Þýzka rikisþingið kom saman á hádegl í
dag, til að hlusta á friðartilboð Hitlers.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun. *
1-'| ÝZKA ríkisþingið kemur saman á hádegi í dag, eft-
ir Mið-Evróputíma, en ekki á morgun, eins og gert
hafði verið ráð fyrir, til þess að hlusta á friðarskilmála
Hitlers.
Engum dettur lengur í hug, að þeir skilmálar verði
þannig, að Bretar eða Frakkar líti við þeim. Brezku blöðin
segja, að enginn friður komi til mála meðan Hitler sé við
völd. En þýzku blöðin hóta algeru eyðileggingarstríði gegn
Englandi og Frakklandi, ef ekki verði gengið að kröfum
Hitlers......
Fratekar sigra Þjóöverja
i steriððreteaorusta.
LONDON í morgun. Ftl.
Frakkar hafa með skyndiá-
hlaupi tekið allan Borgskóg-
inn, sem er nálægt landamær-
um Luxemburg, og halda nú í
áttina að þjóðveginum milli
Metz og Trier, sem hefir mikla
hernaðarlega þýðingu,
t fregnum frá Luxemburg er
ságt frá 'Orustunni í BorigS'kógin-
urn og skýrt frá því, að báðir
aðilar hafi teflt fram skriðdrek-
um sínum.
Hermálasérfræbingur Parísar-
bla'ðsins „Petit Parisienne“ segir
l grein um styrjöldina í dag, að
Þjóðverjar kunni að ráðast inn í
Luxemburg, af hernaðarlegum á-
stæðum, en hann bendir á, að
þetta gæíi bakað Þjóðverjum
ineiri erfiðleika en þá granar, því
að það yrði mjög erfitt fyrir þá,
að sækja þar fram og koma séi
þar fyrir, þar sem gera yrði ráð
fyrir, að Frakkar myndu halcia
uppi stöðugri stórskotahríð á þá
frá Magninotlímmni.
Belgia óttast þýztea inn-
rás eins og 1914.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Fregn nokkur frá Berlín veld
ur Belgíumönnum áhyggjum.
Það var Belgafréttastofan, sem
birti fregnina, en hún var þess
efnis, að undir vissum kringum-
stæðum kynni Þóðverjar að
Iíta svo á, að þeir væri leystir
frá þeirri skuldbindingu sinni,
að virða hlutleysi Belgíu.
Það, sem átt er við með —
vissum kringumstæðum — er
sennilega það, að Belgíumenn
gæti ekki komið í veg fyrir, að
hlutleysi lands þeirra væri
skert af styrjaldaraðilanum. —■
Belgiska stjórnin liefir lýst því
yfir, að hún sé fullfær um að
koma í veg fyrir, að hlutleysi
landsins verði skert, og belgisk
Frh. á 4. síðu.
Siðnstn fréttir:
RæðaHitlers.
O* ITLER hélt ræðu sína
fyrir þýzka ríkisþing-
inu klukkan ellefu í morgun
(eftir íslenzkum tíma), og
lýsti þar yfir friðarskilmál-
um sínum.
England getur fengið frið,
sagði hann. En þá yrði það
að verða við kröfum Þýzka-
lands um nýlendur. Hann
sagðist vera reiðubúinn til
þess að endurreisa Pólland
sem sjálfstætt ríki, undir
vernd Þjóðverja og Rússa,
en þó að eins á nokkrum
hluta þess landssvæðis, sem
það hefði haft áður.
Hitler var hvað eftir annað
hylltur meðan á ræðu hans
stóð og stóll hans hafði verið
skreyttur lárviðarsveig áður en
hann kom inn í þingsalinn.
Sovét«Rússland hef
ir nu kúgað Lettland
--------jt.—.—_—
Rauði herinn fær flugstöðvar og flota~
stöðvar á Lettiandi eins og á Eistlandi
-—---- --------
GAGNKVÆMUR aðstoðarsáttmáli var undirskrifaður £
gær milli Sovét-Rússlands og Lettlands, og er hann svipaður
að efni og sáttmáli sá, sem nýlega var gerður milli Sovét-Rúss-
lands og Eistlands.
Rússar fá flotastöðvar í tveimur höfnum Lettlands, Libau
og Windau, og tvær flugstöðvar, en ekki hefir enn verið ákveðið
hvar þær verða,
Fregn kemur frá Eistlandi um það, að Sovét-Rússland krefjist
réttar til þess að hafa bækistöð fyrir rússneskt setulið inni í miðju
Eistlandi.