Alþýðublaðið - 10.10.1939, Qupperneq 1

Málfnnfiaflokkur
Æfing annað kvöld.
ALÞÝÐUBIAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAGUR 10. OKT. 1939.
233. TÖLUBLAÐ
Rússar draga saman ógrjrnnl
llðs vlð landamæri Flnnlands.
----—♦----
Mannfjðldinn sðng finnska pjóðsðnginn þegar
Paasakivi fér af stað frá Helsingfors í morgun
Kallio Finnlandsforsteti á skrifstofu sinni.
Striðstnrgging togarasjð-
manna verðnr 15 pðs. kr.
... ♦
Togaraflotinai fer á veiðar pegar
samsBingum vlð yfirmenn er lokið
O amkomulag milli full-
trúa sj ómannafélaganna
í Reykjavík, Hafnarfirði og
á Patreksfirði og fulltrúa Fé-
lags íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda var undirrit-
að í dag um hádegi.
Samkvæmt gerðardóminum
var stríðstryggingin 8 þúsund
krónur, en fulltrúar sjómanna
fóru fram á það strax í gær, að
tryggingin yrði hækkuð þrátt
íyrir gerðardóminn, og sam-
þyktu togaraeigendur að trygg-
ingin skyldi verða 15 þúsund
Itrónur í samræmi við trygg-
ingu yfirmanna, en hámark
hénnar ter 18 þús. kr.
Alþýðublaðið hafði í morgun
tal af Hauki Thors fram-
kvæmdastjóra í Kveldúlfi, og
sagði hann, að allir 'togarar
Kveldúlfs myndu fara á veiðar
undir eins og lokið væri samn-
ingum við yfirmenn skipanna,
en þeir eru enn eftir. Hið sama
sagði framkvæmdastjóri Alli-
ance. Má því búast við að inn-
an fárra daga fari allir togaarar
til veiða og sigli síðan út með
aflann.
Samkomulag sjómanna og
togaraeigenda er svohljóðandi:
„1. gr. Áhættuþóknun reikn-
ast frá því að skip siglir fram
hjá Reykjanesi eða Langanesi
á útleið. Fari skip til útlanda af
svæðinu supnan nefndra staða,
reiknast áhættuþóknun frá því
skipið leggur af stað. Áhættu-
þóknun reiknast til þess tíma,
er skipið siglir fram hjá nefnd-
um stöðum á uppleið eða byrj-
ar veiðar eða kemur í höfn
sunnan Reykjaness eða Langa-
ness.
Meira en hálfur sólarhring-
ur á áhættusvæðinu reiknast
sem heill, en minni hluti úr
sólarhring sem hálfur.
Innan þessa svæðis teljast
ekki veiðar byrjaðar, nema því
aðéins að þær séu stundaðar yf-
ir 12 klukkustundir.
Áhættuþóknunin er 250% og
miðast við kr. 232.00 mánaðar-
kaup á togara, *em stundar
veiðar og siglir með aflann, og
kr. 270.00 mánaðarkaup á tog-
ara, sem eingöngu kaupir fisk
eða er leigður til flutninga.
2. gr. Skipverjar þeir, er þetta
samkomulag nær til, eru tryggð
ir fyrir kr. 15.000.00 — fyrir
dauða eða örorku af völdum ó-
friðar eða af ósönnuðum orsök-
um umfram hina lögboðnu rík-
istryggingu.
3. gr. Þeir, sem ekki sigla til
útlanda á togara, sem veiðir,
miðað við 17 manna áhöfn —
(samkv. fyrri samningum), —
skulu halda mánaðarkaupi sínu.
Það skal á valdi skipstjóra, hve
margir sigla, þó ekki færri en
12. Gert er ráð fyrir, að þeir,
er fiskveiðar stunda, sigli til
skiptis.
4. gr. Skipstjón af völdum
ófriðar telst falla undir ákvæði
41. gr. Sjómannalaganna.
5. gr. Samkomulag þetta
gengur í gildi frá undirskriftar-
degi, og getur hvor aðili sagt
því upp með 30 daga fyrir-
vara.“
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
SENDIHERRA FINNA í Stokkhólmi, Paasakivi, lagði af
stað frá Helsingfors til Moskva í morgun og var mikill
mannfjöldi viðstaddur brottför hans. Þegar lestin lagði af
stað, söng allur mannfjöldinn finnska þjóðsönginn.
Áður en Paasakivi lagði af stað, lét hann þau orð falla
í viðtali, að Rússar hefðu ekkert látið uppi um tillögur
sínar eða kröfur, en Finnar myndu ekki láta segja sér fyrir
verkum af neinu erlendu valdi og ekki láta ferþumlung
af hendi af landi sínu. Finnland væri ákveðið í að halda
fast við hlutleysisstefnu Norðurlanda og vísa öllum kröfum,
sem brytu í bág við sjálfstæði þess, á bug.
Talið er að Finnar hafi nú þegar 75 þúsund manns undir
vopnum, auk varaliðs, sem verið er að kveðja til herþjónustu.
En Rússar eru sagðir hafa dregið saman ógrynni liðs, 300—400
þúsund manns, við austurlandamæri Finnlands.
Það vekur mjög mikla teftir-
tekt. að finnska stjómin hefir
ekki éent utanríkismálaráð-
herra sinn til Moskva, eins og
Eistland, Lettland og Lithau-
en hafa gert og þykir það ótví-
rætt henda til þess, að Finnar
hafi ekki í hyggju að láta fara
þannig mteð sig eins og farið
hefir verið með smáþjóðixnar
austan við Eystrasalt.
Staða Ftnnlands önnnr
en Eystrasaltsrikjanna.
Öll blöÖ í Ftemlandi ræða þessi
mál nú®af kappi og eru öll sam-
mála um það, að staða Finnlands
sem Nor&urlandaríkis sé á engan
hátt sambærileg við stöðu Eystra-
saltsrfkjanna á landamærum
Sovét-Rússlands. Það megi með
nokkmm rétti halda því fram, að
Eystrasaltsrfkin gætu orðið vett-
vangur hemaðarlegrar starfsemi,
sem væri Rússum fjandsamleg,
en það sé óhugsanlegt með Finn-
land. Ekkert hernaðarveldi mundi
nokkum tíma sjá sér hag í að
nota Finnland sem inngöngudyr
Mlkll togstreita um at>
kvæðl bæjarfulltrúa.
----«-----
Hver fær leyfi til að reka Gamla Bíö,
Háskólinn eða Garðar Þorsteinsson.
P ETERSEN, eigandi
Gamla Bíó hefir nú
dvalið hér á landi síðan árið
1905, eða í 34 ár. Nú hefir
hann selt eignir sínar hér —
en þær eru Gamla Bíó, hús
og vélar.
Hann sagði í viðali við Al-
þýðublaðið í morgun: .,Ég hefi
um nokkurt skeið haft í hyggju
að selja Gamla Bíó, Ég geri það
ekki með ljúfu gteði, en skatt-
arnir gera mér ókleift að reka
kvikmyndahúsið áfram.“
— Og þér hafið selt kvik-
myndahúslð?
„Já, ég h«fi s*lt það Garðari
Þorsteinssyni hæstaréttarmála-
færslumanni og Hafliða Halldórs-
syni á Siglufirði.“
— En ekki háskólanum?
„Nei, og enginn hefir rætt það
mál við rnig fyrr en eftir á.“
— Ætlið þér þá að flytja héð-
an?
„Ég býst við því, en ekki fyrr
en eftir nýár.“
Petta mál hefir verið rætt mik-
ið undanfama daga. Astæðan er
sú, að Mgbl. flutti á sunnudaginn
fregn um það, að háskólinn ætl-
aði 'að kaupa Gamla Bíó, ,og
\drtist af fregninni, að þetta mál
Pri*. á 4. slðu.
Dýzfenr liðsafnaðnr
við landamœri
Sviss.
PARÍS 1 morgun. FÚ.
Allir íbúar þýzkra
þorpa og borga, sem eru
minna en 16 kílómetra frá
hægri bakka Rínarfljóts-
ins, hafa nú verið fluttir í
burtu, og stór þýzkur her
er að koma sér fyrir með-
fram Rínarfljóti við landa-
mæri Sviss, milli Boden-
vatns og Basel.
< ,r#########################<######J
Djóðverjar að flýja Eystra-
saltslðndin fyrir RAssnm?
------—«--------
Fyrirhugað að flytja 100 þús. Þjóðverja
frá Eistlandi, Lettiandi og Lithauen.
---------------
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
SAMKVÆMT fyrirskipunum frá Berlín hefir verið byrjað
að flytja Þjóðverja heim frá Eystrasaltslöndunum, fyrst og
fremst þýzka ríkisborgara, en aðrir Þjóðverjar, sem þar lifa
og eru taldir vera 100 þúsund, fá tveggja sólarhringa frest til
þess að ákveða, hvort þeir vilji vera áfram í Eystrasaltslönd-
unum eða flytja heim til Þýzkalands.
Fíest þetta fólk hefir mann fram af manni búið í Eysíra-
saltslöndunum, og eru um 60 þúsund Þjóðverjar taldir vera i
Lettlandi, um 18 þúsund í Eistlandi og um 30 þúsuud í Lithauen.
af Hitler og Stalin, að flytja
Þjóðverja og fólk af þýzkum
ættum burt úr þessum löndum.
til Rússlauds. I sama streng taka
öll helztu blöð á Norðurlöndum.
ihjrggjgi á Norðgr-
löndum.
Á Norðurlöndum hafa menn
vaxandi áhyggjur út af örlög-
um Finnlands. Blöðin eru sam-
mála um að afdrif þess varði
Norðurlöndin öll. „Morgen-
posten“ 1, Oslo segir meðal
annars á þá leið, að örfáar míl-
ur af finnsku landi sé það eina,
sem skilji Norður-Noreg frá
Rússlandi, og falli Finnland, þá
sé Rússland orðið nágranni
Noregs.
í sænskum blöðum verður
vart við miklar áhyggjur út af
því, hvaða kröfur Rússar kunni
að gera viðvíkjandi Álands-
eyjunum. ,.Hufvudsbladet“ í
Helsingfors lætur í ljós þá von,
að flugufregnir sem gangi um
fyrirætlanir Rússlands kunni
að vera orðum auknar, og að
Finnland verði ekki kúgað til
þess að afsala sér neinu, sem
skerði öryggi þess og sjálf-
stæði.
Utanríkismálaráðherra Finn-
lands hefir skorað á blaðamenn
á Norðurlöndum að birta ekki
flugufregnir eða lauslegan orð-
róm um þessi hættulegu mál.
Það er búizt við því, að mik-
ill hluti þessa fólks verði flutt-
ur til Þýzkalands og er því
haldið fram 1 Berlín, að það
eigi að setjast að í þeim héruð-
um á Póllandi, sem Þjóðverjar
hafa nú lagt undir sig og gera
þau þar með að þýzkum lönd-
um.
En grunur leikur á, að fólkið
sé flutt burtu af því að Rússar
eru nú raunverulega að taka
völdin í þessum löndum og
senda her inn í þau. í gær-
kveldi komu fyrstu hersveitir
Rússa inn í Eistland um 25 þús-
und að tölu, og eiga þær að
vera þar sem setulið samkvæmt
nauðungarsamningi þeim, sem
Eistland varð að gera við Rúss-
land.
Talið er víst, að samkomulag
hafi verið gert um það fyrirfram
Sovétstjórnin lofar frið-
artillðonr Hitlers.
LONDON í motguin. FÚ.
Hið opinbera málgagn rúss-
nesku stjómarinnar segir, að
ræða Hitlers sé ágætur grund*
völlur undir friðarsamninga, en
að ástæðan fyrir þvi, að Bretar
og Frakkar vilji ekki semja friö,
sé sú, að þeir séu hræddir um
að missa hin voldugu nýlendu-
riki sín.
Blaðið bætir því við, að ekki sé
hægt að endurreisa Pólland á
sama grundvelli og það hafi ver-
ið, og sé þess vegna engin á-
stæða fyrir vesturveldin að halda
stríðinu áfrarn.
Tvö ný met voru sett
á sundmeistaramótinu.
Métið heldur áfram I dag.
SUNDMEISTARAMÓT tslands
hófst I fyrraid.\ kl. 2 I Simd-
höllinni. I mótinu taka þátt 75
manns frá 5 félögum. Er keppt
í nær ölium tegundum sunda og
fyrir alla aldursflokka.
I fyrrad. var keppt í 5 greinum:
100 m. frjáls aðferð, karla, 200
m. bringusund, karla, 25 m. fr.
aðferð,. telpna innan 12 ára, 50
m. bringusund drengja innan 14
ára og loks 4x50 m. boðsundi:
Helztu úrslit urðu:
100 m. frjáis aðferð, karla.
Meistari: Jónas Halldórsson, Ægi
1:03,7 mfn. nýtt ísl,. met. 2. Logi
Einarsson, Ægi 1:04,9 min. 3.
Hörður Sigurjónsson, Ægi 1:06,9
min. 4, Guðbraodur Þorkelsson,
K. R. 1:07,0 mín. Jónas átti sjáll
ur fyrra metið, 1:03,8 min. Han
syndti í riðli með Herði, og vor
þeir jafnir, er sundið var hálfnac
en eftir það kom munurinn í ]jó:
200 m. bringusund, karla. Meií
ari: Ingi Sveinsson, Ægi 3:02,
mín. 2. Sigurður Jónsson, K. I
3:04,1 min. 3. Sigurjón Guðjóru
son, Ármann 3:11,0 mín. 4. In|
Sigurðsson, K. R. 3:13,7 min. M<
Inga Sveinssonar er 3:00,9. Kepp
in var afar hörð milii Inga Svoir
og Sigurðar. Sigurður, Sigurjó
feg Ingi hinn eru allir afar efn:
legir sundmenn. Þeir hafa li
keppt áður og Sigurður er alve
nýfundin stjama.
Frh. á 4- siðu