Alþýðublaðið - 13.10.1939, Qupperneq 1

ALÞÝÐUBIAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKIfURINN
XX. ÁRGANGUR FÖSTUDAGUR 13. OKT. 1939. 236. TÖLUBLAÐ
ovét*Rússland taika
vlð að ráðast á Flnnland
Bandarfkin og Norðuriðnd skárust í leik
Inn í gærkveldi austur f Moskva.
*Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
T'* AÐ varð kunnugt í gærkveldi, að sendiherra Banda-
ríkjastjórnarinnar í Moskva hefði í gær farið á fund
Molotovs og farið þess á leit við hann, að sovétstjórnin
gerði ekkert það, sem spillt gæti sambúð Finna og Rússa.
í gærkveldi afhentu sendiherrar Svíþjóðar, Noregs og
Danmerkur sovétstjórninni einnig orðsendingu frá stjórn-
um sínum með tilmælum um það, að Finnland fái óáreitt
af Rússum að njóta þess sjálfstæðis og hlutleysis, sem það
hefir nú í nánu sambandi við önnur Norðurlönd.
Menn eru ekki alveg vonlausir um, að þessar aðvar-
anir Bandaríkjanna og Norðurlanda í Moskva kunni að
bera nokkurn árangur. Það þykir að minnsta kosti benda
frekar í þá átt, að því var haldið fram í Moskva í gær-
kveldi, að samningaumleitanir sovétstjórnarinnar við
íinnsku stjórnina væru allt annars eðlis en við Eystrasalts-
löndin undanfarna daga.
Verða þfessir skriðdrekar að endingu sendir til Evrópu? Vígbúnaður Bandaríkjanna á heims-
sýningunni í New York.
SVAR CHAMBERLMMS;
Bretland semur ekki frið upp
á pað að fallast á ofbeldið.
----♦—--
Þýzkaland verður að sýna friðarvilja sinniverki
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun. '
O HAMBERLAIN forsætisráðherra Breta svaraði hinu
^ svokallaða friðartilboði Hitlers í langri ræðu fyrir
neðri málstofunni í enska þinginu í gær.
Hitler ætlazt til, sagði hann, að við viðurkennum her-
töku Póllands. En það er ekki hægt að fallast á friðartil-
lögur, sem fara fram á það, að fallizt sé á ofbeldið. Hitler
yrði fyrst að sýna það í verki, að hann vildi bæta fyrir mis-
gerðir sínar. En svo lengi, sem það er ekki gert, munum vér
halda styrjöldinni áfram, þar til yfir lýkur. Það er Þýzka-
land, sem nú verður að velja.
Mánaðarforði af
sykri kemnr með
Drottningnnni
IGÆR komu fregnir um það,
að tilraunir þær, sem gerðar
höfðu vérið til að fá keyptan
sykur í Danmörku hefði tekist.
Keinur hann með Alexandrínu
drottningu, sem kemur hingað í
næstu viku.
Mun sá sylcur duga Reykvík-
ingum og Hafnfirðingum í mán-
anaöartíma, en sykurskortur er
hvergi á landinu, nema hér og
í Hafnarfirði.
Mun þetta vera gleðitíðindi fyr-
ir marga, sem hafa nú aðeins
sykur til nokkurra daga.
Afvinonbætnr þorfa
að hefjast.
faxndi atvinanleysi.
RÁTT fyrir það, þó að á
3. hundrað manna séu nú
í vinnu við hitaveituna, voru í
gær skráðir atvinnulausir 523
verkamenn.
Sýnir það ljóslega, hve mik-
il nauðsyn er á því, að hafizt
verði sem fyrst handa um at-
vinnu. Tillaga Alþýðuflokksins
frá síðasta bæjarstjórnarfundi
var til umræðu á bæjarráðs-
fundi fyrir nokkru.
Var borgarstjóra falið að
hafa tal af félagsmálaráðherra
um samvinnu við ríkið viðvíkj-
andi atvinnubótum. Enn mun
borgarstjóri ekki hafa haft tal
af ráðherranum um þetta mál,
og' er erfitt að sjá eftir hverju
hann er að bíða.
Stefano Islandi við
kennnglega leikbúsið
EFTIR því sem fréttaritari út-
varpsins i Kaupm.höfn hefir
heyrt mun Stefano íslandi einn-
ig á þessu leikári starfa við Kon-
unglega leikhúsið. Hér er þó
ekki að ræða um fasta ráðn*
ingu, lreldur mun hann eins og
á fyrra leikári syngja sem gestur
í nokkrum hlutverkum. Mun hann
aftur syngja og leika aðalhlut-
Verk í operunum La Boheme og
Madame Butterfly eftir ítalska
tónskáldið Puccini. Þá eru likur
til að hann syngi auk þess níut-
verk Don Josí í Carmen-óperu
frakkneska tónskáldsins Pízets.
Er þetta eitt af frægustu söng-
hlutverkum dan-ska söngvarans
Herolds. Kjör þau sem Stefano
íslandi hafa veriö boðin við Kon-
Frh. á 4- síðu.
Viðræðurnar í Moskva milli
Finna og Rússa byrjuðu í gær,
og enda þótt ekkert hafi verið
tilkynnt um, hVert efni þeirra
var, er talið, að Álándseyjar
hafi verið aðalviðræðuefnið, En
þessar eyjar hafa sem kunnugt
er mikið hernaðarlegt gildi, þar
eð sú þjóð, er hefði þar flota-
og flugstöðvar, hefir á valdi
sínu siglingar um Finnlands-
flóa og Botnteska flóann.
Víggirðingarnar á Álandseyj-
um voru teknar niður eftir
styrjöldina og Rússar settu sig
fyrir nokkru upp á móti finnsk-
sænskri tillögu um endurvíg-
girðingu eyjanna.
Það var tilkynnt í Helsing-
LONDON 1 morgun. FÚ.
Finnski utanríkismálaráð-
herrann Erkko sagði í gær, að
hann vonaðist til, að samkomu-
lagsumleitanirnar færi í þá átt,
að gagnkvæmur skilningur og
friður yrði ríkjandi. Hann kvað
Finna þakkláta fyrir stuðning
Norðurlanda og hann kvðst
hafa sannanir fyrir því, að
Bandaríkin væri velviljuð
Finnlandi. Hann sagði enn
fremur, að hvers konar tilraun-
ir til þtess að fá Finna til þess
að afsala sér réttindum sínum
eða knýja þá til pólitískrar
samvinnu, sem þeim væri ógeð-
felld, myndi mæta harðvítugri
mótspyrnu. Ástand eins og
skapazt hefði í hinum Eystra-
saltsríkjunum gæti ekki komið
til mála að því er Finnland
snerti.
í útvarpsræðu til hinna Nórð-
urlandaþjóðanna sagði ráðherr-
ann í gær, að varúðarráðstöfun-
um þeim, sem gerðar hefði ver-
fors 1 gærkveldi, að engar
kröfur hiefði enn verið bornar
fram af Rússa hálfu, og enn
sem komið er hefði fulltrúar
Finna og Rússa aðeins skipzt á
skoðunum.
Almenningsálitið í Finnlandi
virðist vera á þá leið, að grípa
heldur til vopna og berjast en
sæta neinum afarkostum. Ýms-
um varúðar og landvarnaráðstöf-
unum er haldið áfram af kappi
fein án flausturs og æðru. Allt
varalið hefir verið kallað til her-
þjónustu og fjöldi manna boðið
sig fram sem sjálfboðaliðar. 60
þúsund gamalmenni, konur og
börn hafa verið flutt frá Hels-
ingfors og heldur flutningunum
áfram.
ið í Finnlandi, væri ekki beint
gegn neinni sérstakri þjóð.
Finnland óskaði ekki að vera
þátttakandi í neinu, sem gæti
haft illar afleiðingar.
Það hafði verið svo ráð fyrir
gert, að ræðunni yrði endur-
varpað til Þýzklands, en það
var hætt við það á síðustu
stundu, þar sem Þýzkaland
neitaði að endurvarpa henni
vegna styrjaldarástands.
Ameriskir verkamenH
kanpa bvorki pjzkar
né rússneskar vðrur.
LONDON i gærkv. F.Ú.
Verkalýðssambandið í Banda-
ríkjunum samþykkti í gær, aðvið
halda viðskiptabanninu, að því er
þýzkar vörur snertir, og ennfrem-
ur, að láta það nú einnig gilda
að því er rússneskar vörur snert-
ir.
Bretar fóru ekki í stríðið af
hefnigirni, sagði Chamberlain,
heldur til þess að berjast fyrir
frelsið. Og það væri ekki að eins
Bretaland og Bretaveldi, sem
er í hættu, heldur og Frakk-
land og 1 rauninni öll lönd, þar
sem friðelskandi þjóðir byggju.
Ríkisstjórnin veit, að bæði sá,
sem sigrar og er sigraður, verð
ur fyrir ógurlegu tjóni, en að
gefast upp fyrir ranglætinu, —
væri að afmá öll merki þess,
sem eru tákn framsóknar þjóð-
anna. Brezka stjórnin sóttist
ekki eftir löndum eða fé, og
fór ekki fram á neitt af þýzku
þjóðinni, sem af leiddi, að henni
gæti fundið sjálfsvirðingu
sinni misboðið, en það, sem
reynt væri að gera, væri að
leggja grundvöll að nýju sam-
komulagi þjóða milli á þeim
grundvelli, að það yrði tryggt,
að styrjöldin yrði ekki óhjá-
kvæmilegt hlutskipti hverrar
einustu kynslóðar í álfunni.
Hann kvaðst vera viss um, að
allar þjóðir álfunnar þeirra
meðal Þjóðverjar, vildu frið, —
frið, svo að þær gæti notað
hæfileika sína og starfsorku til
þess að bæta hag sinn og vinna
að hugðarefnum sínum. Það er
slíkur friður, sem vér vinnum
að, sannur, öruggur friður, en
ekki hálfur friður, þar sem stöð
ugur kvíði er ríkjandi vegna
hótana og ótta við óvænta at-
burði.
Hvað er þrándur í götu fyrir
því, að unnt sé að koma á ör-
uggum friði? spurði Chamber
lain.
Það er þýzka ríkisstjórnin og
þýzka ríkisstjórnin ein, svaraði
hann, því að með slendurtek-
inni ágengni og ofbeldi hefir
hún rænt Evrópu friði og öryggi
og rótfest óttann og óvissuna í
hjörtum nágranna sinna.
Hitler, sagði Chamberlain,
Frh. á 4. siðu.
Dýzk flotadeild úti
í Norðnrsjó?
OSLO í morgun F.B.
Samkvæmt þýzkum tilkynn-
ingum er þýzk flotadeild á sveimi
í Norðursjó og nálægt þeim stao
þar sem sjóorustan við Jótland
var háð í heimsstyrjöldinni.
Það er litið á það sem ögrun
við Englendinga, að Þjóðverjar
láti svo sem veldi Breta á haf-
inu sé brotið. Öryggi Þjóðverja
í þessum efnum byggist á því,
að þeir telja flugflota sinn svo
öflugan, að þeir þurfi ekki ab
óttast flota Bieta.
Kommúnistar svara spurn
ingnm verkamanna með á
rðsam i Sjömannafélagið
o
Esi sfaðreyndiraai* hrekja árás-
ir peirra, og erii sterkari en peirt
'T’ILRAUNIR kommúnista
til að æsa upp til óá-
nægju út af samningum sjó-
manna um stríðstryggingar
og áhættuþóknun á stríðs-
hættusvæðum eru meira en
broslegar.
Þeir reyna þetta í þeim
eina tilgangi að draga at-
hyglina frá ástandinu innan
kommúnistaflokksins og ó-
stjórn þeirra á Dagsbrún og
aðgerðaleysinu í málefnum
verkamanna.
Héðni Valdimarssyni ferst
illa að þykjast bera hagsmurú
sjómanna fyrir hrjósti, og væii
sæmra fyrir hann að sýna þi
umhyggju í verkinu en aS
stjórna æsinga- og rógskrifuri
í Moskvamálgagninu gegn sam-
tökum sjómanna og forystu-
mönnum þeirra.
Hins vegar er vitanlegt að H.
V. getur ekki gleymt þeim viö-
tökum, er hann fékk á geysi-
fjölmennum sjómannafundi í
Frh. á 4. síðu.
Maad sættir sig ekki við
ðrlðg Eystrasaltslaidana.
-—-------
Yfirlýsing finnska utanríklsmáia
ráðherrans í Ilelsingfors i gær.