Alþýðublaðið - 20.10.1939, Síða 1

Alþýðuflokksfé-
lagsins á laug-
ardag.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDRMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 20. OKT. 1939.
242. TÖLUBLAÐ
Finnar eru nú bjartsýnni
eftir fundinn í Stokkhólmi.
Þeir treysta því, að Rússar muni hika við að
brjóta í bága við almenningsálitið í heiminum
ðrnsta milli her-
skipa oy flapéia
Atí fjrrir strðnd-
nm Hoilands.
OSLO í morgun. FÚ.
TO REGNIR hafa borizt
um orustu úti fyrir
Hollandsströndum. Áttust
þar við 6 herskip og 12
flugvélar,
Flugvélarnar vörpuðu
niður fjölda sprengikúlna
og heyrðust feikna spreng-
ingar, en herskipin svör-
uðu með ákafri skothríð
úr loftvarnabyssum.
Hverjir hér áttust við
*er ekki kunnug, né um úr-
slit orustunnar. (NRP).
Innaníélagsmót I. R.
heldur áfram í kvöld kl. 6.
Kieppt verður í 300 m hlatupi
fyrir drengi, 14 ára og yngri,
og 1500 m hlaupi fyrir drengi
yngri en 19 ára.
Paasikivi.
lofDingnnm heldnr ðfram
inan kommúnistaflokksins
liéðinn Valdimarsson hyggst að heyja
baráttuna innan miðstjórnarinnar.
FTIÍt að Alþýðublaðið
var búið í gær að skýra
frá aðalatriðunum af funda-
höldum kommúnista hér í
bænum undanfarið, birtir
málgagn Moskóvítanna
fyrst í dag tillögu þá, sem
samþykkt var á lokafundin-
um.
Tillagan er svo loðin í orða-
lagi, að bersýnilegt er, að hún
er samin með það fyrir aug-
um, að reyna að sætta hina
stríðandi aðila, en felur ekki í
sér nteina lausn á deiluatriðun-
um. Það leynist engum, að til-
iftt Andersensævin-
týri byrjar i blað-
inn í dag.
IkT ÝTT Andersensævintýri byrj-
ar í bla'ðlinlu í dag. Er það
ævintýrið Eldfærin.
Breyting verður á myndamót-
unum, eins og sést á ævintýrinu
í dag. Hafa myndirnar verið
minnkaðar, og er það ráðstöfun
myndamóíagerðarinnar erlendis,
sem Alþýðublaðið hefir skipt við.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
IHELSINGFORS eru menn nú eftir þjóðhöfðingjafund-
inn í Stokkhólmi töluvert mikið vonbetri en áður um
viðunandi endalok á samningaumleitunum Finna og Rússa.
Menn gera sér vonir um það, að Sovét-Rússland kyn-
oki sér við því að ganga í berhögg við almenningsálitið í
heiminum, sem svo greinilega er á hlið Finnlands.
Það er bent á það í þessu sambandi, að rússnesk blöð
og rússneskt útvarp forðist allar árásir á Finnland og enn
fremur þykir svar Kalinins, forseta sovétþingsins, við orð-
sendingu Roosvelts Bandaríkjaforseta í tilefni af kröfum
Rússa benda í þá átt, að sovétstjórnin muni ekki kjósa að <
koma sér út úr húsi hjá hinu stóra lýðveldi vestan við haf.
Finnska stjórnin hefir nú
gengið frá samkomulagístillög-
um, sem hún ætlar að leggja
fyrir sovétstjórnina. En þar
sem Erkko utanríkismálaráð-
herra kemur ekki tii Helsing-
fors frá Stokkhólmi fyrr en í
dag, getur Paasikivi ekki farið
á stað með þær til Moskva fyrr
en á morgun. Það er því ekki
hægt að búast við neinum úr-
slitum í samningum Finna og
Rússa fyrr en í næsta viku.
Kallio Finnlandsforseti fór
loftleiðis frá Stókkhólmi til
Helsingfors um klukkan sex
síðdegis í gær, að viðstöddu
miklu fjölmenni á flugvellinum
og Kristján konungur tíundi og
Noregskonungur héldu heim-
leiðis í járnbrautarlestum um
klukkan tíu.
Utanríkisráðherrarnir urðu
eftir í Stokkhólmi til frekari
viðræðna, en munu fara þaðan
í dag.
Þegar Gústav Svíakonungur
hafði fylgt konungi íslands og
Danmerkur og Noregskonungi
á járnbrautarstöðina, var hann
hylltur af múg og margmenni
sem upphafsmaður þessa þýð-
ingarmikla fundar.
Oplnber tllkynning nm
þ i óöhðf ðlnoi af nndinn.
KAUPM.HÖFN í gærkv. FÚ.
Seint í dag var gefin út opin-
ber tilkynning um þjóðhöfðingja-
fundinn í Stokkhólmi, þar sem
skýrt var frá viðræðum þedm og
ályktunum, sem gerðar hefðu
verið á sameigmlegum fundi kon-
ungs íslands og Danmerkur, Sví-
þjóðar og Noregs og forseta
Finnlands ásamt utanríkismála-
ráðherrum þeirra í kionungshöll-
inni í Stokkhólmi dagaua 18. og
19. október.
I upphafi tilkynningarinnar
segir, að til að byrja með hafi
veri'ð rætt um ástandið á Norður-
löndum almennt og erfiðleika þá
og hættur fyrir Norðurlandaríkin,
sem styrjöldin hefði skapað-
Fundurinn kom sér saman um að
halda fast við hlutleysisyfirlýs-
ingar þær, sem þegar hafa verið
gefnar af hálfu allra ríkjanna.
Ennfremur munu Norðurlanda-
þjóðirnar krefjast þess, að fá að
Frk. á 4. *iðu.
Á járnbrautarstöðinni í Helsingfors, þegar byrjað var að flytja fólk úr borginni.
lagan er öll í anda Brynjólfs
Bjarnasonar og Moskvastefn-
unnar, enda er það eðlilegt, þar
sem Moskvastefnan er að öllu
ríkjandi í flokksfélagi kommún-
isía, hér í bænum að minnsta
kosti.
Tillagan reynir að kæfa
sundrungina með því að gefa
flokksmönnunum leyfi til „að
fylgja fram ólíkum sjónarmið-
um viðvíkjandi framkomu ein-
stakra ríkja í alþjóðamálum,"
en málgagn flokksins á eftir
sem áður að túlka skoðanir
Moskóvítanna.
Um blaðið segir í tillögunni:
„. . . skorar fundurinn því ein
dregið á miðstjórn flokksins að
vaka yfir því, að ekkert verði
birt í flokksins nafni, sem brýt-
ur í bág við þessi stefnuskrár-
atriði, né heldur flytji blöð
flokksins greinar einstakra
manna, sem talist geti stuðning-
ur við auðvaldsárásir á samtök
verkalýðsins eða óhróður um
ríki hans.“ Þessu er bæði stefnt
gegn meirihluta framkvæmda-
stjórnar flokksins, sem er í
andstöðu við meirihluta flokks-
félags kommúnista. — En
Frh. á 4. siðu.
Bretar og Frakkar haf a nnn-
ið kapphlaupið nm Tyrki.
....■»----
Bandalagssáttmálinn var undiiv
ritaðnr suður I Ankara í gærdag
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
ÞAÐ var tilkynnt bæði í London og París í gærkveldi,
að sáttmáli Breta, Frakka og Tyrkja um gagnkvæma
aðstoð í stríði í Miðjarðarhafi og á Balkanskaga hefði ver-
ið undirritaður í Ankara á Tyrklandi í gær.
Þessi sáttmálagerð er alls staðar talin stórsigur fyrir
Breta og Frakka.
Höfuðatriði sáttmálans eru
þrjú:
1. Bretland og Frakkland
fara Tyrklandi til aðstoðar, ef
annað Evrópuríki ræðst á það,
eða 'ef Tyrkir taka þátt í stríði
á Miðjarðarhafi. Enn (fremur,
ef Tyrklandi er sýnt ofbeldi og
ágengni.
2. Tykland veitir Bretlandi
og Frakklandi aðstoð, ef þau
lenda í styrjöld vegna ofbeidis
og ágengni eða vegna skuld-
bindinga sinna við Rúmeníu og
Grikkland.
3. Viðræður fari fram þegar,
ef ofbeldi er haft í frammi, stem
getur leitt af sér breytt ástand
við Miðjarðarhaf,
Sáttmálinn er gerður til
fimmtán ára.
Chamberlain sendi heilla-
óskaskeyti í gærkveldi, í tilefni
af undirskrift sáttmálans, til
Tyrklandsforseta.
Fögnnður i Engianði eg
Frakblanði.
LONDON í morgun. FÚ.
í Bretlandi, Frakklandi og
Tyrklandi fagna menn mjög
yfir þríveldasáttmálanum. Telja
menn sáttmálann munu leiða
til þess að tryggja friðinn í
löndunum, sem liggja að aust-
anverðu Miðjarðarhafi og raun-
ar við Miðjarðarhaf yfirleitt.
Enn fremur líta menn svo á, að
með sáttmálanum sé komið í
veg fyrir, að Þjóðverjar geti
beitt áhrifum sínum í þessum
löndum eins .og þeir hafa á-
formað. Það er leidd athygli að
því, að fyrir þremur vikum
hafði náðst algert samkomulag
um sáttmálann, en undirskrift
hans var frestað, þar sem tyrk-
neska stjórnin bjóst við, að
sarnkomulagsumleitanirnar í
Moskva myndu leiða til þess,
að hliðstæður samningur yrði
gerður milli Rússa og Tyrkja.
Af hálfu þýzkra stjórnar-
valda hefir verið látin í ljós sú
Frh. á 4. síðu.
Upplýsingar nm ferð
ir skipa stranglega
baonaðar.
"p8 INS og Alþýðiublaðið skýrði
frá í gær, hefir verið bann-
að með bráðabirgðalögum að
gefa nokkrar upplýsingar um
ferðir skipa. Getur það varðai
allt að 10 þúsund króna sekt
eða fangelsi, ef út af er biugðið.
B ráðabi r,gðalögin hljóða þann-
ig:
1. gr. Ríkisstjiómin getur, er
hún teiur nauðsynlegt vegna yf-
irvofandi eða yfirstandandi ófri'ð-
ar eða hliðstæðs ástands, fyrir-
skipað, að enginn megi láta neitt
uppi við óviðkomandi menn um
ferðir íslenzkra' eða erlendra
skipa.
Nú notar ríkisstjórnin heimild
þá, sem henni er veitt í lögum
þessum og taka þá bannfyrir-
mæli hennar til allra upplýsinga
um burtför skips úr höfn, um
ferð þess frá einni höfn til ann-
arar, um það “rTvar skipið er statt
Frh. á 4. síð«.
Fræðsli- op skemmtistarf
AlMðnflokksféiags Bvikor.
Viðtal vlð ritara félagsins.
A
LÞÝÐUFLOKKSFÉL.
REYKJAVÍKUR byrj-
ar fræðslu- og skemmtistarf-
semi sína, eins og áðsxr hef-
ir verið skýrt frá og félagið
íilkynnti í gær, annað kvöld
í Alþýðuhúsinu við Hverfis-
götu.
Alþýðublaðið snéri sér í
morgun til Arngríms Kristjáns-
sonar skólastjóra, sem er ritari
félagsins og formaður skemmti-
og fræðslunefndarinnar og
spurði hann um fyrirkomulag
þessarar starfsemi.
Hann sagði:
„Að mínu áliti hefir Alþýðu-
flokksfélagið hafið alveg nýja
starfsemi að vissu leyti. Við
stefnum að því, að nota ein-
göngu okkar eigin skemmti-
krafta, og láta alþýðuna sjálfa
stjórna skemmtunum og fræðslu
starfi sínu. í byrjun vorum við
ekki sjálfum okkur nóg, hvað
þetta snertir, enda var þá ekki
búið að kanna liðið, en ég hefi
rannsakað það undanfarið, og
fundið marga ágæta krafta,
sem munu koma fram í vetur á
skemmti- og fræðslukvöldum
okkar. Á fyrsta kvöldinu, ann-
að kvöld, kemur lítið af þessum
kröftum fram, en þá byrjum
við á undirbúningi að útgáfu
á söngbók fyrir alþýðu. Við
ætlum að láta félagana sjálfa
með fjöldasöng ráða því, hvaða
söngvar verða valdir í söng-
bókina."
— Hvernig verður fyrsta
kvöldinu fyrirkomið?
„Þar verður sýnd kvikmynd
Frh. á 4- síðu, ,